Türkiyede Teftiş Mekanizması ve Kurumsallaşması

ÖNSÖZ

İdari teşkilatımız içerisinde oldukça köklü bir geçmişe sahip olan teftiş mekanizması, iş ve işlemlerin iyi yürütülüp yürütülmediğini, görevlilerin vazifelerini hakkıyla ifa edip etmediklerini, suiistimalleri, yolsuzlukları ve usulsüzlükleri tespit edip, ortaya çıkaran bir fonksiyondur. Bu yönüyle, teftiş yapan ve teftiş edilen arasındaki ilişkinin insanlık tarihi kadar eski olduğu ve teftiş hizmetini kurumsallaştıran teftiş kurullarının geleneksel bir yapı yahut hizmetin, idari teşkilat içerisindeki tezahürü olduğu söylenebilir.

Teftiş mekanizması idarenin en önemli fonksiyonlarından birisidir. Bu mekanizma sayesinde geçmişte yapılan usulsüz işlemlerin hesabı sorulurken, geleceğe yönelik olarak benzeri usulsüzlük ve yolsuzlukların yaşanmaması amacıyla tedbirler alınmaktadır.

Bürokrasi ve genel anlamda idare, kendine özgü çalışma kurallarına sahip bir yapıdır. Bu yapıda görev icra edenlerin hukuka uygun hareket etmeleri ve takdir yetkilerini idare ile vatandaşın lehine kullanmaları gerekir. Aksine davranışları önlemeye çalışan ve tespit eden fonksiyon, teftiş mekanizmasıdır. Bu anlamda yargı erki, en önemli desteği teftiş mekanizmasından alır. Bu mekanizma sayesinde yeri geldiğinde yargıyı meşgul edecek asılsız ihbar ve şikâyetler önlenmekte, yeri geldiğinde ise suç teşkil eden eylemler uzman gözüyle soruşturularak mahkemelerin önüne gelmektedir. Keza, teftiş mekanizmasına sıklıkla iktidar değişikliği dönemlerinde başvurulmakta, devlet yönetimi ve bürokrasiye yeni gelenler, görevlerinden ayrılanların dönemine ilişkin inceleme, soruşturma ve denetim yaptırmaktadırlar. Dolayısıyla teftişi icra eden müfettişlerin mesaileri halef selef değişikliği dönemlerinde artmaktadır.

Söz konusu mekanizmanın son yıllarda etkinliğini yitirdiği ve tartışmalı bir hale getirilerek, lağvedilmek istendiği bilinen bir gerçektir. Tasfiyesi gündemde olan teftiş fonksiyonunun Türk kamu yönetimi içerisindeki yerinin; tarihi geçmişi, kurumsallaşması ve günümüzdeki fonksiyonu itibariyle bilinmesinde ve bu sayede gerekli olup olmadığı hususundaki tartışmaların nihayete erdirilmesinde fayda mülahaza edilmiştir.

Bu saiki amaç edinen çalışmamızın ilk bölümünde, teftiş ve teftişle ilgili kavramların açıklanması yoluna gidilmiştir. İkinci bölümde ise teftiş mekanizmasının Osmanlı Devleti’nde itibaren tarihçesi üzerinde durulmuş ve cumhuriyetin ilanı ile birlikte bu sistemin önemli kurumlar içerisinde nasıl geleneksel bir yapıya büründüğü hususlarına değinilmiştir.

Üçüncü bölüm, günümüz teftiş kurullarının yapısı, görevleri ve bu sistem içerisinde yer alan görevlilerin yetiştirilmesine ayrılmıştır. Son bölümde ise teftiş sisteminin geleceği başlığı altında, bu sisteme ihtiyaç olup olmadığı, son dönemde teftiş sisteminde gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle birlikte mevcut iradenin neyi amaçladığı sorularına cevap aranmıştır. Teftiş mekanizmasının durumunu yansıtan istatistiki bilgiler de bu bölümün konusudur. Sonuç bölümünde yer alan öneriler ise teftiş mekanizmasının tarihsel boyutuyla ve günümüz ülke gerçekleriyle değerlendirilmesi neticesinde oluşan tespitlerimizin bir yansımasıdır.

Çalışmamızda, teftiş mekanizmasının kurulması, kurumsallaşması ve bu mekanizmanın geleceğine ilişkin yeniden yapılandırma çalışmaları teknik açıdan ele alınmıştır. Bu nedenle, teftişin yargısal boyutu ve yargı ile olan ilişkisi çalışmamızın kapsamı dışında bırakılmıştır.

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM I
KAVRAMSAL ÇERÇEVE
1. 1. -TEFTİŞ KAVRAMI-1
1. 2. -DENETİM KAVRAMI-4
1. 2. 1. -İç Denetim-6
1. 2. 2. -Dış Denetim-8
1. 3. -TEFTİŞ İLE DENETİMİN KARŞILAŞTIRILMASI-9
1. 4. -MÜFETTİŞ-12
1. 5. -İNCELEME-13
1. 6. -ÖN İNCELEME-14
1. 7. -İDARİ SORUŞTURMA-15
BÖLÜM II
TEFTİŞ MEKANİZMASININ TARİHÇESİ VEKURUMSALLAŞMASI
2. 1. -OSMANLI DÖNEMİNDE TEFTİŞ MEKANİZMASI-17
2. 2. -CUMHURİYET DÖNEMİNDE TEFTİŞ MEKANİZMASI-20
2. 3. -TEFTİŞ MEKANİZMASININ KURUMSALLAŞMASI VE TEFTİŞ KURULLARI-29
2. 3. 1. -Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı-29
2. 3. 2. -Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanlığı-32
2. 3. 3. -Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı-36
2. 3. 4. -Maliye Teftiş Kurulu (Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı)-40
2. 3. 5. -Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu (Rehberlik ve Denetim Başkanlığı)-44
2. 3. 6. -Mülkiye Teftiş Kurulu (İçişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı)-47
BÖLÜM III
TEFTİŞ KURULLARININ YAPISI, GÖREVLERİ VEMÜFETTİŞLERİN YETİŞTİRİLMESİ
3. 1. -GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUK-51
3. 1. 1. -Teftiş Kurullarının Görev Ve Yetkileri-51
3. 1. 2. -Müfettişlerin Görev, Yetki Ve Sorumlulukları-52
3. 2. -MÜFETTİŞLİĞE GİRİŞ-54
3. 2. 1. -Müfettiş Yardımcılığı Giriş Sınavı-54
3. 2. 2. -Müfettiş Yardımcılarının Yetiştirilmesi-59
3. 2. 3. -Yeterlik Sınavı ve Müfettişliğe Atanma-60
3. 2. 4. -Başmüfettişliğe Atanma-61
3. 2. 5. -Teftiş Kurulu Başkanının Atanması-61
3. 3. -MÜFETTİŞLERİN ÇALIŞMA ANLAYIŞI-63
3. 3. 1. -Müfettişlerin Uyacakları Hususlar ve Yapamayacakları İşler-63
3. 3. 2. -Müfettişlerin Kıdemi-64
3. 3. 3. -Müfettişlik Güvencesi-65
3. 3. 4. -Müfettişlerin Düzenledikleri Rapor Çeşitleri-65
3. 3. 4. 1. -Cevaplı Rapor-65
3. 3. 4. 2. -Soruşturma Raporu-67
3. 3. 4. 4. 1. -Adli Soruşturma Raporu-67
3. 3. 4. 4. 2. -Disiplin Soruşturma Raporu-67
3. 3. 4. 3. -Ön İnceleme Raporu-67
3. 3. 4. 4. -İnceleme Raporu-68
3. 3. 4. 5. -Diğer Raporlar-68
BÖLÜM IV
TEFTİŞ SİSTEMİNİN GELECEĞİ
4. 1. -TEFTİŞ SİSTEMİNE İHTİYAÇ VAR MI?-69
4. 1. 1. -Teftişin Amacı-70
4. 1. 2. -Teftiş Yapan Müfettişin Nitelikleri-72
4. 2. -MEVCUT TEFTİŞ SİSTEMİMİZİN YAPISI VE SON DÜZENLEMELER-73
4. 2. 1. -Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma ve 5227 Sayılı Kanun-75
4. 2. 2. -5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu-78
4. 2. 3. -Ombudsmanlık (Kamu Denetçiliği) Kurumu-80
4. 2. 4. -6223 Sayılı Yetki Kanunu-81
4. 3. -TEFTİŞ MEKANİZMASININ MEVCUT DURUMUNU YANSITAN İSTATİSTİKİ BİLGİLER-85
4. 3. 1. -Mevcut Teftiş Birimleri-85
4. 3. 1. 1. -Devlet Denetleme Kurulu-86
4. 3. 1. 2. -Teftiş Kurulu Başkanlığı-87
4. 3. 1. 3. -Denetim Kurulu Başkanlığı-88
4. 3. 1. 4. -Rehberlik ve Denetim Başkanlığı-88
4. 3. 1. 5. -Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı-88
4. 3. 1. 6. -Denetim Hizmetleri Başkanlığı-89
4. 3. 2. -Teftiş Kurullarında Çalışanların Unvanları ve Bağlı Olunan Makam-90
4. 3. 3. -Teftiş Elemanı Sayısı-95
4. 3. 4. -Rapor Sayısı-100
SONUÇ VE ÖNERİLER-103
KAYNAKÇA-109
TABLOLAR
Tablo 1: -Teftiş Kurullarında Çalışanların Unvanları veBağlı Olunan Makam-93
Tablo 2: -Teftiş Elemanı Sayısı-98
Tablo 3: -Rapor Sayısı-105

Yorum yapabilmek için üye girişi yapmalısınız, üye değilseniz tıklayınız...

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	150,00 TL.-	150,00 TL.-
2	75,00 TL.-	150,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	150,00 TL.-	150,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	150,00 TL.-	150,00 TL.-
2	75,00 TL.-	150,00 TL.-
3	50,00 TL.-	150,00 TL.-
4	37,50 TL.-	150,00 TL.-
5	30,00 TL.-	150,00 TL.-
6	25,00 TL.-	150,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	150,00 TL.-	150,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	150,00 TL.-	150,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	150,00 TL.-	150,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	150,00 TL.-	150,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	150,00 TL.-	150,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	150,00 TL.-	150,00 TL.-

Hafta İçi:
Saat 16:00'ya kadar verilen siparişleriniz aynı gün, özel durumlarda bir sonraki işgününde kargoya verilir.

Saat 16:00'dan sonra vermiş olduğunuz siparişleriniz bir sonraki iş gününde kargoya verilir.

Kitabın stoklarımızda olmaması durumunda kitabın temini yayınevinden, dağıtıcılar kanalı ile yapılacaktır. Gecikme yaşanabilecek durumlarda üyelik bilgilerinizde kayıtlı telefon numaralarınızdan bilgi verilecektir.

Cumartesi ve Pazar Günü verilen Siparişler:
Cumartesi günü verilen siparişleriniz Saat 11:00'e kadar ve Pazar günü verilen siparişleriniz ise bir sonraki iş gününde kargoya verilecektir.

Kargo Teslim Süresi:
Kargo teslim süresi, İstanbul içi ve çevresinde genellikle 1 gündür. İstanbul dışı illerde iki güne çıkabilmektedir. Kargo firmasından kaynaklanan problemlerde bu sürenin uzaması söz konu olacaktır.

Hava koşullarına, yol durumuna ve özel durumlara bağlı olarak teslimat süresi uzamaktadır.

Vedatkitapcilik.com'dan satın aldığınız her ürünü, teslim tarihinden itibaren 7 gün içerisinde ürün hasarlı olmasa dahi hiçbir gerekçe belirtmeksizin- iade edebilirsiniz.

İade için, satın aldığınız ürünün tahrip edilmemiş, kullanılmamış veya tekrar satılabilirliği bozulmamış olması gerekmektedir.

Ambalajı açılmış, kullanılmış ve tahrip edilmiş ürünlerin iadesi kabul edilmemektedir.

Hiçbir gerekçe belirtmeksizin yapabileceğiniz ürün iadesinin, ürünün tarafınıza teslim edildiği hali ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Satın aldığınız üründe veya ürün ambalajında herhangi bir bozulma, açılma, kırılma, yırtılma, aksesuarlarında eksiklik ve sair hallerin tespiti halinde ürün iadesi kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürünün faturası gönderilmemişse, eksikse iade kabul edilmez.

İade edilecek ürünlerin mutlaka ürün faturasının orijinali ile birlikte teslimi gerekmektedir.

Gerekçesiz ürün iadesi malın tarafınıza teslimini takip eden 7 günlük süre içerisinde ve yazılı şekilde yapılmalıdır.

İadesi yapılacak ürünler Vedatkitapcilik.com'un çalıştığı kargo şirketleri aracılığı ile tarafımıza ulaştırılmalıdır.

Ürün, paket koruyucu bir ambalaj içerisine yerleştirilmeli ve kargo şirketinin etiketi ürün ambalajının üzerinde bulunmamalıdır.

Ürünün ambalajında meydana gelecek olan deformasyon, ürünün tekrar satılmasını engelleyen durumlar arasında yeralmaktadır.

Yukarıda belirtilen koşulları taşımayan ürün iadeleri kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürün iadesinin yukarıda belirtilen koşullara uygun şekilde gerçekleştirilmesi halinde, iade işlemine konu ürün bedeli en geç 7 iş günü içerisinde iade edilecektir.