Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Uluslararası Hukukta Mülteci ve Sığınmacıların Geri Gönderilmemesi ( Non - Refoulement ) İlkesi
Uluslararası Hukukta Mülteci ve Sığınmacıların Geri Gönderilmemesi ( Non - Refoulement ) İlkesi
Gökhan TANERİ
Sayfa Sayısı
:
272
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786054490318
107,99
TL GİRİŞ
İnsanlık tarihinin en eski zamanlarından beri var olan göç olgusu, mültecilik huku¬kunun da temelini oluşturmaktadır. İnsanoğlu; ekonomik, sosyal, kültürel, din ya da eğitim nedenleriyle bir yerden bir başka yere geçici ya da sürekli olarak göç etmektedir. Mültecilik durumunda ekonomik nedenlerden çok zulme uğrama korkusu nedeniyle göç söz konusu¬dur. Devletler sığınmacı kabulüne, esas olarak ekonomik nedenlerle karşı çıkmaktadırlar. Ancak bunların, özellikle yoğun mülteci akınlarında nüfusa ve çevreye etkileri oldukça faz¬la olduğundan bunlar da yan nedenler olarak göze çarpmaktadır. Mültecilerin kabulü ile so¬run çözümlenmemekte, sorunlar kabul eden ülke için artarak devam etmektedir. Mülteci nüfusun yeme, içme, barınma sorunları yanında; asayişin sağlanması, yoğun mülteci akınla¬rında bunların hali hazırdaki ülke nüfusuna, sosyal ve siyasal düzenine etkisi de devletleri mülteci kabulü konusunda çekimser davranmaya itmektedir. Mültecilerin kabulü, temel insan hakları problemi olmasına rağmen, mülteci hakla¬rının gelişimini siyasi politikalar belirlemektedir. Mülteci zaten kendi ülkesinde zulme uğ¬ramak korkusunda olan kişi olduğundan, bunun kabul eden ülke yönünden doğal sonucu, kişinin zulme uğrayacağı ülkeye gönderilmemesidir. İşte bu çalışmanın esas konusu, "Geri Gönderme Yasağı" olarak tanımlanan ancak sözleşmede ve doktrinde Fransızca′daki anla¬tım bütünlüğü bozulmaksızın "Non-refoulement" tabiri kullanılan uluslararası hukuk temel ilkesidir. Çalışmanın bütünü Non-refoulement ilkesine ilişkin olup, 1. Bölüm′de, temel kav¬ramlar ve mültecilik; 2. BölUm′de, ilkenin tarihsel gelişimi ve ilkenin kurucu sözleşmesi olan 1951 Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi (Bundan sonra 1951 Mülteci Sözleşmesi); 3. Bölüm′de, tamamlayıcı koruma şekli olarak Türkiye′nin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (Bundan sonra BMMSHS) ve Birleşmiş Milletler İşkence, Zalimane, İnsanlık Dışı ve Küçük Düşürücü Davranış ve Cezaya Karşı Sözleşme (Bundan Sonra İşkenceye Karşı Sözleşme: İKS), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Bundan sonra AİHS) gereğince yargı kararlarıyla kapsama alınan non refoulement ilkesi; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi′nin (Bundan sonra AİHM) Türkiye aleyhine vermiş olduğu bazı örnek kararlar; 4. Bölüm′de, Avrupa Birliği ve Non-refoulement ilkesi ve 5. Bölüm′de, Türkiye açısından Non-refoulement ilkesi değerlendi¬rilmiştir. Konunun Türk hukukunda yeteri kadar incelenmemiş olması, Türkiye′nin mültecilik ve göçmenlik konularının kaynağı, hedefi ya da transit ülkesi olmasına rağmen gereken il¬ginin gösterilmemiş olması çalışmanın eksikliği olarak görülebilir. Ancak bu konuda, özel¬likle İngilizce çalışma yapan ve uluslararası hukuk alanında ön plana çıkan hukukçuların çalışmaları değerlendirilmiştir. Olay incelemeleri, hukuki görüşler, hukuki dayanaklar, andlaşmalar, yönergeler, ta¬limatlar çalışma konusunu oluşturmaktadır. İngilizce makalelerin hemen hemen tamamı in¬ternet ortamından alınmıştır. ONSOZ Bütün dünyada görülen siyasi olaylar, savaşlar, açlık göç gibi olgular göç ve sığınma olaylarını tetiklemekte olup, göç-sığımacılık-iltica konuları her dönem güncelliğini koru¬maktadır. İnsanlığın oldukça insani ve temel insan hakları konularıyla ilgili olan bu konu, gerek ulusal gerekse uluslararası hukukun esaslı konularındandır. Gerek özel gerekse kamu hukukuna ilişkindir. Benim için çok katkısı bulunan çalışmanın sonuçlanmasında sabır ve desteğini esirgemeyen eşim Mehtap′a ve değerli katkılarıyla çalışmayı şekillendirmeme, sonuçlandırmamı sağlayan, her aşamada katkılarını esirgemeyen değerli hocam Sayın Doç. Dr. Mehmet Akif Kütükçü′ye Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi araştırma görevlisi sayın hocam Dr. Mahmut Kizir′e teşekkürlerimi bir borç bilirim. Çalışmanın ilgililer için faydalı olmasını dilerim.
Gökhan TANERI
İÇİNDEKİLER
I. MÜLTECİLİK VE TEMEL KAVRAMLAR 17 A. SIĞINMA 17 B. MÜLTECİ 18 1- Sözlük Anlamı 18 2- Sözleşme Tanımları 19 a- 1951 Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Cenevre Sözleşmesi 19 b- Afrika′daki Mülteci Sorunlarının Özel Yönlerini Düzenleyen ABÖ (Afrika Birliği Örgütü) Sözleşmesi 20 c- 1966 Mültecilere Karşı Muameleye İlişkin İlkeler 20 ç- Cartagena Mülteciler Bildirgesi 20 d- Arap Ülkelerinde Mültecilerin Durumunu Düzenleyen Arap Söz¬ leşmesi 21 C- KISA TARİHÇE 21 Ç- JUS COGENS KURALLAR 30 D- SUÇLULARIN İADESİ 33 E- GÖÇMENLİK 36 F- ZARURET HALİ 40 G- BİRLEŞMİŞ MİLLETLER MÜLTECİLER YÜKSEK KOMİSERLİĞİ (BMMYK) 41 H- ÜLKE İÇİ YER DEĞİŞTİRMİŞ KİŞİLER 41 I- MÜLTECİ HUKUKU′NUN KAYNAKLARI 43 II. NON-REFOULEMENT İLKESİ 45 A- GENEL OLARAK 45 B- İLKENİN TARİHSEL GELİŞİMİ 46 C- İLKENİN YER ALDIĞI BELGELER 49 Ç- BMMYK İLGİLİ BELGELER r 54 D- 1951 MÜLTECİ SÖZLEŞMESİNDE NON-REFOULEMENT İLKESİ 54 1- Non-refoıılement İlkesinin Kapsam ve İçeriği 54 2- İlkenin Sorumlu Tuttuğu Devlet 55 3- İlkenin Yasakladığı Eylemler 56 4- İlkenin Koruma Sağladığı Kişiler 58 5- Yoğun Mülteci Akınlarında İlkenin Uygulanması 62 6- Non-refoulement İlkesi Uygulama Yeri 64 7- Devletlerin Kendi Vatandaşlarına Giriş Verme Yükümlülüğü 65 8- Non-refoulement İlkesinin İstikrarlı Yorumlanması 67 a- Yargı Kararlan ve Non-refoulement 68 b- Alan İncelemeleri 69 aa- Mutlak Devlet Egemenliği Yaklaşımı 70 bb- Toplayıcı Yaklaşım 72 cc- Bazı Esnekliklerle Toplayıcı Yaklaşım 73 çç- Sınırlayıcı Belirleme Yaklaşımı 74 c- Geri Göndermemenin Yasak Olduğu Haller 75 9- Hayat ve Özgürlüğe Yönelik Tehdit 76 10- 1951 Mülteci Sözleşmesi 33/2 Maddesinde Düzenlenen Non- refoulement İlkesi Sınırlayıcı Nedenler ile Sözleşmenin 1(A) (f) mad¬ desi Arasındaki Bağ 79 11- Non-refoulement İlkesinin İstisnaları 80 a- Millî Güvenlik Nedeniyle Non-refoulement İlkesinin Uygulan¬ ması 83 b- Topluma Yönelik Tehlike Nedeniyle Geri Gönderme 85 c- İstisnalar ve Terörizm 86 ç- 11 Eylül Saldırılarının İlkenin Sınırlanmasına Etkileri 90 d- Devletin Zaruret Halinde Olması 92 e- İngiltere ve Libya Arasında Yapılan İade Andlaşmalan 94 f- Birleşmiş Milletler 1373 Sayılı Karan 99 g- Avrupa Komisyonu Çalışma Belgesi 101 h- Suresh Davası 102 i- Dengeleyici Hareket 104 j- Sınırlamaların Uygulanması ve Kavramın Jus Cogens Niteliği 105 k- Güvence Sağlanması 107 12- Sağlık Bakımlarının Sağlanmaması Nedeniyle Refoulement İlkesi 108 13- Vatansız kişilerin Statüsüne İlişkin 1954 Sözleşmesi ve Non- refoulement İlkesi 109 14- BM Çocuk Hakları Sözleşmesi 110 15- Geleneksel Hukukun Parçası Olarak Non-refoulement İlkesi 111 a- Mülteci Metinlerinde Non-refoulement İlkesi 111 b- İnsan Hakları Metinlerinde Non-refoulement İlkesi 112 aa- Geleneksel olarak işkence, zulüm, insanlık dışı ya da küçük düşürücü davranış ve ceza alanı 112 bb- Non-refoulement ilkesinin işkence, zulüm, insanlık dışı ya da küçük düşürücü davranış ve cezanın geleneksel olarak yasak¬ lanmasının temel bir parçası oluşu 114 cc- Geleneksel işkence, zulüm, insanlık dışı ya da küçük düşürü¬ cü davranış ya da cezanın parçası olarak Non-refoulement il¬ kesinin kapsamı 114 16- Non-refoulement İlkesine Alternatif Koruma Yöntemleri 115 a- Geçici Koruma 115 b- Güvenilir Üçüncü Devlet Uygulaması 117 17- Örnek Ülke Uygulamaları 121 a- Genel Olarak 121 aa- Polonya 125 bb- Avustralya 126 cc- Amerika 126 çç- Yunanistan 130 i- Konunun Önemi 130 ii- Yunanistan′da Sığınma Arayanlar 130 iii- Yunan Sığınma Sistemi ve Uygulama 131 iv- Yunan Sığınma Sistemine Yönelik Eleştiriler 131 v- AİHM. M.S.S.-Belçika ve Yunanistan (Başvuru no: 30696/09) Kararı 132 18- Non-refoulement İlkesinin Denizlerde Uygulanması 134 a- Açık Denizde Engelleme 134 b- Tehlike Hali 136 c- Deniz Alanlarında Non-refoulement İlkesinin Uygulanması 137 aa- İç Sularda İlkenin Uygulanması 137 bb- Karasuları 138 cc- Bitişik Bölge 138 dd - Açık Deniz 139 III. TAMAMLAYICI KORUMA 141 A- ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI HUKUKU VE TAMAMLAYICI KORUMA 141 B- İŞKENCE VE DİĞER ZALİMANE, GAYRİ İNSANİ VEYA KÜÇÜL¬ TÜCÜ MUAMELE VEYA CEZAYA KARŞI SÖZLEŞME 142 1- Genel Olarak 142 2- İKS Uygulanması için Gözetilmesi Gereken Şartlar 143 3- Komite Görüşlerinin Hukukî Değerlendirmesi 146 4- Bireysel Başvurular 146 5- Sözleşme Gereği Öngörülen Non-refoulement İlkesi 148 6- Tehlike Unsuru 151 7- Gerçekler ve Durumların Gerekli Olan Risk Seviyesini Karşılaması 151 8- Genel İnsan Haklan Değerlendirmeleri 151 9- Genel Durum ve Kişisel Gerçeklerin Değerlendirilmesi 152 10- İspat Yükü 153 11- İnandırıcılık ve Akla Uygunluk 154 12- İddianın Desteklenmesi 156 13- Değerlendirme Zamanı 156 14- Sözleşmede Öngörülen Non-refoulement İlkesinin Mutlaklığı 157 15- İKS 3. maddesi Gereğince Öngörülen Non-refoulement İlkesinin Kapsamı 158 C- BİRLEŞMİŞ MİLLETLER MEDENİ VE SİYASİ HAKLAR SÖZLEެ MESİ t 158 1- Genel Olarak 158 2- BMMSHS 6 ve 7. maddeleri Gereği Öngörülen Non-refoulement İl¬ kesi 162 3- Ölüm Cezası 162 4- Keyfi Olarak Yaşam Hakkının İhlâli 163 5- İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Küçük Düşürücü Dav¬ ranış veya Ceza 164 6- BMMSHS İle Öngörülen Koruma ve İKS Gereği Düzenlenen İşkence Yasağı 165 7- BMMSHS′de belirtilen Non-refoulement İlkesinin Kesinlik Özelliği 166 8- BMMSHS 6. ve 7. maddeleri Gereği Non-refoulement Yasağı Olarak Görülen Hallerin Genel Özelliği 166 a- Olumsuz Yükümlülükler 167 aa- Gönderme Yasağı 167 bb- Suçluların İadesinin Yasaklanması 167 cc- Gönderme Konusunda Dolaylı Yasaklama 168 çç- Sınırlarda ve Sınırlar Ötesinde Geri Çevirmenin Yasaklanması 168 b- Olumlu Yükümlülük 168 aa- Kabul Yükümlülüğü (Giriş ve Kalma Hakkına İlişkin) 168 9- Yasalara Uygun Olarak Bulunan Yabancılar için Ek Usülî Güvenceler 168 Ç- AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE NONREFOULEMENT İLKESİ 169 1- Genel Olarak 169 2- AİHS Uygulama Alanı 170 a- Yabancı Ülke Topraklarında Etkin Kontrol 171 b- Fiili Kontrol 172 3- Sözleşmenin 3. Maddesi 172 a- Küçük Düşürücü Muamele ve Davranış ile İşkence Arasındaki Fark 177 b- Gayri İnsani Davranış ve Küçük Düşürücü Muamele Arasında Fark 179 4- AİHS 3. maddenin Getirdiği Olumlu Yükümlülük 180 5- "Gerçek Tehlike" Ölçüsü 180 6- AİHS 3. madde ve Sosyal ve Ekonomik Koşullar 182 7- Sağlık 183 8- Yiyecek 184 9- Barınak 185 10- Kişisel Mağduriyet ya da Genel Şartlar 185 11- Röhl′e göre Non-refoulement ilkesi ile AİHM Kararlarından Çıkar¬ tılması Gereken Sonuçlar 185 12- Dolaylı Çıkarımlar 187 13- Sözleşmenin 8. Maddesi 188 14- Sözleşmenin 13. Maddesi 189 15- Sözleşmenin 34. Maddesi 189 16- Ek 4 Numaralı Protokol 190 17- Ek 7 Numaralı Protokol 191 D- AİHM Non-refoulement İlkesi Örnek Türkiye Kararlan 191 1- Alipour ve Hosseinzadgan-Tiirkiye (Başvuru no.6909/08, 12792/08 ve 28960/08) 192 a- Başvuran Mohammed Jaber Alipour 192 b- Başvuran Raha Hosseinzadgan 193 c- Taraf İddiaları, Savunma, AİHM Değerlendirmeleri 193 ç- Kararın Değerlendirilmesi 194 2- Jabari Davası 40035/98-11.07.2000 196 a- Olay Özeti 196 b- İç Hukuk 196 c - Uluslararası Hukuk 197 aa- AİHS 3. Maddesi Bakımından 197 bb- AİHS 13. Madde İhlâli Yönünden 198 cc-Karar 199 çç- Kararın Değerlendirilmesi 199 3- Mamatkulov ve Askarov-Türkiye. 04.02.2005, Başvuru No. 46827//99 201 a- Olay 201 aa- Mamatkulov 201 bb-Askarov 202 cc- İlgili Uluslararası Hukuk ve Uygulama 203 çç-Hukuk 204 dd-Karar 206 ee- Kararın Değerlendirmesi 207 IV.AVRUPA BİRLİĞİ SIĞINMA HUKUKU ve NONREFOULEMENT İLKESİ 209 A- AB ORTAK SIĞINMA POLİTİKASI OLUŞTURMA ÇABASI 209 B- MÜLTECİLERİN İLTİCA USULÜNE ERİŞİMLERİNİ YA DA STATÜ ALMALARINI GÜÇLEŞTİREN DÜZENLEMELER 210 C- AVRUPA BİRLİĞİ ÜYESİ DEVLETLER ARASINDA YÜKÜN ADİL PAYLAŞIMINA YÖNELİK ÇALIŞMALAR 211 Ç- TARİHSEL GELİŞİM 211 1- Schengen Andlaşması 211 2- Dublin Sözleşmesi 212 3- Tampere Avrupa Konseyi 213 4- Dublin II Yönergesi 214 a-EURODAC 215 b- İnsan Hakları ile İlgili Dublin II Sistem Eleştirileri 215 c- Güvenli Üçüncü Bölge 216 d- Uluslararası Hukuk ve Sosyal Etkenler 217 5- Vasıf Yönergesi 218 6- AİHM ve ABAD 220 7- Avrupa Birliği Temel Haklara İlişkin Şart 222 8- Sonraki Gelişmeler 222 V. TÜRKİYE AÇISINDAN NON-REFOULEMENT İLKESİ 229 A- TÜRK HUKUKU AÇISINDAN MİLLETLERARASI ANDLAŞMALAR 229 B- TÜRKİYE AÇISINDAN MÜLTECİLİK 230 1-Genel Olarak 230 2- Ulusal Eylem Plânı 232 3- Türk Hukuku ve Non-refoulement İlkesi 233 a- Türkiye′nin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler 235 b- Mülteci ve Sığınmacılarla İlgili Diğer Mevzuat 237 aa- Türk Hukuku′nda Smırdışı Etme 237 bb- Türkiye′nin Taraf Olduğu Smırdışı Hükümleri Bulunan Ulus¬ lararası Sözleşmeler 240 cc- Türkiye Açısından Non-refoulement İlkesine İlişkin Eleştiri¬ ler 241 çç- Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenler 242 dd- Smırdışı İşlemleri 243 ee- Geri Kabul Andlaşmaları 244 ff- AB ve Türkiye Sığınma Sistemleri 245 c- Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Tasarısı Taslağı 250 SONUÇ 251 KAYNAKÇA 257
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı