Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Zarar Sigortalarında Prim Ödeme Borcu
Zarar Sigortalarında Prim Ödeme Borcu
Ali AYLİ - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
209
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2003
ISBN NO
:
9759247259
300,00
TL GİRİŞ I. KONUNUN TAKDİMİ insanlar, tarihin bilinen en eski dönemlerinden beri maruz kaldıkları tehlikelerin zararlı sonuçlarından korunmak amacıyla mücadele etmişler¬dir. Önceleri tehlikelerin çoğu tabiat menşeli iken, medeniyet ve teknolo¬jinin gelişmesine bağlı olarak insanlığı tehdit eden değişik menşeli tehli¬keler ortaya çıkmıştır. Tehlikelerin bu denli artması, insanlan tehlikelerle mücadelede yetersiz kılmış ve onları yeni mücadele yollan arayışına sevk etmiştir. Zamanla yapılan araştırmalar neticesinde, tehlikelerle mücadele yöntemlerinin en çağdaş ve verimlisi olan sigorta müessesesine ulaşılmış¬tır. Demek ki sigorta, insanlann hayatlannda karşılaştıklan hadiselerin za¬rarlı ve masraflı sonuçlanndan kendilerini korumak için önceden tedbir al¬ma ihtiyaçlarından doğmuştur1. Toplumsal yaşamın temelini oluşturan yardımlaşma ve dayanışma an¬layışı, toplum içinde doğan zararlann yine toplumdaki bireylere dağıtıl¬ması gereğini de ortaya çıkarmıştır. Aynı ve benzer rizikolara maruz bulu¬nan kişiler topluluğunda rizikonun gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıka¬cak ihtiyacın, topluluğu oluşturan bireylerden alınacak belirli bir para (prim) karşılığında giderilmesi (tehlike iştiraki teorisi) esasına dayanan si¬gorta müessesesinin sağlayacağı himaye, ancak hukuki bir yolla mümkün¬dür. Özel hukukta bu himaye bir sigorta sözleşmesiyle elde edilebilir2. Sigorta sözleşmesi her iki tarafa da borç yükleyen tam iki taraflı bir sözleşmedir. Sigortacının rizikoyu taşıma taahhüdüne karşılık, sigorta etti¬renin sözleşmeden doğan asıl edimini, prim ödeme borcu oluşturmaktadır. Sigorta ile hedeflenen amaca ulaşmak, sigorta müessesesinin bilimsel ve teknik esaslara tabi olmasını zorunlu kılmıştır. Rizikonun dağıtılması prensi¬bi olarak da nitelendirilen sigorta tekniğine göre; "Aynı ve benzer rizikolara maruz mümkün olduğu kadar çok sayıda şahsın bir araya toplanması ve bun¬lardan tahsil edilecek primlerin, rizikonun gerçekleşmesi halinde ödenecek 1 KENDER, Rayegân, Türkiye′de Hususi Sigorta Hukuku, istanbul 2001, s. 1. 