Yargısal Aktivizm ( Anayasal Sınırların Yargısal Yollarla Belirlenmesi Sorunu )
Yargısal Aktivizm ( Anayasal Sınırların Yargısal Yollarla Belirlenmesi Sorunu )
Serdar KORUCU
Bu kitap yargısal aktivizmin kavramsal içeriğini belirgin kılmak ve aktivist yargı olgusuna dair tartışmaların nesnel ölçüler çerçevesinde yapılabilmesine hizmet etmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu itibarla; yargısal aktivizmin tanımı, tarihçesi ve çeşitli görünüm biçimleri üzerinde durulmuş; aktivist yargı olgusunun anayasal demokrasiler bakımından değeri irdelenmiş ve aktivist yargısal tutumdan kaynaklanabilecek muhtemel sakıncaları önlemeye yönelik kurumsal mekanizma önerilerinde bulunulmuştur.
İçindekiler
Önsöz. ...7
Giriş... .11
Birinci Bölüm
YARGISAL AKTİVİZM TEORİSİNDE ÇÖZÜLMESİ GEREKEN ÖN SORUNLAR
I. SİYASİ İKTİDARIN HUKUK YOLUYLA SINIRLANMASI SORUNU VE ANAYASA
YARGISININ KURAMSAL TEMELLERİ............................................................................................. 19
A. Anayasa Yargısını Biçimlendiren Çevresel Koşullar....................................................................... 20
B. Marbury v. Madison Davası ve Modern Anayasa Yargısının Doğuşu............................................... 25
C. Anayasa Yargısının Kuramsal Temelleri....................................................................................... 29
II. ANAYASA YARGISININ DEMOKRATİK MEŞRULUĞU SORUNU 36
İkinci Bölüm
YARGISAL AKTİVİZMİN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ
- YARGISAL AKTİVİZM KAVRAMININ TARİHÇESİ................................................................................ 47
- YARGISAL AKTİVİZMİN TANIMI..................................................................................................... 51
III. YARGISAL AKTİVİZMİN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ................................................................... 54
A. Çoğunluk Karşıtı Aktivizm......................................................................................................... 57
- Çoğunluk Karşıtı Aktivizmin Tespiti.......................................................................................... 58
- Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında Çoğunluk Karşıtı Aktivizm Örnekleri................................... 64
B. Çoğunlukçu Aktivizm................................................................................................................ 70
C. İçtihadı Maksimalizm................................................................................................................ 72
- İçtihadı Maksimalizmin Tespiti................................................................................................. 72
- Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında içtihadi Maksimalizm Örnekleri.......................................... 73
D. Anayasanın Orijinal Anlamının Göz Ardı Edilmesi.......................................................................... 79
- Anayasanın Orijinal Anlamının Gözardı Edilmesiyle Ortaya Çıkan Aktivizmin Tespiti....................... 79
- Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında Anayasanın Orijinal Anlamının Gözardı Edilmesi
Örneklen................................................................................................................................. 88
E. içtihatların Gözardı Edilmesi.................................................................................................... 111
- içtihatların Gözardı Edilmesiyle Ortaya Çıkan Aktivizmin Tespiti................................................. 112
- Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında içtihatların Gözardı Edilmesi Örnekleri.............................. 114
IV. YARGISAL AKTİVİZMİN KAVRAMSAL ANALİZİNDEN ÇIKAN SONUÇLAR................................. 116
Üçüncü Bölüm
YARGISAL AKTİVİZMİN
ANAYASAL DEMOKRASİLER BAKIMINDAN DEĞERİ
I. ANAYASAL DEMOKRASİNİN GEREKLERİ ve YARGISAL AKTİVİZM................................. 125 A. Yargısal Aktivizmin Anayasal Demokrasinin Gereklerine Aykırı Olduğunu Savunan Görüşler... 125
B. Yargısal Aktivizmin Anayasal Demokrasinin Gereklerine Uyumlu Olduğunu Savunan
Görüşler.................................................................................................................................. 129
C. Sentez: Anayasal Demokrasilerde Yargısal Aktivizmin iki Yüzünün Bulunduğu Görüşü....... 141
II. YARGISAL AKTİVİZMİN SINIRLANMASINI SAĞLAMAYA YÖNELİK ÖNERİLER.............................143
A. Anayasaya Uygunluk Denetimi Sonunda Verilen Kararların Geçersiz Kılınabilmesi............... 146
B. Anayasaya Uygunluk Denetiminde Kullanılacak Ölçü Normların Daraltılması.......................... 155
Sonuç....................................................................................................................................... 159
Kaynakça.................................................................................................................................. 169
Kavramlar Dizini...................................................................................................................... 179