Üniversite Disiplin Soruşturmaları: Öğrencilerin İfade ve Örgütlenme Özgürlüğü ( AİHS Çerçevesinde Bir Değerlendirme )
Üniversite Disiplin Soruşturmaları: Öğrencilerin İfade ve Örgütlenme Özgürlüğü ( AİHS Çerçevesinde Bir Değerlendirme )
Benan MOLU / Esra Demir GÜRSEL / Gülşah KURT / Hülya DİNÇER / Zeynep KIVILCIM
Benan Molu
Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olmuştur. Galatasaray Üniversitesinde Kamu Hukuku yüksek lisans öğrencisi ve İstanbul Barosu'na kayıtlı avukattır.
Esra Demir Gürsel
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olmuştur. İstanbul Üniversitesi ve EssexÜniversitesi'nde yüksek lisans eğitimi almış olan Demir Gürsel, Marmara Üniversitesi'nde doktora eğitimine devam etmektedir. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İnsan Hakları Hukuku Anabilim Dalı'nda araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır.
HülyaDinçer
2008 yılında Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olmuştur. Yüksek lisans eğitimini Paris I Pantheon-Sorbonne Üniversitesi'nde kamu hukuku alanında tamamlamıştır. Halen Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde doktora çalışmalarına devam eden Hülya Dinçer Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku Anabilim Dalı'nda araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır.
Gülşah Kurt
2002 yılında Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olmuştur. Yüksek lisans ve doktora eğitimini Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı'nda tamamlamıştır. Halen Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Anabilim Dalı'nda Dr. Araştırma Görevlisi olarak çalışmaktadır.
Zeynep Kıvılcım
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olmuş, yüksek lisans ve doktora eğitimini Paris II Pantheon-Assas Üniversitesi'nde tamamlamıştır. 2012 yılında doçent unvanını almış olan Zeynep Kıvılcım İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Devletler Hukuku Anabilim Dalında öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.
TEŞEKKÜR
Bu çalışma, üniversite içerisindeki eylemleri nedeniyle maruz kaldıkları soruşturmalara ilişkin bilgi ve deneyimlerini bizimle paylaşan İstanbul ve Dicle Üniversitesi öğrencileri sayesinde mümkün oldu. Öğrenciler, soruşturmaların gerek öğrencilik gerekse özel hayatlarında ve hafızalarında bıraktığı izleri büyük bir içtenlikle bizimle paylaştılar. Onların verdiği bilgiler, araştırmanın temel kaynağını oluşturduğu gibi, bilgi edindiğimiz diğer kişi ve kaynaklara da ulaşmamızı sağladı.
Araştırma kapsamında görüştüğümüz öğrenciler, ifade ve örgütlenme özgürlüklerini kullandıkları için, devleti, hükümeti, polisi ya da üniversite yönetimini eleştiren eylemlerde bulundukları için disiplin soruşturmalarına uğramıştır. En etkili araçlarından biri bu soruşturmalar olan üniversitelerdeki baskı ve sindirme mekanizmasının yeniden hedefi olmaları endişesiyle isimlerini vermemeyi tercih ettiğimiz, bu araştırmaya katkı sunan tüm öğrencilere teşekkürü borç biliriz.
Öğrencilerin yanı sıra, İstanbul ve Dicle Üniversitesi'nde yürütülen disiplin soruşturmalarında soruşturmacı olarak görev yapan akademisyenlerin ve soruşturma sürecine dair karar yetkisine sahip idarecilerin bizlerle paylaştığı görüş ve deneyimler, mevcut uygulama konusunda çok değerli bir bilgi kaynağı olmuştur. Kendilerine çok teşekkür ederiz. Disiplin soruşturmalarına uğrayan öğrencilerin adalete erişimi konusunda büyük emek veren avukatlar, bizlerle hem kendilerinde bulunan dava dosyalarını paylaşarak ve ayrıca müvekkillerine ulaşmamız konusunda yardımcı olarak bu araştırmanın her aşamasında çok büyük katkı sağladılar. Stajyer Av. Şiyar Ekinci, Av. Tolgay Güvercin, Av. Yeşinil Yeşilyurt, Av. Kazım Erkut Yücel, Av. Ceren Uysal, Av. Cem Gök, Av. Özgür Urfa, Av. Sinan Zincir, Av. Hüseyin Boğatekin, Av. Gülsen Özbek, Av. Serhat Karaşin ve Av. Rehşan Bataray'a hem öğrenciler için gösterdikleri çabalar hem de bu araştırmaya verdikleri destek için müteşekkiriz.
Metnin düzeltilmesindeki desteği için Hakkı Özdal'a; ayrıca çalışmanın kitap olarak yayınlanmasına imkan sağlayan On İki Levha Yayıncılık'a ve değerli emekleri için Hevdan Sönmeze teşekkür ederiz.
Bu çalışma, Raoul Wallenberg İnsan Haklan ve İnsancıl Hukuk Enstitüsü'nün sağladığı maddi destek ile gerçekleştirilmiştir.
Benan Molu/Esra Demir Gürsel/ Gülşah Kurt/Hülya Dinçer/Zeynep Kıvılcım
İÇİNDEKİLER
-
Bölüm I: 1985 Tarihli YÖK Öğrenci Disiplin Yönetmeliği
-
A. Yönetmelik'te Öğrenci, Akademisyen ve Üniversite
B. Disiplin Suçu Olarak Düzenlenen Eylemler
C. Soruşturma Usulü
D. Soruşturma Sürecinin ve Soruşturma Sonucunda Öğrenci Aleyhine Verilen Kararların Sonuçları
E. Kısa Bir Değerlendirme
Bölüm II: Disiplin Soruşturmalarında Öğrencilerin İfade ve Toplanma Özgürlükleri-
A. İfade ve Toplanma Özgürlüklerine İlişkin Genel İlkeler
B. İstanbul Üniversitesi'nden Seçilen Soruşturma Örnekleri-
1. "Faşizm Nedir?" Afişi
2. "Sıkıyönetim Amfisi" Afişi
3. "Bir dönem uzaklaştırma alan öğrenciden mektup var!"
4. "Örgüt Talimatıyla" Bildiri Dağıtmak
5. Devlet Bakanını Protesto Etmek
6. Tekel İşçilerine Destek Pankartı
7. Şerzan Kurt için Pankart
8. Kızıldere Anmasında Pankart Asmak ve Slogan Atmak
9. "İzinsiz Afiş Asmak"
10. Yusuf Aslan, Deniz Gezmiş ve Hüseyin İnan Anmasında Çevik Halayı
C. Dicle Üniversitesi'nden Seçilen Soruşturma Örnekleri-
1. "Rektörün Bahar Şenliği"ni Protesto Etmek
2. Anadilde Eğitim İçin Yürüyüş
3. Yurtta Bomba Patlama Suçlaması, 8 Mart Eylemine ve Aydın Erdem Anmasına Katılmak
D. Genel Değerlendirme -
1. "Faşizm Nedir?" Afişi
Bölüm III: Soruşturma Süreci-
A. Soruşturmanın Açılması Kararı
-
1. Hangi Eylemlere?
2. Kimlere?
3. Ayrımcılık
4. Soruşturmanın Açılmasında Yetki: Üniversite mi, Emniyet Müdürlüğü mü?
5. Deliller
B. Soruşturmacılar-
1. Soruşturmacıların Belirlenmesi
2. Soruşturmacıların Eğitimi
3. Soruşturmacıların Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı
C. Savunma Hakkının Etkili Kullanılabilmesi-
1. Öğrencinin Soruşturmadan Haberdar Edilmesi
2. İsnat Edilen Eylem ve "Suç"a İlişkin Bilgi
3. Savunma
4. Avukatla Temsil Edilme
5. Dosya İçeriğine Erişebilme
6. Delil Gösterme, Tanık Dinletme
D. Soruşturmanın Sonlandırılması-
1. Cezaların Belirlenmesi
2. Soruşturmanın Sonucunun Öğrenciye Bildirilmesi
3. Cezaların Uygulanması
-
1. Hangi Eylemlere?
Bölüm IV: Disiplin Soruşturmasının Sonuçları-
A. Cezalar
B. Cezaların Eğitim Hakkı Üzerindeki Etkileri
C. Disiplin Cezalarının Etkilerini Ağırlaştırıcı Sebepler-
1. Cezanın Aileye Bildirimi ve İlanen Tebligat
2. Öğrencilik Statüsünün Sağladığı İmkanlardan Mahrum Kalma
3. Kredi ve Burslara Etkileri
4. Yurttan Çıkarılma
5. Öğrenci Kulüp Çalışmalarına Katılamama
-
1. Cezanın Aileye Bildirimi ve İlanen Tebligat
Bölüm V: Disiplin Cezalarına Karşı Adalete Erişim Önündeki Engeller-
A. Öğrencinin Cezaevinde Olması
B. Avukat Bulmada Yaşanan Güçlükler
C. Mahkeme Masrafları
D. Yürütmeyi Durdurma Kararı Almadaki Güçlük
E. İdari Yargıda Hukuki Güven(siz)lik
F. Mahkeme Kararlarının Gereğinin Yerine Getirilmemesi
G. Maddi ve Manevi Zararların Tazmini
Bölüm VI: 2012 tarihli YÖK Öğrenci Disiplin Yönetmeliği-
A. Tanımlar
B. Uyarma ve Kınama Cezasını Gerektiren Disiplin Suçları
C. Yükseköğretim Kurumundan Uzaklaştırma Cezasını Gerektiren Disiplin Suçları
D. Yükseköğretim Kurumundan Çıkarma Cezasını Gerektiren Disiplin Suçları
E. Öngörülmemiş Disiplin Suçları ve Disiplin Suçunun Tekerrürü
F. Disiplin Soruşturma Usulü ve Savunma Hakkı
G. Ceza Kovuşturması ile Disiplin Soruşturmasının Birlikte Yürütülmesi
H. Soruşturmanın Sonuçlandırılması, Disiplin Kurulunun Çalışma/Görüşme Usulü ve Raportörlük
I. Disiplin Cezası Verilirken Dikkat Edilecek Hususlar
J. Disiplin Cezasının Uygulanması ve Cezaya Karşı Başvuru Yolları
-
A. Yönetmelik'te Öğrenci, Akademisyen ve Üniversite