2 OMAĞ, Merih Kemal, Türk Sigorta Hukukunda Rizikonun Ağırlaşması Sorunu, s. 3; KENDER, Türkiye′de Hususi..., s. 2 vd. sigorta tazminatlarını karşılayacak şekilde düzenlenmesi" gerekir3. Türkiye′de maalesef özel sigorta sözleşmelerine özgü ayrı bir kanun yoktur. Özel sigortaya ilişkin hükümler başta Türk Ticaret Kanunu′nun Beşinci Kitabı ve Sigorta Murakabe Kanunu olmak üzere çeşitli kanunlar¬da yer almaktadır. Türk Ticaret Kanunu′nun kabulünde kanun koyucunun dahi Beşinci Kitap hakkında; "Hazırlanmakta olan sigorta kodunun çıka¬rılmasına kadar geçici olarak kabul edilmiştir" şeklindeki ifadesinden, bu hükümlerin devamlı olarak yürürlükte kalmasının amaçlanmadığı ve bu¬gün için ihtiyaçları karşılamaktan uzak olduğu anlaşılmaktadır. Sigorta şirketleri, sigortalıların primleri ödemedikleri halde, mevcut hükümler uyarınca haksız olarak sigorta himayesinden uzunca bir süre ya¬rarlandıklarını ileri sürerek, Bakanlığa, bu hükümlerin değiştirilmesi ko¬nusunda baskı yapmaları neticesinde, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarı¬lan 21. 06. 1994 tarih ve 537 sayılı KHK. ile TTK m. 1295 ve m. 1297′de değişiklik yapılmıştır4. Fakat, Y. 11. HD′nin "537 sayılı KHK′ye dayanak teşkil eden Yetki Yasası′nın Anayasaya aykırı bulunarak iptal edildiği" ge¬rekçesiyle 537 sayılı KHK′nin de dayanaksız kalmasından dolayı iptal edilmesi gerektiğine dair başvurusu neticesinde, Anayasa Mahkemesi esa¬sa girmeden sırf söz konusu gerekçeyle 537 sayılı KHK′nin 2′inci ve 3′üncü maddelerini 11. 03.1997 tarih ve E. 1997/24, K. 1997/35 sayılı ka¬rarıyla iptal etmiştir. Böylece 537 sayılı KHK′nin 2 ve 3′üncü maddele¬riyle TTK′na eklenen 1295′inci maddenin ikinci fıkrası ile 1297′inci mad¬denin ikinci fıkrası ortadan kalktığından, TTK, müteakip primlerin öden¬memesi halinde hüküm ihtiva etmemeye başlamıştır. Çalışmamızı tamam¬ladığımız zamana kadar dahi kanun koyucu iptal edilen bu hükümlerin ye¬rine yenilerini çıkarmış değildir. Bu durumda, müteakip bir primin öden¬memesi halinde acaba hangi hükümler uygulanacaktır? Hem sigorta sözleşmesinin önemli unsurlarından birini oluşturan "prim ödeme borcunun" daha önce ayrıntılı olarak incelenmemiş olması, hem yukarıda belirttiğimiz sorunlara katkıda bulunmak ve bu hususta ka¬nun koyucuya önerilerimizle yardımcı olmak gayesi bizi "Zarar Sigortala¬rında Prim ödeme Borcu" konulu bu çalışmayı yapmaya sevketmiştir. 3 KENDER, Türkiye′de Hususi..., s. 3; KARAYALÇIN, Yaşar, Risk-Sigorta-Risk Yönetimi, Ankara 1984, s. 11, 17. 4 RG. 15.07.1994 tarih ve 21991 sy.. 2 II. KONUNUN ELE ALINIŞ ŞEKLİ VE SINIRLANDIRILMASI Çalışmamızın konusunu sadece "zarar sigortalarında" prim ödeme borcu oluşturmaktadır. Bu açıdan "hayat sigortalarında" prim ödeme bor¬cuna ilişkin genel esaslar ve özellikler incelenmemiştir. Çünkü hayat si¬gortalarında prim ödeme borcu ve buna bağlı sonuçlar, ayrı bir araştırma¬ya konu teşkil edebilecek bir hacme ve öneme sahiptir. Dört bölümden oluşan çalışmamız; prim kavramı, prim borcunun konu¬su ve niteliği, primin tespiti ve prime hakim olan ilkelerin ele alındığı bir bö¬lümle başlamaktadır. Bu bölümde, "primin rizikoya uygunluğu" ilkesiyle yakından ilgili olduklarından, "rizikonun ağırlaşması" ve "rizikonun hafifle¬mesi" kavramlarını da unsurlarıyla birlikte inceleme ihtiyacını duyduk. "Primin ödenmesi" başlıklı ikinci bölümde; primin borçlusu, alacak¬lısı, ödenme zamanı, ödenme yeri ve ödenme şekline ilişkin kurallar ve is¬tisnaları ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Sigorta himayesinin taliki şartı olan primin ödenmesi, aynı zamanda sözleşmenin devamı açısından da önemlidir. Çünkü, ilk primin ödenme¬mesi halinde sigorta himayesi başlamadığı gibi, müteakip bir primin öden¬memesi halinde de, sigorta teminatı askıya alınabilmekte veya sona erdi-rilebilmektedir. Sigorta ettirenin prim ödeme borcunda temerrüde düşme¬sinin sonuçlarını teşkil eden bu olumsuz durumların gerçekleşmesi bir ta¬kım koşullara bağlıdır. Bu açıdan üçüncü bölümü, prim ödeme borcunda temerrüdün şartlarına ayırdık. Dördüncü bölümde ise, prim borcunda temerrüdün sonuçlan, tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde temerrüdün sonuçlarıyla karşılaştır¬malı olarak incelenmiştir. Bu inceleme neticesinde prim ödeme borcunda temerrüdün sonuçlarının, temerrüdün borçlar hukukuna özgü genel sonuç¬larından ayrı ve farklı olarak düzenlenmesi gerektiği ortaya konulmuştur. Tezin ilgili bölümlerinde, yıllardan beri Türk hukuku için esin kayna¬ğı oluşturan Alman, isviçre ve Fransız hukuklanndaki yasal düzenlemele¬re, doktrindeki görüşlere, içtihatlara ve uygulamalara da yer ayırdık. Bu¬nu yapmaktaki amacımız mukayeseli bir tez yazmak değildir. Türk Husu¬si Sigorta Mevzuatı′ndaki prim borcunun ödenmemesine ilişkin hüküm eksikliğinin giderilmesi için çalışma yapan kanun koyucuyu bilgilendirme amaçlıdır. Çalışmamızın genelinde; sigorta müessesesinin amacı, sigorta tekniği 3 ve sigortacılar karşısında güçsüz olan sigorta ettirenler ve sıgortalılann korunması esasını ilke edinerek, bir takım sonuçlara varmaya çalıştık. Bu çalışmada, prim ödeme borcunu tüm detaylarıyla incelediğimizi iddia etmiyoruz. Ancak, Türkiye′de özel sigorta hukukuna ilişkin çok az çalışma yapıldığı ve bu nedenle kaynaklann sınırlı olduğu da göz önüne alınırsa, çalışmanın sınırlan içinde kendimizce önemli bulduğumuz husus-lann aynntılı bir şekilde ele alındığı görülebilir. Nihayet çalışmamızı, çeşitli bölümlerde vardığımız önemli sonuçlann bir kez daha vurgulandığı "Sonuç ve Değerlendirme" bölümüyle tamam¬lamaktayız. SUNUŞ Prim, rizikonun gerçekleşmesi halinde, sigorta bedelini veya tazmina¬tını karşılamak üzere sigorta ettiren tarafından, sigortacıya ödenen sigorta ücretidir. Söz konusu bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, tam iki tarafa borç yükleyen sigorta sözleşmesinde, sigortacının sigorta himayesi sağlama ediminin karşılığını prim ödeme borcu oluşturmaktadır ve sigorta himaye¬si kural olarak, primin ya da ilk taksidin ödenmesinden itibaren başlar (TTK m. 1295/III). Dolayısıyla prim borcunun yüklenilmediği bir sözleş¬me sigorta sözleşmesi olarak nitelendirilemez. Sigorta müessesesinin temelini oluşturan "tehlike iştiraki teorisinin" esasını, aynı ve benzer rizikolara maruz bulunan kişiler topluluğunda rizi¬konun gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkacak ihtiyacın, topluluğu oluş¬turan bireylerden alınacak belirli bir para (prim) karşılığında giderilmesi, oluşturmaktadır. Bu bakımdan, prim sigorta sözleşmesindeki en önemli unsurlardan biridir. Zira sigortacılar, sigorta ettirenlerden tahsil ettikleri primlerle oluşturdukları fonlarla, rizikoların zararlı sonuçlannı temin et¬mektedirler. Sigorta priminin miktarı hesaplanırken, rizikonun gerçekleşme ihti¬mali, sigorta bedeli, sigorta süresi muhtemel zarar miktarı, cari faiz hadle¬ri gibi hususlar nazara alınmaktadır. Özellikle rizikonun gerçekleşme ihti¬mali veya ortaya çıkacak zarar miktarı primin tespitinde önem arz etmek¬tedir. Rizikonun gerçekleşme ihtimali veya ortaya çıkacak zarar miktarı¬nın fazlalığına veya azlığına göre prim de artıp, eksilebilmektedir. Bu açı¬dan sigortanın amacına ulaşabilmesi için, prim ile himaye edilen riziko arasında bir denge bulunmalıdır. Primin rizikoya uygunluğu olarak adlan¬dırılan bu dengenin, hem sigorta sözleşmesinin kuruluşunda bulunması hem devamında korunması gerekir. Sigorta sözleşmeleri açısından bu denli önem taşıyan prim ödeme bor¬cu Türk Ticaret Kanunu 1294′üncü ve devamı maddelerinde düzenlenmiş¬tir. Ancak, Bakanlar Kurulu tarafından çıkanlan 21.06.1994 tarih ve 537 sayılı KHK. ile Türk Ticaret Kanunu 1295′inci ve 1297′nci maddelerinde XI değişiklik yapılmış, faat, Y. 11. HD′nin "537 sayılı KHK′ye dayanak teş¬kil eden Yetki Yasası′mn Anayasaya aykırı bulunarak iptal edildiği" gerek¬çesiyle 537 sayılı KHK′nin de dayanaksız kalmasından dolayı iptal edil¬mesi gerektiğine dair başvurusu neticesinde, Anayasa Mahkemesi esasa girmeden sırf söz konusu gerekçeyle 537 sayılı KHK′nin 2′nci ve 3′üncü maddelerini 11.03.1997 tarih ve E. 1997/24, K. 1997/35 sayılı karanyla iptal etmiştir. Böylece 537 sayılı KHK′nin 2 ve 3′üncü maddeleriyle Türk Ticaret Kanunu′na eklenen 1295′inci maddenin ikinci fıkrası ile 1297′nci maddenin ikinci fıkrası ortadan kalktığından, Türk Ticaret Kanunu, zarar sigortalarında müteakip primlerin ödenmemesine ilişkin hüküm ihtiva et¬memeye başlamıştır. Bu çalışmanın basımına kadar da iptal edilen bu hü¬kümlerin yerine yenisi ikame edilmiş değildir. Değerli öğrencim ve Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hu¬kuku Anabilim Dalı öğretim elemanı Dr. Ali Ayli′nin doktora tezi olarak hazırladığı "Zarar Sigortalarında Prim Ödeme Borcu" adlı monografi, si¬gorta hukukunda bu denli önemli olan prim konusunu etraflı biçimde in¬celeyen ilk bilimsel çalışmadır. Çalışmada, Türk Hukuku′na yıllarca esin kaynağı teşkil etmiş Alman, isviçre ve Fransız Hukuklanndaki düzenle¬meler de ele alınarak, benzer düzenlemelerin Türk Hukuku bakımından kabul edilebilmesinin koşullan da irdelenmiştir. Türk Sigorta Hukukunun gelişmesi ve ıslahı açısından ışık tutacak nitelikte olan bu çalışma, danış¬man sıfatıyla başkanı olduğum tez jürisi tarafından oybirliği ile başanlı bulunmuştur. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabi¬lim Dalı öğretim elemanı Dr. Ali Ayli′yi kutlar, başanlannın devamını di¬lerim. istanbul, Ağustos 2003 Prof. Dr. Merih Kemal OMAĞ Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Bölüm Başkanı ve Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanı XII ÖNSÖZ Sigorta sözleşmesinde, sigortacının sigorta himayesi sağlama ediminin karşılığını oluşturan prim ödeme borcunun ifası, maddi sigorta süresinin başla¬ması ve devamı açısından oldukça büyük önem arz eder. Sigorta hukukunda bü¬yük öneme sahip olan prim konusunda kapsamlı bir çalışma yapılmamış olması ve sayın hocam Prof. Dr. Rayegân KENDER′ in de teşviki, "Zarar Sigortaların¬da Prim Ödeme Borcu" başlıklı bu doktora tezinin hazırlanmasına vesile olmuş¬tur. Tez danışmanlığımı yapan ve tezin hazırlanmasında karşılaştığım hukuki problemlerde bana daima yardımcı olan sayın hocam Prof. Dr. Merih Kemal OM AĞ′a teşekkürü bir borç bilirim. Gerek lisans gerek yüksek lisansta hocalığımı yapan, fikirleri ve yapıcı eleştirileriyle yetişmemde büyük katkısı olan sayın hocalarım Prof. Dr. Rayegân KENDER ve Prof. Dr. Samim ÜN AN′ a yürekten minnettarım. Kendisine bu eseri ithaf ettiğim, aramızdan çok erken ayrılan merhum ho¬cam Doç. Dr. Mehmet SOMER, doktoraya başladığım andan hastalığının ilerle¬diği döneme kadar, gerek yüz yüze, gerek telefon görüşmelerinde engin hukuk bilgisini benimle paylaşarak, bu tezin yayınlandığı hali almasına büyük katkı sağlamıştır. Kendisini bir kez daha saygı ve rahmetle anıyorum. Tezlerimizi büyük bir titizlikle inceleyerek düzeltmemizi sağlayan ve deste¬ğini hiçbir zaman bizden esirgemeyen sayın hocam Doç. Dr. Mehmet BAHTݬYAR′a çok şey borçlu olduğum kuşkusuzdur. Ayrıca, fikirleri ile bana hep yön veren kürsü arkadaşım Arş. Gör. Nihat TAŞDELEN ile çevirileriyle bu teze katkı sunan Yrd. Doç. Dr. Gürsel KAPLAN ve Arş. Gör. Zeki OKUR′un yardımlarını unutamam. Tezin hazırlanmasında büyük bir sabır, fedakarlık ve anlayış gösteren sev¬gili eşim günay′a ve çocuklarım Serda Heval ile Dilan′a sonsuz teşekkürler. Son olarak tezin kısa sürede basılıp dağıtımını sağlayan Vedat Kitapçılık Basım Yayım Dağıtım San. Tic. Ltd. Şti.nin, başta Vedat CARBAŞ olmak üzere tüm yetkililerine ve çalışanlarına teşekkür ederim. Diyarbakır, Ağustos 2003 Dr. Ali AYLI İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER III ÖNSÖZ XI KISALTMALAR XIII GİRİŞ 1 I. KANUNUNUN TAKDİMİ 1 II. KONUNUN ELE ALINIŞ ŞEKLİ VE SINIRLANDIRILMASI 3 BİRİNCİ BÖLÜM SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE HİMAYENİN KARŞI EDİMİ OLARAK PRİM BORCU I. PRİM KAVRAMI 4 A. SAFI PRİM (RİZİKO PRlMİ) 6 B. GAYRI SAFI PRİM (TİCARİ PRİM) 7 III. PRİM BORCUNUN KONUSU VE HUKUKİ NİTELİĞİ 7 A. KONUSU 7 B. HUKUKİ NİTELİĞİ 9 III. PRİMİN TESPİTİ 11 A. DEĞİŞİR PRİM SİSTEMİ (PAYLAŞMA SİSTEMİ) 11 B. SABİT PRİM SİSTEMİ 12 1. Prim Miktarının Belirlenmesi 12 2. Primin Tespit Mercii 14 a) Serbest Tarife Sistemi 14 b) Tarife Sistemi 15 IV. PRİME HAKİM OLAN İLKELER 18 A. PRİMİN RİZİKOYA UYGUN OLMASI İLKESİ 18 1. Sigorta Sözleşmesinin Akdinde Prim/riziko Dengesinin Kurulması 19 2. Sigorta Süresi İçinde Prim/riziko Dengesinin Korunması 22 a) Riziko Ağırlaşması 23 (1) Kavram ve Unsurları , 23 il! ■ (2) Riziko Ağırlaşmasıyla Bozulan Dengenin Yeniden Kurulması 24 (3) Değerlendirme ve Temenniler 28 b) Riziko Hafiflemesi 32 (1) Kavram ve Unsurlar 32 (2) Sonuç ve Değerlendirme 33 B. PRİMİN BÖLÜNEBİLİR İLKESİ 34 1. Genel Olarak 34 2. Yabancı Hukuk Sistemlerindeki Uygulamalar 35 a) Alman ve İsviçre Hukuklan 35 b) Fransız Hukuku 37 3. Türk Hukuku 38 Ã�KlNCÃ� BÖLÜM PRİMİN ÖDENMESİ I. PRİMİN BORÇLUSU 43 A. KURAL 43 B. İSTİSNALAR 44 1. Sigorta Süresi İçinde Malın Sahibinin Değişmesi 44 a) Yeni Malik ile Eski Malikin Birlikte Primin Borçlusu Olması 44 b) Yeni Malikin Eski Malikle Birlikte Prim Borçlusu Olabilmesinin Koşullan 45 (1) Sigortalı Malın Mülkiyetinin İktisabı 45 (2) Sigorta Sözleşmesinde Aksinin Kararlaştınlmamış Olması.... 45 (3) Devralanın Rızası 46 2. Başkası Hesabına Sigorta 47 a) Yabancı Hukuk Sistemlerindeki Düzenlemeler 50 (1) isviçre Hukuku 50 (2) Alman Hukuku 50 b) Türk Hukuku 51 C. PRİM BORÇLUSU YERİNE ÜÇÜNCÜ ŞAHSIN PRÃ�Mİ ÖDEMESİ. 52 1. Genel Olarak 52 2. Prim Borçlusu Yerine Primin Ödenmesinin Hukuki Sonuçlan 54 a) Prim Borçlusu Açısından Hukuki Sonuçlar 54 b) Ödeyen İçin Hukuki Sonuçlar 55 IV (1) Sözleşmesel Hukuki Sonuçlar 55 (2) Ayni (Nesnel) Sonuçlar 56 II. PRİM ALACAKLISI 57 III. PRİM BORCUNUN ÖDENME ZAMANI 57 A. İLK PRİM 58 1. Genel Olarak 58 2. Sigortanın Başlangıcı Açısından Prim Ödemenin Önemi 59 a) Şekli Sigorta Süresi 61 b) Teknik Sigorta Süresi 61 c) Maddi Sigorta Süresi 62 (1) Maddi Sürenin Başlangıcı 62 (a) Kural 62 (b) İstisnalar 63 (i) Kanuni istisna 63 (ii) Akdi istisna 63 3. Sigorta Himayesinin Başlamasından Önceki Hukuki Durum 63 a) Sigorta Ettirenin Dönme Hakkı 64 b) Sigorta Ettirenin Primi Alıkoyma Hakkı 64 B. MÜTEAKİP PRİMLER 70 IV. PRÃ�MlN ÖDENME YERİ 72 V. PRİMİN ÖDEME ŞEKLİ 77 A. KURAL 77 B. PRİM BORCU KARŞILIĞINDA SENET VERİLMESİ 78 C. DİĞER ÖDEME ŞEKİLLERİ 82 1. Kredi Kartı 82 2. Otomatik Ödeme Talimatı 84 3. Banka veya Posta Havalesi 85 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM PRİM ÖDENMESİNDE TEMERRÜDÜN ŞARTLARI I. GENEL OLARAK 87 A. İSVİÇRE HUKUKU 93 1. Borçlar Hukuku Karşısında Özel Düzenleme 93 a) Amaç 93 b) Uygulanma Alanı 94 c) Sigorta Ettirenin Zaranna Olarak Değiştirilemezlik 95 2. Temerrüdün Şartlan 95 a) Prim Borcunun Muacceliyeti 95 b) ihtar (Mahnung) 95 (1) Genel Olarak 95 (2) îhtann Geçerlilik Şartlan 97 (a) Genel Şartlar 97 (i) İhtan Yapan 97 (ii) Ã�htann Muhatabı 97 (iii) Ã�htann Ulaşması 98 (iv) Ã�htann Zamanı 98 (b) Özel Şartlar 99 (i) Ã�htann Muhtevası (Konusu) 99 (ii) Ã�htann Şekli 100 c) İhtar Süresinin Bitimine Kadar Primin Ödenmemesi 101 (1) Kural 101 (2)Unsurlan 102 (a) Zamanında Ödenmemesi 102 (i) Götürme Borcu 102 (ii) Aranacak Borç 102 (b) Eksik Ödeme 103 (3) Ödenmemeye Rağmen Temerrüdün Durması 104 (a) Sigortacı Tarafından Sözleşmenin Yerine Getirilmemesi... 104 (b) Kusursuz Olarak Temerrüde Düşmek 104 (c) Ödeme İçin Süre Verilmesi 105 d) İspat Yükü 105 B. ALMAN HUKUKU 105 1. Borçlar Hukuku Karşısında Özel Düzenleme 105 a) Amaç 106 b) Geçerlilik Alanı 106 c) Değiştirilemezlik 107 2. Temerrüdün Şartlan 107 VI a) Prim Borcunun Muacceliyeti 107 b) İhtar 108 (1) Genel Olarak 108 (2) ihtarın Geçerlilik Şartlan 109 (a) Genel Şartlar 109 (i) Ihtan Yapan 109 (ii) Ihtann Muhatabı 110 (iii) Ihtann Ulaşması 111 (iv) Ihtann Zamanı 113 (b) Özel Şartlar 113 (i) Ihtann Muhtevası 113 (ii) Ihtann Şekli 114 c) Ek Ödeme Süresinin Bitimine Kadar Primin Ödenmemesi 115 (1) Kural 115 (2) Unsurlan 115 (a) Zamanında Ödenmeme 115 (b) Ödeme Yerinde Ödenmeme 116 (c) Tam Olarak Ödenmeme 117 (3) Ödenmemeye Rağmen Temerrüdün işlememesi 117 (a) Sigortacı Tarafından Poliçenin Teslim Edilmemesi 117 (b) Kusursuz Olarak Temerrüde Düşmek 118 d) ispat Yükü 118 C. FRANSIZ HUKUKU 119 1. Medeni Hukuk Karşısında Özel Düzenleme 119 a) Amaç 119 b) Geçerlilik Alanı 120 c) Sigorta Ettirenin Zaranna Olarak Değiştirilemezlik 120 2. Temerrüdün Şartlan 121 a) Prim Borcunun Muacceliyeti 121 b) ihtar 122 (1) Muacceliyet Uyansı (avis d′echeance) 122 (2) Temerrüdün Sonuçlan Açısından Zorunlu ihtar (mise en demeure) 122 (a) Ihtann Geçerlilik Şartlan 122 VII ■ (i) Genel Şartlar 123 (a) Ihtan Yapan 123 (b) İhtarın Muhatabı 123 (c) İhtarın Gönderilmesi 124 (d) İhtarın Zamanı 125 (ii) Özel Şartlar 125 (a) İhtarın Muhtevası 126 (b) İhtarın Şekli 127 (b) İhtarın Etkileri 127 c) İhtar Süresinin Bitimine Kadar Primin Ödenmemesi 128 (1) Genel Olarak 128 (2) Unsurları 128 (a) Zamanında Ödenmemesi 128 (b) Gerektiği Gibi Ödenmeme 129 d) Kusur Şartının Aranmaması 129 e) İspat Yükü 129 III. TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM 130 A. GENEL OLARAK 130 B. TEMERRÜDÜN ŞARTLARI 130 1. Prim Ödeme Borcunun Muaccel Olması 130 a) ilk Prim 131 b) Müteakip Prim 132 2. İhtar. 132 a) Kural 132 b) ihtara Gerek Olmayan Haller 133 (1) Ödeme Gününün Sözleşmeyle Belirlenmiş Veya Belirlenebilir Bir Tarzda Düzenlenmiş Olması 133 (2) Ödeme Gününün ihbar Yoluyla Tespiti 134 (3) ihtar Gereğinin Sözleşmeyle veya Bir Kanun Hükmü ile Ortadan Kaldırılmış Bulunması 134 (4) Dürüstlük Kuralı Gereği Ihtarann Gerekli Olmaması 135 c) Türk Sigorta Hukukundaki Durum 136 3. Prim Borcunun Zamanında ifa Edilmemesi 138 a) Kural 138 b) istisnalar 139 4. Kusur Şartının Aranmaması 142 VUI DÖRDÜNCÜ BÖLÜM PRİM ÖDENMESİNDE TEMERRÜDÜN HUKUKİ SONUÇLARI I. KARŞILIKLI SÖZLEŞMELERDE BORÇLU TEMERRÜDÜNÜN GENEL SONUÇLARI 143 II. PRİM ÖDENMESİNDE TEMERRÜDE İLİŞKİN ÖZEL SONUÇLAR.... 146 A. YABANCI HUKUKLARDAKİ DURUM 147 1. İsviçre Hukuku 147 a) Sigortacının Edim Muafiyeti 147 (1) Genel Olarak 147 (2) Edim Muafiyetinin Başlangıcı ve Sona Ermesi 147 (a) ilk Prim 147 (b) Müteakip Prim 149 b) Sözleşmenin Akıbeti 150 (1) Sözleşmeden Dönme 150 (a) Dönme Usulleri 150 (i) Sigortacının Beyanı 150 (ii) Yasal Karine 150 (b) Sözleşmeden Dönmenin Hukuki Sonuçları 151 (i) Sözleşmenin Sona Ermesi 151 (ii) Primin Akîbeti 151 (2) Sigortacının İfayı Talep Etmesi 152 (3) Sözleşmenin Tekrar İşlerlik Kazanması 153 2. Alman Hukuku 154 a) Sigortacının Edim Muafiyeti 154 (1) Genel Olarak 154 (2) Edim Muafiyetinin Başlangıcı ve Sona Ermesi 156 (a) ilk Prim 156 (b) Müteakip Prim 157 b) Sözleşmenin Akîbeti 158 (1) Sigortacının ifayı Talep Etmesi 158 (2) Sözleşmenin Sona Ermesi 159 (a) ilk Prim 159 (b) Müteakip Prim 160 (c) Primin Akîbeti 161 IX (i) İlk Prim 161 (ii) Müteakip Prim 162 (3) Sözleşmenin Tekrar Canlandırılması 162 3. Fransız Hukuku 164 a) Suspensiyon (Sigortacının Edim Muafiyeti) 165 (1) Genel Olarak 165 (2) Suspensiyonun Başlangıcı ve Sona Ermesi 165 (a) İlk Prim 165 (b) Müteakip Prim 166 b) Sözleşmenin Akîbeti 168 (1) Sigortacının İfayı Talep Etmesi 168 (2) Sözleşmenin Feshi 168 (3) Primin Akîbeti 169 c) Sözleşmenin Tekrar Canlandırılması 170 B. TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM 170 1. Genel Olarak 170 a) Zarar Sigortalarında Temerrüdün Sonuçlan 171 (1) Sigortacının Edim Muafiyeti 171 (a) İlk Prim 171 (b) Müteakip Prim 174 (2) Sözleşmenin Akîbeti 175 (a) Sigortacının İfayı Talep Etmesi 175 (b) Sözleşmenin Feshi 179 (c) Primin Akîbeti 180 (i) İlk Prim 180 (ii) Müteakip Prim ... 180 (3) Türk hukukundaki Mevcut Durumun Değerlendirilmesi ve Görüşümüz 181 (4) 537 Sayılı KHK′nin İptalinden Sonra TTK′na İlişkin Kanun Değişikliği Açısından Yapılan Öneriler ve Değerlendirilmesi 186 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 192 KAYNAKÇA 198 X
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı