Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Zamanaşımından Feragat ( TBK 160 )
Zamanaşımından Feragat ( TBK 160 )
Meliha Sermin PAKSOY
Sayfa Sayısı
:
133
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786054687077
480,00
TL GİRİŞ Borçlar hukukumuzda irade serbestisi ilkesinin geçerli olmasına rağmen, zamanaşımı söz konusu olduğunda bu irade serbestisine belirli sınırlamalar getirilmiştir. Bu sınırlamalardan biri de TBK 160′da yer alan zamanaşımından önceden feragat edilemeyeceğini düzenleyen hüküm¬dür. İncelememizin konusunu da bu hüküm oluşturmaktadır. Uygulamada sıklıkla rastlanmasa da borçlu belirli nedenlerde zama¬naşımından feragat etmek isteyebilir. Borçluyu zamanaşımından feragate yönlendirecek olan esas neden alacaklının bu yöndeki bir talebi olacaktır. Zira zamanaşımı defini ileri sürme konusunda serbest olan borçlu, defi hakkını kullanmak istemediğinde zamanaşımı definden feragat etmeye ihtiyaç duymayacaktır. Borçlunun alacaklının bu yöndeki talebini serbest iradesi ile kabul etmesi ise irade serbestisi çerçevesinde mümkün olmalı¬dır. Oysa Türk ve İsviçre borçlar hukuklarında alacaklı ile borçlu arasında bu tür bir sözleşme yapılması imkânı sınırlandırılmış ve zamanaşımından zamanaşımı süresinin dolmasından önce feragat edilmesi yasaklanmıştır. Kanun koyucunun getirdiği bu sınırlamanın amacının ve kapsamının tartışmalı olması bir yana anılan bu yasağın pozitif hukuk normu olarak halen kanunlarda yer almasının gerekliliği de yoğun bir şekilde sorgulan¬maktadır. Zira Türk ve İsviçre borçlar hukuklarında halen 19. yüzyıldan kalan hükümlerini muhafaza edilmesi modern hayatın ve hukuk sistem¬lerinin gerekliliklerine ters düşmektedir. Zamanaşımından feragat yasağı, özellikle zamanaşımı sürelerinin değiştirilmesi yasağı ile birlikte uygulan¬dığında tarafların zamanaşımı süresi üzerinde değişiklik yapma imkânını tamamen ortadan kalmaktadır. Oysa tarafların zamanaşımı baskısı altında kalmadan sulh görüşmelerine devam etmede büyük menfaatleri vardır. Kaldı ki aynı hukuk düzeni borçluya borcunu ikrar etmek suretiyle za¬manaşımı süresini kesme imkânı tanımakta ve zamanaşımı süresinin bu şekilde uzamasına izin vermektedir. İkrarla zamanaşımı süresini uzatma şansına sahip olan borçlunun, neden alacaklı ile anlaşarak zamanaşımı süresini değiştirme imkanından yoksun bırakıldığını anlamak güçtür. Sayılan nedenlerle kişilerin somut ihtiyaçları ile çelişen zamanaşı¬mından önceden feragat edilmesi yasağının amacı ve gerekliliği kapsamlı bir incelemeye tabi tutulmalıdır. Zamanaşımından feragat yasağına ilişkin bir inceleme, öncelikle feragat işleminin ele alınmasını gerektirir. Aksi halde söz konusu inceleme teorik temellerinden kopuk olacaktır. Bu sebeple ilk bölümde genel olarak feragat işleminin niteliği üzerinde durulacak sonra zamanaşımından feragat yasağına ilişkin açıklamalar yapılacaktır. ONSOZ Bu çalışmanın esasını 30.05.2011 günü Prof. Dr. Vedat Buz, Prof. Dr. Hüseyin Altaş ve Prof. Dr. Yeşim Atamer′den kurulu jüri önünde savu¬nulan yüksek lisans tezi oluşturmaktadır. Bu kitabın hazırlık aşamasında yurtdışından kaynak temin eden Başak Başoğlu, Dila Okyar, Dr. Nilgün Başalp′e, Fransızca çevirilerde yardımcı olan Berk Kapancı′ya teşekkür ederim. Gerek tez aşamasında gerek basıma hazırlık aşamasında bu çalışmayı okuyarak eleştirileri ile incelemeyi zenginleştiren tez danışmanım Prof. Dr. Vedat Buza, Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Rona Serozan′a, Prof. Dr. Yeşim Atamer′e, Doç. Dr. Murat Inceoğlu′na ve Yrd. Doç. Dr. Kerem Cem Sanlı′ya da teşekkürü bir borç bilirim. Yüksek lisans çalışmalarım boyunca maddi desteğini aldığım TܬBİTAK- Bilim İnsanı Desteklem Dairesi Başkanlığına da ayrıca teşekkür ederim. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ..................................................................................................................VII İÇİNDEKİLER..................................................................................................... IX KISALTMALAR CETVELİ............................................................................XV GİRİŞ..........................................................................................................................1 Birinci Bölüm FERAGAT § 1. GENEL OLARAK FERAGAT...................................................................3 I. FERAGATİN TANIMLANMASI .................................................3 II. FERAGATİN BENZER İŞLEMELERLE KARŞILAŞTIRILMASI ....................................................................6 III. FERAGATİN HUKUKİ NİTELİĞİ...............................................8 A. FERAGATİN HUKUKİ İŞLEM OLMASI VE FERAGATE İLİŞKİN İRADE BEYANININ ÖZELLİKLERİ..............................................................................8 B. FERAGATİN TEK TARAFLI BİR İŞLEM OLUP OLMADIĞI SORUNU .............................................................11 1. Genel Olarak ..........................................................................11 2. Defi Haklarından Feragatin Tek Taraflı Bir İşlem Olup Olmadığı Sorunu.........................................................12 C. FERAGATİN TASARRUF İŞLEMİ NİTELİĞİ................14 1. Feragatin Tasarruf İşlemi Olması......................................14 2. Feragatin Borçlandırıcı İşlemin Konusu Olması............15 D. FERAGATİN SEBEBE BAĞLI OLUP OLMAMASI........16 E. FERAGATİN İVAZLI OLUP OLMAMASI .......................17 IV. FERAGATİN ŞEKLİ.........................................................................18 V. FERAGATİN SONUÇLARI..........................................................19 § 2. FERAGATİN KONUSU VE FERAGAT EDİLEBİLİRLİK...........21 I. GENEL OLARAK FERAGATİN KONUSU.............................21 II. DEFİ HAKLARINDAN FERAGAT ...........................................21 III. HENÜZ DOĞMAMIŞ HAKLAR VE BU HAKLARDAN FERAGAT ........................................................... 23 A. HENÜZ DOĞMAMIŞ HAK KAVRAMI........................... 23 B. HENÜZ DOĞMAMIŞ HAKLARDAN FERAGAT EDİLMESİ.................................................................................... 23 1. Henüz Doğmamış Haklardan Feragate İlişkin Kanuni Düzenlemeler.......................................................... 23 2. Henüz Doğmamış Haklardan Feragatin Mümkün Olup Olmadığı Sorunu ....................................................... 24 IV. KENDİSİNDEN FERAGAT EDİLMESİ YASAKLANAN HAKLAR ............................................................27 A. GENEL OLARAK FERAGAT YASAKLARI ....................27 B. FERAGAT YASAĞININ ETKİSİ...........................................29 § 3. SINIRLI FERAGAT...................................................................................29 I. BELİRLİ SÜRELİ FERAGAT........................................................29 II. KISMİ FERAGAT .............................................................................32 İkinci Bölüm ZAMANAŞIMI VE ZAMANAŞIMINDAN FERAGAT § 4. ZAMANAŞIMI............................................................................................33 I. GENEL OLARAK ZAMANAŞIMI .............................................33 II. ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI ........................................... 34 A. ZAMANAŞIMININ ALACAK HAKKINA ETKİSİ........................................................................................... 34 B. ZAMANAŞIMI DEFİ .............................................................. 36 1. Zamanaşımı Definin Hukuki Niteliği..............................37 2. Zamanaşımı Definin Kullanılması ve Sonucu............... 38 III. ZAMANAŞIMININ TEMELİNDE YATAN DÜŞÜNCELER...................................................................................42 A. BORÇLUYU KORUMA AMACI ..........................................42 B. KAMU MENFAATİNİ KORUNMA AMACI ................. 44 C. ALACAKLININ ALACAĞINI TAKİPTEKİ ATALETİNİN ETKİSİ..............................................................45 IV. ZAMANAŞIMI VE İRADE SERBESTİSİ................................. 46 A. FARKLI HUKUK SİSTEMLERİNDE ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN İRADE SERBESTİSİ SINIRLAMALARI.....................................................................47 1. Roma Hukuku........................................................................47 2. Prusya Genel Ülke Kanunu.................................................47 3. İtalyan Medeni Kanunu ..................................................... 48 4. Fransız Medeni Kanunu...................................................... 48 5. Avusturya Medeni Kanunu................................................ 49 6. Alman Medeni Kanunu....................................................... 49 7. İsviçre Hukuku.......................................................................51 8. Uluslararası Hukuk Düzenlemelerinde Zamanaşımından Feragat ve Sözleşme Sürelerinin Değiştirilmesi...................................................52 B. ZAMANAŞIMI ALANINDAKİ EMREDİCİ HÜKÜMLER VE KAMU MENFAATİ............................... 54 § 5. ZAMANAŞIMINDAN FERAGAT VE ÖZELLİKLERİ.................59 I. GENEL OLARAK ZAMANAŞIMINDAN FERAGAT.........59 II. UYGULAMADA ZAMANAŞIMINDAN FERAGAT ..........61 III. ZAMANAŞIMINDAN FERAGATİN KONUSU....................65 § 6. ZAMANAŞIMINDAN ÖNCEDEN FERAGAT EDİLMESİNİN YASAKLANLAMASI............................................... 68 I. ZAMANAŞIMINDAN FERAGAT EDİLMESİNİN AMACI VE ETKİSİ ......................................................................... 68 II. ZAMANAŞIMINDAN ÖNCEDEN FERAGATİN YASAKLANMASININ AMACI (TBK 160 I in Ratio Legisi).....................................................................................................71 III. ZAMANAŞIMINDAN ÖNCEDEN FERAGAT YASAĞININ KAPSAMI ................................................................ 77 § 7. ZAMANAŞIMINDAN FERAGATİN GEÇERLİLİĞİ .................. 82 I. ZAMANAŞIMINDAN FERAGATİN GENEL GEÇERLİLİK ŞARTLARI ............................................................ 82 II. ZAMANAŞIMINDAN ÖNCEDEN FERAGAT YASAĞININ (TBK 160 I) AMACA UYGUN SINIRLAMAYA TABİ TUTULMASI ....................................... 84 III. ZAMANAŞIMINDAN FERAGATİN SÜRE AÇISINDAN SINIRLANMASI ...................................................91 § 8. ZAMANAŞIMINDAN FERAGATİN SONUÇLARI.................... 92 I. GENEL OLARAK GEÇERLİ FERAGATİN TARAFLAR ARASINDAKİ ETKİSİ.......................................... 92 II. ZAMANAŞIMINDAN FERAGATİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ .................................................93 III. ZAMANAŞIMINDAN FERAGATİN DİĞER MENFAAT SAHİPLERİ TARAFINDAN İPTAL ETTİRİLMESİ................................................................................... 94 § 9. GEÇERSİZ OLAN ZAMANAŞIMINDAN FERAGAT İŞLEMİNE SONUÇ BAĞLANMASI................................................... 96 § 10. ZAMANAŞIMINDAN FERAGATİN BENZER İŞLEMLER İLE İLİŞKİSİ VE FARKLARI................................................................. 97 I. ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN SÖZLEŞME İLE DEĞİŞTİRİLMESİ........................................................................... 97 A. GENEL OLARAK...................................................................... 97 B. TBK 148 HÜKMÜNÜN KAPSAMI ................................... 99 C. ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN SÖZLEŞME İLE UZATILMASININ ZAMANAŞIMINDAN FERAGATLE İLİŞKİSİ ......................................................... 103 II. ZAMANAŞIMININ DURMASI ............................................... 105 III. ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ............................................. 108 IV. ZAMANAŞIMI DEFİNİ İLERİ SÜRMEME TAAHHÜDÜ................................................................................... 112 V. ZAMANAŞIMI DEFİNİN İLERİ SÜRÜLMEMESİ............114 VI. ERTELEME (TECİL) ANLAŞMASI........................................ 115 VII. GAYRİMENKUL REHNİ VERİLMESİ..................................117 SONUÇ..................................................................................................................119 KAYNAKÇA....................................................................................................... 123
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı