Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türkiyede Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları
Türkiyede Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları
Mustafa AVCI
Sayfa Sayısı
:
286
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055263980
150,00
TL
ÖNSÖZ
Anayasanın 135. maddesinde ve buna istinaden çıkarılan kanunlarda düzenlenmiş olan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ilişkin birçok konunun tartışmalı olduğu görülmektedir. Tartışmalı konular ara¬sında bu statüdeki meslek kuruluşlarının kamu kurumu niteliği, idare teşki¬lâtı içindeki konumları, faaliyetlerinin farklılığı bağlamında bu faaliyetlerin hukukî niteliği ve buna bağlı olan diğer konular yer almaktadır.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları konusunda kavram kargaşası olduğu ve bu durumun konuyu daha da karmaşık hâle getirdiği görülmektedir. Örneğin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının birer sivil toplum kuruluşu olduğu ifade edilmektedir. Hâlbuki bu statüde¬ki meslek kuruluşlarının idare teşkilâtı içindeki konumları tartışmalı olmak¬la birlikte, hukukî anlamda \\\′idare\\\′ oldukları açıktır. Bunun aksine sivil top¬lum kuruluşlarının en temel özelliği ise, \\\′idare dışında\\\′ teşkilâtlanmış olma¬larıdır. Ayrıca kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları sivil toplum kuruluşu olmadıkları hâlde, uygulamada birer sivil toplum kuruluşu gibi hareket ettikleri de görülmektedir. Çalışmanın içinde yeri geldiğince ve özellikle sonuç kısmında bu ve buna benzer sorunları ortadan kaldırmaya yönelik çözüm önerilerinde bulunulmuştur.
2009 yılında Devlet Denetleme Kurulu tarafından kamu kurumu niteli¬ğindeki meslek kuruluşlarına ilişkin geniş kapsamlı bir rapor hazırlanmış¬tır. Rapor konuyu geniş kapsamlı olarak incelemesine rağmen kanımızca bazı sorunlara hukukî nitelikte çözüm önerileri getirmekten uzak kalmıştır. Çalışmada, Devlet Denetleme Kurulu\\\′nun hazırlamış olduğu rapordaki bilgi ve görüşler de değerlendirilmek suretiyle özellikle idare hukuku açı¬sından kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlanna ilişkin sorunlar ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileriyle birlikte yeniden nasıl teşkilâtlanma¬ları gerektiği konusu, hukukî nedenleriyle birlikte incelenmeye çalışılmıştır. Hangi meslek kuruluşlarının \\\′kamu kurumu niteliği\\\′ni koruması gerektiği açıklanmıştır. Devlet Denetleme Kurulu\\\′nun konuya ilişkin raporuna çeşitli kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından itirazlar gelmiş ve burapor üzerine çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Ancak meslek kuruluşları¬nın bu görüşlerinin objektif değerlendirmelerden uzak olduğu ve kamu yararını gözetmekten ziyade, sadece meslek kuruluşlarının menfaatleri neyi gerektiriyorsa o doğrultuda lemellendirilmeye çalışıldığı görülmektedir. Bu bağlamda çalışmada bu statüdeki meslek kuruluşlarım tek tek incelemek yerine, genel olarak kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının hu¬kukî niteliğine ve bununla bağlantılı olan veya olmayan diğer konulara ilişkin öneriler, objektif ve tamamen bilimsel temelde ortaya konmaya çalı¬şılmıştır. Kuşkusuz hiçbir çalışma, özellikle sosyal bilimlerde, yazarın haya¬ta bakışı çerçevesinde şekillenen kişisel düşüncelerden ve hatalardan bütü¬nüyle arındırılmış değildir. Çalışmaya yapmış oldukları katkılardan dolayı sayın hocalarım Prof. Dr. Erdal ONAR, Prof. Dr. Turan YILDIRIM, Prof. Dr. Kemal GÖZLER, Prof. Ramazan YILDIRIM ve Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Doç. Dr. Çetin ARSLAN\\\′a teşekkür ederim. Çalışmadaki hatalar konusunda şimdiden okurlardan özür dilemeyi bir borç saymaktayız.
Dr. Mustafa AVCI Eskişehir, 19.09.2012
İÇİNDEKİLER
I. BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR VE KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARINA İLİŞKİN ANAYASAL DÜZENLEMELER
1. -TEMEL KAVRAMLAR-17
1. 1. -Sivil Toplum Kuruluşu veya İdare Dışı Kuruluş Kavramı-17
1. 1. 1. -İdare Teşkilâtı Dışındaki Bazı Kuruluşlar-22
1. 1. 1. 1. -Sendikalar-24
1. 1. 1. 2. -Kooperatifler-30
1. 1. 1. 3. -Vakıflar-32
1. 1. 1. 4. -Dernekler-34
1. 1. 1. 4. 1. -Kamuya Yararlı Dernekler-39
1. 1. 1. 5. -İdare Teşkilâtı Dışındaki Diğer Bazı Kuruluşlar-43
1. 2. -Meslekî Yeterlilik Kavramı-45
1. 3. -Meslek Kuruluşu Kavramı-47
1. 3. 1. -Avrupa Birliği ve Meslek Kuruluşları-52
1. 4. -Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşu Kavramı-57
1. 4. 1. -Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının Diğer Meslek Kuruluşlarından Ayrılması-60
2. -KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARINA İLİŞKİN ANAYASAL DÜZENLEMELER-67
2. 1. -1921 ve 1924 Anayasaları ve Meslek Kuruluşları-68
2. 2. -1961 Anayasası ve Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları-74
2. 3. -1982 Anayasası ve Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları-80
II. BÖLÜM
KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARININ TEMEL NİTELİKLERİ
1. -GENEL OLARAK-93
2. -KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARININ KANUNLARI-95
3. -KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ-99
3. 1. -Kanunla Kurulmuş Olmak-99
3. 2. -Kamu Kurumu Niteliğinde Olmak-107
3. 2. 1. -İdare Teşkilâtı İçindeki Konumları-109
3. 3. -Kamu Tüzel Kişiliğine ve Kamu Kudretine Sahip Olmak-133
3. 4. -Merkezî İdarenin Denetimine Tâbi Olmak-144
3. 4. 1. -Denetim Kavramı ve Denetim Türleri-145
3. 4. 1. 1. -İç Denetim-148
3. 4. 1. 1. 1. -İdarenin Kendini Denetlemesi-148
3. 4. 1. 1. 2. -Hiyerarşik Denetim-150
3. 4. 1. 1. 3. -Denetleme Organı Tarafından Yapılan Denetim-151
3. 4. 1. 1. 4. -5018 Sayılı Kanuna Göre Kurulan İç Denetim Birimlerince Yapılan Denetim-152
3. 4. 1. 2. -Dış Denetim-153
3. 4. 1. 2. 1. -İdarî Vesayet Denetimi-154
3. 4. 1. 2. 2. -İdarî Vesayet Denetimi Dışında Kalan Dış Denetim-165
3. 4. 2. -İdarî ve Malî Özerklikleri-169
3. 5. -Bir Mesleğin Gereği Gibi İcra Edilebilmesine İlişkin Olarak Kurulmak-179
3. 6. -Kuruluş Amaçları Dışında Faaliyette Bulunamamak-186
3. 6. 1. -Siyasî Faaliyetler Sorunu-192
3. 7. -Üyelerine Disiplin Cezası Verme Yetkisine Sahip Olmak-204
3. 8. -Kuruluş Organlarının Üyeleri Arasından Seçilmesi-213
3. 8. 1. Oy Kullanma ve Seçimlere İlişkin Hususlar-216
3. 8. 2. -Adaylık-229
3. 8. 2. 1. -Kamu Görevlisi Statüsündeki Üniversite Öğretim Elemanları ve Memurların Durumu-232
3. 8. 2. 2. -Milletvekili veya Mahâlli İdare Organlarına Seçilen ya da Aday Olan Meslek Kuruluşu Üyelerinin Durumu-234
3. 8. 3. -Seçimle Gelinen Görevlerin Sona Ermesi-239
3. 9. -Mesleğin Yapılabilmesi için Kuruluşa Üye Olma Zorunluluğunun Bulunması-241
4. -KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARI İLE KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK ÜST KURULUŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ-246
SONUÇ-255
KAYNAKÇA-267
Anayasanın 135. maddesinde ve buna istinaden çıkarılan kanunlarda düzenlenmiş olan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ilişkin birçok konunun tartışmalı olduğu görülmektedir. Tartışmalı konular ara¬sında bu statüdeki meslek kuruluşlarının kamu kurumu niteliği, idare teşki¬lâtı içindeki konumları, faaliyetlerinin farklılığı bağlamında bu faaliyetlerin hukukî niteliği ve buna bağlı olan diğer konular yer almaktadır.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları konusunda kavram kargaşası olduğu ve bu durumun konuyu daha da karmaşık hâle getirdiği görülmektedir. Örneğin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının birer sivil toplum kuruluşu olduğu ifade edilmektedir. Hâlbuki bu statüde¬ki meslek kuruluşlarının idare teşkilâtı içindeki konumları tartışmalı olmak¬la birlikte, hukukî anlamda \\\′idare\\\′ oldukları açıktır. Bunun aksine sivil top¬lum kuruluşlarının en temel özelliği ise, \\\′idare dışında\\\′ teşkilâtlanmış olma¬larıdır. Ayrıca kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları sivil toplum kuruluşu olmadıkları hâlde, uygulamada birer sivil toplum kuruluşu gibi hareket ettikleri de görülmektedir. Çalışmanın içinde yeri geldiğince ve özellikle sonuç kısmında bu ve buna benzer sorunları ortadan kaldırmaya yönelik çözüm önerilerinde bulunulmuştur.
2009 yılında Devlet Denetleme Kurulu tarafından kamu kurumu niteli¬ğindeki meslek kuruluşlarına ilişkin geniş kapsamlı bir rapor hazırlanmış¬tır. Rapor konuyu geniş kapsamlı olarak incelemesine rağmen kanımızca bazı sorunlara hukukî nitelikte çözüm önerileri getirmekten uzak kalmıştır. Çalışmada, Devlet Denetleme Kurulu\\\′nun hazırlamış olduğu rapordaki bilgi ve görüşler de değerlendirilmek suretiyle özellikle idare hukuku açı¬sından kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlanna ilişkin sorunlar ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileriyle birlikte yeniden nasıl teşkilâtlanma¬ları gerektiği konusu, hukukî nedenleriyle birlikte incelenmeye çalışılmıştır. Hangi meslek kuruluşlarının \\\′kamu kurumu niteliği\\\′ni koruması gerektiği açıklanmıştır. Devlet Denetleme Kurulu\\\′nun konuya ilişkin raporuna çeşitli kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından itirazlar gelmiş ve burapor üzerine çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Ancak meslek kuruluşları¬nın bu görüşlerinin objektif değerlendirmelerden uzak olduğu ve kamu yararını gözetmekten ziyade, sadece meslek kuruluşlarının menfaatleri neyi gerektiriyorsa o doğrultuda lemellendirilmeye çalışıldığı görülmektedir. Bu bağlamda çalışmada bu statüdeki meslek kuruluşlarım tek tek incelemek yerine, genel olarak kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının hu¬kukî niteliğine ve bununla bağlantılı olan veya olmayan diğer konulara ilişkin öneriler, objektif ve tamamen bilimsel temelde ortaya konmaya çalı¬şılmıştır. Kuşkusuz hiçbir çalışma, özellikle sosyal bilimlerde, yazarın haya¬ta bakışı çerçevesinde şekillenen kişisel düşüncelerden ve hatalardan bütü¬nüyle arındırılmış değildir. Çalışmaya yapmış oldukları katkılardan dolayı sayın hocalarım Prof. Dr. Erdal ONAR, Prof. Dr. Turan YILDIRIM, Prof. Dr. Kemal GÖZLER, Prof. Ramazan YILDIRIM ve Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Doç. Dr. Çetin ARSLAN\\\′a teşekkür ederim. Çalışmadaki hatalar konusunda şimdiden okurlardan özür dilemeyi bir borç saymaktayız.
Dr. Mustafa AVCI Eskişehir, 19.09.2012
İÇİNDEKİLER
I. BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR VE KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARINA İLİŞKİN ANAYASAL DÜZENLEMELER
1. -TEMEL KAVRAMLAR-17
1. 1. -Sivil Toplum Kuruluşu veya İdare Dışı Kuruluş Kavramı-17
1. 1. 1. -İdare Teşkilâtı Dışındaki Bazı Kuruluşlar-22
1. 1. 1. 1. -Sendikalar-24
1. 1. 1. 2. -Kooperatifler-30
1. 1. 1. 3. -Vakıflar-32
1. 1. 1. 4. -Dernekler-34
1. 1. 1. 4. 1. -Kamuya Yararlı Dernekler-39
1. 1. 1. 5. -İdare Teşkilâtı Dışındaki Diğer Bazı Kuruluşlar-43
1. 2. -Meslekî Yeterlilik Kavramı-45
1. 3. -Meslek Kuruluşu Kavramı-47
1. 3. 1. -Avrupa Birliği ve Meslek Kuruluşları-52
1. 4. -Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşu Kavramı-57
1. 4. 1. -Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının Diğer Meslek Kuruluşlarından Ayrılması-60
2. -KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARINA İLİŞKİN ANAYASAL DÜZENLEMELER-67
2. 1. -1921 ve 1924 Anayasaları ve Meslek Kuruluşları-68
2. 2. -1961 Anayasası ve Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları-74
2. 3. -1982 Anayasası ve Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları-80
II. BÖLÜM
KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARININ TEMEL NİTELİKLERİ
1. -GENEL OLARAK-93
2. -KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARININ KANUNLARI-95
3. -KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ-99
3. 1. -Kanunla Kurulmuş Olmak-99
3. 2. -Kamu Kurumu Niteliğinde Olmak-107
3. 2. 1. -İdare Teşkilâtı İçindeki Konumları-109
3. 3. -Kamu Tüzel Kişiliğine ve Kamu Kudretine Sahip Olmak-133
3. 4. -Merkezî İdarenin Denetimine Tâbi Olmak-144
3. 4. 1. -Denetim Kavramı ve Denetim Türleri-145
3. 4. 1. 1. -İç Denetim-148
3. 4. 1. 1. 1. -İdarenin Kendini Denetlemesi-148
3. 4. 1. 1. 2. -Hiyerarşik Denetim-150
3. 4. 1. 1. 3. -Denetleme Organı Tarafından Yapılan Denetim-151
3. 4. 1. 1. 4. -5018 Sayılı Kanuna Göre Kurulan İç Denetim Birimlerince Yapılan Denetim-152
3. 4. 1. 2. -Dış Denetim-153
3. 4. 1. 2. 1. -İdarî Vesayet Denetimi-154
3. 4. 1. 2. 2. -İdarî Vesayet Denetimi Dışında Kalan Dış Denetim-165
3. 4. 2. -İdarî ve Malî Özerklikleri-169
3. 5. -Bir Mesleğin Gereği Gibi İcra Edilebilmesine İlişkin Olarak Kurulmak-179
3. 6. -Kuruluş Amaçları Dışında Faaliyette Bulunamamak-186
3. 6. 1. -Siyasî Faaliyetler Sorunu-192
3. 7. -Üyelerine Disiplin Cezası Verme Yetkisine Sahip Olmak-204
3. 8. -Kuruluş Organlarının Üyeleri Arasından Seçilmesi-213
3. 8. 1. Oy Kullanma ve Seçimlere İlişkin Hususlar-216
3. 8. 2. -Adaylık-229
3. 8. 2. 1. -Kamu Görevlisi Statüsündeki Üniversite Öğretim Elemanları ve Memurların Durumu-232
3. 8. 2. 2. -Milletvekili veya Mahâlli İdare Organlarına Seçilen ya da Aday Olan Meslek Kuruluşu Üyelerinin Durumu-234
3. 8. 3. -Seçimle Gelinen Görevlerin Sona Ermesi-239
3. 9. -Mesleğin Yapılabilmesi için Kuruluşa Üye Olma Zorunluluğunun Bulunması-241
4. -KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARI İLE KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK ÜST KURULUŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ-246
SONUÇ-255
KAYNAKÇA-267
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı