Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Vergi Yönetiminin Düzenleyici İşlemleri

Vergi Yönetiminin Düzenleyici İşlemleri



Sayfa Sayısı
:  
102
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2010
ISBN NO
:  
9786054396528

520,00 TL









Prof. Dr. Yusuf Ziya Taşkan





1969da Trabzonda doğan yazar, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Doktora eğitimini İstanbul Üniversitesinde mali hukuk alanında tamamlamıştır. Halen Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.









GİRİŞ






Bilindiği gibi, vergi hukuku alanının temel ilkesi, Anayasanın 73/ III. maddesinde düzenlenmiş olan verginin yasallığı kuralıdır. Bu kural gereğince, vergi ancak bir yasa ile konulabilir, değiştirilebilir ya da kaldırılabilir. Anayasa, aynı maddenin dördüncü fıkrasında bu temel kuralın istisnası niteliğinde olmak üzere, vergileme alanında Bakanlar Kuruluna tanınabilecek bazı yetkilerden de söz etmiş bulunmaktadır.





Kuşkusuz, vergi hukuku alanında, yürütme organının (başka bir anlatımla vergi yönetiminin) düzenleyici nitelikte işlemler yapabilmesi ihtimali sadece Anayasanın bahse konu hükmüyle de sınırlı değildir. Benzer bir kurala Anayasanın 167/11. maddesinde rastlandığı gibi, düzenli yönetim ilkesinin bir gereği olarak ta, vergi yönetiminin gerçekleştirdiği bir kısım düzenleyici işlem türlerinden söz edilebilir.





Bu incelemede, özellikle son yıllarda sıkça uyuşmazlıklara konu olan ve giderek idari yargının gündeminde daha fazla yer işgal eden düzenleyici işlemlerin hukuki rejimi ve bunlara karşı idari yargıda açılabilecek davaları ele almaya çalışacağız.






Bu noktada, çalışmada kullanılan metodoloji ve seçilen kavramlara da kısaca değinmek yerinde olacaktır. Hemen belirtmeliyiz ki, çalışma önemli ölçüde anayasa ve yönetim hukuku kaynaklarına dayalı olarak geliştirilmiştir. Anayasa ve yönetim hukuku alanlarında ülkemizin yetiştirdiği yetkin hukukçular, yürütme organının düzenleyici işlem yapma yetkisi konusunu değerli çalışmalarında ayrıntılı biçimde incelemiş bulunmaktadır.





Bizim çalışmamızda yapmaya çalıştığımız şey, belirli ölçüde bu bilgileri bir araya getirerek, belki bazı konularda yeni açılımlara işaret etmek ve bunun yanı sıra özellikle düzenleyici işlemlerin yargı yoluyla denetimi boyutunu biraz daha ayrıntılı olarak ele almaktır. Böylece inceleme boyunca, anayasa ve idare hukukçularınca geliştirilen terminolojiyi vergi hukuku alanına aktarmaya çalıştığımızı da belirtmiş oluyoruz.





Bu açıklamalar göstermektedir ki, çalışmada kaçınılmaz olarak idare hukuku ve anayasa hukukunun bazı kavramlarını kullanacağız. Yürütme, yönetim, düzenleyici işlem gibi kavramlar bunların başlıca örneklerim oluşturmaktadır. Çalışmamızın başlangıç safhasında başlığı belirlerken "vergi yönetimi" tanımlamasını kullanmakta oldukça tereddüt ettik. Zira konu anayasa ve idare hukuku doktrininde büyük ölçüde yürütme organı tanımlaması esas alınarak ele alınmaktaydı. Ancak, anayasa ve yönetim hukukçularından bazılarının yürütme ve yönetim kavramları arasındaki bazı farklara işaret etmekle birlikte, en azından pozitif hukuk açısından bu kavramların ayrılmasındaki zorluğu belirttiklerini görünce bu tereddüdü aştık.





Zaten özellikle genel tebliğ konusunu incelerken görülebileceği gibi, artık vergi yönetiminin düzenleyici işlem yaparken kullandığı yerleşik formların varlığı da dikkate alınınca, yaklaşımımız pek yanlış görünmüyor. Yine de belirtmek gerekir ki, başlıkta kullandığımız vergi yönetimi terimi, Bakanlar Kurulu ve Maliye Bakanlığı örgütünü birlikte içermektedir.






İncelemenin birinci bölümü, düzenleyici işlem kavramının hukuki işlem türleri içinde bulunduğu yere işaret edilerek kavramın tanımlanmasına ve temel özelliklerinin belirlenmesine ayrılmıştır.






İkinci bölümde, vergi yönetimince yapılan düzenleyici işlemlerin büründüğü biçimler ele alınacaktır. Bu bağlamda kanun hükmünde kararnamelerin vergi hukuku alanında kullanılma ihtimalinden başlanarak, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ gibi formların kapsam ve sınırlar bakımından incelenmesi düşünülmektedir.






Çalışmanın üçüncü ve son bölümü, konunun yargı denetimi boyutu ile ilgilidir. Bu bölümde kısıtlı da olsa, Anayasa Yargısının düzenleyici işlemlerin yargı yoluyla denetiminde oynayabileceği role değinilecek, daha çok idari yargının kapsamı, işleyişi ve sonuçları üzerinde durulacaktır.








öNSöZ






Düzenleyici işlemler konusu hukuk literatüründe etraflıca incelenen ve her zaman ilgi çeken bir konudur. Bu çalışmada anayasa ve idare hukuku alanında geliştirilen değerli görüş ve açıklamalardan yararlanılarak konunun vergi hukuku alanına yansımaları üzerinde durulmaktadır.





Yaklaşık sekiz yıl önce doçentlik takdim tezi olarak hazırlanan bu eser, değerli jüri üyelerinin tenkitleri ve yeni gelişmeler ışığında gözden geçirilip belli ölçüde genişletilerek okuyucuların takdirine sunulmaktadır.






Kıymetli öğrencilerime ve konuyla ilgilenen araştırmacılara yararlı olmasını diler, eserin yayınlanmasında nazik ilgi ve desteğini esirgemeyen Sn. Erol Öze içtenlikle teşekkür ederim.




Prof. Dr. Yusuf Ziya Taşkan



Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ekim 2010








İÇİNDEKİLER :




ÖNSÖZ...................................................................................................................... v

İÇİNDEKİLER..................................................................................................... vii

KISALTMALAR....................................................................................................xi

GİRİŞ..........................................................................................................................1







Birinci Bölüm




HUKUKİ İŞLEM TÜRÜ OLARAK
DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER






1.1. Hukuki İşlem Kavramı....................................................................................5
1.2. Kamu Hukuku İşlemleri.................................................................................7
1.2.1. Kamu Hukuku İşlemlerinin Tanımı ve Özellikleri......................7
1.2.2. Kamu Hukuku İşlemlerinin Tasnifi.................................................9
1.3. Yürütme İşlemleri ve İdari İşlemler...........................................................11
1.3.1. Yürütme, Yönetim ve Vergi Yönetimi............................................11
1.3.2. Yürütme İşlemleri İçinde İdari İşlemlerin Yeri............................14
1.4. Düzenleyici İşlemler......................................................................................15
1.4.1. Düzenleyici İşlemlerin İdari İşlemler İçindeki Yeri ve
Tanımı........................................................................................................15
1.4.2. Yönetimin Düzenleyici İşlem Yapma Yetkisinin Kaynağı........17
1.4.3. Yönetimin Düzenleyici İşlem Yapma Yetkisinin Özellikleri... 20









İkinci Bölüm






VERGİ YÖNETİMİNİN DÜZENLEYİCİ
İŞLEMLERİ








2.1. Genel Bakış..................................................................................................... 25
2.2. Vergi Yönetiminin Düzenleyici İşlem Yapma Yetkisinin
Kapsamı ve Sınırları....................................................................................... 26
2.3. Vergi Yönetiminin Kullandığı Düzenleyici İşlem Türleri .................. 28
2.3.1. Bakanlar Kurulunun Düzenleyici İşlemleri ............................... 28
2.3.1.1. Kanun Hükmünde Kararnameler ...................................29
2.3.1.1.1. Genel Bilgi..........................................................................29
2.3.1.1.2. Olağan Dönem Kanun Hükmünde Kararnameleri.30
2.3.1.1.3. Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim Dönemi
Kanun Hükmünde Kararnameleri..........................................33
2.3.1.2. Bakanlar Kurulu Kararları ................................................35
2.3.1.2.1. I. Grup Bakanlar Kurulu Kararları (Anayasa
m.73/IV)....................................................................................... 36
2.3.1.2.2. II. Grup Bakanlar Kurulu Kararları (Anayasa
m. 167/II)...................................................................................... 40
2.3.1.3. Tüzük ve Yönetmelikler.....................................................43
2.3.1.3.1. Tüzükler..............................................................................43
2.3.1.3.2. Yönetmelikler....................................................................45
2.3.1.3.3. Vergi Uygulamalarında Tüzük ve
Yönetmeliklerin Yeri ................................................................. 48
2.3.2. Maliye Bakanlığının Düzenleyici İşlemleri................................ 49
2.3.2.1. Yönetmelikler...................................................................... 49
2.3.2.2. Genel Tebliğler ................................................................... 50
2.3.2.2.1. Genel Bilgi........................................................................ 50
2.3.2.2.2. Uygulama Genel Tebliğleri ..........................................51
2.3.2.2.3. Yorum Genel Tebliğleri..................................................53
2.3.3. Maliye Bakanlığının Diğer İşlemleri.............................................55
2.3.3.1. İç Genelgeler.........................................................................55
2.3.3.2. Mukteza (Özelge) ve Sirkülerler......................................55
2.3.3.2.1. Genel Bilgi..........................................................................55
2.3.3.2.2. Mukteza ve Sirkülerlerle İlgili Düzenlemeler............57
2.3.3.2.3. Özelge ve Gecikme Zammı ya da Faizi .....................59








Üçüncü Bölüm






VERGİ YÖNETİMİNİN DÜZENLEYİCİ
İŞLEMLERİNİN YARGI YOLUYLA
DENETİMİ







3.1. Düzenleyici İşlemlerden Doğan Uyuşmazlıklar.................................... 63
3.1.1. Genel Bakış.......................................................................................... 63
3.1.2. Vergi Hukuku Kurallarına İlişkin Uyuşmazlıkların Türleri....65
3.1.2.1. Vergi Yasalarının Anayasaya Aykırılığı Sorunu............65
3.1.2.2. Düzenleyici İşlemlerin Vergi Yasalarına
Aykırılığı Sorunu........................................................................ 68
3.2. İdari Yargı Tarafından Yapılan Denetim................................................. 69
3.2.1. Genel Bakış.......................................................................................... 69
3.2.2. İdari Yargı Yeri Olarak Danıştay ve Görevleri.............................71
3.2.2.1. Yapısı.......................................................................................71
3.2.2.2. Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak
Görevli Olduğu Davalar.............................................................73
3.2.2.2.1. Bakanlar Kurulu Kararlarına Karşı Açılacak
Davalar...........................................................................................74
3.2.2.2.2. Bakanlıkların Düzenleyici İşlemlerine Karşı
Açılacak Davalar..........................................................................75
3.2.3. İdari Yargı Tarafından Yapılan Denetimin Kapsamı ................76
3.2.3.1. Genel Olarak.........................................................................76
3.2.3.2. Genel Tebliğ ve İç Genelgelerin İdari Yargı
Denetimine Tabi Olup Olmadığı Sorunu..............................78
3.2.3.3. Mukteza ve Sirkülerlerin İdari Yargı Denetimine
Tabi Olup Olmadığı Sorunu ....................................................81
3.2.4. İdari Yargı Tarafından Yapılan Denetimin İşleyişi.................... 83
3.2.4.1. Düzenleyici İşlemlere Karşı Açılacak Davaların
Niteliği.......................................................................................... 83
3.2.4.2. Düzenleyici İşlemlere Karşı Açılacak Davaların
Görüleceği Yargı Yeri................................................................. 84
3.2.4.3. Dava Açma Süresi ve Sürenin Başlangıcı.......................85
3.2.4.4. Temyiz Yeri ve Süresi......................................................... 86
3.3. Anayasa Yargısı Tarafından Yapılan Denetim........................................ 87
3.3.1. Anayasa Yargısının İşleyişi.............................................................. 87
3.3.2. Olağan Dönem Kanun Hükmünde Kararnamelerinin
Denetimi................................................................................................... 90
3.3.3. Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim Dönemi Kanun
Hükmünde Kararnamelerinin Denetimi..........................................91


SONUÇ....................................................................................................................93


KAYNAKÇA..........................................................................................................95