Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Yasama İşlevinin Yerine Getirilmesinde Çift Meclis Sistemi Ve Türk Siyasal Tarihindeki Yeri
Yasama İşlevinin Yerine Getirilmesinde Çift Meclis Sistemi Ve Türk Siyasal Tarihindeki Yeri
Peri URAN
Sayfa Sayısı
:
379
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2008
ISBN NO
:
9789754644715
90,00
TL ÖNSÖZ Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku (Anayasa Hukuku) Anabilim Dalfnda doktora tezi olarak hazırlanan ve 2008 yılının temmuz ayında tamamlanmış olan bu çalışma ile etkin ve demokratik nitelikte bir ikinci meclisin varlığının, yasama işlevinin yerine getirilmesinde önemli bir rol üstlenebileceği varsayımına dayanılarak ülkemizde yasama sürecinde işlevsel olabilecek ve çoğulcu demokrasinin gelişmesine hizmet edebilecek bir ikinci meclisin ne şekilde oluşturulabileceği ve ne tür yetkilerle donatılabileceği hususlarında bazı öneriler getirilmeye çalışılmıştır. Bu önerilerde bulunabilmek için öncelikle demokratik olarak nitelendirilebilecek olan on bir ülkenin yasama organları ve ikinci meclislerinin yapıları ile fonksiyonları ayrıntılı olarak incelenmiş, daha sonra siyasi tarihimizde on dokuz yıl süreyle var olan Cumhuriyet Senatosu′nun kendisinden beklenen işlevi yerine getirememe nedenleri, söz konusu ikinci meclisin yapısı ve Millet Meclisi karşısında sahip olduğu yetkileri incelenmek suretiyle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma, özellikle son zamanlarda birbiri ardına yapılan anayasa değişiklikleri ve sivil anayasa çalışmalarının gerçekleştirildiği bir ortamda, ülkemizde çift meclis sistemi ile ilgili sorulara değişik önerilerle çözüm getirmek arayışı içinde olup, çift meclis sistemi ile ilgili tartışmaları farklı bakış açıları ile derinleştirmeyi amaçlamaktadır. Dileğimiz, eksikliklerine karşın çalışmamızın bu konudaki literatüre bir katkı sağlayabilmesidir. Bu uzun soluklu çalışma sürecinde değerli katkılarıyla çalışmama yön veren ve teşekkür borçlu olduğum bazı kişiler var. Öncelikle derin bilgi birikimi ve tecrübesiyle bu çalışmaya bir bütün olarak bakabilmemi sağlayan değerli Hocam Prof. Dr. Yahya K. Zabunoğlu′na ve bu çalışmanın ortaya çıkmasında büyük emeği geçen, zengin fikirleriyle bana yol gösteren ve varlığından güç bulduğum değerli Hocam ve tez danışmanım Prof. Dr. Erdal Onar′a ne kadar teşekkür etsem azdır. Akademik çalışmalarımın aksamaması için elinden gelen desteği benden esirgemeyen değerli Hocam Prof. Dr. Mustafa Erdoğan′a ve bu çalışmanın kitap olarak yayımlanması konusunda beni cesaretlendiren ve yapıcı eleştirileriyle çalışmama önemli ölçüde katkıda bulunan değerli Hocam Prof. Dr. Merih Öden′e de müteşekkirim. Ayrıca getirdikleri öneriler ile çalışmamın zenginleşmesini sağlayan ve değerli fikirlerinden istifade ettiğim Yrd. Doç. Dr. Levent Gönenç ve Yrd. Doç. Dr. Selin Esen Amvvine′a da teşekkür borçluyum. Bu çalışma için Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumıûnın (Tubitak) sağlamış olduğu Yurt Dışı Araştırma Burs Progıamrnın katkısıyla Amerika Birleşik Devletleri′nin New York