Vergi Yargılaması Hukukunda Süreler
Vergi Yargılaması Hukukunda Süreler
Yusuf KARAKOÇ
Sayfa Sayısı
:
190
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2000
ISBN NO
:
9754641641
ÖNSÖZ Hukuk devleti ilkesi, idarenin eylem ve işlemlerinin hukuka uygun olmasını gerektirir. Vergilendirme işlemlerinin hukuka uygunluğunun yargısal denetimini vergi yargısı organları yapmaktadır. Bu denetimin yapılması, vergilendirme işlemlerinden hak ve/ya da menfaatleri etkilenenlerin yargı yoluna başvurmalarına bağlıdır. Anayasalarda yer alan "hak arama özgürlüğü", yargısal bir temel haktır. Ancak, bu hakkın kullanılması belirli sürelere uyulmasına bağlıdır. Yargılama hukukunda ve bu bağlamda vergi yargılaması hukukunda süreler, kural olarak hak arama özgürlüğünün zaman bakımından sınırını oluşturmaktadır. Bu itibarla, vergi yargılaması hukukunda sürelerin hüküm ve sonuçlarının, başta süre hükümlerini koyan yasama organı olmak üzere, hem hak arama özgürlüğünü kullanacak olanlar, hem eylem ve/ya da işlemi başvuru konusu olan idare, hem de bu başvuruyu inceleyip karara bağlayacak olan yargı organları tarafından bilinmesinde yarar vardır. "Vergi Yargılaması Hukukunda Süreler", 1999 yılında Doçentlik Bilim Sınavına yönelik olarak kaleme alınmış ve Prof. Dr. Muallâ ÖNCEL, Prof. Dr. Z. Sacit ÖNEN ile Prof. Dr. Ahmet G. KUMRULU′dan oluşan jüriye sunuluş monografik bir çalışmadır. Bu çalışmanın hazırlanması ve son şeklini alması aşamalarında değerli eleştiri ve katkılarından dolayı değerli hocalarım Prof. Dr. Muallâ ÖNCEL ile Prof. Dr. Ahmet G. KUMRULU′ya ne kadar teşekkür etsem azdır. Yetişmemde tarifi imkânsız sıkıntılara katlanan cefakâr annem ile fedakâr babama; bu çalışmanın yazılmasından kitap halinde yayınlanmasına kadar geçen zaman içinde her türlü nazıma katlanan ve sıkıntılarımı paylaşan sevgili eşim Av. İrem KARAKOÇ ile biricik kızım Ayşe Zehra ve biricik oğlum Ömer Faruk′a sabır, destek ve hoşgörülerinden dolayı sonsuz teşekkür ederim. İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR 15 GİRİŞ I. KONUNUN TANITILMASI 17 II. İNCELEME PLÃNI 20 BİRİNCİ BÖLÜM SÜRE KAVRAMI ve SÜRELERİN HESAPLANMASI I. SÜRE KAVRAMI 23 II. SÜRELERİN HESAPLANMASI 27 A. Genel Olarak 27 B. Sürenin Gün, Hafta veya Ay Olarak Belirlenmesi 30 C. Sürenin Son Gününün Tatile Rastlaması 32 D. Dava Açma Süresinin Son Gününün Çalışmaya Ara Vermeye (Adlî Tatile) Rastlaması 33 İKİNCİ BOLUM DAVA AÇMA SÜRELERİ I. DAVA AÇMA SÜRESİ KAVRAMI ve HUKUKà NİTELİĞİ 39 A. Dava Açma Süresi Kavramı 39 B. Dava Açma Sürelerinin Hukukî Niteliği 45 II. DAVA AÇMA SÜRELERİNİN BAŞLANGICI 49 A. Genel Çerçeve 49 B. Genel Dava Açma Süresinin Başlangıcı 53 1. Genel Olarak 53 2. Doğrudan Tebliğ Yapılması Halinde Sürenin Başlangıcı 57 a. Genel Olarak 57 b. Doğrudan Tebliğin Ne Zaman Yapıldığının Belirlenmesi 60 3. Özel Olarak Belirtilen Hallerde Dava Açma Süresinin Başlangıcı 61 a. Genel Olarak 61 b. Tahakkuku Tahsile Bağlı Olan Vergilerde 61 c. Tebliğ Yapılan Hallerde veya Tebliğ Yerine Geçen İşlemlerde 62 d. Kaynakta Kesilerek Alınan Vergilerde 65 e. Tescile Bağlı Vergilerde 66 f. İdarenin Dava Açması Gerektiği Hallerde 67 4. İlân Yolu İle Tebliğde Sürenin Başlangıcı 67 5. Yayın Yoluyla Tebliğde Sürenin Başlangıcı 69 6. İdarî Makamların Susması Halinde Sürenin Başlangıcı 73 a. Genel Olarak 73 b. Cevap Verme (Zımnî Red) Süresinin Hesaplanması 77 c. Cevap Verme Süresi Dolmadan Dava Açılması 77 d. Cevap Verme Süresi İçinde Kesin Olmayan Cevaplar Verilmesi 78 aa. Altı Aylık Bekleme Süresi İçinde Dava Açılması 78 bb. Altı Aylık Bekleme Süresinin Hesaplanması 79 e. İdarenin Dava Açma Süresi Sona Erdikten Sonra Cevap Vermesi 79 C. Özel Dava Açma Sürelerinin Başlangıcı 81 1. Genel Olarak 81 2. Vergi Usul Kanunu′nda Yer Alan Özel Dava Açma Sürelerinin Başlangıcı 82 III. a. İlgili Kuruluşlar Tarafından Açılan Davalarda 82 b. Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Hata Düzeltme Yoluna Başvurulmasında 83 aa. Genel Olarak 83 bb. Vergi Dairesine Başvuru ve Cevap Süresi 85 cc. Maliye Bakanlığına Başvuru ve Cevap Süresi 87 dd. Dava Konusu Yapılabilecek İşlem 87 ee. Dava Açma Süresi 89 ff. Genel Değerlendirme 89 3. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun′da Yer Alan Dava Açma Sürelerinin Başlangıcı 93 a. İhtiyati Haciz İşlemlerine Karşı Dava Açılmasında 93 b. Ödeme Emrine Karşı Dava Açılmasında 95 4. Gümrük Vergisinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklarda Dava Açma Süresinin Başlangıcı 96 DAVA AÇMA SÜRESİNİN DURMASI 100 A. Genel Çerçeve 100 B. Üst Makamlara Başvurma 101 1. Genel Olarak 101 2. Üst Makamlara Başvurmanın Şartları 102 3. Dava Açma Süresinin Kaldığı Yerden İşlemeye Devam Etmesi 104 C. İşlemi Yapan Makama Başvurma 106 1. Genel Olarak 106 2. Dava Açma Süresi İçinde Hata Düzeltme Yoluna Başvurulması 107 3. Ödeme Emrine Karşı İşlemi Yapan Makama Başvurulması 111 D. Zımnî Red Kararma Karşı Üst Makama Başvuru 118 E. Üst/Aynı Makama Başvuru Halinde 10′uncu Maddenin Uygulanması 119 11 F. Mücbir Sebebin Ortaya Çıkmasının Dava Açma Süresine Etkisi 124 IV. EK SÜRE VERİLMESİ 129 A. Genel Çerçeve 129 B. Görevli Olmayan Yargı Yoluna Başvurulması 131 1. Genel Olarak 131 2. Ek Süre Verilmesinin Şartlan 132 3. Ek Sürenin Başlangıç Tarihi 133 4. Otuz Günlük Ek Süre İşlemeye Başlamadan Dava Açılması 133 5. Davanın Otuz Günlük Ek Süre İçinde Açılması 133 C. Kanuna Uygunluk Şartlarını Taşımayan Dilekçe İle Dava Açılması 134 D. Dava Açmadan Uzlaşma Yoluna Başvurulması 136 E. Avukatlık Kanunu′nun 42′nci Maddesi Gereğince Süre Verilmesi 141 V. DAVA AÇMA SÜRESİNİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI 141 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YARGI KARARLARINA KARŞI BAŞVURU SÜRELERİ I. GENEL ÇERÇEVE 143 II. KANUN YOLLARINA BAŞVURU SÜRELERİ 143 A. Genel Olarak 143 B. Olağan Kanun Yollarına Başvuru Süreleri 145 1. İtiraz Süresi 145 a. Tek Hâkim Tarafından Verilen Kararlara Karşı İtirazda 145 b. Bağlantılı Davalara İlişkin Kararlara İtirazda 146 c. Yürütmenin Durdurulması Taleplerine İlişkin Kararlara Karşı İtirazda 146 2. Temyiz Süresi 147 a. İdari Yargılama Usulü Kanunu′nda Yer Alan Temyiz Süreleri 147 aa. 30 Günlük Temyiz Süresi 147 bb. 7 Günlük Temyiz Süresi 148 b. Vergi Usul Kanunu′nda Yer Alan Temyiz Süresi 148 3. Kararın Düzeltilmesi İçin Başvuru Süresi 148 C. Olağanüstü Kanun Yollarına Başvuru Süreleri 149 1. Yargılamanın Yenilenmesinde 149 2. Kanun Yararına Bozmada 150 III. YARGI KARARLARINA KARŞI DİĞER BAŞVURU SÜRELERİ 151 A. Genel Açıklama 151 B. Açıklama Talebinde Bulunma Süresi 152 B. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Talebinde Bulunma Süresi 153 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YARGILAMA USULÜNE İLİŞKİN SÜRELER I. GENEL AÇIKLAMA 155 II. TARAFLARA İLİŞKİN SÜRELER 155 A. Cevap Süreleri 156 B. Noksanları Giderme Süreleri 159 1. Dava Dilekçelerindeki Noksanlıkların Giderilmesinde 159 2. Temyiz/İtiraz Dilekçelerindeki Noksanlıkların Giderilmesinde 160 C. Bilirkişiyi Ret-Bilirkişi Raporuna İtiraz Süresi 161 1. Bilirkişiyi Ret Süresi 161 2. Bilirkişi Raporuna İtiraz Süresi 162 D. Yerine Getirme Süreleri 162 1. İşlem Dosyasının Gönderilmesi Süresi 162 2. Yargı Kararlarının Yerine Getirilmesi Süresi 162 III. YARGI ORGANINA İLİŞKİN SÜRELER 163 13 A. Tebliğ Süreleri 163 B. İnceleme Süreleri 163 C. Karar Verme Süreleri 164 D. Gönderme Süresi 165 IV. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE İLİŞKİN SÜRELER 165 A. İstenen Bilgi ve Belgelerin Verilmesi Süresi 165 B. Bilirkişi Raporunun Hazırlanması Süresi 166 DEĞERLENDİRME ve SONUÇ 169 YARARLANILAN KAYNAKLAR 177