Yapay Döllenme Yöntemleri ve Taşıyıcı Annelik
Yapay Döllenme Yöntemleri ve Taşıyıcı Annelik
Yasemin EROL DURAK
Sayfa Sayısı
:
261
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9789754646351
GİRİŞ Teknolojinin ilerlemesi ile yapay döllenme yöntemleri de hızla gelişmek¬tedir. Ülkeden ülkeye değişen toplumların temel yapısı, ahlak anlayışıyla birlikte bu yöntemlere ışık tutmaktadır. Türkiye′deki yasal düzenlemeye göre yapay döllenme yöntemleri sadece eşler arasında gerçekleşmekte ve yapay döllenmede sadece eşlerin üreme hücreleri kullanılmaktadır. Ancak Türk vatandaşı olup yurt dışında farklı yapay döllenme yöntemleri deneyen insanlar da vardır. Örneğin bazı kadın¬lar Amerika Birleşik Devletleri′ndeki sperm bankalarına başvurarak buradan elde edilen spermler yoluyla babası belli olmayan çocuklar dünyaya getir¬mektedirler. Bu durumda dünyaya gelen çocuğun ileride yaşayacağı sorun¬larla topluma ne kadar faydalı olabileceği de tartışılmaya değerdir. Ayrıca toplumun bu bireye olan bakışı sorunları daha da artırabilir. Başka bir örnek verilecek olursa, çocuk doğurma yeteneğinden yoksun kadınların Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti′ne giderek yumurta nakli yoluyla çocuk sahibi olduğu da bir gerçektir. Burada da ortaya çıkacak olan sonuç verilen ilk ör¬nekten farklı olmayacaktır. Bu tip olaylar sonucu bir çocuk hem genetik anneye, hem de onu doğuran biyolojik anneye sahip olacaktır. Yine bir örnek daha verilecek olursa, Türkiye′de maddi sıkıntılar nedeniyle taşıyıcı anne olmak istediğini belirten kadınlarla da karşılaşılmıştır. Bazen de sadece fi¬ziksel değişime uğramamak adına (!) taşıyıcı annelik yöntemlerine başvuru-labilmektedir. Verilen örnekler yapay döllenme yöntemlerinin sadece tıbbi bir zorunluluğun ortaya çıkması durumunda uygulanması gerektiğini gös¬termektedir. Farklı yapay döllenme yöntemleri neticesinde bir çocuğun birden fazla anne ve babası ortaya çıkabilmektedir. Bu durum kişiler hukuku, soybağı hukuku, miras hukuku ve ceza hukuku açısından sorunları da beraberinde getirmektedir. Sperm bankalarında ya da yumurta nakillerinde uygulanan kurallardan biri olan vericinin anonimliği de gündeme gelen bir diğer sorundur. Bir ta¬raftan anonimlik kuralı işlerken, diğer taraftan dünyaya gelen çocuğun soybağını bilme hakkının var olduğu kuralının nasıl işleyeceği tartışılabilir. Çocuğun soybağmı bilme hakkı en temel şahsiyet hakları içerisinde yer al¬maktadır. Öyleyse kimsenin soybağını öğrenme hakkı elinden alınamamalı-dır. İnsanların çocuk sahibi olmak adına gerek kanunlara uymayan gerekse etik olmayan yöntemlere başvurmak yerine evlat edinmenin özendirilmesi de toplumsal bir görev olarak düşünülebilir. Yapay döllenme yöntemleri çocuk-suz eşlerin çocuk arzularını giderirken istenmeyerek de olsa kötü sonuçlara yol açabilecektir. Örneğin evli bir çiftin yapay döllenme tedavisine yönelik bir merkeze gittikten sonra döllenen embriyoların karışması ya da spermin yanlış kadının rahmine enjekte edilmiş olması veya evli olmayan kişilere ait sperm ve yumurtaların döllendirilmiş olma ihtimali de göz ardı edilmemeli¬dir. İhtimal düşük gibi görünse de böyle bir sonucun olmayacağı anlamına gelmez. Bu durum dahi yapay döllenme tekniklerinin hukuki açıdan ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Gelişen yapay döllenme yöntemleri, soybağının tespit edilmesinde yeni kuralları gündeme getirebilir. Hatta hukuki çevrelerce anne açısından dahi soybağının tespiti konuşulmaya başlanmıştır. Gerçekleşen bu olaylar ilerle¬yen yıllarda yeni yapay döllenme yöntemlerinin ortaya çıkacağına işaret etmektedir. Bu da toplumların yeni hukuki sorunlara gebe olacağının bir göstergesidir. Düşünülecek olursa bundan yıllar önce kimse heterolog döl¬lenme, yumurta nakli ya da taşıyıcı annelik kavramlarını belki duymamıştı. Belki yıllar sonra da bugün adı hiç duyulmamış yeni yöntemler ortaya atıla¬caktır. Ortaya çıkan bu teknik gelişmeler ve hukuki sorunlar artık Türkiye′de de kendini göstermeye başlamıştır. Dolayısıyla bu konunun başlı başına ince¬lenmesi zorunluluğu doğmuştur. Gelecekte de yeni yeni hukuki sorunlar ortaya çıkmaya devam edecek ve bu durum yeni çalışmaları beraberinde getirecektir. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde öncelikle yapay döllenme yöntemlerinin neler olduğu ve ne şekilde ortaya çıktıkları, tarihî gelişimi Türkiye′de ve diğer ülkelerde konuya ilişkin ne tür gelişmeler oldu¬ğu ve son olarak da bu yöntemlere başvurulma nedenleri ele alınacaktır. Tezin ikinci bölümünde ise heterolog döllenme, yumurta nakli, bir ka¬dından diğer kadına embriyo nakli ve tüpte döllenme yöntemlerine bağlı olarak ne tür soybağı olasılıklarının oluşacağı anlatılacaktır. Daha sonra bir üst kavram olan taşıyıcı annelik ve çeşitleri olan yedek annelik, ödünç anne¬lik ve kiralık annelik ele alınacaktır. Burada sperm ve yumurta vericilerinin anonimliği kuralı ele alındıktan sonra bu kuralla birlikte çocuğun soybağını bilme hakkının nasıl birlikte işleyeceği incelenecektir. Taşıyıcı annelik de bir yapay döllenme yöntemidir. Ancak, önemi ve güncelliği nedeniyle taşıyıcı anneliği ayrı bir başlık altında incelemek daha uygun olacaktır. Ayrıca yapay döllenme yöntemleri kişilik hakkı, boşanma hukuku, miras hukuku ve ceza hukuku boyutlarıyla da ele alınacaktır. Bu yöntemler karşısında bir çocuğun genetik annesi, doğuran annesi, ta¬şıyıcı annesi vb. olmak üzere birden fazla anne ve buna bağlı olarak da baba figürleri ortaya çıkmaktadır. Bu durumda da bir hayli karışık soybağı ve buna paralel olarak miras hukuku problemleri kendini gösterecektir. Bu so-runlan netliğe kavuşturmanın yolları olan anne ve babanın soybağını red¬detme, tanıma, anneliğe ve babalığa hüküm olasılıkları üzerinde durmak gerekmektedir. Son bölümde özetle bunlar anlatılacaktır. ÖNSÖZ "Yapay Döllenme Yöntemleri ve Taşıyıcı Annelik", Türk Hukukunda konu ile ilgili olarak yazılmış olan ilk doktora tezidir. Gerek konunun önemi ve güncelliği gerekse yasal bir düzenlemeye kavuşma ihtiyacının olması bu alanla ilgili olarak çalışma yapmayı gerektirmiştir. Bu tez 18.07.2011 tarihinde Prof. Dr. Mehmet AYAN başkanlığında Prof. Dr. Kürşat N. TURANBOY, Prof. Dr. Ömer ULU KAPİ, Prof. Dr. Mustafa AVCI ve Doç. Dr. Süleyman YALMAN tarafından oybirliği ile başarılı kabul edilmiştir. Tez danışmanlığımı kabul ederek bu çalışmada bana sabır gösterip, tezi¬mi yönlendiren, her zaman kendisini örnek aldığım değerli hocam Prof. Dr, Mehmet AY AN′a; mesleğe ilk başladığım günden beri asistanlığını yaptı¬ğım, desteğiyle hep yanımda olan hocam Prof. Dr. Kürşat N. TURANBOY′a; asistanı ve doktora öğrencisi olmaktan mutluluk duyduğum, hayatımda desteğini her zaman hissettiğim hocam Yrd. Doç. Dr. Nurşen AYAN′a; doktora eğitimim süresince beni destekleyen kürsü hocalarım Doç. Dr. Süleyman YALMAN ve Yrd. Doç. Dr. Abdurrahman SAVAŞ′a; Al¬manca öğrenimim konusunda bana çok büyük emeği geçen hocam Erdem KARABULUT′a teşekkürü bir borç bilirim. Tez kaynaklarına ulaşmamda emeği geçen arkadaşlarım Av. Selin Sert CANPOLAT′a ve Almanya′da bulunan kaynaklara ulaşmamı sağlayan Hilal ÜNAL′a; tezimin konusu gereği tıp bilgilerinden yararlandığım Özel Konya Kızılay Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Doktoru Mustafa ULUSOY′a ve Özel Konya Farabi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Aynur BACAK′a verdiği bilgilerden dolayı teşekkür ederim. Sevgilerini ve desteklerini her zaman bana hissettiren canım anne baba¬ma ve canım ağabeyime sonsuz şükranlarımı bildiririm. Ayrıca tezimin basımını üstlenen ve basımında emekleri geçen Yetkin Yayınevinin sahibi Muharrem BAŞER′e ve Nilüfer Aydın Erdoğan′a teşek¬kür ederim. Bu konu ile ilgilenen herkese faydalı olması dileğiyle... Selçuklu, 2011 Yasemin EROL İÇİNDEKİLER KISALTMALAR 19 GİRİŞ 23 BİRİNCİ BÖLÜM YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR, YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN TARİHà GELİŞİMİ, TÜRK HUKUKUNDAKİ VE DİĞER HUKUKLARDAKİ DURUMU, TERCİH NEDENLERİ §1. GENEL OLARAK 27 § 2. YAPAY DÖLLENME (AŞILAMA) 33 I- KAVRAM 33 II- YAPAY DÖLLENMENİN ÇEŞİTLERİ 36 A) HOMOLOG DÖLLENME 37 1- Kavram 37 2- Ölümden Sonra Döllenme 37 a) Kavram 37 b) Ölen Kişinin Şahısvarlığı Hakları 40 c) Malvarlığı ve Miras Hukukundaki Haklar 40 3- Yaşam Ortaklığında Homolog Döllenme 41 B) HETEROLOG DÖLLENME 44 1- Kavram 44 2- Heterolog Döllenmenin Çeşitleri 45 a) Karışık Döllenme 45 b) Ölümden Sonra Heterolog Döllenme 46 c) Yaşam Ortaklığında Heterolog Döllenme 47 § 3. YUMURTA NAKLİ 47 I- KAVRAM 47 II- YUMURTA NAKLİNDE ANNELİK ÇÖZÜMLERİ 48 III- YUMURTA VERİCİSİNDE VE YUMURTA ALICISINDA ARANAN ŞARTLAR 50 A) YUMURTA VERİCİSİNDE ARANAN ŞARTLAR 50 B) YUMURTA ALICISINDA ARANAN ŞARTLAR 51 IV- YUMURTA PAYLAŞIMI 52 § 4. in - vivo EMBRİYO NAKLİ 52 I- KAVRAM 52 II- in - vivo EMBRİYO NAKLİNİN ORTAYA ÇIKIŞ ŞEKİLLERİ ....53 A) KOCANIN SPERMİNİN YABANCI KADIN RAHMİNE NAKLİ İLE OLUŞAN EMBRİYONUN EVLİ KADINA NAKLİ 53 B) EVLİ KARI KOCA İLİŞKİSİNDEN OLUŞAN EMBRİYONUN EVLİ OLMAYAN BİR KADINA NAKLİ 53 C) EVLİ KARI KOCA İLİŞKİSİNDEN OLUŞAN EMBRİYONUN EVLİ BAŞKA BİR KADINA NAKLİ 54 III- DONDURULMUŞ EMBRİYO 54 § 5. in - vitro EMBRİYO NAKLİ (TÜP BEBEK) 56 I- KAVRAM VE TÜRKİYE′DEKİ YASAL DÜZENLEME 56 II- in vitro EMBRİYO NAKLİNİN ORTAYA ÇIKIŞ ŞEKİLLERİ....59 A) DÖLLENDİRİLEN ÜREME HÜCRELERİNİN EVLİLİK BİRLİĞİ İÇİNDE OLANLARA AİT OLMASI 59 B) DÖLLENDİRİLEN ÜREME HÜCRELERİNİN EVLİLİK BİRLİĞİ İÇİNDE OLMAYANLARA AİT OLMASI 60 § 6. TAŞIYICI ANNELİK 60 I- KAVRAM 60 II- TAŞIYICI ANNELİĞİN ÇEŞİTLERİ 64 A) YEDEK ANNELİK 65 B) ÖDÜNÇ VE KİRALIK ANNELİK 66 III- TAŞIYICI ANNELİKTE ANNELİK ÇÖZÜMLERİ 67 § 7. YENİ YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİ 69 I- GIFT YÖNTEMİ 69 II- ZİFT YÖNTEMİ 70 III- MİKROENJEKSİYON YÖNTEMİ 70 § 8. KLONLAMA (KOPYALAMA) 71 I- KAVRAM 71 II- KLONLAMA İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER 72 III- KLONLAMA İLE İLGİLİ YARGILAR 74 § 9. YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN TARİHà GELİŞİMİ 78 I- HAYVANLARDA YAPAY DÖLLENME 78 II- İNSANLARDA YAPAY DÖLLENME 79 § 10. TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM 82 §11. DİĞER HUKUKLARDAKİ DURUM 85 I- GENEL OLARAK 85 II- İSVİÇRE 88 III- ALMANYA 91 IV- AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 94 V- İNGİLTERE 95 VI- FRANSA 97 VII- AVUSTURYA 98 VIII-YUN AN İSTAN 99 IX- AVRUPA KONSEYİ TAVSİYE KARARLARI 101 A) AVRUPA KONSEYİ PARLAMENTERLER MECLİSİNİN GENETİK MÜHENDİSLİĞİ HAKKINDA 934 SAYILI TAVSİYE KARARI 101 B) AVRUPA KONSEYİ PARLAMENTERLER MECLİSİNİN İNSAN EMBRİYOSU VE CENİNLERİNİN TANI, TEDAVİ İLE BİLİMSEL, SINAİ VE TİCARİ AMAÇLAR İÇİN KULLANILMASI HAKKINDAKİ 1046 SAYILI TAVSİYE KARARI 102 C) AVRUPA KONSEYİ PARLAMENTERLER MECLİSİNİN BİLİMSEL ARAŞTIRMADA İNSAN EMBRİYOSU VE CENİNLERİNİN KULLANILMASINA İLİŞKİN 1100 SAYILI TAVSİYE KARARİ 105 X- DÜNYA TABİPLER BİRLİĞİ İN VİTRO DÖLLENME VE EMBRİYO NAKLİ BİLDİRİSİ 106 § 12. YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN TERCİH NEDENLERİ 107 I- KISIRLIK 107 A) KAVRAM 107 B) KISIRLIK NEDENLERİ 107 1- Kadınlarda Kısırlık Nedenleri 108 2- Erkeklerde Kısırlık Nedenleri 108 C) YAPAY DÖLLENME TEKNİKLERİNİ GEREKTİREN NEDENLER 108 1- in - vivo ve in - vitro Döllenmeyi Gerektiren Nedenler 108 a) in-vivo Döllenmeyi Gerektiren Nedenler 108 b) in-vitro Döllenmeyi Gerektiren Nedenler 109 2- Homolog ve Heterolog Döllenmeyi Gerektiren Nedenler.... 109 a) Homolog Döllenmeyi Gerektiren Nedenler 109 b) Heterolog Döllenmeyi Gerektiren Nedenler 109 II- DİĞER NEDENLER 110 İKİNCİ BOLUM YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN DEĞİŞİK GÖRÜNÜMLERİ, SPERM VE YUMURTA VERİCİSİNİN ANONİM OLMASI, ÇOCUĞUN SOYBAĞINI BİLME HAKKI, YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN KİŞİLİK HAKLARI, BOŞANMA, MİRAS VE CEZA HUKUKU AÇISINDAN ÖNEMİ § 13. GENEL OLARAK 111 § 14. ANNENİN EVLİ OLMAMASININ YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 112 I- BAŞKASININ YUMURTASI İLE SPERMİNİN KULLANILMASI 112 II- BAŞKASININ SPERMİNİN KULLANILMASI 112 § 15. ANNENİN EVLİ OLMASININ YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 113 I- KENDİ YUMURTASI İLE BAŞKASININ SPERMİNİN KULLANILMASI 113 II- BAŞKASININ YUMURTASI İLE KENDİ KOCASININ SPERMİNİN KULLANILMASI 114 111- BAŞKASININ YUMURTASI İLE BAŞKASININ SPERMİNİN KULLANILMASI 114 § 16. TAŞIYICI ANNELİK SÖZLEŞMESİ 115 I- TAŞIYICI ANNELİĞİN GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ 115 A) ANNE OLMAK İSTEYEN KİŞİNİN KENDİ YUMURTASI İLE KENDİ KOCASININ SPERMİNİN KULLANILMASI ....115 B) EVLİ OLMAYAN ANNENİN KENDİ YUMURTASI İLE BAŞKASININ SPERMİNİN KULLANILMASI 116 C) ANNE OLMAK İSTEYEN KİŞİNİN KENDİ YUMURTASI İLE BAŞKASININ SPERMİNİN KULLANILMASI 116 D) BAŞKASININ YUMURTASI İLE KENDİ KOCASININ SPERMİNİN KULLANILMASI 117 E) BAŞKASININ YUMURTASI İLE BAŞKASININ SPERMİNİN KULLANILMASI 117 II- TAŞIYICI ANNELİK SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ 118 III- TAŞIYICI ANNELİK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ GEÇERLİLİĞİ VE SONUÇLARI 120 IV- TAŞIYICI ANNELİK SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 123 A) TAŞIYICI ANNENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 123 1- Taşıyıcı Annenin Yapay Döllenmenin Gerçekleştirilmesine İzin Vermesi 123 2- Taşıyıcı Annenin Sağlığına Özen Göstermesi 124 3- Taşıyıcı Annenin Çocuğu Teslim Etmesi 125 B) ÇOCUĞU İSTEYEN ANNE VE BABANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 126 1- Ücret Ödenmesi 126 2- Masrafların Karşılanması 126 3- Çocuğun Teslim Alınması 127 V- TAŞIYICI ANNELİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 127 A) SÖZLEŞMENİN İFASI 127 B) FESİH 127 C) DÖNME 128 D) SÖZLEŞMENİN GERİ ALINMASI 128 E) GEBELİĞİN SONLANDIRILMASI 129 F) İBRA 129 G) CENİNİN ÖLÜMÜ 130 H) TARAFLARIN ÖLÜMÜ 130 1- Taşıyıcı Annenin Ölümü 130 2- Anne Baba Olmak İsteyen Kişilerin Ölümü 131 § 17. EŞLERİN İSTEĞİ DIŞINDA YAPAY DÖLLENME TEKNİKLERİNİN GERÇEKLEŞMESİ 131 I- DÖLLENMİŞ YUMURTANIN YANLIŞ KİŞİNİN RAHMİNE YERLEŞTİRİLMESİ 131 II- EŞLERE AİT OLMAYAN YUMURTA VE SPERMİN DÖLLENMİŞ OLMASI 132 A) DÖLLENMİŞ YUMURTANIN, YUMURTA SAHİBİ OLAN KADININ RAHMİNE YERLEŞTİRİLMESİ 133 B) DÖLLENMİŞ YUMURTANIN YUMURTA SAHİBİ DIŞINDA BİR KADININ RAHMİNE YERLEŞTİRİLMESİ 133 § 18. SPERM VE YUMURTA VERİCİSİNİN ANONİM OLMASI VE ÇOCUĞUN SOYBAĞINI BİLME HAKKI 133 § 19. YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN KİŞİLİK HAKLARI AÇISINDAN ÖNEMİ 139 § 20. YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN BOŞANMA HUKUKU AÇISINDAN ÖNEMİ 141 § 21. YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN MİRAS HUKUKU AÇİSİNDAN ÖNEMİ 142 § 22. YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN HEKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU AÇISINDAN ÖNEMİ 146 § 23. YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN CEZA HUKUKU AÇISINDAN ÖNEMİ 150 1- YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN KİŞİYE KARŞI İŞLENEN SUÇLAR AÇISINDAN ÖNEMİ 150 II- YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİNİN AİLE İLE İLGİLİ SUÇLAR AÇISINDAN ÖNEMİ 153 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YAPAY DÖLLENME YÖNTEMLERİYLE DÜNYAYA GELEN ÇOCUĞUN SOYBAĞININ HÜKÜM VE SONUÇLARI §24. GENEL OLARAK HOMOLOG DÖLLENMEDE SOYBAĞI. I- MEDENİ KANUN′DAKİ DÜZENLEMEYE GÖRE SOYBAĞI ...157 A) ANNE YÖNÜNDEN SOYBAĞI 157 B) BABA YÖNÜNDEN SOYBAĞI 157 II- ÖLÜM SONRASI HOMOLOG DÖLLENMEDE SOYBAĞI 159 § 26. HETEROLOG DÖLLENMEDE SOYBAĞI 164 I- HETEROLOG DÖLLENMEYE EŞİN RIZASININ BULUNMASI DURUMUNDA SOYBAĞI 164 II- HETEROLOG DÖLLENMEYE EŞİN RIZASININ BULUNMAMASI DURUMUNDA SOYBAĞI 168 § 27. YUMURTA NAKLİNDE SOYBAĞI 168 § 28. in - vivo EMBRİYO NAKLİNDE SOYBAĞI 170 I- DONDURULMUŞ EMBRİYOLARDA SOYBAĞI 170 II- ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE AİT EMBRİYOLARDA SOYBAĞI 172 §29. in-vitro EMBRİYO NAKLİNDE SOYBAĞI 173 §30. TAŞIYICI ANNELİKTE SOYBAĞI 173 I- EŞLERİN YUMURTA VE SPERMİNİN KULLANILMASINDA SOYBAĞI 176 II- KOCAYA AİT SPERM KULLANILMASINDA SOYBAĞI 178 III- KADINA AİT YUMURTA KULLANILMASINDA SOYBAĞI.... 178 IV- EŞLERE AİT OLMAYAN SPERM VE YUMURTA KULLANILMASINDA SOYBAĞI 179 §31. ANNENİN TESPİTİ 179 I- ANNENİN TESPİTİNİ SAĞLAYAN GÖRÜŞLER 179 A) DOĞUMU ÜSTÜN KABUL EDEN GÖRÜŞ 180 B) KAN BAĞINI ÜSTÜN KABUL EDEN GÖRÜŞ 187 II- ANNE TARAFINDAN SOYBAĞININ REDDİ 190 A) SOYBAĞININ REDDİ DAVASI 190 B) SOYBAĞINrN REDDİ DAVASININ TARAFLARI 191 1- Davacı 191 a) Biyolojik Anne 191 b) Genetik Anne 192 c) Çocuk 194 d) Biyolojik Annenin Kocası 196 e) Genetik Annenin Kocası ve Genetik Baba 196 f) Diğer İlgililer 196 2- Davalı 197 C) YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 197 D) DAVADA İSPAT 197 E) DAVANIN AÇILABİLECEĞİ SÜRE 197 F) HÜKMÜ 199 III- TANIMA 199 IV- ANNELİK DAVASI 199 § 32. BABANIN TESPİTİ 200 I- BABA TARAFINDAN SOYBAĞININ REDDİ 202 A) SOYBAĞININ REDDİ DAVASI 202 1 - Kocanın Rızasının Bulunmaması Durumunda Soybağının Reddi 202 2- Kocanın Rızasının Bulunması Durumunda Soybağının Reddi 203 a) Sperm Bağışına Rıza 203 b) Taşıyıcı Anneliğe Rıza 206 c) Yapay Döllenmeye, Kendisinden Alınacak Spermin Kullanılması Şartıyla Rıza 207 B) SOYBAĞININ REDDİ DAVASININ TARAFLARI 208 1- Davacı 208 a) Taşıyıcı Annenin Kocası 208 b) Genetik Annenin Kocası 209 c) Genetik Baba 209 d) Çocuk 210 e) Taşıyıcı Anne ve Genetik Anne 211 f) Diğer İlgililer 211 2- Davalı 212 C) YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME ....212 D) DAVADA İSPAT 212 E) DAVANIN AÇILABİLECEĞİ SÜRE 214 F) HÜKMÜ 215 II- TANIMA 216 A) KAVRAM 216 B) HUKUKİ NİTELİĞİ 216 C) ŞARTLARI 218 1- Esasa İlişkin Şartlar 218 a) Tanıyanın Baba Olması 218 b) Çocuğun Tanınmasına Engel Bulunmaması 218 2- Şekle İlişkin Şartlar 219 a) Nüfus Memuruna Yazılı Başvuru 219 b) Mahkemeye Yazılı Başvuru 220 c) Resmi Senet 220 d) Vasiyetname 220 D) TANIMANIN BUTLANI 221 E) TANIMANIN İPTALİ DAVASI 221 1- Davanın Tarafları 221 a) Davacı 221 b) Davalı 222 2- Yetkili ve Görevli Mahkeme 222 3- Davanın Açılabileceği Süre 222 4- Davada İspat 223 5- Hükmü 223 III- BABALIK DAVASI 223 A) DAVANIN KONUSU 223 B) DAVANIN TARAFLARI 224 1- Davacı 224 2- Davalı 225 C) YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 225 D) DAVADA İSPAT 226 E) DAVANIN AÇILABİLECEĞİ SÜRE 227 F) HÜKMÜ 227 SONUÇ 229 BİBLİYOGRAFYA 233