Eyaleti′nde bulunan Columbia Üniversitesi Hukuk Fakültesi′nde bir yıl süreyle araştırma yapılmıştır. Bana bu imkanı vererek çalışmama katkıda bulunan 1 ubitak Kurumıı′na da bu nedenle teşekkür etmeden geçemeyeceğim. / Özverileri, sevgileri, bitmek bilmeyen sabırları ve destekleriyle hep yanımda olan sevgili annem Işık Uran, sevgili babam Necati Uran ve sevgili kardeşim Pınar Uran için "teşekkür" sözcüğü yetersiz kalıyor, duygularımı ifade edecek doğru sözcüğü bulmakta zorlanıyorum. Onların anlayışları olmasaydı bu çalışma belki de bugün yayımlanmış olamazdı. İyi ki varsınız... Peri URAN Ankara, Eylül 2008 GİRİŞ Yasama meclislerinin sayısı. Anayasa Hukukunun geleneksel tartışmalarından biri olup, üzerinde hayli çalışılmış konular arasında yer almaktadır. Klasik demokrasinin yerleşmiş kurumlarından biri olarak kabul edilebilecek olan çift meclis sistemi Türk siyasi tarihinde de on dokuz yıl süreyle varlığını sürdürmüştür. 1961 Anayasası, 1950′lerin siyasal sonuçlarından uzaklaşma umudu ile hazırlanmıştır. Bu anayasayı hazırlayanlar, bir yandan yürütmenin keyfi yönetimini denetlemek üzere çok sayıda denetim ve denge mekanizmasını, öte yandan politikaya katılımı teşvik edici bazı uygulamaları getirmeyi amaçlamıştır. 1961 Anayasasfnın klasik-liberal demokrasi kuramı çerçevesindeki çoğunlukçu demokrasi anlayışından, siyasal katılma, çoğulculuk ve devlet iktidarının sınırlandırılması konularında oldukça faklı görüşleri içeren çoğulcu demokrasi anlayışına geçişin bir göstergesi olduğu ileri sürülebilir. Bu anlayış doğrultusunda iktidarın dengeli hareketini sağlamak ve iktidarın ezici çoğunluğuyla yol açabileceği potansiyel tehlikeleri bertaraf edebilmek için iki meclisli bir parlamento yapısının oluşturulması kabul edilmiştir. 1961 Anayasası ile pek çok beklentiye cevap vereceği umularak düzenlenen, ikinci meclis, Cumhuriyet Senatosu, 1961-1980 yılları arasında 19 yıl boyunca Türk siyasal yaşamında varlığını sürdürmüştür. Bununla birlikte bu süreçte Cumhuriyet Senatosu gerek 1961 Anayasasfnı uygulayanlar tarafından ve gerekse bilim çevrelerince çeşitli nedenlerde zaman zaman eleştiri konusu olmuştur. Söz konusu eleştiriler kimi zaman ikinci meclisin yapısı, kimi zaman yetkileri ve çoğu zaman görev ve fonksiyonları bakımından dile getirilmiştir. Nihayet bu eleştiriler neticesinde ikinci meclis Cumhuriyet Seııatosu′nıın yasama sürecinde işlevsel bir rol üstlenemediği gerekçesiyle varlığına son verilmiştir. Günümüzde bazı kurumların meşruiyetinin sorgulanır hale gelmesi çift meclis sistemi ile ilgili tartışmaların yeniden gündeme gelmesine neden olmuştur. İşlevsel bir ikinci meclisin yasama sürecinde bir siyasal denetim mekanizması olarak önemli ölçüde fayda sağlayabileceği, böylece yasama organının daha anlamlı bir güç haline gelebileceği, seçim haksızlıklarının ikinci meclisle giderilebileceği, yasaların daha iyi hazırlanmasında iki meclis sisteminin yararlı olabileceği, böylece temel hak ve özgürlüklerin güvence altına alınması suretiyle anayasanın üstünlüğünün ve hukuk devleti ilkesinin daha iyi gerçekleştirebileceği, çift meclis sisteminin benimsenmesiyle yargısal denetim yolunun eskisine göre daha az işletilebilmesinin mümkün olabileceği, devlet başkanının parlamenter hükümet sistemiyle bağdaşmadığı ileri sürülen birtakım yetkilerini kullanmaya daha az başvurabileceği, yasama ile 19 yürütme arasında çıkabilecek uyuşmazlıkların iki meclis yoluyla giderilebileceği ve ikinci meclislerin kişi ile devlet arasında bulunan toplulukları temsil etmek suretiyle çoğulcu demokrasinin gelişimine katkıda bulunabileceği yönündeki pekçok varsayım, söz konusu kurumun yeniden incelenmesini gerekli hale getirmiştir. Tez çalışmamızda biz de bu varsayımlardan yola çıkarak 1961-1980 yılları arasında Türk siyasi hayatında büyük beklentilerle oluşturulan ikinci meclis, Cumhuriyet Senatosıı′nun neden kendisinden beklenen işlevi gerçekleştiremediğini incelemeye çalıştık. Bir yandan da işlevsel bir ikinci meclisin ülkemizde yeniden benimsenmesinin nasıl faydalar sağlayabileceğini sorgulamaya çalıştık. Çalışmamızın birinci bölümünde çift meclis kavramı ve ortaya çıkış nedenleri, söz konusu kavram ile ilgili olarak ileri sürülen görüşler, çift meclis sisteminin devlet kudretini sınırlayan müesseselerden, yargısal denetim, devlet başkanı vetosu, katı anayasa sistemi ve kuvvetler ayrılığı ile ilişkisi incelenmiştir. Bu incelemeler ışığında son zamanlarda tartışılmakta olan Anayasa Mahkemesi′nin iş yükü, cumhurbaşkanlarının sıkça kullandığı veto yetkileri, seçim sisteminden kaynaklanan haksızlıklar, çoğulcu bir toplum yapısının oluşmasına engel olan unsurlar gibi konular da aydınlatılmaya çalışılmıştır. Çağdaş demokratik sistemlere bakıldığında siyasi aktörlerin çoğulculuğu dikkat çekmektedir. Bu çerçevede, devlet içinde kurumsal çoğulculuğu oluşturmaya, devlet iradesinin farklı kompozisyondaki kurumlar tarafından demokratik bir anlayış ve çoğulcu bir yapı içinde ifade edilmesini sağlamaya yönelen en önemli ve temel unsurlardan birinin ikinci meclis kurumu olabileceği anlayışından yola çıkarak ve demokratik devletlerin büyük bir bölümünün çift meclisli parlamentolara sahip oldukları yönündeki görüş de dikkate alınarak, bu bölümde son olarak çift meclis sisteminin çoğulculuk bağlanımda demokrasi kuramıyla ilişkisi ele alınmıştır. Bütün bu değerlendirmeler ışığında, kaynağı itibarıyla halkın ve aristokrasinin aynı zamanda temsil edilebilmesini temin maksadıyla İngiltere′de ortaya çıkan ve daha sonraları pratik faydaları sebebiyle diğer pek çok ülkeler tarafından kabul edilmiş bir sistem olan çift meclis kavramının, kamu hukuku kavram ve kurumlarıyla yakından ilgili olduğu ve hukuk devleti, demokrasi, kuvvetler ayrılığı ilkesi, kişi hak ve özgürlükleri gibi kavram ve kurumlardan ayrı düşünülemeyeceği ortaya çıkmıştır. İkinci bölümde, çift meclis sisteminin gelişmiş Batı demokrasilerinde ne şekilde oluşturulduğu ve nasıl yetkilendirildiği, söz konusu ikinci meclislerin yasama sürecinde ne kadar işlevsel olduğu, gerek üniter devlet yapısına sahip devletler, gerek bölgeli devlet yapısına sahip devletler ve gerekse federal devletler incelenmek suretiyle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çift meclisli bir parlamentonun varlığı federal devletlerde zorunlu olarak bulunması gere- 20 ken unsurlardandır. Bir yandan federe devletler, diğer yandan da federal merkezi devletin ayrı ayrı organlara sahip olmaları, bunlar arasında bir dengenin kurulmasını gerektirmektedir. Federe devletlerin irili ufaklı olmaları ve küçük devletleri federal çatıda birleştirme çabaları federal parlamentonun çift meclisli olmasına yol açmaktadır. Bununla birlikte, çift meclisli bir yapılanma, federal olmayan ve tarihsel geçmişten kaynaklanan bir geleneğin sürdürülmesi gibi bir gereksinimi de bulunmayan üniter devletlerde devlet kudretinin sınırlandırılmasına yeni bir kurum eklemek üzere benimsenmiştir. Oluşturulacak ikinci meclisle birinci meclisin aşırılıklarının frenlenmesi, orada kabul edilen bir kanunun gerek yerindelik, gerek anayasaya uygunluk açısından ikinci meclis tarafından gözden geçirilmesi ve varsa gerekli düzeltmelerin yapılması amaçlanmaktadır. Böylece sadece organlar arası bir denetimle yetinilmeyerek, yasama organını çift meclisli bir biçimde oluşturmakla "organ-içi" bir denetim de sağlanmış olacaktır. Dünya üzerinde çok sayıda çift meclisli yasama organına sahip olan ülke bulunması sebebiyle çalışmamızda bunların tamamının ayrıntılı olarak incelenmesi mümkün olamayacağından, bu bölümde, çift meclisli yasama organına sahip olan ülkeler öncelikle benimsemiş oldukları devlet modeline göre (üniter, bölgeli ve federal) bir tasnife tabi tutulmuş, üniter, bölgeli ve federal devlet kapsamında yer alan bu ülkelerin yasama organları da kendi içlerinde simetrik, ılımlı asimetrik ya da a^vvv asw£.tKvk QUs,taw\a <^Q<;<à vkuvcv b« tasmCe. tabi tutularak, her bir devlet modeli için bunlardan çeşitli örnekler incelenmiştir. Çalışmamız açısından, örneğin federal devletler arasında yer alan ve aynı zamanda simetrik çift meclisli bir yasama organına sahip olan farklı iki ülkenin yasama organlarının karşılıklı olarak incelenmesine gerek görülmemiştir. Zira simetrik çift meclisli bir yapılanmaya sahip olduklarından, her iki ülkenin de birinci ve ikinci meclisleri karşılıklı olarak eşit yetkilere sahip bulunmaktadırlar. Bu iki ülkenin siyasi yapıları, anayasa yargıları ve benzeri konularında farklılıklar söz konusu olabilecek ise de bu hususlar çalışmamızla doğrudan doğruya ilişkili olmayıp, asıl üzerinde durulması gereken husus, ülkelerin çift meclisli yasama organları ve meclislerin hukuki konumları ve karşılıklı yetkileridir. Ülkemizin de üniter devlet yapısına sahip olması itibarıyla özellikle ikinci bölümde incelenen çift meclisli parlamentolara sahip olan üniter devletler hem karşılaştırmalı bir perspektif sağlanması açısından hem de ülkemizde oluşturulması düşünülen işlevsel bir ikinci meclisin yapısı ve yetkilerinin ne şekilde düzenlenebileceğinin belirlenmesi açısından son derece faydalı açılımlar sağlamıştır. Ülkelerin incelenmesi sürecinde, anayasa mühendislerinin üzerinde çalıştığı konular arasında yer alan ikinci meclislerin yasama ve yürütme organlarının birbirinden kesin çizgilerle ayrıldığı başkanlık hükümet sistemlerinde mi yoksa söz konusu organların karşılıklı ilişki halinde olduğu parlamenter hükümet sistemlerinde mi daha güçlü yet- 21 kilere sahip olduğu sorusu da aydınlatılmaya çalışılmış ve bu doğrultuda ülke incelemelerinde hükümet sistemleri de dikkate alınmıştır. Tez çalışmamızın üçüncü bölümünde, 1876 Kanun-u Esasi ile kurulan Heyet-i Ayan ve Heyet-i Mebıısan′dan oluşan çift meclis sistemi, 1909 Anayasa değişiklikleri ile gerçekleştirilen düzenlemeler, 1961 Anayasası öncesinde Türk siyasal hayatında ikinci meclis istekleri, 27 Mayıs 1960 Müdahalesi ve sonrasında ortaya çıkan gelişmeler ve 1961 Anayasası ile Cumhuriyet Senatosu′nun benimsenmesi süreçlerini içine alan çift meclis sisteminin Osmanlı-Tiirk Anayasalanndaki yeri ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bu bölümde, Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi yapıları ve yetkileri bakımından karşılıklı olarak ayrıntılı şekilde incelenmiş ve ayrıca son olarak Cumhuriyet Senatosu′na Yöneltilen Eleştiriler ve bu eleştiriler neticesinde 1982 Anayasası ile tek meclisli parlamento yapısının benimsenmesi süreci değerlendirilmeye çalışılmıştır. Tez çalışmamızın dördüncü bölümünde, 1982 Anayasası döneminde çift meclis sisteminin yeniden benimsenmesi gerektiği yönünde ileri sürülen görüşler, ikinci meclislerin kanunların yapılmasında daha olumlu sonuçlar verdiği, meclislerden birinin yapacağı hataların diğeri tarafından düzeltilmesi yoluyla anayasa ve insan haklarına aykırı kanunların çıkarılmasının önü kesilerek anayasanın üstünlüğünün ve hukuk devleti ilkelerinin daha iyi gerçekleşebileceği, yasama ve yürütme organları arasında doğabilecek birtakım uyuşmazlıkların ikinci meclisler aracılığıyla giderilebileceği, ikinci meclislerin çoğulcu demokrasi anlayışının geliştirilmesi açısından önemli faydalar sağlayabileceği yönündeki düşüncelerin değerlendirilmesi ve özellikle son zamanlarda birbiri ardına gerçekleştirilen anayasa değişiklikleri ve sivil anayasa çalışmaları da dikkate alınmak suretiyle, ülkemizde çift meclis sisteminin yeniden benimsenmesinin birtakım olumlu gelişmeleri de beraberinde getirebileceği düşüncesine dayanarak, gerek Batı demokrasilerindeki çift meclisli parlamentoların yasama sürecindeki işlevlerinin incelenmesi ve gerekse 1961 Anayasası döneminde on dokuz yıl süreyle yürürlükte olan Cumhuriyet Senatosu hakkında ileri sürülen eleştiriler ve değerlendirmeler göz önüne alınmak suretiyle, yasama sürecinde işlevsel bir rol üstlenebilecek ve demokratik bir niteliğe sahip olacak ikinci bir meclisin ne şekilde oluşturulması ve hangi konularda yetkilendirilmesi gerektiği, ayrıntılı olarak incelenmeye çalışılmıştır. Sonuç kısmında ise, çalışmamızdan çıkan başlıca sonuçlar genel olarak gözden geçirilerek tartışılmıştır. 22 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR 17 GİRİŞ 19 BİRİNCİ BÖLÜM ÇOĞULCU DEMOKRASİLERDE ÇİFT MECLİS SİSTEMİNİN DEVLET KUDRETİNİN SINIRLANDIRILMASINDAN ROLÜ I. ÇİFT MECLİS KAVRAMI ve ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ. 23 1. Çift Meclis Kavramı 23 2. Çift Meclis Sisteminin Ortaya Çıkış Nedenleri 24 2.a. Siyasal İktidarın Sınırlandırılması ve Kişi Hak ve Özgürlüklerinin Korunması Düşüncesi 24 2.b. Temsil Kapsamının Genişletilmesi Düşüncesi 26 2.c. Tarihi, Siyasi, Sosyo-Ekonomik Nedenler 27 II. ÇİFT MECLİS SİSTEMİ HAKKİNDA İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER 30 1. Çift Meclis Sisteminin Lehinde Görüşler 30 2. Çift Meclis Sisteminin Aleyhinde Görüşler 33 III. ÇİFT MECLİS SİSTEMİNİN DEVLET KUDRETİNİ SINIRLAYAN HUKUKİ MÜESSESELER ve ÇOĞULCU DEMOKRASİ İLE İLİŞKİSİ 35 1. Çift Meclis Sisteminin Devlet Kudretini Sınırlayan Hukuki Müesseselerle İlişkisi 35 1 .a. Çift Meclis Sistemi ve Yargısal Denetim 35 1 .b. Çift Meclis Sistemi ve Devlet Başkanı Vetosu 39 l.c. Çift Meclis Sistemi ve Katı Anayasa Sistemi 42 1 .d. Çift Meclis Sistemi ve Kuvvetler Ayrılığı İlkesi 44 2. Çift Meclis Sisteminin Çoğulcu Demokrasi ile İlişkisi 45 İKİNCİ BOLUM ÜNİTER, BÖLGELİ ve FEDERAL DEVLETLERDE ÇİFT MECLİS SİSTEMİ I. ÜNİTER DEVLET YAPISINA SAHİP OLAN ÜLKELERDE ÇİFT MECLİS SİSTEMİ 53 1. Genel Olarak Üniter Devlet Kavramı 53 2. Romanya 55 2.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 55 2.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 58 2.b.l. Temsilciler Meclisi 58 2.b. 1.1. Temsilciler Meclisi"nin Yapısı 58 2.b. 1.2. Temsilciler Meclisi ve Senato′nun Yetkileri 59 2.b.2.1. Senato′nun Yapısı 61 3. Japonya 64 3.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 64 3.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 65 3.b.l. Temsilciler Meclisi 65 3.b.l.l. Temsilciler Meclisi′nin Yapısı 65 3.b.l.2. Temsilciler Meclisi′nin Yetkileri 67 3.b.2. Danışmanlar Meclisi 68 3.b.2.1. Danışmanlar Meclisi′nin Yapısı 68 3.b.2.2. Danışmanlar Meclisi′nin Yetkileri 69 4. Polonya 73 4.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 73 4.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 75 4.b.l. Temsilciler Meclisi 75 4.b. 1.1. Temsilciler Meclisi′nin Yapısı 75 4.b.l.2. Temsilciler Meclisi′nin Yetkileri 76 4.b.2. Senato 78 4.b.2.1. Senato′nun Yapısı 78 4.b.2.2. Senato′nun Yetkileri 79 5. Fransa 82 5.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 82 5.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 87 10 5.b.l. Millet Meclisi 88 5.b.l.l. Millet Meclisi′nin Yapısı 88 5.b. 1.2. Millet Meclisi′nin Yetkileri 91 5.b.2. Senato 94 5.b.2.1. Senato′nun Yapısı 94 5.b.2.2. Senato′nun Yetkileri 96 6. İrlanda 99 6.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 99 6.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 103 ö.b.l. Temsilciler Meclisi 103 6.b. 1.1. Temsilciler Meclisi′nin Yapısı 103 ö.b.l.2. Temsilciler Meclisi′nin Yetkileri 104 6.b.2. Senato 106 6.b.2.1. Senato′nun Yapısı 106 6.b.2.2. Senato′nun Yetkileri 107 II. BÖLGELİ (BÖLGESEL) DEVLET YAPISINA SAHİP OLAN ÜLKELERDE ÇİFT MECLİS SİSTEMİ 1 10 1. Genel Olarak Bölgeli Devlet Kavramı 110 2. İspanya I 1 1 2.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 111 2.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 116 2.b.l. Temsilciler Meclisi 116 2.b.l. 1. Temsilciler Meclisi′nin Yapısı 116 2.b.l .2. Temsilciler Meclisi′nin Yetkileri 117 2.b.2. Senato 120 2.b.2.1. Senato′nun Yapısı 120 2.b.2.2. Senato′nun Yetkileri 121 3. İtalya 124 3.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 124 3.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 127 3.b.l. Temsilciler Meclisi 127 3.b. 1.1. Temsilciler Meclisi′nin Yapısı 127 3.b.l .2. Temsilciler Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu′nun Yetkileri 129 3.b.2.1. Cumhuriyet Senatosu′nun Yapısı 131 III. KENDİNE ÖZGÜ BİR DEVLET MODELİ OLARAK İNGİLTERE ve ÇİFT MECLİS SİSTEMİ 135 11 1. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 135 2. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu f 139 2.a. Avam Kamarası 139 2.a.l. Avam Kamarası′nin Yapısı 139 2.a.2. Avam Kamarası′nın Yetkileri 142 2.b. Lordlar Kamarası 144 2.b.l. Lordlar Kamarası′nın Yapısı 145 2.b.2. Lordlar Kamarası′nın Yetkileri 146 IV. FEDERAL DEVLET YAPIŞINA SAHİP OLAN ÜLKELERDE ÇİFT MECLİS SİSTEMİ 148 1. Genel Olarak Federal Devlet Kavramı 148 2. Amerika Birleşik Devletleri 150 2.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 150 2.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 154 2.b.l. Temsilciler Meclisi 155 2.b.l .1. Temsilciler Meclisi′nin Yapısı 155 2.b.l.2. Temsilciler Meclisi ve Senato′nuıı Yetkileri 157 2.b.2.1. Senato′nuıı Yapısı 160 3. Federal Almanya 163 3.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 163 3.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 170 3.b.1. Federal Millet Meclisi 170 3.b. 1.1. Federal Millet Meclisi′nin Yapısı 170 3.b.l.2. Federal Millet Meclisi′nin Yetkileri 171 3.b.2. Federal Senato 173 3.b.2.1. Federal Senato′nun Yapısı 173 3.b.2.2. Federal Senato′nuıı Yetkileri 175 4. Rusya Federasyonu 1 78 4.a. Ülkenin Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış 178 4.b. Yasama Organının Çift Meclisli Oluşumu 183 4.b.l. Duma 184 4.b. 1.1. Duma′nın Yapısı 184 4.b.l.2. Duma′nın Yetkileri 185 4.b.2. Federasyon Konseyi 1 87 4.b.2.1. Federasyon Konseyi′nin Yapısı 187 4.b.2.2. Federasyon Konseyi′nin Yetkileri 187 12 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM OSMANLI- TÜRK ANAYASALARINDA ÇİFT MECLİSLİ PARLAMENTO DENEYİMLERİ ve İKİNCİ MECLİSLERİN HUKUKİ KONUM ve YETKİLERİ I. OSMANLI İMPARATORLUĞU DONEMİ 181 1. Mutlak Monarşiden Meşruti Monarşiye Geçiş 181 2. 1876 Kanun-u Esasi İle Kurulan Çift Meclis Sistemi 194 2.a. Heyet-i Ayan 194 2.b. Heyet-i Mebusan 197 2.c. 1909 Değişiklikleri 198 II. CUMHURİYET DÖNEMİ 200 1. 1961 Anayasası Öncesi Türk Siyasal Hayatında İkinci Meclis İstekleri 200 1 .a. Siyasal Parti Seçim Beyannameleri, Tüzük ve Programlarında İkinci Meclis 201 1 .b. Akademik Çevrelerde ve Basında İkinci Meclis 204 2. 27 Mayıs Müdahalesi ve Sonraki Gelişmeler 208 2.a. İstanbul Bilim Komisyonu Anayasa Ön Tasarısı ve İkinci Meclis 210 2.b. Siyasal Bilgiler Fakültesi İdari İlimler Enstitüsü′nün Anayasa Ön Tasarısı ve İkinci Meclis 215 2.c. Kurucu Meclis, Yeni Anayasanın Hazırlanması ve İkinci Meclis 217 3. 1961 Anayasası′nda Çift Meclis Sistemi 221 3.a. Cumhuriyet Senatosu 221 3.a.l. Cumhuriyet Senatosu′nun Yapısı 221 3.a. 1.1. Cumhuriyet Senatosu Üyeleri 221 3.a.1.2. Cumhuriyet Senatosu Üyeleri′nin Güvenceleri 224 3.a.1.3. Cumhuriyet Senatosu Başkanlık Divanı 226 3.a. 1.4. Cumhuriyet Senatosu′nda Gruplar 230 3.a.1.5. Cumhuriyet Senatosu′nda Komisyonlar 235 3.a. 1.6. Cumhuriyet Senatosu Danışma Kurulu 234 3.a.1.7. Cumhuriyet Senatosu′nda Toplantı Usulü..234 3.a.2. Cumhuriyet Senatosu′nun Görev ve Yetkileri 236 13 3.b. 3.a.2.1. Yalnız Başına Kullandığı Yetkiler 236 3.a.2.1.1. Cumhuriyet Senatosıûıda Soru ..236 3.a.2.l.2. Cumhuriyet Senatosu"nda * Genel Görüşme ...237 3.a.2.1.3. Cumhuriyet Senatosu′nda Meclis Araştırması 238 3.a.2.1.4. Yürütme Organı İle İlişkiler 241 3.a.2.1.5. Yargı Organı İle İlişkiler 242 3.a.2.2. Millet Meclisi İle Birlikte Kullandığı Yetkiler 244 3.a.2.2.1. Kanunların Yapılması 244 3.a.2.2.2. Bütçe Kanunlarının Görüşülmesi 248 3.a.2.2.3. Anayasa Değişiklikleri 250 3.a.2.2.4. Plan, Kamu İktisadi Teşebbüsleri, Dilekçe, Kitaplık Karma Komisyonları 253 3.a.2.3. Millet Meclisi ile Birleşik Toplantı Halinde Kullandığı Yetkiler 257 3.a.2.3.l. Cumhurbaşkanı Seçimi 257 3.a.2.3.2. Savaş İlanı ve Silahlı Kuvvet Kullanılmasına İzin Verme 260 3.a.2.3.3. Sıkıyönetim Kararını Onama ve Süresini Uzatma 262 3.a.2.3.4. Yasama Meclisleri, Yerel Yönetim Seçimleri ve Siyasal Partilerle İlgili Tasan ve Tekliflerin Görüşülmesi 264 3.a.2.3.5. Meclis Soruşturması 264 3.a.2.3.6. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 266 Millet Meclisi 268 3.b.l. Millet Meclisi′nin Kuruluşu ve Yapısı 268 3.b.2. Millet Meclisi′nin Görev ve Yetkileri 276 3.b.2.1. Yalnız Başına Kullandığı Yetkiler 276 3.b.2.1.1. Gensoru Yetkisi 278 3.b.2.1.2. Güvenoyu 279 3.b.2.1.3. Millet Meclisi′nin Devlet Başkanı Tarafından Feshedilmesi 280 14 3.b.2.2. Cumhuriyet Senatosu ile Birlikte Kullanıldığı Yetkiler 282 3.b.2.3. Cumhuriyet Senatosıfyla Birleşik Toplantı Halinde Kullandığı Yetkiler 289 3.c. Cumhuriyet Senatosu*na Yöneltilen Eleştiriler ve 1982 Anayasası ile Tek Meclisli Parlamento Yapısına Geçilmesi 294 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 1982 ANAYASASI DÖNEMİNDE ÇİFT MECLİS SİSTEMİNİN YENİDEN BENİMSENMESİ GEREKTİĞİ YÖNÜNDE İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER ve İŞLEVSEL BİR İKİNCİ MECLİS OLUŞTURMAK İÇİN YAPILMASI GEREKLİ DÜZENLEMELERE İLİŞKİN ÖNERİLER I. 1982 Anayasası Döneminde Çift Meclis Sisteminin Yeniden Benimsenmesi Gerektiği Yönünde İleri Sürülen Görüşler 305 II. Ne Tür Bir Çift Meclisli Yapılanmanın Beklentilerimizi Karşılayabileceği Meselesinin Değerlendirilmesi 309 III. İkinci Meclisin Yapısı İle İlgili Düzenlemelere İlişkin Öneriler 313 IV. İkinci Meclisin Yetkileri İle İlgili Düzenlemelere İlişkin Öneriler ...324 1. İkinci Meclisin Birinci Meclis ile Birleşik Toplantı Halinde Kullandığı Yetkiler 325 2. İkinci Meclisin Birinci Meclis ile İşbirliği Yaparak Kullandığı Yetkiler 332 3. İkinci Meclisin Tek Başına Kullandığı Yetkiler 334 SONUÇ 341 KAYNAKÇA 349
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı