Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mayıs (0)      Nisan (73)      Mart (140)      Şubat (116)

Vergi Uyuşmazlıklarından Doğan Davalarda Feragat Ve Kabul

Vergi Uyuşmazlıklarından Doğan Davalarda Feragat Ve Kabul



Sayfa Sayısı
:  
161
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2009
ISBN NO
:  
9786054144310

150,00 TL









2. BASKIYA öNSöZ

Bu çalışmanın temelini, 2006-2007 Öğretim Yılı Bahar Döneminde Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet G. Kumrulu\′dan almış olduğum (Vergi Yargısı - II) Doktora Dersinde hazırlamış olduğum \"Vergi Uyuşmazlıklarından Doğan Davalarda Feragat ve Kabul\" adlı ödevim oluşturmaktadır. Hazırlamış olduğum ödev, Profesör Kumrulu\′dan büyük takdir görmüş ve \"100\" tam puan ile ödüllendirilmiştir.

İlki, Devlet Planlama Teşkilatı tarafından basımı yapılan bu kitap yoğun bir rağbet görmüştür. Söz konusu rağbeti oldukça doğal karşılamak gerekir. Çünkü, vergi yargısının da içerisinde bulunduğu idari yargı düzeninde feragat ve kabul konusunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yollama yapılmakta, idari yargının bu alanda kendisine özgün bir düzenlemesi bulunmamaktadır. Türk hukukunda özel hukuk yargılamasında feragat ve kabulün nasıl uygulandığı konusundaki eserler oldukça sınırlı bulunmakta, bundan da öte, güncel nitelikli idari yargıda feragat ve kabulü inceleyen bir eser bulunmamaktadır. Vergi davalarında feragat ve kabulü inceleyen esere rastlamak şöyle dursun idari yargıda feragat ve kabul konusunda yazılmış olan makalelerde bile bu konu ya es geçilmekte ya da öylesine bir değinilmektedir.

Vergi uyuşmazlıklarından doğan davalarda feragat ve kabul konusunda ülkemizde bir eserin bulunmaması ve almış olduğum \"100\" tam puandan cesaret alarak ödevimi kuramsal ve uygulama boyutuyla daha da zenginleştirerek daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlamak için bir yayınevi tarafından yayımlanmasının daha uygun olacağını düşündüm. Bu amaçla konuyu Adalet Yayınları Müdürü Hakan KARA ASLAN\′a açtım. Kendileri böyle bir eserin yayınlanmasından mutlu olacaklarını ifade ettiler. Bu yüzden kitabın Adalet Yayınları arasında çıkmasını sağlayan Hakan KARAASLAN\′a ne kadar teşekkür etsem azdır.


Ocak 2009, Or-an-Ankara

Hasan DURSUN

GİRİŞ

Bu çalışmanın başlığı, bilinçli olarak, \"vergi davalarında feragat ve kabul\" olarak değil, \"vergi ile ilgili uyuşmazlıklardan doğan davalarda feragat ve kabul\"1 olarak seçilmiştir. Esasen \"vergi davası\" kavramının mevzuatımızdan atılması mutlak bir zorunluluktur. Özellikle, gerek 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemeleri Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunda gerekse 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda \"vergi davası\" kavramına yer verilmesi vergisel2 uyuşmazlıklardan doğan davaların kuramsal niteliğinin saptanmasını güçleştirmekte ve sanki vergi davası adı altında ayrı bir idari dava türü varmış izlenimini vererek zihinleri karıştırmaktadır. Halbuki vergi davası adı altında hukukumuzda idari bir dava türü bulunmamakta ve vergisel uyuşmazlıklardan doğan davalar; ağırlıklı olarak iptal davası ayrıksı durumlarda tam yargı davası olmak üzere mevcut idari dava türleri içerisine girmektedir.3

Bu çalışmada önce feragat ve kabulün Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu\′nda (HUMK) nasıl düzenlendiği incelenecektir. Bunun nedeni, vergi yargısının da içerisinde yer aldığı idari yargılama usulünde feragat ve kabul bakımından HUMK\′nun uygulanacak olması-




Bu çalışmanın başlığı doğru bir şekilde \"Vergi Yargısında Feragat ve Kabul\" olarak da seçilebilirdi. \"Vergi Davası\" ibaresinin yanlış olduğunu göstermek için o ibare yerine bilinçli olarak \"Vergi İle İlgili Uyuşmazlıklardan Doğan Davalar\" ibaresi konulmuştur.
Burada vergiden kastedilen husus, geniş anlamda vergi olup bunun içerisine dar anlamda vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler girer. Vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların değişik vergilendirme işlemleri ve vergilendirme aşamalarına göre hangi durumda iptal davası, hangi durumda tam yargı davası olduğu konusunda bkz. Kumrulu, Vergi Yargılama Hukukunun Kuramsal Temelleri İşlev-Yapı-İlkeler-Nitelik, Ankara-1989, ss. 228-264. Ayrıca, bu konuda aşağıda da ayrıntılı olarak durulmuştur.

dır. Daha açık bir deyişle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) nun 31\′inci maddesinin l\′inci fıkrasında; 2577 sayılı Kanunda hüküm bulunmayan hâllerde, HUMK\′nun \"feragat ve kabul\" dahil bir kısım kurumlarının idari davalarda uygulanacağı belirtilmiştir. Bu maddenin 2\′nci fıkrasında ise vergi uyuşmazlıklarının çözümünde; 2577 sayılı Kanun ile söz konusu l\′inci fıkradaki HUMK\′na yapılan yollamalar saklı kalmak üzere Vergi Usul Kanunu (VUK) nun ilgili hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. Vergi uyuşmazlıklarından doğan davalarda uygulanacağı belirtilen 2577 sayılı Kanun ve 213 sayılı VUK\′nda feragat ve kabul bakımından bir hüküm bulunmadığına göre söz konusu davalarda, HUMK\′nun feragat ve kabul hükümleri doğrudan uygulanacak demektir. Daha sonra ise vergi uyuşmazlıklarından kaynaklanan davalarda feragat ve kabulün nasıl uygulandığı konusundaki Danıştay içtihatları incelenecektir. Danıştay içtihatlarının irdelenmesinin nedeni, Danıştay\′ın ağırlıklı olarak feragat ve kabulün HUMK\′ndaki şekliyle değil, vergi yargısının ve içerisinde yer aldığı idari yargının niteliğiyle uygun ölçüde uygulanması gerektiği düşüncesine sahip olmasıdır. Danıştay\′ın bu konudaki her bir içtihadı ilgili kısımda değerlendirilecektir. Son kısımda, feragat ve kabulün, idari yargıda nasıl uygulanması gerektiği konusunda öğretide yer alan görüşlere temas edilecek ve kişisel değerlendirmemize yer verilecektir.

Çalışmanın ilgili bölümlerine geçmeden bir hususu anımsatmak yerinde olacaktır. Yukarıda da belirtildiği üzere HUMK\′nun feragat ve kabul konusundaki hükümleri vergi yargısının da içerisinde yer aldığı idari yargı düzeninin doğasına uygun düşmediği gibi belirsizliğe ve istikrarsızlığa da yol açmaktadır. Bu yüzden, Dokuzuncu Kalkınma Planının Adalet Sisteminin İyileştirilmesi kısmında yer alan; idari yargılama usulünde uygulanacak kuralların idari yargının işleyişine uygun hale getirileceği hükmü son derece isabetli ve yerindedir. Bu hükmün gereğini yerine getirebilmek için idari yargılama usulünde HUMK\′na yollama yapılmaktan kaçınılması, yollama yapılan hususların ve bu arada feragat ve kabulün idari yargılama usulünde düzenlenmesi gerekir.


HUMK\′na yollama yapılmaktan kaçınılarak, yollama yapılan hususlar ve bu arada feragat ve kabul idari yargılama usulünde düzenlenebilirse yine, Dokuzuncu Kalkınma Planının Adalet Sisteminin İyileştirilmesi kısmında yer alan; ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı sağlamak amacıyla uygun hukuksal ortamın sağlanacağı hükmüne de uygun davranılmış olunur. Gerçekten de, bir ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasını sağlama bakımından yatırımların, daha somut bir deyişle, yatırım ortamının iyileştirilmesinin yaşamsal bir önemi bulunmaktadır.

Günümüzde yatırımı bakımından İdare ile bir sorun yaşayan bir girişimci uyuşmazlığını kural olarak idari yargıya götürmek durumundadır. İdari yargının uyuşmazlığı çözümlerken başvurduğu idari yargılama usulü; çeşitli kavramlar ve bu arada feragat ve kabul konusunda HUMK\′na yollama yaptığı için HUMK\′nun kavramlarının idari yargıda nasıl uygulanacağı konusunda bir belirsizlik ve istikrarsızlık doğmaktadır. Belirsizlik (uncertainty) ve istikrarsızlık (instability), yatırım ortamının en büyük hasmıdır. Bu çerçevede, HUMK\′na yollama yapılmaktan kaçınılarak, yollama yapılan tüm hususların ve bu arada feragat ve kabulün idari yargının doğasına uygun bir biçimde idari yargılama usulünde düzenlenmesi durumunda belirsizlik ve istikrarsızlık kalkacak ve girişimci açısından oyunun kuralları (playing ground) açıklığa kavuşturulmuş olacaktır. Bu açıklığın bulunması durumunun ise yatırımlarda itici bir güç oluşturacağı ortadadır.







İÇİNDEKİLER

GİRİŞ.

BİRİNCİ BOLUM
FERAGAT VE KABULÜN HUMK\′NDA DÜZENLENİŞ TARZI




1. FERAGAT 5
a. Genel Olarak 5
b. Feragat ile Diğer Kavramlar Arasındaki İlişki ve
Farklılıklar 10
c. Davadan Feragat Etmeye Yetkili Kişi 15
2. KABUL 19
a. Genel Olarak 19
b. Kabul ile Diğer Kavramlar Arasındaki İlişki ve
Farklılıklar 22
c. Davayı Kabul Etmeye Yetkili Kişi 25
3. FERAGAT VE KABUL AÇISINDAN ORTAK OLAN
HUSUSLAR 27
a. Feragat ve Kabulün Hukuksal Niteliği 27
b. Feragat ve Kabulün Zamanı 29
c. Feragat ve Kabulün İçeriği 35
d. Feragat ve Kabulün Yapılması 37
e. Feragat ve Kabulün Etkisi 43
4. MAHKEME DIŞINDA FERAGAT VE KABUL 58

İKİNCİ BÖLÜM

VERGİ UYUŞMAZLIKLARINDAN DOĞAN DAVALARDA DANIŞTAY\′IN FERAGAT VE KABUL UYGULAMALARI

1. VERGİ YARGILAMASINDA FERAGAT KONUSUNDAKİ
DANIŞTAY UYGULAMALARI 61
a. Feragat Kavramı İçerisine Sokulan Durumlar 61
b. Feragat Kavramı İçerisine Sokulamayan Durumlar 65
c. Feragat İşlemi Sadece Mahkeme Başkanlığına
Verilecek Bir Dilekçe İle Yapılabilir veya Verilen
Vazgeçme Dilekçesinin İlgili Kişiye Ait Olduğu
Mahkemece Saptanması Sonucunda Geçerli Kılınabilir 69
d. Davadan Feragatin Geçerli Olabilmesi İçin Davadan
Feragat Edildiğinin Açık Bir Şekilde Belirtilmesi
Gerekir 74

e.

Vergi Dairelerinin Davadan Feragat Ehliyeti
Bulunmamaktadır 75

f.
Vekaletnamesinde Feragat Yetkisi Bulunmayan Vekil
Davadan Feragat Edemez 11
g. Davanın Konusuz Kalması Feragat Olarak Adlandırılır 79
ğ. Şartlı Olarak Davadan Feragat Edilemez 82
h. Hükmen veya Zımnen Davadan Feragat Etmiş Sayılma
Durumları 83
ı. Davanın Her Aşamasında Feragat Olanaklı mıdır? 85
i. Muvafakat Alınmadan Yapılan Temyiz İsteminden
Vergi Dairesi Müdürlüğünce Feragat Edilemez 92
j. Dava Konusu Olayın Yasal Tipe Uygunluğu Doğru Bir
Şekilde Saptanmazsa Yapılan Feragat Geçersizdir 95
k. Harçtan Bağışık Olan Kurumların Davadan Feragat
Etmesi Halinde Onlara Harç Yükletilemez 99


XI
1. Feragat Üzerine Mahkemenin Verdiği Karar Kesin
Hüküm Teşkil Eder 100
m. Dosyanın Tamamlanmasından Önce Feragat Hâlinde
Avukatlık Tarifesindeki Ücretin Yarısına Hükmedilir 104
n. Feragatin Geçerli Olabilmesi İçin Dava Açılması İçin
Aranan Usul Kurallarına Uyulması Gerekir 106
o. Bir Mali Af Kanununda Uzlaşma Öngörülmüşse Vergi
Dairesinin Tek Taraflı Olarak Davadan Vazgeçmesi
Davayı Sona Erdirmez 109
ö. Asıl Borçlunun Bir Mali Af Kanunundan Yararlanmak
İçin Başvuru Yapması Vergi Borcundan Kanuni
Temsilci Sıfatıyla Sorumlu Olan Kişinin Vergi Borcunu
Ortadan Kaldırır 110
p. Temyiz Yolundan Vazgeçme Feragat Olarak
Adlandırılmaktadır 111
r. Kamu Alacağına Haksız Yere İtiraz Eden Kişi Davadan
Feragat Etse Bile Kendisinden Haksız Çıkma Zammı
Alınır 112
s. Tahsilat Genel Tebliğinin Vergi Ödeme Kolaylığı İçin
Öngördüğü Koşullara İlave Olarak Davadan
Vazgeçme Şartı Konulamaz 113
2. VERGİ YARGILAMASINDA KABUL KONUSUNDAKİ
DANIŞTAY UYGULAMALARI 116
a. Kabulün Tanımı ve Kabulün İçerisine Sokulan
Durumlar 118
b. Davayı Kabul Eden İdare Yargılama Gideri Ödemeye
Mahkum Edilir 120
c. Kabul, İptal Davasının Kabulü Gibi Sonuç Doğurur 122


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
FERAGAT VE KABULÜN İDARİ YARGIDA
NASIL UYGULANMASI GEREKTİĞİ KONUSUNDA
ÖĞRETİDE İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER

1. ODYAKMAZ\′IN GORUŞU 125
2. GÜNDAY\′IN GÖRÜŞÜ 126
3. ERKUT\′UN GÖRÜŞÜ 128
4. ÇIRAKMAN\′IN GÖRÜŞÜ 129
5. ÇAKMAK\′IN GÖRÜŞÜ 131
6. GÖRÜŞÜMÜZ 132
7.
SONUÇ 153

KAYNAKÇA 157