Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Yeni Anonim ve Limited Ortaklıklar Hukuku ile Tek Kişi Ortaklığının Esasları - ÜNAL TEKİNALP
Yeni Anonim ve Limited Ortaklıklar Hukuku ile Tek Kişi Ortaklığının Esasları - ÜNAL TEKİNALP
Ünal TEKİNALP - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
470
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9786054446186
6.400,00
TL İkinci Basıya Önsöz İlk basısı dört ayda tükenen “Tek Kişilik Anonim Ortaklık I – Tek Paysahipli Anonim Ortaklık”ın ikinci basısı “Yeni Anonim ve Limited Ortaklıklar Hukuku ile Tek Kişi Ortaklığının Esasları” adıyla çıkıyor. Kitap, ikinci basıya; yapısı, konuları ele alış biçimi ve Tasarıdaki anonim ortaklığı açıklayışındaki yöntem ve üslubunda değişiklik yapılmadan, sadece limited ortaklıklar eklenerek ve Tasarı söylemleri Yeni Türk Ticaret Kanunu (“YTK”) ile değiştirilerek hazırlanmıştır. Kitabın iki yerine tek cilt halinde ve limited ortaklığı da içererek tasarlanması okuyucuların ısrarlı istekleridir. Dostlarıma göre, limited ortaklığın ikinci cildi oluşturması, tek kişi ortaklığına ilişkin sürecin birinci ciltte kalması dolayısıyla kopukluk yaratacaktı. Bu basıda YTK’daki, modern öğretiler temelinde ve farklı yaklaşımlarla düzenlenmiş olan limited ortaklığı da yorumlayabildiğim için mutluyum. Bir hayalim daha gerçekleşti. Şimdi, ortaklıklar topluluğu ile ortaklıklarda yapısal değişiklikleri, yani birleşmeleri, bölünmeleri ve tür değiştirmeleri yorumlama hayallerimin peşine düşebilir; bilimin heyecan dolu yolunda biraz daha ilerleyebilirim. Mutluyum, çünkü yeni bilim insanlarının, her gün yenileri ile karşılaştığım 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu üzerindeki özlü ve içerikli tezlerini, incelemelerini ve makalelerini zevkle izliyorum. Akademik unvanlarının ilk derecelerini kazanan bu gelen kuşağın ne kadar nitelikli ve çalışkan olduğunu görüyorum. Onlar hukuk biliminde katkının yeni ekilen topraklardan elde edilen üründe, öğreti koyan veya öğretiyi geliştiren yorumda olduğunu biliyorlar. Ben de bu kitapla da bu genç bilim toplumunun yürüyüşüne katılıyorum. İkinci basıda da asistanım Türkan Serpil Burgucu’ya, modern hukukçular olan yakın çalışma arkadaşlarım Avukat Melike Demirci ile Mehtap Mertol Digili’ye, birinci basıdaki “Tasarı”ları “Yeni Türk Ticaret Kanunu”na çevirmek için kitabı yeniden okuyan Bilgi Üniversitesi yeni kuşak “ticaretçi”lerinden Emek Toraman Çolgar’a bu basının düzeltmelerini benden sonra okuyan stajyerim Seda Şahin’e yardımları için teşekkür ederim. Bu basıda da düzeltmeler sırasında ekler yapmamı sabır ve anlayışla karşılayan, dostum Sami Abbas’a, bir sözümü iki etmeyen Vedat Carbaş’a, kitabın dışını içinden daha mükemmel yapan değerli sanatçı Murat Ece’ye şükranlarımı sunuyorum. Eylül 2011, Fenerbahçe Ünal Tekinalp İÇİNDEKİLER Önsöz ............................................................................................................... IX Kitabın Sistematiği .......................................................................................... XI Kısaltmalar I .................................................................................................... XLV Kısaltmalar ile Yollama Yapılan Eserler ..........................................................XLVIII Birinci Kısım Kuramsal Düzen § 1. Giriş............................................................................................................. 1 Literatür............................................................................................................... 1 A. Konu............................................................................................................ 1 I. Genel Olarak ....................................................................................... 1 II. Yüzyıllık Bir Kavram......................................................................... 2 III. Kitabın Adına İlişkin Açıklamalar.................................................... 3 B. Özel Konumlu Tek Kişi Ortaklıkları....................................................... 3 I. Tek Ortaklı Bağlı Ortaklık ................................................................ 3 II. Yapı Değişikliğiyle Oluşan Tek Kişi Ortaklığı ................................. 4 III. Tek Paysahipli Banka......................................................................... 4 IV. Tek Ortağı Dernek veya Vakıf Olan Sermaye Ortaklığı................. 5 V. Tek Ortağı Bir Kamu Tüzel Kişisi Olan Sermaye Ortaklığı.......... 5 VI. Tek Ortağı Gerçek Kişi veya Özel Hukuk Tüzel Kişisi Olan Sermaye Ortaklıkları.......................................................................... 5 C. Tek Kişi Ortaklığına İlişkin Türkiye’deki Özel Literatür .................... 6 § 2. Tek Kişilik Ortaklık Kavramının İrdelenmesi........................................ 7 Literatür............................................................................................................... 7 A. Sorun........................................................................................................... 7 B. Gelişmenin Dinamiği ve AO ile LO ......................................................... 8 I. Ekonomik Organizasyon Anlayışı ..................................................... 8 II. Tüzel Kişilik ........................................................................................ 9 C. AO’da “Anonim”lik................................................................................... 10 § 3. AO ve LO’larda Tarihî Süreçte Tek Kişi Ortaklığının Görünüm Biçimleri ve Sorunun Kişi Ortaklıkları Bakımından Tartışılması ...... 11 Literatür............................................................................................................... 11 A. Genel Olarak.............................................................................................. 11 B. Tarihî Süreçte Sermaye Ortaklığı Olarak Tek Kişi Ortaklığı .............. 12 I. Görünüm Biçimleri............................................................................. 12 II. Ortak Sayısının Bire Düşmesi ile Oluşan Fiilî Tek Kişi Ortaklığı ... 12 III. İğreti Kuruluş Yoluyla Meydana Gelen Tek Kişi Ortaklığı............ 13 1. Kavram ............................................................................................. 13 2. Geçerlilik Sorunu.............................................................................. 14 IV. Tek Kişiyle Kurulan AO/LO.............................................................. 15 C. Kişi Ortaklıklarında Tek Kişi Ortaklığı Sorunu.................................... 15 I. Yabancı Hukuklarda .......................................................................... 15 II. Türk Hukukunda................................................................................ 17 1. Genel Olarak .................................................................................... 17 2. Ortak Sayısının Bire Düşmesi.......................................................... 18 a) Kollektif Ortaklıkta ..................................................................... 18 b) Adi Komandit Ortaklıkta............................................................. 20 3. İğreti Kuruluş ................................................................................... 20 4. Tek Ortakla Kuruluş ......................................................................... 21 D. Tek Kişilik Adi Ortaklık Sorunu.............................................................. 21 I. Yabancı Hukuklarda .......................................................................... 21 1. Alman Hukukunda ........................................................................... 21 2. İsviçre Hukukunda ........................................................................... 22 II. Türk Hukukunda................................................................................ 22 § 4. Tek Kişilik AO ile LO’nun Geçerlilik Kazanmasına İlişkin Tarihî Süreç ............................................................................................... 25 Literatür............................................................................................................... 25 A. Tek Kişilik AO ile LO’nun Kabulündeki Etkenler ................................ 25 I. Tek Kişilik AO ile LO’larda Sınırlı Sorumluluk İlkesi ile Tüzel Kişiliğin Ürünü Olması............................................................ 26 II. Ortaklık Kavramında Kişi Birliği Unsurunun Önemini Yitirmesi............................................................................................... 27 III. Hâkimiyet ile Sorumluluk El Ele Yürür Öğretisi ve Bu Öğretinin Terk Edilmesi ...................................................................................... 27 1. Genel Olarak .................................................................................... 27 2. Gelişme ve Sonuç............................................................................. 28 3. Perdenin Kaldırılması....................................................................... 28 B. Fiilî Tek Kişilik AO ile LO’ya İlişkin Gelişmelerde Tarihî Süreç......... 29 I. Türkiye.................................................................................................. 29 1. 1926 Tarihli ETK.............................................................................. 29 a) Fiilî Tek Kişilik AO..................................................................... 29 b) Fiilî Tek Kişilik LO..................................................................... 30 2. 1956 Tarihli TK................................................................................ 30 a) Genel Olarak ............................................................................... 30 b) Yargıtay’ın Fiilî Tek Kişilik AO ve LO’ya Karşı Tutumu .......... 31 c) Türk Öğretisinin Fiilî Tek Kişilik AO ve LO’ya Karşı Tutumu . 32 II. İsviçre’de Fiilî Tek Kişilik AO ve LO’ya İlişkin Gelişmeler........... 33 1. Federal Mahkemenin 1919 Tarihli Kararı........................................ 33 2. İsviçre Öğretisinin Fiilî Tek Paysahipli AO’ya Yaklaşımı ............... 33 3. İsviçre Federal Mahkemesinin Fiilî Tek Kişilik AO’ya İlişkin İlkesel Kararları................................................................................ 34 a) Genel Olarak ............................................................................... 34 b) Tek Kişilik AO’da, AO’nun Tüzel Kişiliği Şeklen Mevcutsa Bu Durum Dürüstlük Kuralına Aykırıdır .................................... 34 c) Tek Ortak ile Tek Paysahipli AO’nun Arasında Menfaat İhtilafı Bulunması Tüzel Kişiliği Geçersiz Kılmaz .................... 35 4. 1936-2007 Arasında Geçerli Olan Sistem........................................ 35 III. Almanya............................................................................................... 35 1. 1920’li ve 30’lu Yıllar ...................................................................... 35 a) Genel Olarak ............................................................................... 35 b) Wieland’ın Görüşü ...................................................................... 36 2. 1937-1965 Yılları ............................................................................. 37 a) Fiilî Tek Ortaklı AO ve LO ile İlgili Seçilmiş İlkesel Kararlar .. 37 b) Değerlendirme ............................................................................. 38 3. 1965 POK Dönemi........................................................................... 38 a) Genel Olarak ............................................................................... 38 b) Tek Kişilik AO’nun Yeni Görünüm Biçimleri............................. 39 b1) Bütünleşme ........................................................................... 39 b2) Kapalı Holding Ortaklığı ...................................................... 40 IV. Fransa’da Fiilî Tek Kişilik Ortaklık ................................................. 40 C. İğreti Yolla Kurulan AO ile LO’nun Gelişmesine İlişkin Tarihî Süreç.. 41 İÇİNDEKİLER XIII I. İnançlı İşlem........................................................................................ 41 II. “Salomon v. Salomon & Co.” Kararı ................................................ 41 III. Hesabına Taahhüt ............................................................................... 42 D. Tek Kişiyle AO ve LO’nun Kurulmasına Olanak Sağlayan Süreç....... 42 I. Almanya’da 1980 Tarihli GmbH – Novelle’nin Yürürlüğe Girmesi 42 a) Genel Olarak ............................................................................... 42 b) Tek Ortaklı “LO ve Ortağı Tek Ortaklı LO Olan Komandit Ortaklığı” (GmbH&Co. KG) mit einer Einmann GmbH ............ 43 II. 89/667/AET (2009/102/AT) Sayılı 12. Şirketler Yönergesi.............. 43 § 5. Tek Kişilik Ortaklıkla İlgili İlkeler ve Önlemler.................................... 45 A. Genel Olarak.............................................................................................. 45 B. İlkeler ve Önlemler.................................................................................... 45 I. Ortaklık Yönünden............................................................................. 45 1. Ayrılık İlkesi..................................................................................... 45 2. Açıklık İlkesi .................................................................................... 47 3. Perdenin Kaldırılması Önlemi.......................................................... 47 4. Ortağın AO/LO’ya Borçlanması Yasağı Önlemi.............................. 48 II. Paysahibi/Ortak Yönünden................................................................ 48 1. Paysahibinin/Ortağın AO/LO ile Birlikte Sorumlu Tutulamayacağı İlkesi.................................................................................................. 48 2. Paysahibinin AO’ya Karşı Bağlılık Yükümlülüğü Sorunu .............. 48 a) AO Bakımından........................................................................... 48 b) LO Bakımından........................................................................... 49 3. Tek Kişilik Ortaklığın Çatı Ortaklık Konumunda Bulunduğu Ortaklıklar Topluluklarında Bağlılık Yükümlülüğü ......................... 50 § 6. Tek Kişilik Ortaklığın Cevap Verdiği İhtiyaçlar .................................... 53 A. Genel Olarak.............................................................................................. 53 B. Tek Kişilik Ortaklığa İhtiyaç Duyulan Bazı Durumlar İhtiyaç Grupları....................................................................................................... 53 I. Bilimsel Araştırma ve Uygulama Merkezleri, Üniversiteler, Kamu Kurumları ve Vakıfların Tek Kişilik AO/LO Kurma İhtiyaçları... 53 II. Sermaye Ortaklıklarının Bazı Bölümlerinin Bağımsız Hale Getirilmesinde Tek Kişilik AO/LO’ya Duyulan İhtiyaç.................. 54 III. Yabancı Sermayenin Yatırım Aracı Olarak Tek Kişi Ortaklığı ..... 55 IV. Devir Kolaylığı Bakımından Tek Kişilik AO/LO............................. 56 V. Halka Kolayca Açılmak Bakımından Tek Kişilik AO..................... 56 VI. Bazı Miras Sorunlarının Çözümü Aracı Olarak Tek Kişi Ortaklığı ............................................................................................. 56 VII. Ortaklık Politikalarının Aracı Olarak Tek Kişi Ortaklığı ............ 56 VIII. Döner Sermaye İçin Yeni Bir Çözümün Yolunu Açması Bakımından Tek Kişilik Ortaklık ................................................... 56 İkinci Kısım Yeni Türk Ticaret Kanununda Tek Kişi Ortaklığı Birinci Bölüm Tek Kişilik AO ve LO İçin Ortak Konular § 7. Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre Tek Kişilik Ortaklık ve Özellikleri................................................................................................... 57 Literatür............................................................................................................... 57 A. Kavram................................................................................................... .... 57 I. Tanım.................................................................................................... 57 1. Payların Bir Kısmının AO’nun Elinde Bulunması........................... 58 2. Payların Üçüncü Kişinin Elinde Bulunması .................................... 59 II. Tek Kişilik Ortaklığın Meydana Gelmesi......................................... 59 1. Kurulma Yoluyla Tek Kişi Ortaklığın Meydana Gelmesi ................ 59 2. Halka Açılmak Üzere YTK’nın 346. Maddesi Uyarınca Tek Paysahibi ile Kurulma ...................................................................... 59 3. Hukuki İşlemle Tek Kişi Ortaklığın Meydana Gelmesi .................. 60 a) Aynı Anda Yapılan Tek İşlem ve Birden Çok İşlemle ................ 60 b) Zamana Yayılan Bir Süreçte Payların Tek Kişide Toplanmasıyla.............................................................................. 60 c) Satın Alma (Put Option) ve Satma Zorunluluğu (Call Option) Haklarının Kullanılmasıyla ......................................................... 60 4. Payların Mirasla İktisap Edilmesiyle ............................................... 61 5. Çıkarmayla ....................................................................................... 61 6. Birleşmeyle....................................................................................... 61 7. Bölünmeyle ...................................................................................... 62 8. Tek Kişi İşletmesinin Sermaye Ortaklığına Dönüşmesiyle ............. 62 § 8. Yeni Türk Ticaret Kanunu Sisteminde Tek Kişi Ortaklığın Öne Çıkan Özellikleri................................................................................................... 63 I. Genel Olarak ....................................................................................... 63 II. Özelliklerin Teker Teker Ele Alınması.............................................. 63 1. Tek Kişilik AO ve LO Ayrı Türde Bir Ortaklık Değildir................. 63 2. Tek Kişilik Ortaklık Ortağın Özel Malvarlığı Değildir .................. 64 3. Tek Paysahipli AO Kapalı Bir AO’dur ............................................. 65 4. Tek Ortaklı LO’nun Küçük Ölçekli Olması Şart Değildir............... 65 5. Tek Kişilik AO ve LO Geçici Bir Konum Değildir ......................... 65 6. Tek Kişilik Ortaklığın Unvanı.......................................................... 65 7. Tek Kişilik AO ve LO Tür Değiştirebilir, Birleşebilir ve Bölünebilir........................................................................................ 66 8. Bir Gerçek veya Tüzel Kişinin Birden Çok Tek Kişilik AO’su veya LO’su Olabilir .......................................................................... 66 9. Tüzel Kişilerin Tek Kişi AO’nun/LO’nun Ortağı Olması Yasaklanmamış ve Şarta Bağlanmamıştır ........................................ 66 10. Yeni Türk Ticaret Kanununun Hem Tek Paysahipli AO’yu Hem de Tek Ortaklı LO’yu Kabul Etmesinin Sebebi ...................... 67 İkinci Bölüm Tek Paysahipli AO § 9. Temeller....................................................................................................... 69 A. Bir Sermaye Ortaklığı Olarak Tek Paysahipli AO................................. 69 B. Sermaye.................................................................................................. .... 69 I. Genel Olarak ....................................................................................... 69 II. Ortak İlkeler........................................................................................ 70 C. Paylar.......................................................................................................... 71 I. Genel Kurallar .................................................................................... 71 II. İmtiyazlı Paylar................................................................................... 71 III. Primli Paylar ....................................................................................... 71 IV. Paylara İlişkin Kurallara Aykırılığın Sonuçları .............................. 72 1. Hamiline Yazılı Paylarda .................................................................. 72 2. Nama Yazılı Paylarda ....................................................................... 72 D. Bir AO’nun Kendi Paylarını (Pay Senetlerini) İktisap Etmesi............. 73 I. Genel Olarak Sistemin Açıklanması ................................................. 73 II. Tasarının Yenilikleri ........................................................................... 74 III. AO’nun Kendi Paylarını İktisabına İlişkin Kurallar ve Tek Paysahipli AO...................................................................................... 75 IV. Aykırılığın Hukuki Sonuçları ............................................................ 76 1. Sistemin Açıklanması....................................................................... 76 2. Kanuna Karşı Hile............................................................................ 77 V. YTK’nın Bazı Özel Hükümleri ......................................................... 77 1. YK’nın Yetkilendirilmesi ................................................................. 77 2. Pay Bedellerinin Ödenmesinde Kullanılabilecek AO Kaynakları ... 78 § 10. Kuruluş ve Kuruluşa Bağlı Kurumlar................................................... 79 Literatür............................................................................................................... 79 A. Genel Olarak.............................................................................................. 79 I. Karşılaştırma....................................................................................... 79 II. Kuruluşun Türleri .............................................................................. 80 III. Kurucular............................................................................................. 80 IV. İstisnalı Kuralsal (Normatif) Kuruluş .............................................. 81 V. Kuruluş İşlemleri Şeması................................................................... 82 B. Basit Usule Göre Kuruluş......................................................................... 82 I. Esas Sözleşmenin (veya Taahhütnamenin) Hazırlanması .............. 82 1. Yazılı Şekil ....................................................................................... 82 2. Nitelik............................................................................................... 83 3. Asgari Zorunlu İçerik ....................................................................... 83 4. Üçüncü Kişilere İleri Sürülebilecek Zorunlu İçerik......................... 83 5. Payların Taahhüt Edilmesi................................................................ 84 6. Halka Arzedilecek Payların Taahhüdü ............................................. 84 7. Kuruluş Aşamasında Pay Taahhüdünün Devrinin AO’ya Karşı Geçersizliği....................................................................................... 85 II. Esas Sözleşmenin/Taahhütnamenin İmzalanması........................... 86 III. Ortaklığın Kurulması......................................................................... 86 1. Kuruluş Şartları ................................................................................ 86 2. “Şirket”in Nitelendirilmesi............................................................... 86 3. İlk Yönetim Kurulunun Atanması .................................................... 88 IV. Sermayenin Tamamının Taahhüt Edildiğine İlişkin Noter Şerhi .. 88 V. Kurucular Beyanı ............................................................................... 89 VI. Pay Bedellerinin Kısmen veya Tamamen Ödenmesi....................... 90 1. Genel Olarak .................................................................................... 90 a) Esas Sermaye Sisteminde............................................................ 90 b) Kayıtlı Sermaye Sisteminde........................................................ 90 VII. İşlem Denetçisinin Raporu................................................................. 91 VIII. Tescil ve İlan........................................................................................ 91 1. Tescil................................................................................................. 91 a) Tescile İlişkin Kurallar ................................................................ 91 b) Bedellerin İadesi.......................................................................... 91 c) İnceleme ...................................................................................... 92 2. İlân.................................................................................................... 92 3. AO’nun Tüzel Kişilik Kazanması ve Sonuçları............................... 92 4. Ticaret Sicilinin Olumlu Etkisi ile İlgili Hükümler ......................... 93 5. Tek Paysahipli AO’larda Tescil ve İlan ile İlgili Özel Hükümler .... 93 IX. İstisnai Aşama: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İzni ............................ 94 C. Nitelikli Usule Göre Kuruluş.................................................................... 94 I. Kuruluşun Özellikli Hâle Gelmesi .................................................... 94 II. Ayni Sermaye Konulması................................................................... 95 1. Temeller............................................................................................ 95 a) Tasarının Yenilikleri..................................................................... 95 b) Tek Paysahipli AO’lar Bakımından............................................. 95 2. Aynı Sermaye Olarak Konulabilecek Malvarlığı Unsurları ve Nitelik Şartları .................................................................................. 96 3. Bir Aynın “Ayni Sermaye” Olarak Kabul Edilebilmesinin Kanuni Şartı................................................................................................... 96 a) Tescil veya Tevdi ......................................................................... 96 b) Noter Şerhi .................................................................................. 97 4. Ayni Sermayeye Değer Biçilmesi ve Değerleme Raporu................ 97 5. Esas Sözleşmede / Taahhütnamede Verilecek Pay Sayısının Belirlenmiş Olması........................................................................... 98 III. Bir İşletme ve/veya Aynın Kuruluş Sürecinde Devralınması ......... 98 IV. Kuruculara AO Kârından Tanınan Menfaatler .............................. 99 V. Kuruluş Giderlerinin Kuruluşu Nitelikli Hale Getirip Getirmediği Sorunu.................................................................................................. 100 VI. İşlem Denetçisi Raporu ...................................................................... 100 D. Kuruluşa Bağlı Kurumlar ........................................................................ 101 I. Kuruluşa İlişkin Sakatlıklar Dolayısıyla Fesih Davası ................... 101 1. Bir AO’nun Butlanına ve Yokluğuna Karar Verilemez .................... 102 2. Usule İlişkin Hükümler .................................................................... 102 II. Kanuna Karşı Hile.............................................................................. 103 E. Kuruluş Belgeleri....................................................................................... 103 Üçüncü Bölüm Organsal Düzen § 11. AO’nun Organları .................................................................................... 105 Literatür............................................................................................................... 105 A. Organ Kavramı.......................................................................................... 105 B. AO’nun Kanuni Organları ....................................................................... 106 I. Mutlak Anlamda Zorunlu Kanuni Organlar................................... 106 1. Genel Olarak .................................................................................... 106 2. İşlevler ve Organlar Arası İşlevler.................................................... 107 II. Nispi Anlamda Zorunlu Kanuni Organlar ...................................... 108 III. Tasfiye Memurları ve Kayyımlar ...................................................... 108 IV. Fiilî Organlar ve İnançlı YK.............................................................. 109 V. YK’nın İsteğiyle ve Kararıyla Faaliyete Geçen (İhtiyarî) Organlar 112 VI. Geniş Anlamda Organ Kavramı Açısından Tek Kişilik AO’nun Paysahibinin Hukuki Durumu .......................................................... 112 § 12. Yönetim Kurulu........................................................................................ 113 Literatür............................................................................................................... 113 A. Yeni Türk Ticaret Kanununun Getirdiği Yenilikler ve Açılımlar......... 113 I. Genel Olarak ....................................................................................... 113 II. Tek Paysahipli AO’lar Bakımından YK........................................... 114 B. Yeni Türk Ticaret Kanununun YK’ya İlişkin Düzeninin Özellikleri... 114 I. Esnek Kurul (Board) Sistemi............................................................. 114 II. Değişik Konumda YK’lara İlişkin Özel Hükümler......................... 115 III. Profesyonel YK.................................................................................... 115 IV. İç Denetim ve Gözetim Düzenekleri ................................................. 116 V. Sermayedar ve Yönetim Ayrımı ........................................................ 116 VI. Elektronik Ortamda (Online) YK Toplantıları (E-YK) ve Diğer Karar Alma Yöntemleri ..................................................................... 116 C. YK’nın Oluşması, Üyelerde Aranan Nitelikler, Üyelik Sıfatının Kazanılması ve Yitirilmesi ........................................................................ 117 I. YK’nın Oluşumu ve Seçime Yetkili Organ ...................................... 117 1. Genel Olarak .................................................................................... 117 2. Tek Üyeli YK.................................................................................... 117 II. YK Üyelerinin Nitelikleri................................................................... 118 1. Genel Olarak .................................................................................... 118 İÇİNDEKİLER XIX 2. Tüzel Kişi Üyeler ............................................................................. 118 3. Kamu Tüzel Kişilerin Temsilcisi Üyeler.......................................... 119 4. Paysahibi Gruplarına Bağlayıcı Aday Gösterme Hakkı Tanınması .. 119 5. Azınlığa Bağlayıcı Aday Gösterme Hakkı Tanınması ..................... 120 6. Belirli Grup Temsilcilerine İlişkin Ortak Hükümler........................ 120 III. Görev Süresi ........................................................................................ 120 IV. YK Üyeliğinin Son Bulması ............................................................... 121 1. Genel Olarak .................................................................................... 121 2. Görev Süresini Sona Erdiren Sebeplere İlişkin Açıklamalar........... 121 a) Genel Olarak ............................................................................... 121 b) Görevden Alma (Azil)................................................................. 122 3. Üyeliğin Boşalması .......................................................................... 123 D. Yönetim ve Temsil ..................................................................................... 123 I. Yönetim................................................................................................ 124 1. Kavram ............................................................................................. 124 2. YK’da Görev Dağılımı ..................................................................... 125 3. Komiteler ve Komisyonlar ............................................................... 125 a) Genel Olarak ............................................................................... 125 b) Riskin Erken Teşhisi ve Risk Yönetimi Komitesi....................... 126 c) Kurumsal Yönetişim Gereği Olarak Öngörülen Komiteler......... 126 4. YK’nın Görevleri ve Yetkileri .......................................................... 127 5. YK’nın Devredilemez Görevleri ve Yetkileri................................... 127 a) Şirketin Üst Düzeyde Yönetimi ve Bununla İlgili Talimatların Verilmesi (lit.a)............................................................................ 128 b) Yönetim Teşkilatının Belirlenmesi (lit.b) ................................... 128 c) Muhasebe, Finans Denetimi ve Finansal Planlama Düzeninin Kurulması (lit.c) .......................................................................... 128 c1) Muhasebe .............................................................................. 129 c2) Finans Denetimi .................................................................... 129 c3) Finansal Planlama ................................................................. 130 c4) Risk Yönetimi........................................................................ 130 d) Müdürlerin ve Aynı İşleve Sahip Kişiler ile İmza Yetkisini Haiz Bulunanların Atanması ve Görevden Alınması (lit.d)................. 130 e) Üst Gözetim Görevi (lit.e)........................................................... 131 f) Bazı Defterlerin Tutulup Raporların Düzenlenmesi, GK Toplantılarının Hazırlanması ve İcrası (lit.f)........................ 131 g) Sermaye Kaybının ve Borca Batıklık Durumunun Mahkemeye Bildirilmesi (lit.g) ................................................... 131 6. Yönetimin Kısmen veya Tamamen Devri ........................................ 131 a) Temeller ve TK’dan Farklar ........................................................ 131 b) Yönetimin Devrinin Maddi Şartları ............................................ 132 c) Yönetim Kime Devredilir?.......................................................... 132 d) Esas Sözleşmede (ve Tek Kişilik AO’da Esas Taahhütnamede) Yönetimin Devrine Cevaz Veren Bir Düzenleme Bulunması..... 133 e) Devrin Bir İç Yönetmelik Bağlamında Yapılması....................... 134 e1) İç Yönetmelik Kavramı ve Şekil........................................... 134 e2) İçerik ..................................................................................... 135 e3) Bilgi Verme ........................................................................... 135 e4) Nitelik.................................................................................... 136 f) Yönetim Kurulunun Devir Kararı ............................................... 136 g) Yönetimin Kısmen veya Tamamen Devrinin Anlamı................. 136 7. Yönetimin Devrinin Hukuki Niteliği ............................................... 137 8. YK Üyesine ve Üçüncü Kişiye Devir .............................................. 137 a) YK Üyelerine Devir .................................................................... 138 b) Üçüncü Kişiye Devir ................................................................... 138 c) Sadece Yönetimin Devredildiği Kişi “Murahhas” Değildir ....... 138 9. Yönetimin Tüm Üyelere Ait Olması................................................. 139 II. Temsil Yetkisi....................................................................................... 139 1. Kanuni Kural ve Temsil Yetkisinin Devri ........................................ 139 2. Temsil Yetkisinin Kullanılmasının Şekli: Ticaret Unvanı Altında İmza................................................................................................... 140 3. Şirket Adına İmza Yetkisini Haiz Kişilerin Belirlenmesi ve Tescil ve İlan ............................................................................................... 140 4. Kanuni Sistem: Çifte (Müşterek, Birlikte) İmza.............................. 140 5. Temsil Yetkisinin Devri .................................................................... 141 6. Temsil Yetkisinin Kapsamı ve Sınırları............................................ 141 a) Temeller....................................................................................... 141 b) Temsil Yetkisinin Dış İlişkide Sınırlandırılamayacağı İlkesi ...... 141 b1) İlke ve Amacı........................................................................ 141 b2) Olumlu Bilgi ......................................................................... 141 b3) Şirketin Amacına ve İşletme Konusuna Giren İşlem Kavramı ................................................................................ 142 b4) İlkenin İstisnaları ....................................................................... 142 7. İşletme Konusu Dışında (Ultra Vires) İşlem Yapılması ................... 143 a) Ultra Vires Öğretisinin Terk Edilmesi......................................... 143 b) Şirketin Bağlanmadığı Haller...................................................... 143 8. Temsile Yetkili Kişinin Yaptığı İşlemin Esas Sözleşmeye (ve Tek Kişilik AO’da Esas Taahhütnameye) ve GK Kararlarına Aykırı Olması ................................................................................... 144 9. AO’yu Temsile ve Yönetime Yetkili Olanların Haksız Fiillerinden AO’nun Sorumluluğu.................................................... 145 10. AO’nun Temsilcilere Rücu Hakkı.................................................... 145 11. Tek Paysahipli AO’larda Paysahibi ile AO Arasındaki Sözleşmelere İlişkin Düzen.............................................................. 145 E. YK’nın Çalışması ...................................................................................... 146 I. Kurul Olarak Çalışma Kavramı ....................................................... 146 II. YK Toplantısı ...................................................................................... 146 1. Çağrı, Gündem ve Başkanın Diğer Görevleri .................................. 146 2. Toplantı Nisabı ................................................................................. 147 3. Karar Nisabı ..................................................................................... 148 4. Başkanın Üstün Oyu ........................................................................ 148 5. Bir Öneriyi Yazılı Olarak Kabul Etmek Yolu ile Karar Alınması .... 148 6. Güvenli e-imza ve e-posta ile Karar Alınması................................. 149 7. Müzakereye Katılma Yasağı............................................................. 149 F. YK’nın ve Üyelerin Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı ............................... 150 I. Yenilikler.............................................................................................. 150 II. Sistem................................................................................................... 151 1. Toplantı İçi Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı ..................................... 151 2. Toplantı Dışı Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı................................... 151 3. Yönetim Kurulu Başkanının Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı .......... 152 4. Yetkili Mahkeme .............................................................................. 152 G. Batıl Kararlar ve Tespit Davası................................................................ 153 I. Temeller................................................................................................ 153 II. Batıl Kararlar ..................................................................................... 153 1. Eşit İşlem İlkesine Aykırı Kararlar................................................... 153 2. AO’nun Temel Yapısına Uymayan ve Sermayenin Korunması İlkesine Aykırı Kararlar .................................................................... 153 3. Bu Hakların Vazgeçilmez Nitelikteki Haklara Aykırı Olan veya Bu Hakların Kullanılmasını Kısıtlayan veya Güçleştiren Kararlar............................................................................................. 154 4. Diğer Organların Devredilemez Yetkilerine Giren ve Bu Yetkilerin Devrine İlişkin Kararlar ................................................................... 154 III. Butlan Davasının ve Definin Özellikleri ve Sonuçları..................... 154 H. YK Üyelerinin Hakları, Yükümlülükleri ve Bağlı Oldukları Yasaklar.. 155 I. Haklar................................................................................................... 155 1. Ön Konu: Hizmet Sözleşmesi .......................................................... 155 2. Mali Haklar ...................................................................................... 155 3. Diğer Haklar..................................................................................... 156 II. Yükümlülükler.................................................................................... 157 1. Genel Olarak .................................................................................... 157 2. Görevi Aslen Yerine Getirme Yükümlülüğü .................................... 158 3. Özen Yükümlülüğü........................................................................... 158 4. Bağlılık Yükümlülüğü ...................................................................... 159 a) Kural ............................................................................................ 159 b) İstisna........................................................................................... 159 III. Yasaklar............................................................................................... 160 1. Ortaklıkla İşlem Yapma Yasağı ........................................................ 160 2. Ortaklığa Borçlanma Yasağı............................................................. 160 3. Rekabet Yasağı ................................................................................. 160 § 13. Genel Kurul .............................................................................................. 161 A. Yenilikler ve Açılımlar............................................................................... 161 B. Tek Paysahipli AO’lar Bakımından GK.................................................. 163 C. Organ Olarak Özellikleri.......................................................................... 164 I. İç Organ Özelliği................................................................................. 164 II. Paysahiplerinin Bütününü Değil AO’yu Temsil Eden Organ Eden Organ Özelliği ........................................................................... 165 III. Paysahiplerinin Haklarını Kullandıkları Organ Özelliği ............... 165 IV. Ana Düzene İlişkin Görevlerin Sahibi Olmak Özelliği................... 165 D. Görev ve Yetkileri ...................................................................................... 166 I. Genel Olarak ....................................................................................... 166 II. Devredilemez Görev ve Yetkiler ........................................................ 167 E. Toplanması.................................................................................................. 168 I. Genel Olarak ....................................................................................... 168 II. Toplantı Çeşitleri................................................................................. 168 1. Olağan ve Olağanüstü GK Toplantıları............................................ 168 2. Çağrılı ve Çağrısız GK Toplantıları ................................................. 169 III. Çağrı ve Hazırlıklar............................................................................ 169 1. Çağrıya Yetkili Olanlar..................................................................... 169 a) Genel Olarak ............................................................................... 169 b) YK............................................................................................... 169 c) Paysahibi ..................................................................................... 170 d) Tasfiye Memurları ....................................................................... 170 e) Azlık ............................................................................................ 170 2. Gündemin Hazırlanması................................................................... 171 a) Genel Olarak ............................................................................... 171 b) GK’nın Gündemin Hazırlanmasına Müdahalesi Sorunu ............ 171 c) Azlığın Gündeme Madde Koydurma Yetkisi .............................. 172 3. Toplantıda Hazır Bulunabileceklere İlişkin Kurallar ....................... 172 a) Genel Olarak ............................................................................... 172 b) Hamiline Pay Senetlerinin AO’ya Tevdi Edilmesi Yasağı ve Paylara Devir Yasağı Konulamaması .......................................... 173 c) Listenin Toplantı Gününden Bir Gün Önce veya Toplantı Günü Hazırlanması Zorunluluğu........................................................... 174 d) Kayden İzlenen Paylara İlişkin Özellikler .................................. 174 e) Tek Paysahipli AO’larda Liste..................................................... 174 f) Cetvelin Şekli ve İmzalanması.................................................... 174 IV. Toplantının Açılması ve Yönetimi ..................................................... 175 1. Açılması............................................................................................ 175 2. Toplantı Başkanının, Gereğinde Başkanlığının Oluşturulması........ 175 3. Yetkisiz Katılmanın Bulunup Bulunmadığının İncelenmesi ve Gereğinde 431. Madde Uyarınca Bildirimlerin Açıklanması .......... 175 4. Toplantının Yönetimi........................................................................ 176 5. Tek Paysahipli AO’larda Özellikler.................................................. 176 F. GK’ya Katılma .......................................................................................... 176 I. Genel Olarak ....................................................................................... 176 II. AO’ya Karşı Yetkili Olma.................................................................. 177 III. GK’ya Temsilci Aracılığıyla Katılma................................................ 178 1. Genel Olarak .................................................................................... 178 2. Bireysel Temsil................................................................................. 179 a) Adi Temsilci ................................................................................ 179 b) Tevdi Eden Temsilcisi ................................................................. 180 3. Kurumsal Temsil .............................................................................. 181 a) Organın Temsilcisi....................................................................... 181 b) Bağımsız Temsilci ....................................................................... 182 c) Kurumsal Temsilci....................................................................... 182 G. Karar Alınması .......................................................................................... 184 I. Genel Olarak ....................................................................................... 184 II. Adi Toplantı Nisabı ve Karar Nisabı ................................................ 184 III. Esas Sözleşme Değişikliklerinde Nisaplar........................................ 184 H. İnceleme ve Bilgi Alma Hakkı.................................................................. 186 § 14. Paysahibinin Hukuki Durumu................................................................ 187 Literatür............................................................................................................... 187 A. Bakış Açısı.................................................................................................. 187 B. Konunun Tek Paysahipli AO’larla İlgisi ................................................. 188 I. Genel Değerlendirme.......................................................................... 188 C. Sistemin Analizi ......................................................................................... 188 I. Çoğunluk Kuralının Sınırlandırılması ............................................. 188 1. Sermaye Ortaklıklarında İnternet Sitesi ........................................... 189 2. Mevcut Paysahipliği Haklarının Güçlendirilmesi ............................ 189 3. Yeni Dava Hakları ............................................................................ 189 4. Haklı Görülmeyecek Şekilde Yararlandırmama ve Kayba Uğratmama Koruyucu Kuralı ........................................................... 190 5. Yeni Azlık Hakları ve Eskilerinin Güçlendirilmesi ......................... 191 a) Haklı Sebeplerle AO’nun Feshi................................................... 191 a1) Temeller................................................................................. 191 a2) Kazuistik ............................................................................... 192 a3) Haklı Sebep ........................................................................... 192 a4) Kararın Etkisi ........................................................................ 193 b) Denetçinin Görevden Alınması ve Yerine Yenisinin Atanması Davası .......................................................................................... 193 c) Kapalı AO’larda Pay Senetlerinin Bastırılması Talebi................ 193 6. Çoğunluk İlkesinin Diğer Sınırları................................................... 194 II. Çoğunluk İlkesini Sınırlandıran Nitelikli Haklar ........................... 195 1. Müktesep Haklar .............................................................................. 195 a) Genel Olarak ............................................................................... 195 b) İsviçre Hukuku ............................................................................ 195 2. YTK’ya Göre Müktesep Haklar....................................................... 198 3. YTK’ya Göre Vazgeçilmez Haklar .................................................. 199 a) Kavram ve Nitelikler ................................................................... 199 b) YTK’da Düzenlenen Vazgeçilmez Haklar .................................. 199 c) AO’nun Temel Yapısından Kaynaklanan Vazgeçilmez Haklar ... 200 III. Eşit İşlem İlkesi................................................................................... 201 D. Başlıca Bireysel Haklar............................................................................. 202 I. Tek Paysahipli AO’larda Bireysel Haklar........................................ 202 II. Sınıflandırma....................................................................................... 202 III. Malvarlıksal Haklar ........................................................................... 202 1. Kâr Payı Hakkı................................................................................. 202 2. Rüçhan Hakkı................................................................................... 204 a) Esas Sermaye Sisteminde............................................................ 204 a1) Kaldırılmasının ve Sınırlandırılmasının Şartları ................... 204 a2) Kullanılması .......................................................................... 206 a3) Devredilmesi ......................................................................... 206 b) Kayıtlı Sermaye Sisteminde........................................................ 207 c) Şarta Bağlı Sermaye Sisteminde ................................................. 207 c1) Genel Olarak ......................................................................... 207 c2) Öncelikle Önerilmeye Muhatap Olma ve Rüçhan Hakkı..... 207 IV. Yönetsel Haklar .................................................................................. 208 1. GK’ya Katılma Hakkı ve Buna Bağlı Haklar .................................. 208 a) GK’ya Katılma Hakkı ................................................................. 208 b) GK’ya Katılma Hakkına Bağlı Haklar........................................ 209 2. Oy Hakkı .......................................................................................... 209 a) Sisteme Genel Bakış ................................................................... 209 b) Doğumu....................................................................................... 210 c) İtibari Değere Bağlılık................................................................. 211 d) Her Paysahibinin En Az Bir Oy Hakkını Haiz Olacağı Kuralı... 211 e) Paysahibinin Oy Hakkının Sınırlanması ..................................... 212 f) Oyda İmtiyaz ............................................................................... 212 f1) Tanınması............................................................................... 213 f2) Sınırı ...................................................................................... 213 f3) Sınırın Kalkması.................................................................... 214 f4) Oyda İmtiyazın Kullanılamayacağı Kararlar ........................ 215 V. GK’da Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı .............................................. 215 1. Bilgi Alma Hakkı ve Tek Paysahipli AO ......................................... 215 2. Tasarının Yenilikleri.......................................................................... 216 3. Olağan GK Öncesi İnceleme Hakkı................................................. 216 4. Bilgi Alma Hakkının GK’da Kullanılması....................................... 217 a) Bilgi Verme Yükümlüsü .............................................................. 217 b) Bilgi Alma ve Vermenin Kapsamı............................................... 218 c) Verilecek Bilginin Kalitesi .......................................................... 218 d) Bilgi Almada Eşit İşlem .............................................................. 219 5. GK Dışında İnceleme Hakkı ............................................................ 219 6. Ortaklık Sırrı ve/veya Menfaati İçin Bilgi Almanın ve/veya İncelemenin Reddi............................................................................ 220 7. Bilgi Alma ve İnceleme Davası........................................................ 221 8. Hakkın Vazgeçilmez Niteliği............................................................ 222 9. Bağlı Şirketler Hakkında Bilgi Alma............................................... 222 a) Sistem .......................................................................................... 222 b) Verilecek Bilginin Kapsamı ve Nitelikleri .................................. 222 c) YTK’nın 200. Maddesine 437. Maddenin 3. ilâ 5. Fıkraları Uygulanabilir mi?........................................................................ 223 VI. Özel Denetimi İsteme Hakkı.............................................................. 223 E. Borç ve Yükümlülükler............................................................................. 223 § 15. Paysahibinin Organların Kararlarına Karşı Dava Haklarıyla Korunması ............................................................................................... 225 Literatür............................................................................................................... 225 A. Genel Olarak.............................................................................................. 225 B. Konunun Tek Paysahipli AO’larla İlgisi ................................................. 226 C. GK Kararlarının İptali Davası................................................................. 227 I. Genel Olarak ....................................................................................... 227 II. Etki Kuralı........................................................................................... 228 1. Açıklaması........................................................................................ 228 2. Etkinin Anlamı ................................................................................. 229 3. Nedensellik (İlliyet) Bağı Etki Kuralının Kapsamında mıdır? ........ 229 D. GK Kararlarının Butlanının Tespiti Davası ........................................... 230 I. Genel Olarak ....................................................................................... 230 II. Butlan Sebepleri.................................................................................. 231 1. Genel Değerlendirme ....................................................................... 231 2. Birinci Sebep: Paysahibinin GK’ya Katılma, Asgari Oy, Dava ve Kanundan Kaynaklanan Vazgeçilmez Nitelikteki Haklarının Sınırlandırılması ............................................................................... 231 a) GK’ya Katılma Hakkının Sınırlandırılması ve Kaldırılması ...... 231 b) Asgari Oy Hakkının Sınırlandırılması ve Kaldırılması .............. 232 c) Dava Haklarının Sınırlandırılması ve Kaldırılması..................... 232 d) Kanunda Öngörülen Diğer Vazgeçilmez Haklarının Sınırlandırılması ve Kaldırılması ................................................ 233 3. İkinci Sebep: Bilgi Alma, İnceleme ve Denetleme Haklarının Kanunda Öngörülen Ölçü Dışında Sınırlandırılması ....................... 233 4. Üçüncü Sebep: GK Kararının AO’nun Temel Yapısını Bozması..... 233 5. Dördüncü Sebep: Sermayenin Korunmasına İlişkin Hükümlere Aykırılık............................................................................................ 234 III. Butlanın Tespiti Davası....................................................................... 234 E. Ticaret Ortaklıklarında Yapısal Değişiklik Kararına Karşı İptal Davası 234 I. Temeller................................................................................................. 234 1. Düzenleme........................................................................................ 234 2. Amaç ............................................................................................... 234 3. Nitelik............................................................................................... 235 4. Davanın Hükümleri .......................................................................... 235 a) İptal Sebebi.................................................................................. 235 b) Süre.............................................................................................. 236 c) Davalı ve Davacılar ..................................................................... 237 d) Eksikliklerin Giderilmesi ............................................................ 237 e) Önlemler...................................................................................... 238 F. Yapısal Değişiklikle İlgili Sorumluluk Davası ........................................ 238 I. Genel Olarak ..................................................
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı