Viyana Satım Antlaşmasını Uygulamak veya Uygulamamak ( CISG' ın Uygulama Alanı )
Viyana Satım Antlaşmasını Uygulamak veya Uygulamamak ( CISG' ın Uygulama Alanı )
Zeynep Derya TARMAN
Sayfa Sayısı
:
173
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2015
ISBN NO
:
9786053332220
ÖNSÖZ
Bu çalışmanın konusu, 7 Ekim 2011 tarihinde Dr. Nüsret-Semahat Ar-sel Uluslararası Ticaret Hukuku Merkezi tarafından Koç Üniversite si'nde düzenlenen "Milletlerarası Akdi Borç İlişkilerine Dair Esaslar ve Uygula¬mada Karşılaşılan Sorunlar" başlıklı konferansta sunduğum tebliğ konuma dayanmaktadır. Bu çalışmada, 11 Nisan 1980 tarihinde imzalanan Milletle¬rarası Mal Satım Sözleşmeleri Hakkında BM Antlaşması'nın uygulama ala¬nına ilişkin tebliğ konum genişletilerek ele alınmıştır. Söz konusu Antlaş¬ma, Türkiye'de 1 Ağustos 2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Antlaşma'nın Türkiye'de henüz az biliniyor olması, bu alandaki yayınların her geçen gün artmakla beraber sınırlı sayıda olması ve bu Antlaşma'ya ilişkin derslerin hukuk fakültelerinin müfredatlarına yeni yeni ekleniyor olması bu çalış¬manın ortaya çıkmasında etkili olmuştur.
Antlaşma, Viyana'da imzalanmış olması sebebiyle Viyana Satım Ant¬laşması veya İngilizce kısaltması olan CISG (Convention on Contracts for the International Sale of Goods) olarak da adlandırılmaktadır. Bu çalışma¬da, Viyana Satım Antlaşması’ndan bahsederken "Antlaşma" ve İngilizce kısaltması olan "CISG" terimlerinin kullanılması tercih edilmiştir.
Bu çalışmanın amacı, CISG'ın milletlerarası uygulama alanına ilişkin hükümleri konusunda bilgi vermek suretiyle, Türk hakiminin hangi hal¬lerde CISG'ı uygulamak durumunda olduğunu tespit etmektir. Ticari iliş¬kilerimizin yoğun olduğu ülkelerin hemen hemen hepsinin CISG'a taraf olduğu gerçeği de göz önüne alınacak olursa, bir Türk hukukçusu olarak bu Antlaşma'nın hangi koşullarda milletlerarası mal satım sözleşmelerine uygulanacağının bilincinde olmak gerekir. Türk Borçlar Kanunu ile kar¬şılaştırıldığında, CISG'ın ifa engelleri sisteminin farklı bir şekilde düzen¬lenmiş olduğu görülmektedir. Bu nedenle, milletlerarası bir satım sözleş¬mesine hangi hukuki rejimin uygulanacağını önceden bilmek son derece önem taşımaktadır. CISG'ın uygulama alanına ilişkin açıklamalar, yabancı mahkeme kararlarından uyarlanarak hazırlanan çeşitli örneklere yer veril¬mek suretiyle yapılmıştır. Böylece konunun okuyucu açısından daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. Bunun yanı sıra, okuyucuya kolaylık sağlamak amacıyla çalışmada sık sık atıfta bulunulan Antlaşma metni EK halinde ki¬tabın sonuna dahil edilmiştir. Bu çalışmanın CISG'ın uygulama alanı hak¬kında bilgi sahibi olmak isteyen uygulamacılar ve öğrenciler bakımından yararlı olmasını dilerim.
Zeynep Derya Tarman
İstanbul, Ocak 2015
ÖNSÖZ III
KISALTMALAR IX
KAYNAKÇA XIII
GİRİŞ 1
Birinci Bölüm Genel Olarak CISG
I. Tarihi Gelişim 5
II. CISG'ın Konusu 8
III. CISG'ın Satım Hukukunun Uyumlaştırılmasındaki Önemi 9
IV. CISG'ın Türk Hukuku Açısından Önemi 12
İkinci Bölüm
CISG'ın Uygulanma Şartları, Yorumlanması ve Boşluk Doldurma Yöntemleri
I. CISG'ın Yer ve Zaman İtibariyle Uygulama Alanı 19
A. Satım Sözleşmesinin Milletlerarası Niteliği 19
1. Doğrudan Uygulanırlık [CISG m.1/f.1(a)] 23
2. Dolaylı Uygulanırlık [CISG m.1/f.1(b)] 27
B. Zaman Bakımından Uygulama Alanı 34
II. CISG'ın Konu İtibariyle Uygulama Alanı 35
A. Mal Kavramı 36
1. Genel Olarak 36
2. İstisnalar 39
a. Menkul Kıymet, Kambiyo Senedi ve Para 39
b. Gemi, Tekne, Hava Yastıklı Taşıt veya Hava Taşıtı 40
c. Elektrik 42
B. Satım Sözleşmesi Kavramı 43
1. Trampa, Distribütörlük, Franchise ve Finansal Kiralama
Sözleşmeleri 43
2. Açık arttırma yoluyla yapılan Satımlar 45
3. Cebri icra yoluyla yapılan Satımlar 46
4. Tüketici Sözleşmeleri 46
C. Satım Sözleşmesi Gibi Değerlendirilen Sözleşmeler 49
1. Mal İmal Etmeye veya Üretmeye İlişkin Sözleşmeler 49
2. Hizmet Sözleşmeleri 52
III. CISG'ın Uygulanmasında Taraf İradelerinin Rolü 55
A. CISG'ın Uygulama Alanı Dışı Bırakılması ("Opting out") 56
1. Hukuk Seçimi Sözleşmesinin Geçerliliği 57
2. Açık İrade Beyanı ile Hukuk Seçimi 59
3. Zımni İrade Beyanı ile Hukuk Seçimi 60
4. CISG'ın Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi 65
B. CISG'ın Uygulanacağının Kararlaştırılması ("Opting in") 67
IV. CISG'ı Uygulayan Merciler 71
A. Milli Mahkemelerde CISG'ın Uygulanması 71
B. Tahkim Yargılamasında CISG'ın Uygulanması 73
V. CISG Hükümlerinin Yorumlanması ve Boşluk Doldurma
Yöntemleri 77
A. Genel Olarak 77
B. CISG'ın Yorumlanması 78
C. CISG'da Boşluk Doldurma Yöntemi 80
Üçüncü Bölüm
CISG'ın Uygulama Alanına İlişkin Bazı Tespitler
I. Genel Olarak 87
II. Antlaşma'nın Kapsamına Dahil Olan Konular 88
A. İçerik ve Sınırlama 88
B. Sözleşmenin Kurulması 89
1. Ehliyet 93
2. Temsil 95
3. Tahkim Klozları 96
4. Genel İşlem Şartlarının Sözleşmeye Dahil Edilmesi 100
5. Cezai Şartın Geçerliliği 104
C. Alıcı ile Satıcının Hak ve Borçları 105
1. İspat Yükü 105
2. Takas 107
3. Faiz Oranı 109
III. Antlaşma'nın Kapsamı Dışında Bırakılmış Konular 110
A. Sözleşmenin, Sözleşme Hükümlerinin ve Teamüllerin
Geçerliliği 111
B. Hata 113
C. Mülkiyetin İntikali 114
D. Sözleşme Konusu Malın Sebep Olduğu Ölüm ve Yaralanma
Halinde Sorumluluk 116
E. Culpa in Contrahendo Sorumluluğu 120
E Zamanaşımı 121
SONUÇ 123
EK 129
Bu çalışmanın konusu, 7 Ekim 2011 tarihinde Dr. Nüsret-Semahat Ar-sel Uluslararası Ticaret Hukuku Merkezi tarafından Koç Üniversite si'nde düzenlenen "Milletlerarası Akdi Borç İlişkilerine Dair Esaslar ve Uygula¬mada Karşılaşılan Sorunlar" başlıklı konferansta sunduğum tebliğ konuma dayanmaktadır. Bu çalışmada, 11 Nisan 1980 tarihinde imzalanan Milletle¬rarası Mal Satım Sözleşmeleri Hakkında BM Antlaşması'nın uygulama ala¬nına ilişkin tebliğ konum genişletilerek ele alınmıştır. Söz konusu Antlaş¬ma, Türkiye'de 1 Ağustos 2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Antlaşma'nın Türkiye'de henüz az biliniyor olması, bu alandaki yayınların her geçen gün artmakla beraber sınırlı sayıda olması ve bu Antlaşma'ya ilişkin derslerin hukuk fakültelerinin müfredatlarına yeni yeni ekleniyor olması bu çalış¬manın ortaya çıkmasında etkili olmuştur.
Antlaşma, Viyana'da imzalanmış olması sebebiyle Viyana Satım Ant¬laşması veya İngilizce kısaltması olan CISG (Convention on Contracts for the International Sale of Goods) olarak da adlandırılmaktadır. Bu çalışma¬da, Viyana Satım Antlaşması’ndan bahsederken "Antlaşma" ve İngilizce kısaltması olan "CISG" terimlerinin kullanılması tercih edilmiştir.
Bu çalışmanın amacı, CISG'ın milletlerarası uygulama alanına ilişkin hükümleri konusunda bilgi vermek suretiyle, Türk hakiminin hangi hal¬lerde CISG'ı uygulamak durumunda olduğunu tespit etmektir. Ticari iliş¬kilerimizin yoğun olduğu ülkelerin hemen hemen hepsinin CISG'a taraf olduğu gerçeği de göz önüne alınacak olursa, bir Türk hukukçusu olarak bu Antlaşma'nın hangi koşullarda milletlerarası mal satım sözleşmelerine uygulanacağının bilincinde olmak gerekir. Türk Borçlar Kanunu ile kar¬şılaştırıldığında, CISG'ın ifa engelleri sisteminin farklı bir şekilde düzen¬lenmiş olduğu görülmektedir. Bu nedenle, milletlerarası bir satım sözleş¬mesine hangi hukuki rejimin uygulanacağını önceden bilmek son derece önem taşımaktadır. CISG'ın uygulama alanına ilişkin açıklamalar, yabancı mahkeme kararlarından uyarlanarak hazırlanan çeşitli örneklere yer veril¬mek suretiyle yapılmıştır. Böylece konunun okuyucu açısından daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. Bunun yanı sıra, okuyucuya kolaylık sağlamak amacıyla çalışmada sık sık atıfta bulunulan Antlaşma metni EK halinde ki¬tabın sonuna dahil edilmiştir. Bu çalışmanın CISG'ın uygulama alanı hak¬kında bilgi sahibi olmak isteyen uygulamacılar ve öğrenciler bakımından yararlı olmasını dilerim.
Zeynep Derya Tarman
İstanbul, Ocak 2015
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ III
KISALTMALAR IX
KAYNAKÇA XIII
GİRİŞ 1
Birinci Bölüm Genel Olarak CISG
I. Tarihi Gelişim 5
II. CISG'ın Konusu 8
III. CISG'ın Satım Hukukunun Uyumlaştırılmasındaki Önemi 9
IV. CISG'ın Türk Hukuku Açısından Önemi 12
İkinci Bölüm
CISG'ın Uygulanma Şartları, Yorumlanması ve Boşluk Doldurma Yöntemleri
I. CISG'ın Yer ve Zaman İtibariyle Uygulama Alanı 19
A. Satım Sözleşmesinin Milletlerarası Niteliği 19
1. Doğrudan Uygulanırlık [CISG m.1/f.1(a)] 23
2. Dolaylı Uygulanırlık [CISG m.1/f.1(b)] 27
B. Zaman Bakımından Uygulama Alanı 34
II. CISG'ın Konu İtibariyle Uygulama Alanı 35
A. Mal Kavramı 36
1. Genel Olarak 36
2. İstisnalar 39
a. Menkul Kıymet, Kambiyo Senedi ve Para 39
b. Gemi, Tekne, Hava Yastıklı Taşıt veya Hava Taşıtı 40
c. Elektrik 42
B. Satım Sözleşmesi Kavramı 43
1. Trampa, Distribütörlük, Franchise ve Finansal Kiralama
Sözleşmeleri 43
2. Açık arttırma yoluyla yapılan Satımlar 45
3. Cebri icra yoluyla yapılan Satımlar 46
4. Tüketici Sözleşmeleri 46
C. Satım Sözleşmesi Gibi Değerlendirilen Sözleşmeler 49
1. Mal İmal Etmeye veya Üretmeye İlişkin Sözleşmeler 49
2. Hizmet Sözleşmeleri 52
III. CISG'ın Uygulanmasında Taraf İradelerinin Rolü 55
A. CISG'ın Uygulama Alanı Dışı Bırakılması ("Opting out") 56
1. Hukuk Seçimi Sözleşmesinin Geçerliliği 57
2. Açık İrade Beyanı ile Hukuk Seçimi 59
3. Zımni İrade Beyanı ile Hukuk Seçimi 60
4. CISG'ın Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi 65
B. CISG'ın Uygulanacağının Kararlaştırılması ("Opting in") 67
IV. CISG'ı Uygulayan Merciler 71
A. Milli Mahkemelerde CISG'ın Uygulanması 71
B. Tahkim Yargılamasında CISG'ın Uygulanması 73
V. CISG Hükümlerinin Yorumlanması ve Boşluk Doldurma
Yöntemleri 77
A. Genel Olarak 77
B. CISG'ın Yorumlanması 78
C. CISG'da Boşluk Doldurma Yöntemi 80
Üçüncü Bölüm
CISG'ın Uygulama Alanına İlişkin Bazı Tespitler
I. Genel Olarak 87
II. Antlaşma'nın Kapsamına Dahil Olan Konular 88
A. İçerik ve Sınırlama 88
B. Sözleşmenin Kurulması 89
1. Ehliyet 93
2. Temsil 95
3. Tahkim Klozları 96
4. Genel İşlem Şartlarının Sözleşmeye Dahil Edilmesi 100
5. Cezai Şartın Geçerliliği 104
C. Alıcı ile Satıcının Hak ve Borçları 105
1. İspat Yükü 105
2. Takas 107
3. Faiz Oranı 109
III. Antlaşma'nın Kapsamı Dışında Bırakılmış Konular 110
A. Sözleşmenin, Sözleşme Hükümlerinin ve Teamüllerin
Geçerliliği 111
B. Hata 113
C. Mülkiyetin İntikali 114
D. Sözleşme Konusu Malın Sebep Olduğu Ölüm ve Yaralanma
Halinde Sorumluluk 116
E. Culpa in Contrahendo Sorumluluğu 120
E Zamanaşımı 121
SONUÇ 123
EK 129