Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Uluslararası Eşya Taşıma Hukuku (Gecikmeden Doğan Sorumluluk)
Uluslararası Eşya Taşıma Hukuku (Gecikmeden Doğan Sorumluluk)
Muharrem Gençtürk - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
318
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9758875558
4,0 / 5 Derecelendirme (1 Oylama)
520,00
TL GİRİŞ VE KONUNUN SINIRLANDIRILMASI Taşıyıcının uluslararası taşımalarda gecikmeden doğan sorumluluğu bir söz¬leşme ilişkisine dayanır. Ancak uluslararası taşıma sözleşmesi kavramı doktrin¬de doğrudan ele alınmamıştır. Genellikle, taşımanın başladığı yer ile bittiği yerin iki ayrı devletin ülkesinde bulunduğu taşımalar şeklinde tanımlanan uluslararası taşıma kavramından1 hareketle, kavramın açıklanması yolu tercih edilmektedir2. Buna göre uluslararası taşıma sözleşmesi, uluslararası taşımaların taahhüt edildi¬ği sözleşmedir. Başka bir ifadeyle uluslararası taşıma sözleşmeleri, konusu dev¬letlerarası yolcu ve insan taşıması olan sözleşmelerdir. Çalışma konumuzu oluşturan taşıma sözleşmelerini üç bakımından sınırlaya¬biliriz, îlki, çalışma konumuzu eşya taşımaları teşkil ettiği için yolcu taşımaları bu çalışmada incelenmeyecektir. İkincisi, uluslararası konvansiyonlar kapsamın¬daki taşıma sözleşmeleri çalışmamızın kapsamına girer. Bu sebeple, ulusal nite¬likte taşıma ilişkilerini düzenleyen TTK, RDN, TSHK v.s. hükümler konumuzun dışında kalmaktadır. Ancak yeri geldiğinde mukayese açısından bu düzenlemele¬re atıf yapılacaktır. Üçüncüsü ise, gecikmeden doğan sorumluluktur. Bu sebeple konumuz kapsamındaki Konvansiyonlarda yer alsalar dahi, gecikme sorumlulu¬ğunu ilgilendirmeyen hükümler doğrudan incelenmeyecektir. Çalışma konumuzun ikinci sınırının net olarak ortaya konulabilmesi için eş¬ya taşımalarını düzenleyen konvansiyonlara genel hatlarıyla bakmakta yarar var¬dır. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren taşıma araçlarının ve usullerinin geliş¬mesi, çeşitlenmesi ve hızlanmasına bağlı olarak uluslararası eşya nakilleri olağa¬nüstü artmıştır. Bunun sonucu taşıma şirketleri güçlenmiş ve taşıma sözleşmele¬rine sorumluluklarını daraltan veya kaldıran kayıtlar koymaya başlamışlardır. Bu sebeple taşıma sözleşmelerinin emredici kurallarla düzenlenmesi bir zorunluluk haline gelmiştir3. Öte yandan, uluslararası taşıma sözleşmeleri birden fazla hukuk rejiminin ilgi alanına girdiğinden dolayı, her devletin kanunlar ihtilafı kuralları ve bunlar aracılığıyla ulaşılan maddi hukuklardaki farklılıklar sonucu, hukuki bir karmaşa oluşmuştur. Bu karmaşanın bir derece olsun ortadan kaldırılması için, uluslararası taşımacılığın yeknesak ve çok taraflı kurallarla düzenlenme zorunlu¬luğu ortaya çıkmıştır. Bunlardan ilki, 14.10.1890 tarihli demiryoluyla uluslarara- 1 Bkz. Sabih Arkan, Karada Yapılan Eşya Taşımalarında Taşıyıcının Sorumluluğu, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yay. No. 140, 1982, s.2; Hüseyin Ülgen, Uluslararası Taşıma ve Hukuki Sorunları, İstanbul, İstanbul Ticaret Odası, Yay. No. 1988-27, 1988, s.l. 2 Uluslararası Konvansiyonlar da uluslararası taşıma sözleşmeleri yerine uluslararası taşıma kavramını tanımlayarak uygulama alanlarını belirlemişlerdir (CMR m.l§l; CİM m.l§l; VK m.l§2; HK m.2§l; BMKm.2§l). 1 Gündüz Aybay/Nilüfer Oral/Esra Biçen, Türk Hukukunda Taşıyanın Sınırlı Sorumluluğu Üstüne, İs¬tanbul, Aybay Yay. No.26, 2000, s.4-5. 1 Uluslararası Eşya Taşıma Hukuku (Gecikmeden Doğan Sorumluluk) Gençtürk sı eşya taşımalarını düzenleyen Konvansiyondur. Bu tarihten sonra, bir taraftan taşımanın yapıldığı ortama göre uluslararası taşımacılığı düzenleyen yeni kon¬vansiyonlar kabul edilmiş, diğer taraftan mevcut konvansiyonları güncelleştirme girişimleri artmıştır. Buna göre çalışma konumuzu oluşturan Konvansiyonları, düzenledikleri taşıma ortamına göre tasnif ederek genel hatlarıyla inceleyebiliriz. 1) Karayoluyla uluslararası eşya taşımaları CMR4 tarafından düzenlenmiştir. Bu Konvansiyon 19.05.1956′da Avusturya, Federal Almanya, Fransa, Lüksem-bourg, Hollanda, Polonya, İsveç, İsviçre ve Yugoslavya temsilcileri tarafından imzalanarak devletlerin katılımına açılmıştır. CMR, m.43§I′deki yürürlük şartla¬rının sağlanması üzerine, 02.07.1962 tarihinde yürürlüğe girmiştir5. CMR üzerinde 05.07.1978 tarihli protokol ile bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliğin esası taşıyıcının ödemesi gereken tazminatın hesabında Altın Frank yerine, Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından tarif edilen "Özel Çekme Hakkının (SDR)"hesap birimi olarak kabul edilmesidir6. Türkiye, 07.12.1993 ta¬rih ve 3939 sayılı Kanunla7 CMR′yi onaylamış ve diğer koşulların da sağlanma¬sıyla 31.10.1995 tarihinden itibaren her iki Protokole de taraf olmuştur. CMR her iki metin aynı derecede geçerli olmak üzere Fransızca ve İngilizce olarak kaleme alınmıştır (CMR m.51§son). Ancak iki metin arasında bazı farklı¬lıklar olduğu ve bazı terimlerin birbirini tam olarak karşılamadığı ileri sürülmek¬tedir8. Ayrıca Türk Hukukunda uygulama bakımından özel bir önem taşıyan hu¬sus, Konvansiyonunun Türkçe Resmi Çevirisinde oldukça fazla çeviri hataları¬nın ve eksikliklerinin bulunmasıdır9. ′ Konvansiyon "Convention relative au contrat de transport international de marchandises par route" şeklindeki Fransızca orijinal isminin ilk harfleriyle kısaca, CMR olarak anılmaktadır. Türkçe resmi çe¬viride "Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi" olarak ifade edil¬miştir (02.12.1994 tarih ve 94/6322 sayılı BKK (R.G., 04.01.1995/22161). Ancak "Eşyanın Karayo¬luyla Uluslararası Taşınmasına ilişkin Sözleşmeler Hakkında Konvansiyon" şeklinde çevrilmesi daha uygundur. 5 Sabih Arkan, "Karayolu İle Eşya Taşınmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmenin Uygulanma Koşulları ve Taşıyıcının Sorumluluğunu Düzenleyen Hükümleri", Bafider. Aralık 1979, C.X, S.2, (Batider 1979) s.398; Sabih Arkan "Eşyanın Karayolu İle Uluslararası Taşınmasına İlişkin Konvansiyon (CMR) Üzerinde Bir İnceleme", Sorumluluk ve Sigorta Hukuku Bakımından Eşya Taşımacılık Sem¬pozyumu: Bildiriler-Tartışmalar, 26-27 Ocak 1984, Maçka-İstanbul, Sigorta Hukuku Türk Derneği AIDATürk Grubu Yay.No.5, Ankara, 1984, s.1-31 (I.Sempozyum), s.7-8; Burak Adıguzel, Karayo¬luyla Yapılan Taşımalarda Taşıyıcının Ziya ve Hasardan Doğan Sorumluluğu, 1. Bası, İstanbul, Beta, Şubat 2003, s.20; Ecehan Yeşilova, Taşıyıcının CMR Hükümlerine Göre Yardımcı Şahıslarının ve Müteakip Taşıyıcıların Eylemlerinden Sorumluluğu: CMR Madde 3, 34 vd., Ankara, Yetkin Yay. 2004, s.20. ′′ Sabih Arkan, "CMR Hükümlerine Göre Yardımcıların Fiillerinden Doğan Sorumluluk", Prof. Dr. Ya¬şar Karayalçın′a 65′inci Yaş Armağanı, Ankara,1988, (Karayalçın Armağanı) s.319. 7 Söz konusu kanun (07.12.1993 tarih ve 3939 sayılı Kanun) için bkz. R.G., 14.12.1993/21788. " Arkan, Karayalçın Armağanı, s.319; Alihan Aydın. CMR′ye Göre Taşıyıcının Ziya, Hasar ve Gecik¬meden Doğan Sorumluluğu, 1. Bası, İstanbul, Beta, Kasım 2002, s.23 ve dn.6(). • Bu husus doktrinde yazılı olarak ilk defa Kaya tarafından ifade edilmiş′tir (Arslan Kaya, "Kara Yolu İle 2 Giriş ve Konunun Sınırlandırılması Gençtürk Başlangıç kısmında da açıkça ifade edildiği üzere CMR karayoluyla uluslara¬rası eşya taşımalarına ilişkin sözleşmeleri özellikle sorumluluk, tazminat ve dü¬zenlenecek belgeler açısından yeknesak hükümlere bağlamak amacıyla hazırlan¬mıştır10. Ancak bu amacın ger&ccedi
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı