Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Yükselen Bir Hükümet Sistemi Tercihi Olarak Tek Başlı Karma Hükümet Sistemleri - AHMET EKİNCİ
.jpg){kind=small}
Yükselen Bir Hükümet Sistemi Tercihi Olarak Tek Başlı Karma Hükümet Sistemleri - AHMET EKİNCİ
Ahmet EKİNCİ
550,00
TL
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ V
İÇİNDEKİLER İX
TABLOLAR ÇİZELGESİ XXİ
KISALTMALAR XXV
1. GİRİŞ 29
1.1. ÇALIŞMANIN KONUSU VE AMACI 29
1.2. ÇALIŞMA KONUSUNUN ÖNEMİ VE KONU HAKKINDAKİ
LİTERATÜR 30
1.3. ÇALIŞMANIN METODOLOJİK BOYUTU 33
1.3.1. Çalışmanın Hipotez(ler)i 33
1.3.2. Çalışmanın Kapsam ve Sınırlılıkları 36
1.3.3. Çalışma Planı 39
2. SAF HÜKÜMET SİSTEMLERİ KARŞISINDA TEK YAPILI KARMA HÜKÜMET SİSTEMLERİ VE UNSURLARI 42
2.1. KUVVETLER AYRILIĞI TEORİSİNİN TEMELLERİ 42
2.1.1. Karma Devlet Teorisinden Kuvvetler Ayrılığı Teorisine 43
2.1.2. Kuvvetler Ayrılığı Teorisinin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 45
2.1.3. KUVVETLER AYRILIĞI TEORİSİNİN SONU MU? 49
2.1.3.1. Kişi Bakımından Kuvvetler Ayrılığı Teorisi 50
2.1.3.2. Yetki Bakımından Kuvvetler Ayrılığı Teorisi 51
2.2. YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİLERİ BAKIMINDAN SAF HÜKÜMET
SİSTEMLERİ 57
2.2.1. Maddi Kriterler Çerçevesinde Başkanlık-Parlamenter
Dikotomisi 58
2.2.2. Sistemlerin Özünden Kaynaklanan Asli Unsurları Çerçevesinde Başkanlık-Parlamenter Dikotomisi 64
2.2.2.1. Başkanlık Sisteminde Başkan ve Parlamento Farklı Seçimlerle Göreve Gelir 64
2.2.2.2. Başkanlık sisteminde başkanın yasama yetkisi bulunmamaktadır 68
2.2.2.2.1. Yasama yetkilerinin yürütmeye devri 68
2.2.2.2.2. Yürütme emirleri ve kapsamı 71
2.2.2.2.3. Yürütme emirlerinin hukuki niteliği ve kanunlar karşısındaki konumu 78
2.2.2.3. Parlamenter Sistemde Devlet Başkanı Önemli Yetkilere Sahip Değildir 82
2.3. SAF HÜKÜMET SİSTEMLERİNDEN AYRILMAYI HAKLI KILAN GEREKÇELER 85
2.3.1. Başkanlık Sisteminin Tehlikeleri 85
2.3.1.1. Toplam-Sıfır Oyunu 86
2.3.1.2. Başkanlık Sistemlerinde Siyasi Üslup 87
2.3.1.3. Çifte Demokratik Meşruluk 89
2.3.1.4. Siyasetin Dışardan Katılımcılara Açık Olması 90
2.3.1.5. Katılık ve Hükümet İstikrarı 92
2.3.2. Parlamenter Sistemin Tehlikeleri 94
2.3.2.1. İstikrarsız Hükümetler 94
2.3.2.2. Güçsüz Hükümetler 96
2.3.2.3. Hesapverebilirlik ve Düşük Nitelikli Demokrasi 98
2.3.2.4. Siyasi İstikrar ve Hükümet Sistemlerinin Değerlendirilmesi 99
2.3.3. Tarihi ve Sosyolojik Etmenler: Latin Amerika Örneği 101
2.3.3.1. Bağımsızlığa kadar Latin Amerika 103
2.3.3.2. Latin Amerika hükümet sistemleri üzerindeki ABD
etkisi 106
2.3.3.3. Latin Amerika hükümet sistemleri üzerindeki avrupa etkisi ve tek başlı hükümet sistemine parlamenter eklentiler 110
2.3.3.4. Latin Amerika toplumlarında toplumsal yapının
hükümet sistemi üzerindeki etkisi 115
2.3.4. Yürütmenin Yasama Karşısında Güçlenmesi ve Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin Önemini Kaybetmesi 118
2.3.4.1. Olağanüstü dönemler ve kurtarıcı beklentisi 118
2.3.4.2. Toplumsal beklentilerin değişmesi ve yürütme
organının bilgi ve personele ulaşımı 121
2.3.4.3. Bürokrasi ve teknokrasi karşısında sorumlu yürütme anlayışı 122
2.3.4.4. Siyasi partiler ve seçim sistemlerinin etkisi ile demokratik düzende rollerin değişmesi 126
2.3.4.5. İktidarın kişiselleşmesi 128
2.3.4.6. Yürütmenin güçlenmesi ve saf hükümet sistemleri 130
2.4. KARMA HÜKÜMET SİSTEMLERİ 131
2.4.1. Karma Hükümet Sistemi Olarak Yarı-Başkanlık Sistemi ya
da İki Başlı Yürütme 132
2.4.1.1. Tanım sorunu 133
2.4.1.2. Yarı-başkanlık sistemlerinin sınıflandırılması 136
2.4.1.3. Yarı-başkanlık sistemine yöneltilen eleştiriler 139
2.4.1.4. Değerlendirme: Yarı-başkanlık sistemi mi yoksa iki
başlı karma hükümet sistemi mi? 142
2.4.1.5. 1982-2017 arasındaki dönemde Türkiye’de iki başlı yürütme tecrübesi 145
2.4.1.5.1. İki başlı yürütme dönemi: 1982-2007
dönemi 145
2.4.1.5.2. Çift meşruiyetli yürütme dönemi: 2007 değişiklikleri 148
2.4.2. Tek Başlı Karma Hükümet Sistemleri 151
2.4.2.1. Yürütmenin tek başlı olması 154
2.4.2.2. Devlet başkanının yasama ile birlikte ya da yasama vasıtasıyla seçimi 157
2.4.2.2.1. Eş zamanlı seçimler 158
2.4.2.2.2. Doğrudan yasama organı tarafından seçilme 164
2.4.2.3. Devlet başkanının tek taraflı yasama yetkisine
sahip olması 165
2.4.2.3.1. Başkanın yetkilerini sınıflandırmak 165
2.4.2.3.2. Başkanın statükoyu değiştirme yetkisi ve kuvvetler ayrılığı 171
2.4.2.4. Yürütmenin siyasi sorumluluğunun bulunması 177
2.4.2.4.1. Bakanların siyasi sorumluluğu ve parlamentonun feshi 177
2.4.2.4.2. Salt başkanın siyasi sorumluluğu ya da para-anayasal uygulamalar 180
2.4.2.4.3. Başkanın siyasi sorumluluğu ve karşılıklı fesih kurumu 187
2.4.2.5. Tek başlı karma hükümet sistemlerinin endemik
yaşam alanı: koalisyon yapıları 190
2.4.3. Tek Başlı Hükümet Sistemlerini Sınıflandırmak 197
2.4.3.1. Kurumsal sınıflandırmalar 198
2.4.3.2. Kuvvetler ayrılığını esas alan sınıflandırmalar 201
2.4.3.3. Siyasi partilere göre yapılan sınıflandırmalar 206
2.4.3.4. Tek başlı hükümet sistemlerini sınıflandırma sorunu
ya da sınıflandırmak gerekli mi? 207
2.4.3.5. 2017 anayasa değişiklikleri ve Türkiye’nin tek başlı
karma hükümet sistemi 212
2.4.3.5.1. Lehe olan görüşler 212
2.4.3.5.2. Aleyhe olan görüşler 215
2.4.3.5.3. Yeni sistemin hükümet sistemleri içerisindeki konumu 218
3. KURULUŞ AŞAMASINDA PARLAMENTERLEŞME: SEÇİMLERİN BİRLEŞMESİ VE KOALİSYONLAR 222
3.1. EŞ ZAMANLI SEÇİMLER, BAŞKANIN SEÇİM USULÜ VE SEÇİM İTTİFAKLARI 222
3.1.1. Eş Zamanlı Seçimlerin Sınıflandırılması ve Ülke
İncelemeleri 222
3.1.1.1. Birlikteliğin yoğunluğuna göre eş zamanlı seçimler 222
3.1.1.2. Birlikteliğin sıklığına göre eş zamanlı seçimler 224
3.1.1.3. Başkanın seçilme usulüne göre eş zamanlı seçimler 224
3.1.2. Eş Zamanlı Seçimler ve Siyasal Etkileri 226
3.1.2.1. Eteğe yapışma etkisi 226
3.1.2.1.1. Seçmenler üzerinde eteğe yapışma etkisi 227
3.1.2.1.2. Siyasi partilerin davranışları üzerinde eteğe yapışma etkisi 228
3.1.2.2. Başkanın yasama desteği üzerindeki etkisi 230
3.1.2.3. Seçmen katılımı üzerindeki etkisi 234
3.1.2.4. Siyasal partilerin sayısı üzerindeki etkisi 237
3.1.2.4.1. Bir ülkedeki siyasi partilerin sayısını açıklayan görüşler 237
3.1.2.4.2. Eş zamanlı seçimler ve başkan adaylarının
sayısı 241
3.1.2.4.3. Başkan adaylarının sayısına etki eden
unsurlar 244
3.1.2.4.3.1. Başkanın seçim usulü 244
3.1.2.4.3.2. Başkanlık makamının ağırlığı 246
3.1.2.5. Dönem sonu seçimler ve eş zamanlı seçimlerin siyasi etkisi arasındaki ilişki (Endonezya örneği) 247
3.1.2.6. Eş zamanlı seçim tercihini daha fazla parlamenterleştirmek: başkanın parlamento tarafından seçilmesi (1982-2009 Bolivya örneği) 248
3.1.3. Türkiye’de Eş Zamanlı Seçimler ve Siyasi Sonuçları 253
3.1.3.1. Eş zamanlılığın niteliği 254
3.1.3.2. Cumhurbaşkanı ve TBMM seçim usulü ile eş zamanlı seçimler 254
3.1.3.2.1. Cumhurbaşkanlığı seçim usulü 254
3.1.3.2.2. TBMM seçimleri 255
3.1.3.3. Eteğe yapışma etkisi 257
3.1.3.4. Seçmen katılımı 259
3.1.3.5. Cumhurbaşkanının yasama desteği 261
3.1.3.6. Siyasal partilerin sayısı 262
3.1.3.6.1. Türkiye’de güncel sosyal bölünmeler 262
3.1.3.6.2. Eş zamanlı seçimler, cumhurbaşkanlığı ve TBMM seçimleri ile siyasi partilerin etkili sayısı 265
3.1.4. Seçim Öncesi İttifaklar ve Unsurları 269
3.1.4.1. Parti parçalanmasının seçim ittifakları üzerindeki
etkisi 270
3.1.4.2. Sistemdeki siyasi partilerin niteliğinin seçim
ittifakları üzerindeki etkisi 271
3.1.4.3. Başkanın seçim usulünün seçim ittifakları
üzerindeki etkisi 274
3.1.4.4. Seçim ittifakları üzerinde eş zamanlı seçimler,
dönem sonu seçimleri ve parlamento
seçimlerinin etkisi 279
3.1.4.5. Seçim ittifakları üzerinde demokratikleşmenin
etkisi 283
3.1.4.6. Seçim ittifakları üzerinde ekonomik liberalleşmenin etkisi 284
3.1.4.7. Seçim ittifakı uygulamaları ve seçim sonrasına yansımaları 286
3.1.4.8. Türkiye’de seçim ittifakı uygulaması ve 24 Haziran 2018 seçimleri 295
3.1.4.8.1. Mevcut seçim hukuku düzenlemeleri seçim ittifaklarını teşvik etmektedir 295
3.1.4.8.2. Seçim ittifakları ılımlı çok partili bir sistem içerisinde istikrarlı iki blok oluşturmaktadır 297
3.2. BAŞKANIN KABİNESİNİ BELİRLEME GÜCÜ VE SEÇİM SONRASI KOALİSYONLAR 299
3.2.1. Başkan Yardımcıları ve Başkan İle Aralarındaki İlişki 299
3.2.1.1. Başkan yardımcılarının seçilme usulü 299
3.2.1.2. Başkan yardımcısının işlevi 307
3.2.1.3. Koalisyon yapıları çerçevesinde başkan yardımcısı ve başkan arasındaki ilişki 309
3.2.2. Başkanın Bakanları Atama Yetkisi 312
3.2.2.1. Başkanın bakanları atama yetkisi ve bakanların parlamento üyeliği 312
3.2.2.2. Sistemde bir “bakanlar kurulu” bulunması ve karşı imza yetkisi 316
3.2.2.3. Bakanların parlamento tarafından görevden alınabilmesinin başkan ile bakanları arasındaki ilişkiye etkisi: başkancı parlamenter sistemlerde tek
başlılık 318
3.2.3. Koalisyon Kabineleri ve Hükümet İstikrarı 327
3.2.3.1. Tek partili kabineler ve çok partili koalisyonlar 331
3.2.3.2. Başkanın parlamenter destek ihtiyacı ve koalisyon
türleri 336
3.2.3.2.1. Parlamentoda çoğunluk ihtiyacı karşısında
azınlık kabineleri 336
3.2.3.2.2. Azınlık kabineleri karşısında yasama koalisy
onları ve 2018 seçimleri sonrası Türkiye 339
3.2.3.2.3. Geniş çoğunluklu koalisyonlar 344
3.2.3.2.3.1. Disiplinsiz partiler, parti parçalanması ve partiler arası aşırı kutuplaşma: Brezilya örneği 344
3.2.3.2.3.2. Başkanın milli mutabakat sağlama ihtiyacı: Kenya ve Kolombiya örnekleri 348
3.2.3.2.3.3. Milli mutabakattan ayrım gözetmeden bakanlık dağıtımına: Endonezya ve
Bolivya örnekleri 350
3.2.3.2.3.4. Partilerin iktidara ulaşmak istemesi 359
3.2.3.3. Kabine istikrarına etki eden koalisyon içi unsurlar 359
3.2.3.3.1. Bakan atamalarının siyasiler arasından
yapılması 360
3.2.3.3.2. Bakanlıkların paylaşılması 366
3.2.3.3.3. Koalisyona katılan partilerin ideolojik
yakınlıkları 375
4. KURAL KOYMA FAALİYETİ BAKIMINDAN PARLAMENTERLEŞME: YÜRÜTMENİN HÂKİM ROLÜ 383
4.1. KARARNAME YETKİSİ 385
4.1.1. Anayasal Kararname Yetkisi 385
4.1.1.1. Özerk kararnameler: kendi alanına ilişkin konularda yürütmeye verilen kararname çıkarma yetkisi 387
4.1.1.1.1. Anayasada açıkça düzenlenen özerk alan
örnekleri 393
4.1.1.1.2. Anayasadan yorum yoluyla çıkarılan zımni özerk
alan: Arjantin örneği 395
4.1.1.2. Kanun alanına girmeyen konularda başkana tanınan genel nitelikli düzenleme yetkisi 401
4.1.1.2.1. Şili 401
4.1.1.2.2. Rusya 402
4.1.1.3. Acil durum kararnameleri 406
4.1.1.3.1. Terminoloji sorumu 406
4.1.1.3.2. ADK’ların kapsamı ve sınırları 407
4.1.1.3.3. ADK’ların istisnai ve öngörülemez niteliği karşısında olağanüstü hal ile ilişkisi 409
4.1.1.3.4. Kararnamelerin yürürlüğe girmesi ve parlamento onayı 412
4.1.1.3.5. Ülke uygulamaları: Arjantin, Peru ve Brezilya örnekleri 415
4.1.1.3.5.1. Arjantin 416
4.1.1.3.5.2. Peru 419
4.1.1.3.5.3. Brezilya 423
4.1.1.4. Türkiye’de cumhurbaşkanlığı kararnameleri 426
4.1.1.4.1. Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin hukuki niteliği: CBK bir yasama işlemidir 428
4.1.1.4.2. CBK’ların normlar hiyerarşisindeki yeri 431
4.1.1.4.3. Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin kapsamı: Anayasa’nın 104/17 hükmü 432
4.1.1.4.4. Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin kapsamı: hususiyetle belirtilen alanları anlamlandırma
sorunu 440
4.1.1.4.5. Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin kapsamı: Türkiye’de bir mahfuz alan yoktur 442
4.1.1.4.6 Niceliksel olarak cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin kapsamı ve Cumhurbaşkanı’nın TBMM karşısındaki hukuk yapım performansı 448
4.1.1.4.7. 703 sayılı kanun hükmünde kararname ve cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin alanı 452
4.1.1.4.8. Önerimiz 454
4.1.2. Başkana Delege Edilen Kararname Yetkisi 456
4.1.2.1. Venezuela 461
4.1.2.2. Arjantin 463
4.1.2.3. Şili 466
4.2. BAŞKANIN KANUN TEKLİF ETME YETKİSİ VE YASAMA
BAŞARISI 469
4.2.1. Başkanın Yasalaşma Tehditli İvedilik Talebi:
Ekvador ve Uruguay Örnekleri 470
4.2.2. Başkanın Yasalaşma Tehditli Bütçe Teklifi 473
4.2.3. Karşılıklı Etkileşimin Ölçüm Aracı Olarak Yasa
Yapımı 480
4.2.4. Yasa Yapımında Başkan ve Parlamentonun Başarı ve
Katılım Yüzdeleri 482
4.2.5. Başkanın Tekliflerinin Kabul Edilme Süresi ve Tekliflerin İçeriğinin Parlamento Tarafından Değiştirilmesi 487
5. YÜRÜTMENİN PARLAMENTO KARŞISINDA HESAP VEREBİLİRLİĞİ BAKIMINDAN PARLAMENTERLEŞME
VE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİLERİNE ETKİ EDEN
UNSURLAR 491
5.1. YÜRÜTMENİN PARLAMENTO KARŞISINDA SİYASİ VE CEZAİ SORUMLULUĞU 491
5.1.1. Parlamentoların Güvensizlik Oyları ile Bakanları Düşürmesi ve Başkanın Parlamentoyu Feshetme Yetkisi 491
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı