Uluslararası Karayolu İle Yük Taşımacılığında Teslim Süresinin Aşılması Ve Teslimde Ödeme ( CMR M.19,20,21 )
Uluslararası Karayolu İle Yük Taşımacılığında Teslim Süresinin Aşılması Ve Teslimde Ödeme ( CMR M.19,20,21 )
Ecehan YEŞİLOVA ARAS
Sayfa Sayısı
:
233
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786055633592
Yrd. Doç. Dr. Ecehan YEŞİLOVA ARAŞ
1978 izmir doğumlu olan Ecehan YEŞİLOVA ARAŞ, orta ve lise öğrenimini gördüğü 60.Yıl Anadolu Lisesi\\\′nin ardından, 1999 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi\\\′nden mezun olmuştur. Aynı fakültede, Prof. Dr. Huriye Kubilay\\\′m başkanlığını yürüttüğü Ticaret Hukuku Anabilim Dalındaki 6 yıllık asistanlık görevinin son yılını DAAD burslusu olarak Berlin Humboldt Üniversitesi Hukuk Fakültesi\\\′nde Prof.Dr.Christoph Paulus\\\′un kürsüsünde geçirmiş, Ocak 2006 yılında \\\"Özel Hukuk Doktoru\\\" unvanını almış, 2008 yılında ise ikinci yüksek lisansını Londra Metropolitan Üniversitesi\\\′nde Deniz Ticaret Hukuku üzerine yapmıştır. Nisan 2006 yılından bu yana Yaşar Üniversitesi\\\′nde Deniz Ticaret Hukuku öğretim üyeliği yapmakta olan Yazar\\\′ın, Taşıma ve Çek Hukuku alanındaki makaleleri yanında, \\\"Taşıyıcının CMR Hükümlerine Göre Yardımcı Şahıslarının ve Müteakip Taşıyıcıların Eylemlerinden Doğan Sorumluluğu\\\" isimli ve\\\"Konişmentonun ispat Kuvveti\\\"adında iki çalışması daha bulunmaktadır.
GİRİŞ
Uluslararası karayoluyla eşya taşınmasına ilişkin kısa adı CMR olan \\\"Eşyaların Karayolunda Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi\\\", 19 Mayıs 1956\\\′da hazırlanmış, 2.7.1961\\\′de yürürlüğe girmiş, Türkiye ise CMR\\\′ye ve ek protokole 31.10.1995 tarihinde taraf olmuştur. CMR, usulüne uygun yürürlüğe konmuş bir uluslararası sözleşme olması nedeniyle Anayasa\\\′mn 90. maddesi gereği Anaya-sa\\\′ya aykırılığı dahi iddia edilemeyen ayrıcalıklı bir kanun hükmündedir.
Çalışmamız, CMR\\\′nin 19 uncu, 20 inci ve 21 inci maddelerinde düzenlenen iki ana konuyla ilgilidir. Özellikli olarak sadece bu iki konunun üzerinde odaklanma bakımından, CMR\\\′ye ilişkin genel bilgiler çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Mercek altına alınan bu iki konu, iki ayrı paragraf olarak bölünerek incelenmiştir. Çalışmanın ilk paragrafında, teslim süresinin aşılması, başka bir deyişle teslimde gecikme konusu ele alınmış; çalışmanın ikinci paragrafında ise teslimde ödeme şartı incelenmiştir.
Her iki konuda da CMR\\\′nin orijinal dilleri olan İngilizce ve Fransızca metinlerinde farklı kavramlar tercih edilmiş, bunun sonucunda Konvansiyon\\\′un tercüme metinlerinde de anlam kaymaları yaşanmıştır. Uygulamada yaşanan uyuşmazlıkları çözümlemede CMR, her iki konuda da yer yer aciz kalmış ve hissedilen boşluğu doldurmak için öne sürülen fikirlerde öğreti ve ulusal mahkeme içtihatları kendi içlerinde birbirinden ayrılmıştır. Bu sebeple mümkün
olduğu kadar yabancı öğretideki fikirler ve yabancı mahkeme kararları çalışmaya aktarılmaya çalışılmıştır.
Yaşandıkça eksiklikleri ortaya çıkan CMR\\\′nin yeniden ele alınması gereğine inanan FIATA, bir reform taslağı hazırlamıştır. Çalışma konumuz olan teslim süresinin aşılması ve teslimde ödeme ile ilgili CMR m. 19-20-21 inci maddelerde de bu kapsamda değişiklikler yapıldığı için, çalışmamızın sonuna, bu taslağın orijinal İngilizce metni ve bu metin üzerinden tarafımızca yapılan serbest çeviri eklenmiştir.
İÇİNDEKİLER :
1. CMR HÜKÜMLERİNE GÖRE TESLİMDE GECİKME -CMR m. 19-20--5
1. -CMR Madde 19 Hükmünün Düzenlenme Amacı-5
2. -Teslim Süresi-5
2. 1. -Teslim Süresinin Başlaması-5
2. 2. Teslim Süresinin Sonu-5
3. -Sürenin Tespiti-5
3. 1. Kararlaştırılan Süre-5
3. 2. Kararlaştırılmamış Süre-5
4. -Teslim Süresinin Aşılması-5
5. -Teslim Süresinin Aşılmasının Sonuçları-5
6. -Gecikme Tazminatı Bakımından Ön Koşul: Yazılı Bildirim-5
7. -İspat Yükü-5
8. -Gecikmenin Zıyaa Dönüşmesi -CMR m. 20--5
8. 1. -CMR Madde 20 Hükmünün Düzenlenme Amacı- Zıya Karinesi-5
8. 2. Zıya Karinesinin Hukuki Niteliği-5
8. 3. Tazminat Talep Etmeye Hak Sahibi Olan Kişinin Seçim Hakkı-5
8. 3. 1. -Talebin İçeriği-5
8. 3. 2. -Talep Zamanı ve Şekli-5
8. 3. 3. -Yüke Tekrar Erişildiğinin Haber Verilmesi-5
8. 3. 4. -Yükün Teslimi Talebi-5
8. 3. 5. -Taşıyıcının Yük Üzerindeki Tasarruf Hakkı-5
8. 4. -Gecikmenin Zıyaa Dönüşmemesi-5
8. 5. -Zıya Karinesinin Kullanım Alanı-58. 6. -Zıya Karinesine Karşı Taşıyıcının Savunmaları-5
9. -Taşıma Sözleşmesinin Hiç İfa Edilmemesi-5
2. -CMR HÜKÜMLERİNE GÖRE -TESLİMDE ÖDEME- -CMR m. 21--5
1. -CMR m. 21 Hükmünün Düzenlenme Amacı-5
2. -Genel Olarak Teslimde Ödeme-5
2. 1. -Kavram-5
2. 2. -Türleri-5
2. 3. -Kararlaştırılması-5
2. 3. 1. -Teslimde Ödemenin Taşıma Sözleşmesi Esnasında Kararlaştırılması-5
2. 3. 2. -Taşıma Sözleşmesi Akdedildikten Sonra Teslimde Ödeme Talimatının Verilmesi-5
2. 3. 2. 1. -CMR-Taşıma Senedinin Yokluğu Halinde-5
2. 3. 2. 2. -CMR-Taşıma Senedinin Varlığı Halinde-5
3. --Teslimde Ödeme- ve Taşıma Sözleşmesi İlişkisi-5
4. -Tarafların Hak ve Yükümlülükleri-5
4. 1. -Gönderenin Hak ve Yükümlülükleri-5
4. 2. -Taşıyıcı ve Gönderilen İlişkisinde Hak ve Yükümlülükler-5
4. 2. 1. -Taşıyıcının Ödemenin Yapılmasını Gönderilenden Talep Etme Yükümlülüğü-5
4. 2. 2. -Gönderilenin Ödeme Yükümlülüğü-5
4. 2. 2. 1. -Genel Olarak-5
4. 2. 2. 2. -Gönderilenin Teslimde Ödeme Tutarını Ödeme Yükümlülüğünün CMR Madde 13 Çerçevesinde Değerlendirilmesi-5
4. 2. 2. 2. 1. -CMR Madde 13 Hükmünün Genel Olarak Düzenlenme Amacı ve Kullanım Alanı-5
4. 2. 2. 2. 2. -Gönderilenin Ödeme Yükümlülüğünün Doğumu-5
4. 2. 3. -Teslimde Ödeme Kaydını İçermeyen CMR-Taşıma Senedinin İbrazı Halinde Gönderilenin Ödeme Yapmakla Yükümlü Olup Olmadığı Sorunu-5
4. 2. 4. -Gönderilenin Tesellüm Makbuzu Düzenleme Yükümlülüğü-5
4. 2. 5. -Teslimde Ödeme Tutarının Tahsili Yükümlülüğü-5
4. 2. 6. -Teslimde Ödeme Tutarının Tahsili ve Yükün Teslimi İlişkisi-5
4. 2. 7. -Yükü Teslim Etmeme Yükümlülüğü-5
4. 2. 7. 1. -Genel Olarak-5
4. 2. 7. 2. -Teslimde Ödeme Şartının Talimat Olarak Verilmesi Durumunda Teslim Etmeme Yükümlülüğü-5
4. 2. 7. 3. -Teslimde Ödeme Şartının Sözleşme Esnasında Kararlaştırılması Durumunda Teslim Etmeme Yükümlülüğü-5
4. 2. 8. -Danışma ve Talimat Alma Yükümlülüğü-5
4. 2. 9. -Yükün Geri Gönderilmesi Yükümlülüğü-5
4. 3. -Alt Taşıma ve Müteakip Taşıma Durumunda Taşıyıcıların Yükümlülüğü-5
5. -Taşıyıcının Sorumluluğu-5
5. 1. -Tahsilat Yapılmadan Yükün Teslimi Sebebiyle Sorumluluk-5
5. 1. 1. -Kusur-5
5. 1. 2. -Sorumluluğu Doğuran Durumlar-5
5. 1. 2. 1. Teslimde Ödeme Tutarını Hiç Tahsil Etmeme-5
5. 1. 2. 2. Tahsilatta Özen Yükümlülüğünün İhlali-5
5. 1. 2. 2. 1. Teslimde Ödeme Şartının Borç İlişkisinden Doğan Yükümlülükler Kapsamında Değerlendirilmesi-55. 1. 2. 2. 2. CMR madde 21 Hükmünün Olağan Sebep Sorumluluğu Açısından Değerlendirilmesi-5
5. 1. 3. Tazminatın Üst Sınırı-5
5. 2. Teslimde Ödeme Tutarının Gönderene Transfer Edilmemesinden Doğan Sorumluluk-5
5. 3. Alt Taşıma ve Müteakip Taşıma Durumunda Taşıyıcıların Sorumluluğu-5
6. Taşıyıcının Ödediği Tazminatı Gönderilenden Talep Etme Hakkı-5
6. 1. Taşıyıcının Talebinin Hukuki Dayanağı-5
6. 2. Alt Taşıma ve Müteakip Taşıma Durumunda Taşıyıcının Talebi-5
7. İspat Yükü-5
8. Zamanaşımı-5
EK 1: -FIATA Tarafından Hazırlanan CMR Reform Taslağı Serbest Çevirisi-5
EK 2: -CMR Proposed Text By FIATA-5
SONUÇ-5
1978 izmir doğumlu olan Ecehan YEŞİLOVA ARAŞ, orta ve lise öğrenimini gördüğü 60.Yıl Anadolu Lisesi\\\′nin ardından, 1999 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi\\\′nden mezun olmuştur. Aynı fakültede, Prof. Dr. Huriye Kubilay\\\′m başkanlığını yürüttüğü Ticaret Hukuku Anabilim Dalındaki 6 yıllık asistanlık görevinin son yılını DAAD burslusu olarak Berlin Humboldt Üniversitesi Hukuk Fakültesi\\\′nde Prof.Dr.Christoph Paulus\\\′un kürsüsünde geçirmiş, Ocak 2006 yılında \\\"Özel Hukuk Doktoru\\\" unvanını almış, 2008 yılında ise ikinci yüksek lisansını Londra Metropolitan Üniversitesi\\\′nde Deniz Ticaret Hukuku üzerine yapmıştır. Nisan 2006 yılından bu yana Yaşar Üniversitesi\\\′nde Deniz Ticaret Hukuku öğretim üyeliği yapmakta olan Yazar\\\′ın, Taşıma ve Çek Hukuku alanındaki makaleleri yanında, \\\"Taşıyıcının CMR Hükümlerine Göre Yardımcı Şahıslarının ve Müteakip Taşıyıcıların Eylemlerinden Doğan Sorumluluğu\\\" isimli ve\\\"Konişmentonun ispat Kuvveti\\\"adında iki çalışması daha bulunmaktadır.
GİRİŞ
Uluslararası karayoluyla eşya taşınmasına ilişkin kısa adı CMR olan \\\"Eşyaların Karayolunda Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi\\\", 19 Mayıs 1956\\\′da hazırlanmış, 2.7.1961\\\′de yürürlüğe girmiş, Türkiye ise CMR\\\′ye ve ek protokole 31.10.1995 tarihinde taraf olmuştur. CMR, usulüne uygun yürürlüğe konmuş bir uluslararası sözleşme olması nedeniyle Anayasa\\\′mn 90. maddesi gereği Anaya-sa\\\′ya aykırılığı dahi iddia edilemeyen ayrıcalıklı bir kanun hükmündedir.
Çalışmamız, CMR\\\′nin 19 uncu, 20 inci ve 21 inci maddelerinde düzenlenen iki ana konuyla ilgilidir. Özellikli olarak sadece bu iki konunun üzerinde odaklanma bakımından, CMR\\\′ye ilişkin genel bilgiler çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Mercek altına alınan bu iki konu, iki ayrı paragraf olarak bölünerek incelenmiştir. Çalışmanın ilk paragrafında, teslim süresinin aşılması, başka bir deyişle teslimde gecikme konusu ele alınmış; çalışmanın ikinci paragrafında ise teslimde ödeme şartı incelenmiştir.
Her iki konuda da CMR\\\′nin orijinal dilleri olan İngilizce ve Fransızca metinlerinde farklı kavramlar tercih edilmiş, bunun sonucunda Konvansiyon\\\′un tercüme metinlerinde de anlam kaymaları yaşanmıştır. Uygulamada yaşanan uyuşmazlıkları çözümlemede CMR, her iki konuda da yer yer aciz kalmış ve hissedilen boşluğu doldurmak için öne sürülen fikirlerde öğreti ve ulusal mahkeme içtihatları kendi içlerinde birbirinden ayrılmıştır. Bu sebeple mümkün
olduğu kadar yabancı öğretideki fikirler ve yabancı mahkeme kararları çalışmaya aktarılmaya çalışılmıştır.
Yaşandıkça eksiklikleri ortaya çıkan CMR\\\′nin yeniden ele alınması gereğine inanan FIATA, bir reform taslağı hazırlamıştır. Çalışma konumuz olan teslim süresinin aşılması ve teslimde ödeme ile ilgili CMR m. 19-20-21 inci maddelerde de bu kapsamda değişiklikler yapıldığı için, çalışmamızın sonuna, bu taslağın orijinal İngilizce metni ve bu metin üzerinden tarafımızca yapılan serbest çeviri eklenmiştir.
İÇİNDEKİLER :
1. CMR HÜKÜMLERİNE GÖRE TESLİMDE GECİKME -CMR m. 19-20--5
1. -CMR Madde 19 Hükmünün Düzenlenme Amacı-5
2. -Teslim Süresi-5
2. 1. -Teslim Süresinin Başlaması-5
2. 2. Teslim Süresinin Sonu-5
3. -Sürenin Tespiti-5
3. 1. Kararlaştırılan Süre-5
3. 2. Kararlaştırılmamış Süre-5
4. -Teslim Süresinin Aşılması-5
5. -Teslim Süresinin Aşılmasının Sonuçları-5
6. -Gecikme Tazminatı Bakımından Ön Koşul: Yazılı Bildirim-5
7. -İspat Yükü-5
8. -Gecikmenin Zıyaa Dönüşmesi -CMR m. 20--5
8. 1. -CMR Madde 20 Hükmünün Düzenlenme Amacı- Zıya Karinesi-5
8. 2. Zıya Karinesinin Hukuki Niteliği-5
8. 3. Tazminat Talep Etmeye Hak Sahibi Olan Kişinin Seçim Hakkı-5
8. 3. 1. -Talebin İçeriği-5
8. 3. 2. -Talep Zamanı ve Şekli-5
8. 3. 3. -Yüke Tekrar Erişildiğinin Haber Verilmesi-5
8. 3. 4. -Yükün Teslimi Talebi-5
8. 3. 5. -Taşıyıcının Yük Üzerindeki Tasarruf Hakkı-5
8. 4. -Gecikmenin Zıyaa Dönüşmemesi-5
8. 5. -Zıya Karinesinin Kullanım Alanı-58. 6. -Zıya Karinesine Karşı Taşıyıcının Savunmaları-5
9. -Taşıma Sözleşmesinin Hiç İfa Edilmemesi-5
2. -CMR HÜKÜMLERİNE GÖRE -TESLİMDE ÖDEME- -CMR m. 21--5
1. -CMR m. 21 Hükmünün Düzenlenme Amacı-5
2. -Genel Olarak Teslimde Ödeme-5
2. 1. -Kavram-5
2. 2. -Türleri-5
2. 3. -Kararlaştırılması-5
2. 3. 1. -Teslimde Ödemenin Taşıma Sözleşmesi Esnasında Kararlaştırılması-5
2. 3. 2. -Taşıma Sözleşmesi Akdedildikten Sonra Teslimde Ödeme Talimatının Verilmesi-5
2. 3. 2. 1. -CMR-Taşıma Senedinin Yokluğu Halinde-5
2. 3. 2. 2. -CMR-Taşıma Senedinin Varlığı Halinde-5
3. --Teslimde Ödeme- ve Taşıma Sözleşmesi İlişkisi-5
4. -Tarafların Hak ve Yükümlülükleri-5
4. 1. -Gönderenin Hak ve Yükümlülükleri-5
4. 2. -Taşıyıcı ve Gönderilen İlişkisinde Hak ve Yükümlülükler-5
4. 2. 1. -Taşıyıcının Ödemenin Yapılmasını Gönderilenden Talep Etme Yükümlülüğü-5
4. 2. 2. -Gönderilenin Ödeme Yükümlülüğü-5
4. 2. 2. 1. -Genel Olarak-5
4. 2. 2. 2. -Gönderilenin Teslimde Ödeme Tutarını Ödeme Yükümlülüğünün CMR Madde 13 Çerçevesinde Değerlendirilmesi-5
4. 2. 2. 2. 1. -CMR Madde 13 Hükmünün Genel Olarak Düzenlenme Amacı ve Kullanım Alanı-5
4. 2. 2. 2. 2. -Gönderilenin Ödeme Yükümlülüğünün Doğumu-5
4. 2. 3. -Teslimde Ödeme Kaydını İçermeyen CMR-Taşıma Senedinin İbrazı Halinde Gönderilenin Ödeme Yapmakla Yükümlü Olup Olmadığı Sorunu-5
4. 2. 4. -Gönderilenin Tesellüm Makbuzu Düzenleme Yükümlülüğü-5
4. 2. 5. -Teslimde Ödeme Tutarının Tahsili Yükümlülüğü-5
4. 2. 6. -Teslimde Ödeme Tutarının Tahsili ve Yükün Teslimi İlişkisi-5
4. 2. 7. -Yükü Teslim Etmeme Yükümlülüğü-5
4. 2. 7. 1. -Genel Olarak-5
4. 2. 7. 2. -Teslimde Ödeme Şartının Talimat Olarak Verilmesi Durumunda Teslim Etmeme Yükümlülüğü-5
4. 2. 7. 3. -Teslimde Ödeme Şartının Sözleşme Esnasında Kararlaştırılması Durumunda Teslim Etmeme Yükümlülüğü-5
4. 2. 8. -Danışma ve Talimat Alma Yükümlülüğü-5
4. 2. 9. -Yükün Geri Gönderilmesi Yükümlülüğü-5
4. 3. -Alt Taşıma ve Müteakip Taşıma Durumunda Taşıyıcıların Yükümlülüğü-5
5. -Taşıyıcının Sorumluluğu-5
5. 1. -Tahsilat Yapılmadan Yükün Teslimi Sebebiyle Sorumluluk-5
5. 1. 1. -Kusur-5
5. 1. 2. -Sorumluluğu Doğuran Durumlar-5
5. 1. 2. 1. Teslimde Ödeme Tutarını Hiç Tahsil Etmeme-5
5. 1. 2. 2. Tahsilatta Özen Yükümlülüğünün İhlali-5
5. 1. 2. 2. 1. Teslimde Ödeme Şartının Borç İlişkisinden Doğan Yükümlülükler Kapsamında Değerlendirilmesi-55. 1. 2. 2. 2. CMR madde 21 Hükmünün Olağan Sebep Sorumluluğu Açısından Değerlendirilmesi-5
5. 1. 3. Tazminatın Üst Sınırı-5
5. 2. Teslimde Ödeme Tutarının Gönderene Transfer Edilmemesinden Doğan Sorumluluk-5
5. 3. Alt Taşıma ve Müteakip Taşıma Durumunda Taşıyıcıların Sorumluluğu-5
6. Taşıyıcının Ödediği Tazminatı Gönderilenden Talep Etme Hakkı-5
6. 1. Taşıyıcının Talebinin Hukuki Dayanağı-5
6. 2. Alt Taşıma ve Müteakip Taşıma Durumunda Taşıyıcının Talebi-5
7. İspat Yükü-5
8. Zamanaşımı-5
EK 1: -FIATA Tarafından Hazırlanan CMR Reform Taslağı Serbest Çevirisi-5
EK 2: -CMR Proposed Text By FIATA-5
SONUÇ-5