Türkiyede İstihdam Politikalarının Etkinliği
Türkiyede İstihdam Politikalarının Etkinliği
H.Nur GERMİR
Sayfa Sayısı
:
217
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055263454
Yrd. Doç. Dr.
GERMİR, Hatice Nur
Öğretim Üyesi
İzmirde doğan yazar, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat bölümünden 1987 yılında mezun oldu. Aynı yıl stajyer öğrenci olarak göreve başladığı Yapı ve Kredi Bankasında Teftiş Kurulu Üyeliği ve 1998-2000 yılları arasında icra ettiği Güzelyalı/İzmir Şube Müdürlüğüne kadar yükseldi. Teftiş Kurulu mensubuyken kaydolduğu İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Para-Banka Ana Bilim Dalında master ve doktorasını tamamladı. 2001 yılında Celal Bayar Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu Bankacılık ve Finans Bölümüne Yardımcı Doçent kadrosuyla atandı. 2004-2007 yılları arasında aynı üniversitenin Gördes Meslek Yüksek Okulu Müdürlüğü görevini başarıyla yerine getirdi. Bankacılık ve Dış Ticaret üzerine çeşitli derslere giren yazarın KOBİler, Dış Ticaret, Makro İktisat, Bankacılık ve Yönetim üzerine birçok akademik çalışmasının yanısıra KOBİlerle ilgili proje yürütücülükleri de bulunmaktadır. Evli ve 1 çocuk annesi olup, İngilizce bilmektedir.
GİRİŞ
Ekonomik, sosyal ve ahlaki boyutları olan işsizlik olgusu, sadece Türkiye\′ de değil, tüm dünya ekonomilerinde giderek büyüyen bir çığ görüntüsü sergilemektedir. Türkiye\′de işgücü piyasasının yumu¬şak karnı \"hızlı nüfus artışı\" ve \"köyden kente yaşanan göç\" tür. 1950\′li yıllardan itibaren başlayan köyden kente göç ve demografik göstergelerde meydana gelen yapısal değişimle birlikte Türk işgücü literatürüne kaydını yaptıran işsizlik olgusu, 196O\′lı yıllarda Türk işgücünün yurtdışı pazarlara göçüyle bir nebze de olsa soluk almış, 1970 ve 1980\′li yıllarda yaşanan terör sorunu ile birlikte gündemdeki yerini koruyarak 199O\′lı ve özellikle 2000\′lerde yaşanan ulusal ve uluslar arası kriz dönemlerinde daha da derinlik kazanarak yükseli¬şine devam etmiştir. Günümüzde küreselleşmenin neticesinde yaşa¬nan global krizin etkileriyle giderek büyüyen bir hal almaktadır.
Türk ekonomisinde yaşanan yapısal dönüşümün işsizlik sorunu¬nun kronikleşmesinde katkısı olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Geç¬mişte \"tarım ülkesi\" hüviyetinde olan ve işgücünün çoğunluğunu bu sektörde istihdam eden Türkiye ekonomisi, sanayileşmesini tamamla-yamadan hizmetler sektörüne geçiş yapmış ve istihdamın da ağırlığını bu sektöre kaydırmasıyla, işgücü piyasasındaki uyumu olumsuz şekil¬de etkileyen bir tablo ortaya çıkmıştır. Tarım sektöründe yaşanan olumsuz gelişmeler de domino taşı etkisi yaratıp sorunu büyütmüştür.
Bütün bu unsurların yanı sıra; istihdam oranı, işgücüne katılım oranı ve mevcut işgücünün eğitim seviyesinin düşük olması, tarım sektörünün istihdamdaki ağırlıklı yapısını koruyarak gelişmiş ülkele¬re göre çok yüksek bir görüntü sergilemesi, eksik istihdam, gizli işsiz¬lik, çocuk işçiliği ve kayıt dışı istihdam diğer önemli sorunlar olarak Türk işgücü piyasasında varlıklarını korumaktadır. Ayrıca, kadın-erkek işgücü ve istihdamı arasındaki aşırı oransızlık ile bölgeler arası gelişmişlik farkları da Türkiye\′deki işgücü piyasasının temel olum¬suzlukları şeklinde betimlenebilir.
Son yıllarda yaşanan istikrarlı ortamın getirişi olarak ortaya çı¬kan ekonomik büyümenin rakamlarda oluşturduğu iyimser tablo ise, işgücü göstergelerine ancak 2010 yılında yansıyabilmiştir. \"İstihdam¬la birlikte ekonomik büyüme\" prensibine riayet edilerek hareket edilmesinin, işsizlik olgusunun getirdiği sosyo-ekonomik sorunlarda dikkate alınarak, özellikle ahlaki değerlerin de korunabilmesi adına bireylerin huzur ve refah seviyesi yüksek bir toplumda yaşayabilmesi için önemi büyüktür. Bu nedenle Türkiye\′nin uyguladığı genel eko¬nomi politikaları içerisinde, sahip olduğu potansiyel ve kendi dina¬mikleri de göz önüne alınarak istihdam ve işsizlik sorununun çözüm¬lenmesinde sorunun doğru algılanması ile daha dikkatli ve etraflıca politikaların üretilmesi ve uygulanması büyük önem arz etmektedir.
Çalışma 4 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, istihdam ve işsizliğe ilişkin kavramlar ile iktisat kuramında istihdam teorileri ele alınmıştır. İkinci bölümde, Türkiye\′de uygulanan istihdam ve işsizlik politikalarına mikro ve makro yönüyle değinilmiş ve özellikle mikro politikalar olan aktif ve pasif işgücü piyasası politikaları üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde, Türkiye\′de işsizlik sorununun çö¬zümlenmesinde Cumhuriyet\′in kuruluş yıllarından bugüne kadar uygulanan ekonomi politikalarının neler olduğu ve bu politikaların etkinliği analiz edilmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümde Türki¬ye\′deki işgücü piyasasının durumu ve işsizliğin özellikleri çeşitli gös¬tergeler yardımıyla belirlenmeye çalışılmıştır.
ONSOZ
Teknolojik gelişmede meydana gelen artışlar ve üretim biçimle¬rinde yaşanan bilgi toplumuna geçiş süreci, istihdamı doğrudan etki¬leyen unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkenin ekonomik ge¬lişmişlik düzeyi ve sosyal kalkınma seviyesinin önemli bir göstergesi, istihdam yapısı ve işsizliğin boyutudur. Ülkelerin sosyo-ekonomik durumlarına göre farklı bir tablo ortaya konsa da birçok ülkenin or¬tak sorunu işsizlik rakamlarının yüksekliğidir. Türkiye\′de esas itiba¬riyle ekonomide başlatılan yapısal reform sürecinin dinamo etkisiyle 1950\′li yıllardan itibaren gündemde olan ve son otuz yıl içinde adını daha çok duyuran istihdam yapısı ve işsizlik olgusunun başlıca ne¬denleri arasında hızlı nüfus artışı, bölgelerarası ekonomik gelişme farklılıkları, köyden kente göç, siyasi ve ekonomik istikrarsızlıklar sayılabilir.
Son yıllarda ekonomik büyümeyle doğru orantılı oluşan beklen¬tilerde olduğu gibi daha çok insana üretken istihdam sağladığı tak¬dirde Ulusal gelirde meydana gelen artış, anlam ifade etmektedir. Türkiye\′nin gündemindeki en önemli sorunlardan birisi işsizlik, açlık ve yoksulluktur. Resmi verilere göre, nüfusumuzun yüzde 43\′ü yok¬sul, yüzde 12\′si ise açlık sınırının altında yaşamını sürdürmekte, mil¬yonlarca insanımız işsizlik sorunuyla karşı karşıya bulunmaktadır. Ülkede sağlanan ekonomik büyüme ve refah artışından pay alına¬bilmesi, her şeyden önce bir işte çalışıyor olunmasını gerektirmekte¬dir. Yüzyılın en önemli sosyal sorunu olan işsizlik sorununun çözü¬mü için önce artış hızını durdurmak ve sonra da azaltmak için gerekli politik önlemlerin alınması kaçınılmazdır. Bu sadece işsizlik sigorta¬ları aracılığıyla pasif işgücü politikaları şeklinde değil, aynı zamanda bireyin girişimcilik yeteneği ve becerilerini de geliştiren aktif işgücü politikaları ile de beraberce uygulanmalıdır. Böylece çok önemli bir diğer sorun olan tüketen değil, üreten bir toplum olma yolunda me¬safeler katedilebilecektir. Konfüçyüz\′ün dediği gibi, \"balık yemeği değil, balık tutmayı öğretmek\" önemlidir.
İstihdam ve işsizlik sorununun geniş bir perspektifte ele alındığı çalışmanın, konuya ilgi gösterenlere fayda sağlaması en birincil ama¬cımızdır. Desteğini ve sabrını esirgemeyen aileme ve yayında emeği geçen Adalet Yaymevi\′ne içten teşekkürlerimi bir borç bilirim.
Saygılarımla, Yrd. Doç. Dr. Hatice Nur GERMİR
İzmir, 2012
İÇİNDEKİLER
1. -İSTİHDAM VE İŞSİZLİK KAVRAMLARI-3
1. 1. -İSTİHDAMIN TANIMI-3
1. 2. -İSTİHDAM TÜRLERİ-4
1. 2. 1. -Tam İstihdam-4
1. 2. 2. -Eksik İstihdam-5
1. 2. 3. -Aşırı İstihdam-5
1. 3. -İŞSİZLİK KAVRAMI-5
1. 3. 1. -İşsizlik Türleri-6
1. 3. 1. 1. -Açık İşsizlik-6
1. 3. 1. 2. -Gizli İşsizlik-7
1. 3. 1. 3. -İradi İşsizlik-7
1. 3. 1. 4. -Gayri İradi (Gönülsüz) İşsizlik-7
1. 3. 1. 5. -Strüktürel (Yapısal) İşsizlik-8
1. 3. 1. 6. -Teknolojik İşsizlik-8
1. 3. 1. 7. -Konjonktürel İşsizlik-9
1. 3. 1. 8. -Mevsimlik İşsizlik-9
1. 3. 1. 9. -Arızi (Fonksiyonel) İşsizlik-9
1. 3. 1. 10. -Doğal İşsizlik-10
1. 3. 1. 11. -Sürekli Durgunluk İşsizliği-11
1. 3. 2. -İşsizliğin Ölçülmesi-11
1. 3. 3. -İşsizliğin Maliyeti-13
1. 4. -İKTİSAT KURAMINDA İSTİHDAM TEORİLERİ-16
1. 4. 1. -Teorik İstihdam Teorileri-16
1. 4. 1. 1. -Klasik İstihdam Teorisi-16
1. 4. 1. 1. 1. -Mahreçler Kanunu (Say Kanunu)-17
1. 4. 1. 1. 2. -Klasik Faiz Teorisi(Ödünç Verilebilir Fonlar Teorisi)-18
1. 4. 1. 1. 3. -Ücret Teorisi-18
1. 4. 1. 2. -Marksist Yaklaşımda İstihdam-19
1. 4. 1. 3. -Keynesyen İstihdam Teorisi-20
1. 4. 1. 4. -Monetarist İstihdam Teorisi-21
1. 4. 1. 5. -Arz Yönlü İktisat Teorisi-23
1. 4. 1. 6. -Yeni Klasik Teori (Rasyonel Beklentiler Teorisi)-24
1. 4. 1. 7. -Yapısalcı Yaklaşım-24
1. 4. 1. 7. 1. -Okun Kanunu-25
1. 4. 1. 8. -Post-Keynesyen Teori-26
2. -TÜRKİYEDE İSTİHDAM VE İŞSİZLİK POLİTİKALARI-27
2. 1. -İSTİHDAM VE İŞSİZLİK POLİTİKALARININ ÖNEMİ-27
2. 2. -MAKRO EKONOMİK POLİTİKALAR-28
2. 2. 1. -Para Politikası-28
2. 2. 2. -Maliye Politikası-30
2. 2. 3. -Gelirler Politikası-32
2. 3. -MİKRO EKONOMİK POLİTİKALAR-35
2. 3. 1. -Pasif İşgücü Piyasası Politikaları-35
2. 3. 1. 1. -İşten Çıkartılanlara Ödenecek Tazminat-36
2. 3. 1. 2. -İşsizlik Sigortası-38
2. 3. 1. 3. -İşsizlik Yardımı-39
2. 3. 2. -Türkiyede Pasif İşgücü Piyasası Politikalarının Uygulanması-39
2. 3. 2. 1. -İşsizlik Sigortası Hizmetleri-40
2. 3. 2. 2. -Ücret Garanti Fonu Ödemeleri-41
2. 3. 2. 3. -Kısa Çalışma Ödemeleri-42
2. 3. 2. 4. -İşsizlik Sigortası Fonunun Mali Durumu-43
2. 3. 2. 4. 1. -İşsizlik Sigortası Fonunun Gelirleri-43
2. 3. 2. 4. 2. -İşsizlik Sigortası Fonunun Giderleri-43
2. 3. 2. 4. 3. -Fon Kaynaklarının Değerlendirilmesi-44
2. 3. 2. 4. 4. -Fonun Toplam Gelir ve Giderleri-44
2. 3. 2. 4. 5. -Fonun Denetimi-47
2. 3. 3. -Aktif İşgücü Piyasası Politikaları-47
2. 3. 3. 1. -İşsizliği Önlemeye Yönelik Tedbirler-51
2. 3. 3. 1. 1. -Mesleki Eğitim Programları-52
2. 3. 3. 1. 2. -Girişimcilere Sağlanan Yardımlar-53
2. 3. 3. 1. 3. -İstihdam Danışmanlığı Hizmetleri-53
2. 3. 3. 1. 4. -Kamunun Yeni İstihdam Alanları Oluşturması-54
2. 3. 3. 1. 5. -İstihdam Arttırıcı Sübvansiyonlar-55
2. 3. 3. 2. -İşsizliği Sınırlamaya Yönelik Tedbirler-56
2. 3. 3. 2. 1. -Haftalık Çalışma Sürelerinin Kısaltılması-56
2. 3. 3. 2. 2. -Esnek Çalışmanın Yaygınlaştırılması-57
2. 3. 3. 2. 3. -İşgücü Hareketliliğinin Arttırılması-57
2. 3. 3. 2. 4. -Erken Emeklilik Uygulamaları-58
2. 3. 4. -Türkiyede Aktif İşgücü Piyasası Politika Araçlarını Kullanarak İstihdama Katkıda Bulunan Kurum ve Kuruluşlar-58
2. 3. 4. 1. -Türkiye İş Kurumu Tarafından Düzenlenen Kurslar ve İŞKURun Yeniden Yapılandırılması-59
2. 3. 4. 2. -Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB)-62
2. 3. 4. 3. -Milli Eğitim Bakanlığı-64
2. 3. 4. 4. -T. C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü-65
2. 3. 4. 4. 1. -Kırsal Alanda Sosyal Destek Projesi (KASDEP)-65
2. 3. 4. 4. 2. -Proje Destekleri-66
2. 3. 4. 4. 2. 1. -Geçici İstihdam Proje Destekleri-66
2. 3. 4. 4. 2. 2. -İşbirliğine Yönelik Sosyal Hizmet Proje Destekleri-66
2. 3. 4. 4. 2. 3. -İstihdama Yönelik Beceri Kazandırma Eğitimi Proje Destekleri-67
2. 3. 4. 4. 2. 4. -Gelir Getirici Proje Destekleri-68
2. 3. 4. 4. 3. -Uygulaması Biten Projeler-68
2. 3. 4. 4. 3. 1. -Sertifikalı Tarım İşçileri Projesi (SETİP)-68
2. 3. 4. 4. 3. 2. -İş Destek Projesi-69
2. 3. 4. 4. 3. 3. -Sosyal Riski Azaltma Projesi (SRAP)-69
2. 3. 4. 4. 3. 4. -SRAP Yerel Girişimler Bileşeni Kapsamındaki Proje Destekleri-70
2. 3. 4. 5. -Kültür ve Turizm Bakanlığı-70
2. 3. 4. 6. -Belediyeler-72
2. 3. 4. 7. -Özel İstihdam Büroları-72
2. 3. 4. 7. 1. -Özel İstihdam Bürolarının Tanımı-73
2. 3. 4. 7. 2. -Özel İstihdam Bürolarını İlgilendiren Yasal Mevzuat-73
2. 3. 4. 7. 3. -Özel İstihdam Bürosu Açma ve Çalışma Koşulları-74
2. 3. 4. 7. 4. -Özel İstihdam Bürolarının Faaliyet Alanı-75
2. 3. 4. 7. 5. -ABde Özel İstihdam Büroları-82
2. 3. 5. -Aktif İşgücü Piyasası Politikası Araçlarına Yapılan Harcamalar-92
2. 3. 5. 1. -Türkiyede Yapılan Harcamalar-92
2. 3. 5. 2. -AB ve OECD Ülkelerinde AİPP Harcamaları-95
3. -TÜRKİYEDE UYGULANAN İSTİHDAM POLİTİKALARI-97
3. 1. -CUMHURİYET DÖNEMİNDE UYGULANAN İSTİHDAM POLİTİKALARI (1923-1933)-97
3. 2. -DEVLET MÜDAHALESİ DÖNEMİ-100
3. 3. -PLANLI DÖNEM (1946-1960)-103
3. 4. -PLANLI KALKINMA DÖNEMİ (1960-2005)-104
4. -TÜRKİYEDE İŞGÜCÜ PİYASASININ GELİŞİMİ VE İŞSİZLİĞİN BOYUTLARI-151
4. 1. -TÜRKİYEDE İSTİHDAMIN YAPISI VE GELİŞMELER-151
4. 1. 1. -Türkiyede Nüfus ve İşgücü Emek Arzı-152
4. 1. 2. -İstihdam Düzeyi ve Ekonomik Büyüme Arası İlişkinin İrdelenmesi-154
4. 1. 3. -Türkiye de İşgücü Piyasasının Genel Durumu-157
4. 1. 3. 1. -İşgücü Piyasasının Genel Görüntüsü-159
4. 1. 3. 2. -Türkiyede Ekonomik Faaliyete Göre İstihdamın Gelişimi-160
4. 1. 3. 3. -OECD Üyesi Ülkelerde İşgücü Piyasasının Görüntüsü-161
4. 1. 3. 4. -Türkiyede Nüfusun İşgücüne Katılım Durumu-163
4. 1. 3. 4. 1. -Türkiyede Kadınların İşgücüne Katılımı-164
4. 1. 3. 4. 1. 1. -Eğitim Durumuna Göre Türkiyedeki Kadın İşgücünün Bazı Ülkelerle Karşılaştırılması-164
4. 1. 4. -Türkiyede İstihdamın Bölgesel Dağılımı-166
4. 1. 5. -Türkiyede Kayıt Dışı İstihdam-169
4. 2. -TÜRKİYEDE İŞSİZLİĞİN GENEL DURUMU-175
4. 2. 1. -Türkiyede İşsizliğin Yapısal Görüntüsü-175
4. 2. 2. -Dünyada İşsizlik Durumu-181
4. 2. 3. -Türkiyede İşsizliğin Eğitim Durumuna Göre Dağılımı-183
4. 2. 4. -Türkiyede İş Arama Süresine Göre İşsizlerin Durumu-185
4. 2. 5. -Türkiyede Genç İşsizlerin Durumu-186
4. 2. 6. -Türkiyede İşsizliğin Bölgesel Dağılımı-188
GENEL DEĞERLENME-189
KAYNAKÇA-193
EKLER-207
TABLOLAR
Tablo. 1: -Ücret Garanti Fonu Ödemeleri (2005-2011) (Bin TL)-42
Tablo. 2: -Kısa Çalışma Süreleri (Bin TL)-43
Tablo. 3: -İşsizlik Sigortası Fonunun Gelir-Gider Tablosu (Bin TL)-45
Tablo. 4: -Fon Portföyünün Getirisi-46
Tablo. 5: -Yeni Girişimci Desteği Destek Unsurları-63
Tablo. 6: -İş Geliştirme Merkezi Desteği Destek Unsurları-64
Tablo. 7: -2003-2008 (Kasım) Dönemi Geçici İstihdam Proje Destekleri-66
Tablo. 8: -2003-2008 (Kasım) Dönemi İşbirliğine Yönelik Sosyal Hizmet Proje Destekleri-67
Tablo. 9: -2003-2008 (Kasım) Dönemi İstihdam Eğitimi Proje Destekleri-67
Tablo. 10: -2003-2008 (Kasım) Dönemi Gelir Getirici Küçük Ölçekli Proje Destekleri-68
Tablo. 11: -İllere Göre Özel İstihdam Bürolarının Dağılımı-78
Tablo. 12: -Büro Çalışan Sayıları (Günlük Tam-Zamanlı Çalışan Dengi x 1, 000)-85
Tablo. 13: -AİPP Harcamaları (GSYİHnın %si olarak)-96
Tablo. 14: -1923-1933 Yılları Arasında Sektörlere Göre İstihdam Dağılımı (Bin Kişi)-99
Tablo. 15: -1930-1945 Yılları Arasında Sektörlere Göre İstihdam Dağılımı (Bin Kişi)-102
Tablo. 16: -Çalışan Nüfusun Ana Sektörlere Bölünümü (1962-1977)(milyon)-105
Tablo. 17: -Çalışan Nüfusun Ana Sektörlerde Yüzde Dağılımı (%)-106
Tablo. 18: -Sanayide Çalışan Nüfusun Alt Sektörlere Göre Bölünümü (1962-1977) (Bin)-106
Tablo. 19: -İstihdamda Gelişmeler (1962-1972) (a)-108
Tablo. 20: -Nüfusun Üç Ana Yaş Grubu Arasında Bölünüşü (1965 - 1975) (%)-109
Tablo. 21: -İşgücü Piyasasında Gelişmeler (1979-1983) (1984-1989) (K + E) (Bin Kişi)-114
Tablo. 22: -Türkiyede Sektörel İstihdam (1979 - 1989) (K + E) (Milyon Kişi)-115
Tablo. 23: -Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde Hedeflenen-Gerçekleşen İstihdam Durumu (Milyon Kişi)-116
Tablo. 24: -Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde Hedeflenen ve Gerçekleşen İstihdam Durumu (Bin Kişi)-118
Tablo. 25: -Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler (15 Yaş Üstü) (Bin Kişi)-120
Tablo. 26: -Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler. 1 (15+Yaş) (Bin Kişi)-123
Tablo. 27: -Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler. 2 (15+Yaş) (Bin Kişi)-124
Tablo. 28: -Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler (1995-2005) (15+Yaş, Bin Kişi)-127
Tablo. 29: -Yurtiçi İstihdam Göstergeleri (2000 -2005)-131
Tablo. 30: -2004 Yılı Bazı Ülkeler Karşılaştırmalı İşgücü Verimliliği Göstergeleri-133
Tablo. 31: -İş Ortamına İlişkin Göstergelerde Türkiye OECD Karşılaştırması(2005)-134
Tablo. 32: -Hizmetler Sektörüne İlişkin Göstergeler (1)-136
Tablo. 33: -İstihdama İlişkin Göstergeler (2000-2005) (Yüzde)-137
Tablo. 34: -İstihdam Göstergeleri (2006-2013 Projeksiyonu) (Yüzde)-140
Tablo. 35: -İşgücü Piyasasında Gelişmeler (2006-2007) (15Yaş+, Bin Kişi)-141
Tablo. 36: -İşgücü Piyasasında Gelişmeler (2006-2010)-142
Tablo. 37: -Temel İstihdam ve İşgücü Göstergeleri (2003-2006)-142
Tablo. 38: -2006 Yılında İşgücünün Eğitim Düzeyi-143
Tablo. 39: -2006 Yılı Bazı Ülkeler Karşılaştırmalı İşgücü Verimliliği Göstergeleri-144
Tablo. 40: -Yıllar İtibariyle Nüfus Artış Oranı (1990-2010)-153
Tablo. 41: -Nüfusun Kentsel - Kırsal Dağılımı (1955-2010) (%)-154
Tablo. 42: -Türkiyede Çalışma Çağı Nüfusu İçinde İstihdam Rakamları (1980-2010)-155
Tablo. 43: -GSYİHda Meydana Gelen Gelişmeler (1999-2010) (%)-157
Tablo. 44: -Türkiyede İşgücü Piyasasındaki Temel Göstergeler (Bin)-159
Tablo. 45: -Türkiyede İstihdamın Sektörel Dağılımı (15 Yaş +) (Bin Kişi)-161
Tablo. 46: -OECD Üyesi Ülkelerin Ekonomik Faaliyetine Göre İstihdamın Dağılımı (2008-2009) (%)-162
Tablo. 47: -Türkiyede İşgücüne Katılım Oranları (1990-2010) (Kentsel-Kırsal) (K+E) (%)-163
Tablo. 48: -Eğitim Düzeyine Göre 15-64 Yaş Arası Çalışabilir Kadın Nüfusu (Bin Kişi) (2009)-165
Tablo. 49: -Eğitim Durumuna Göre İşgücüne Katılım Oranı Farklarının Ayrıştırılması-165
Tablo. 50: -Kadın İşgücüne Katılım Oranı Farklarının Ayrıştırılması-166
Tablo. 51: -2010 Yılı İl Düzeyinde Temel İşgücü Göstergeleri-168
Tablo. 52: -Türkiyede Kayıtdışı İstihdam Oranları (1988-2009)-171
Tablo. 53: -Esas İşlerinden Dolayı SGKa Kayıtlı Olmayanlar-173
Tablo. 54: -İşsizlik Oranlarının Dağılımı (1988-2009)-178
Tablo. 55: -Dünyada İşsizlik Oranları-182
Tablo. 56: -Türkiyede Eğitim Durumuna Göre İşsizler (1988-2009) (%)-183
Tablo. 57: -İş Arama Süresine Göre İşsizler (2000-2009) (Bin Kişi)-185
Tablo. 58: -15-24 Yaş Grubu Nüfusun İşgücü Göstergeleri (1988-2009)-187
GRAFİKLER
Grafik. 1: -İşsizlik Sigortası Ödemeleri (Eylül 2009-Eylül 2011)-41
Grafik. 2: -Fon Portföyünün Yatırım Araçları İtibariyle Dağılımı-46
Grafik. 3: -ÜFE, Döviz Sepeti ve İşsizlik Sigortası Fonu Getirisi-47
Grafik. 4: -Şirketler İki Ana Nedenden Dolayı Dönemsel Çalışmaya İhtiyaç Duyar: Yoğun Dönemler ve Esneklik-86
Grafik. 5: -Farklı İK Servisleri için Ülkelerin Değişik Seviyelerdeki Değişimi-87
Grafik. 6: -Japonyadaki Kontrolün Kaldırılması ile Firmaların Dönemsel İşçi Bulma Bürolarına da Başvuruları Artmıştır-88
Grafik. 7: -Özel İstihdam Ajansları Hayat Tarzı Seçimleri ve İş İle İlgili Çözümler Sunar-89
Grafik. 8: -Avrupa Ülkelerinde İşgücü-119
Grafik. 9: -Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış İşsizlik Oranları-181
Grafik. 10: -Türkiyede İşsizlik Haritası-188
ŞEKİLLER
Şekil. 1: -Özel İstihdam Sektörünün Kamu Maliyesine Katkıları-88
Şekil. 2: -Özel İstihdam Sektörü Adil Olmayan Tüzük-Kısıtlamalar İle Karşı Karşıyadır. -90
Şekil. 3: -Dönemsel Çalışmanın Bazı Sektörlerde Yasaklanması Kaldırılsın-91
Şekil. 4: -Özel İstihdam Ajanslarının İK Hizmeti Vermesinin Önü Açılmalıdır. -91
GERMİR, Hatice Nur
Öğretim Üyesi
İzmirde doğan yazar, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat bölümünden 1987 yılında mezun oldu. Aynı yıl stajyer öğrenci olarak göreve başladığı Yapı ve Kredi Bankasında Teftiş Kurulu Üyeliği ve 1998-2000 yılları arasında icra ettiği Güzelyalı/İzmir Şube Müdürlüğüne kadar yükseldi. Teftiş Kurulu mensubuyken kaydolduğu İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Para-Banka Ana Bilim Dalında master ve doktorasını tamamladı. 2001 yılında Celal Bayar Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu Bankacılık ve Finans Bölümüne Yardımcı Doçent kadrosuyla atandı. 2004-2007 yılları arasında aynı üniversitenin Gördes Meslek Yüksek Okulu Müdürlüğü görevini başarıyla yerine getirdi. Bankacılık ve Dış Ticaret üzerine çeşitli derslere giren yazarın KOBİler, Dış Ticaret, Makro İktisat, Bankacılık ve Yönetim üzerine birçok akademik çalışmasının yanısıra KOBİlerle ilgili proje yürütücülükleri de bulunmaktadır. Evli ve 1 çocuk annesi olup, İngilizce bilmektedir.
GİRİŞ
Ekonomik, sosyal ve ahlaki boyutları olan işsizlik olgusu, sadece Türkiye\′ de değil, tüm dünya ekonomilerinde giderek büyüyen bir çığ görüntüsü sergilemektedir. Türkiye\′de işgücü piyasasının yumu¬şak karnı \"hızlı nüfus artışı\" ve \"köyden kente yaşanan göç\" tür. 1950\′li yıllardan itibaren başlayan köyden kente göç ve demografik göstergelerde meydana gelen yapısal değişimle birlikte Türk işgücü literatürüne kaydını yaptıran işsizlik olgusu, 196O\′lı yıllarda Türk işgücünün yurtdışı pazarlara göçüyle bir nebze de olsa soluk almış, 1970 ve 1980\′li yıllarda yaşanan terör sorunu ile birlikte gündemdeki yerini koruyarak 199O\′lı ve özellikle 2000\′lerde yaşanan ulusal ve uluslar arası kriz dönemlerinde daha da derinlik kazanarak yükseli¬şine devam etmiştir. Günümüzde küreselleşmenin neticesinde yaşa¬nan global krizin etkileriyle giderek büyüyen bir hal almaktadır.
Türk ekonomisinde yaşanan yapısal dönüşümün işsizlik sorunu¬nun kronikleşmesinde katkısı olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Geç¬mişte \"tarım ülkesi\" hüviyetinde olan ve işgücünün çoğunluğunu bu sektörde istihdam eden Türkiye ekonomisi, sanayileşmesini tamamla-yamadan hizmetler sektörüne geçiş yapmış ve istihdamın da ağırlığını bu sektöre kaydırmasıyla, işgücü piyasasındaki uyumu olumsuz şekil¬de etkileyen bir tablo ortaya çıkmıştır. Tarım sektöründe yaşanan olumsuz gelişmeler de domino taşı etkisi yaratıp sorunu büyütmüştür.
Bütün bu unsurların yanı sıra; istihdam oranı, işgücüne katılım oranı ve mevcut işgücünün eğitim seviyesinin düşük olması, tarım sektörünün istihdamdaki ağırlıklı yapısını koruyarak gelişmiş ülkele¬re göre çok yüksek bir görüntü sergilemesi, eksik istihdam, gizli işsiz¬lik, çocuk işçiliği ve kayıt dışı istihdam diğer önemli sorunlar olarak Türk işgücü piyasasında varlıklarını korumaktadır. Ayrıca, kadın-erkek işgücü ve istihdamı arasındaki aşırı oransızlık ile bölgeler arası gelişmişlik farkları da Türkiye\′deki işgücü piyasasının temel olum¬suzlukları şeklinde betimlenebilir.
Son yıllarda yaşanan istikrarlı ortamın getirişi olarak ortaya çı¬kan ekonomik büyümenin rakamlarda oluşturduğu iyimser tablo ise, işgücü göstergelerine ancak 2010 yılında yansıyabilmiştir. \"İstihdam¬la birlikte ekonomik büyüme\" prensibine riayet edilerek hareket edilmesinin, işsizlik olgusunun getirdiği sosyo-ekonomik sorunlarda dikkate alınarak, özellikle ahlaki değerlerin de korunabilmesi adına bireylerin huzur ve refah seviyesi yüksek bir toplumda yaşayabilmesi için önemi büyüktür. Bu nedenle Türkiye\′nin uyguladığı genel eko¬nomi politikaları içerisinde, sahip olduğu potansiyel ve kendi dina¬mikleri de göz önüne alınarak istihdam ve işsizlik sorununun çözüm¬lenmesinde sorunun doğru algılanması ile daha dikkatli ve etraflıca politikaların üretilmesi ve uygulanması büyük önem arz etmektedir.
Çalışma 4 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, istihdam ve işsizliğe ilişkin kavramlar ile iktisat kuramında istihdam teorileri ele alınmıştır. İkinci bölümde, Türkiye\′de uygulanan istihdam ve işsizlik politikalarına mikro ve makro yönüyle değinilmiş ve özellikle mikro politikalar olan aktif ve pasif işgücü piyasası politikaları üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde, Türkiye\′de işsizlik sorununun çö¬zümlenmesinde Cumhuriyet\′in kuruluş yıllarından bugüne kadar uygulanan ekonomi politikalarının neler olduğu ve bu politikaların etkinliği analiz edilmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümde Türki¬ye\′deki işgücü piyasasının durumu ve işsizliğin özellikleri çeşitli gös¬tergeler yardımıyla belirlenmeye çalışılmıştır.
ONSOZ
Teknolojik gelişmede meydana gelen artışlar ve üretim biçimle¬rinde yaşanan bilgi toplumuna geçiş süreci, istihdamı doğrudan etki¬leyen unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkenin ekonomik ge¬lişmişlik düzeyi ve sosyal kalkınma seviyesinin önemli bir göstergesi, istihdam yapısı ve işsizliğin boyutudur. Ülkelerin sosyo-ekonomik durumlarına göre farklı bir tablo ortaya konsa da birçok ülkenin or¬tak sorunu işsizlik rakamlarının yüksekliğidir. Türkiye\′de esas itiba¬riyle ekonomide başlatılan yapısal reform sürecinin dinamo etkisiyle 1950\′li yıllardan itibaren gündemde olan ve son otuz yıl içinde adını daha çok duyuran istihdam yapısı ve işsizlik olgusunun başlıca ne¬denleri arasında hızlı nüfus artışı, bölgelerarası ekonomik gelişme farklılıkları, köyden kente göç, siyasi ve ekonomik istikrarsızlıklar sayılabilir.
Son yıllarda ekonomik büyümeyle doğru orantılı oluşan beklen¬tilerde olduğu gibi daha çok insana üretken istihdam sağladığı tak¬dirde Ulusal gelirde meydana gelen artış, anlam ifade etmektedir. Türkiye\′nin gündemindeki en önemli sorunlardan birisi işsizlik, açlık ve yoksulluktur. Resmi verilere göre, nüfusumuzun yüzde 43\′ü yok¬sul, yüzde 12\′si ise açlık sınırının altında yaşamını sürdürmekte, mil¬yonlarca insanımız işsizlik sorunuyla karşı karşıya bulunmaktadır. Ülkede sağlanan ekonomik büyüme ve refah artışından pay alına¬bilmesi, her şeyden önce bir işte çalışıyor olunmasını gerektirmekte¬dir. Yüzyılın en önemli sosyal sorunu olan işsizlik sorununun çözü¬mü için önce artış hızını durdurmak ve sonra da azaltmak için gerekli politik önlemlerin alınması kaçınılmazdır. Bu sadece işsizlik sigorta¬ları aracılığıyla pasif işgücü politikaları şeklinde değil, aynı zamanda bireyin girişimcilik yeteneği ve becerilerini de geliştiren aktif işgücü politikaları ile de beraberce uygulanmalıdır. Böylece çok önemli bir diğer sorun olan tüketen değil, üreten bir toplum olma yolunda me¬safeler katedilebilecektir. Konfüçyüz\′ün dediği gibi, \"balık yemeği değil, balık tutmayı öğretmek\" önemlidir.
İstihdam ve işsizlik sorununun geniş bir perspektifte ele alındığı çalışmanın, konuya ilgi gösterenlere fayda sağlaması en birincil ama¬cımızdır. Desteğini ve sabrını esirgemeyen aileme ve yayında emeği geçen Adalet Yaymevi\′ne içten teşekkürlerimi bir borç bilirim.
Saygılarımla, Yrd. Doç. Dr. Hatice Nur GERMİR
İzmir, 2012
İÇİNDEKİLER
1. -İSTİHDAM VE İŞSİZLİK KAVRAMLARI-3
1. 1. -İSTİHDAMIN TANIMI-3
1. 2. -İSTİHDAM TÜRLERİ-4
1. 2. 1. -Tam İstihdam-4
1. 2. 2. -Eksik İstihdam-5
1. 2. 3. -Aşırı İstihdam-5
1. 3. -İŞSİZLİK KAVRAMI-5
1. 3. 1. -İşsizlik Türleri-6
1. 3. 1. 1. -Açık İşsizlik-6
1. 3. 1. 2. -Gizli İşsizlik-7
1. 3. 1. 3. -İradi İşsizlik-7
1. 3. 1. 4. -Gayri İradi (Gönülsüz) İşsizlik-7
1. 3. 1. 5. -Strüktürel (Yapısal) İşsizlik-8
1. 3. 1. 6. -Teknolojik İşsizlik-8
1. 3. 1. 7. -Konjonktürel İşsizlik-9
1. 3. 1. 8. -Mevsimlik İşsizlik-9
1. 3. 1. 9. -Arızi (Fonksiyonel) İşsizlik-9
1. 3. 1. 10. -Doğal İşsizlik-10
1. 3. 1. 11. -Sürekli Durgunluk İşsizliği-11
1. 3. 2. -İşsizliğin Ölçülmesi-11
1. 3. 3. -İşsizliğin Maliyeti-13
1. 4. -İKTİSAT KURAMINDA İSTİHDAM TEORİLERİ-16
1. 4. 1. -Teorik İstihdam Teorileri-16
1. 4. 1. 1. -Klasik İstihdam Teorisi-16
1. 4. 1. 1. 1. -Mahreçler Kanunu (Say Kanunu)-17
1. 4. 1. 1. 2. -Klasik Faiz Teorisi(Ödünç Verilebilir Fonlar Teorisi)-18
1. 4. 1. 1. 3. -Ücret Teorisi-18
1. 4. 1. 2. -Marksist Yaklaşımda İstihdam-19
1. 4. 1. 3. -Keynesyen İstihdam Teorisi-20
1. 4. 1. 4. -Monetarist İstihdam Teorisi-21
1. 4. 1. 5. -Arz Yönlü İktisat Teorisi-23
1. 4. 1. 6. -Yeni Klasik Teori (Rasyonel Beklentiler Teorisi)-24
1. 4. 1. 7. -Yapısalcı Yaklaşım-24
1. 4. 1. 7. 1. -Okun Kanunu-25
1. 4. 1. 8. -Post-Keynesyen Teori-26
2. -TÜRKİYEDE İSTİHDAM VE İŞSİZLİK POLİTİKALARI-27
2. 1. -İSTİHDAM VE İŞSİZLİK POLİTİKALARININ ÖNEMİ-27
2. 2. -MAKRO EKONOMİK POLİTİKALAR-28
2. 2. 1. -Para Politikası-28
2. 2. 2. -Maliye Politikası-30
2. 2. 3. -Gelirler Politikası-32
2. 3. -MİKRO EKONOMİK POLİTİKALAR-35
2. 3. 1. -Pasif İşgücü Piyasası Politikaları-35
2. 3. 1. 1. -İşten Çıkartılanlara Ödenecek Tazminat-36
2. 3. 1. 2. -İşsizlik Sigortası-38
2. 3. 1. 3. -İşsizlik Yardımı-39
2. 3. 2. -Türkiyede Pasif İşgücü Piyasası Politikalarının Uygulanması-39
2. 3. 2. 1. -İşsizlik Sigortası Hizmetleri-40
2. 3. 2. 2. -Ücret Garanti Fonu Ödemeleri-41
2. 3. 2. 3. -Kısa Çalışma Ödemeleri-42
2. 3. 2. 4. -İşsizlik Sigortası Fonunun Mali Durumu-43
2. 3. 2. 4. 1. -İşsizlik Sigortası Fonunun Gelirleri-43
2. 3. 2. 4. 2. -İşsizlik Sigortası Fonunun Giderleri-43
2. 3. 2. 4. 3. -Fon Kaynaklarının Değerlendirilmesi-44
2. 3. 2. 4. 4. -Fonun Toplam Gelir ve Giderleri-44
2. 3. 2. 4. 5. -Fonun Denetimi-47
2. 3. 3. -Aktif İşgücü Piyasası Politikaları-47
2. 3. 3. 1. -İşsizliği Önlemeye Yönelik Tedbirler-51
2. 3. 3. 1. 1. -Mesleki Eğitim Programları-52
2. 3. 3. 1. 2. -Girişimcilere Sağlanan Yardımlar-53
2. 3. 3. 1. 3. -İstihdam Danışmanlığı Hizmetleri-53
2. 3. 3. 1. 4. -Kamunun Yeni İstihdam Alanları Oluşturması-54
2. 3. 3. 1. 5. -İstihdam Arttırıcı Sübvansiyonlar-55
2. 3. 3. 2. -İşsizliği Sınırlamaya Yönelik Tedbirler-56
2. 3. 3. 2. 1. -Haftalık Çalışma Sürelerinin Kısaltılması-56
2. 3. 3. 2. 2. -Esnek Çalışmanın Yaygınlaştırılması-57
2. 3. 3. 2. 3. -İşgücü Hareketliliğinin Arttırılması-57
2. 3. 3. 2. 4. -Erken Emeklilik Uygulamaları-58
2. 3. 4. -Türkiyede Aktif İşgücü Piyasası Politika Araçlarını Kullanarak İstihdama Katkıda Bulunan Kurum ve Kuruluşlar-58
2. 3. 4. 1. -Türkiye İş Kurumu Tarafından Düzenlenen Kurslar ve İŞKURun Yeniden Yapılandırılması-59
2. 3. 4. 2. -Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB)-62
2. 3. 4. 3. -Milli Eğitim Bakanlığı-64
2. 3. 4. 4. -T. C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü-65
2. 3. 4. 4. 1. -Kırsal Alanda Sosyal Destek Projesi (KASDEP)-65
2. 3. 4. 4. 2. -Proje Destekleri-66
2. 3. 4. 4. 2. 1. -Geçici İstihdam Proje Destekleri-66
2. 3. 4. 4. 2. 2. -İşbirliğine Yönelik Sosyal Hizmet Proje Destekleri-66
2. 3. 4. 4. 2. 3. -İstihdama Yönelik Beceri Kazandırma Eğitimi Proje Destekleri-67
2. 3. 4. 4. 2. 4. -Gelir Getirici Proje Destekleri-68
2. 3. 4. 4. 3. -Uygulaması Biten Projeler-68
2. 3. 4. 4. 3. 1. -Sertifikalı Tarım İşçileri Projesi (SETİP)-68
2. 3. 4. 4. 3. 2. -İş Destek Projesi-69
2. 3. 4. 4. 3. 3. -Sosyal Riski Azaltma Projesi (SRAP)-69
2. 3. 4. 4. 3. 4. -SRAP Yerel Girişimler Bileşeni Kapsamındaki Proje Destekleri-70
2. 3. 4. 5. -Kültür ve Turizm Bakanlığı-70
2. 3. 4. 6. -Belediyeler-72
2. 3. 4. 7. -Özel İstihdam Büroları-72
2. 3. 4. 7. 1. -Özel İstihdam Bürolarının Tanımı-73
2. 3. 4. 7. 2. -Özel İstihdam Bürolarını İlgilendiren Yasal Mevzuat-73
2. 3. 4. 7. 3. -Özel İstihdam Bürosu Açma ve Çalışma Koşulları-74
2. 3. 4. 7. 4. -Özel İstihdam Bürolarının Faaliyet Alanı-75
2. 3. 4. 7. 5. -ABde Özel İstihdam Büroları-82
2. 3. 5. -Aktif İşgücü Piyasası Politikası Araçlarına Yapılan Harcamalar-92
2. 3. 5. 1. -Türkiyede Yapılan Harcamalar-92
2. 3. 5. 2. -AB ve OECD Ülkelerinde AİPP Harcamaları-95
3. -TÜRKİYEDE UYGULANAN İSTİHDAM POLİTİKALARI-97
3. 1. -CUMHURİYET DÖNEMİNDE UYGULANAN İSTİHDAM POLİTİKALARI (1923-1933)-97
3. 2. -DEVLET MÜDAHALESİ DÖNEMİ-100
3. 3. -PLANLI DÖNEM (1946-1960)-103
3. 4. -PLANLI KALKINMA DÖNEMİ (1960-2005)-104
4. -TÜRKİYEDE İŞGÜCÜ PİYASASININ GELİŞİMİ VE İŞSİZLİĞİN BOYUTLARI-151
4. 1. -TÜRKİYEDE İSTİHDAMIN YAPISI VE GELİŞMELER-151
4. 1. 1. -Türkiyede Nüfus ve İşgücü Emek Arzı-152
4. 1. 2. -İstihdam Düzeyi ve Ekonomik Büyüme Arası İlişkinin İrdelenmesi-154
4. 1. 3. -Türkiye de İşgücü Piyasasının Genel Durumu-157
4. 1. 3. 1. -İşgücü Piyasasının Genel Görüntüsü-159
4. 1. 3. 2. -Türkiyede Ekonomik Faaliyete Göre İstihdamın Gelişimi-160
4. 1. 3. 3. -OECD Üyesi Ülkelerde İşgücü Piyasasının Görüntüsü-161
4. 1. 3. 4. -Türkiyede Nüfusun İşgücüne Katılım Durumu-163
4. 1. 3. 4. 1. -Türkiyede Kadınların İşgücüne Katılımı-164
4. 1. 3. 4. 1. 1. -Eğitim Durumuna Göre Türkiyedeki Kadın İşgücünün Bazı Ülkelerle Karşılaştırılması-164
4. 1. 4. -Türkiyede İstihdamın Bölgesel Dağılımı-166
4. 1. 5. -Türkiyede Kayıt Dışı İstihdam-169
4. 2. -TÜRKİYEDE İŞSİZLİĞİN GENEL DURUMU-175
4. 2. 1. -Türkiyede İşsizliğin Yapısal Görüntüsü-175
4. 2. 2. -Dünyada İşsizlik Durumu-181
4. 2. 3. -Türkiyede İşsizliğin Eğitim Durumuna Göre Dağılımı-183
4. 2. 4. -Türkiyede İş Arama Süresine Göre İşsizlerin Durumu-185
4. 2. 5. -Türkiyede Genç İşsizlerin Durumu-186
4. 2. 6. -Türkiyede İşsizliğin Bölgesel Dağılımı-188
GENEL DEĞERLENME-189
KAYNAKÇA-193
EKLER-207
TABLOLAR
Tablo. 1: -Ücret Garanti Fonu Ödemeleri (2005-2011) (Bin TL)-42
Tablo. 2: -Kısa Çalışma Süreleri (Bin TL)-43
Tablo. 3: -İşsizlik Sigortası Fonunun Gelir-Gider Tablosu (Bin TL)-45
Tablo. 4: -Fon Portföyünün Getirisi-46
Tablo. 5: -Yeni Girişimci Desteği Destek Unsurları-63
Tablo. 6: -İş Geliştirme Merkezi Desteği Destek Unsurları-64
Tablo. 7: -2003-2008 (Kasım) Dönemi Geçici İstihdam Proje Destekleri-66
Tablo. 8: -2003-2008 (Kasım) Dönemi İşbirliğine Yönelik Sosyal Hizmet Proje Destekleri-67
Tablo. 9: -2003-2008 (Kasım) Dönemi İstihdam Eğitimi Proje Destekleri-67
Tablo. 10: -2003-2008 (Kasım) Dönemi Gelir Getirici Küçük Ölçekli Proje Destekleri-68
Tablo. 11: -İllere Göre Özel İstihdam Bürolarının Dağılımı-78
Tablo. 12: -Büro Çalışan Sayıları (Günlük Tam-Zamanlı Çalışan Dengi x 1, 000)-85
Tablo. 13: -AİPP Harcamaları (GSYİHnın %si olarak)-96
Tablo. 14: -1923-1933 Yılları Arasında Sektörlere Göre İstihdam Dağılımı (Bin Kişi)-99
Tablo. 15: -1930-1945 Yılları Arasında Sektörlere Göre İstihdam Dağılımı (Bin Kişi)-102
Tablo. 16: -Çalışan Nüfusun Ana Sektörlere Bölünümü (1962-1977)(milyon)-105
Tablo. 17: -Çalışan Nüfusun Ana Sektörlerde Yüzde Dağılımı (%)-106
Tablo. 18: -Sanayide Çalışan Nüfusun Alt Sektörlere Göre Bölünümü (1962-1977) (Bin)-106
Tablo. 19: -İstihdamda Gelişmeler (1962-1972) (a)-108
Tablo. 20: -Nüfusun Üç Ana Yaş Grubu Arasında Bölünüşü (1965 - 1975) (%)-109
Tablo. 21: -İşgücü Piyasasında Gelişmeler (1979-1983) (1984-1989) (K + E) (Bin Kişi)-114
Tablo. 22: -Türkiyede Sektörel İstihdam (1979 - 1989) (K + E) (Milyon Kişi)-115
Tablo. 23: -Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde Hedeflenen-Gerçekleşen İstihdam Durumu (Milyon Kişi)-116
Tablo. 24: -Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde Hedeflenen ve Gerçekleşen İstihdam Durumu (Bin Kişi)-118
Tablo. 25: -Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler (15 Yaş Üstü) (Bin Kişi)-120
Tablo. 26: -Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler. 1 (15+Yaş) (Bin Kişi)-123
Tablo. 27: -Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler. 2 (15+Yaş) (Bin Kişi)-124
Tablo. 28: -Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler (1995-2005) (15+Yaş, Bin Kişi)-127
Tablo. 29: -Yurtiçi İstihdam Göstergeleri (2000 -2005)-131
Tablo. 30: -2004 Yılı Bazı Ülkeler Karşılaştırmalı İşgücü Verimliliği Göstergeleri-133
Tablo. 31: -İş Ortamına İlişkin Göstergelerde Türkiye OECD Karşılaştırması(2005)-134
Tablo. 32: -Hizmetler Sektörüne İlişkin Göstergeler (1)-136
Tablo. 33: -İstihdama İlişkin Göstergeler (2000-2005) (Yüzde)-137
Tablo. 34: -İstihdam Göstergeleri (2006-2013 Projeksiyonu) (Yüzde)-140
Tablo. 35: -İşgücü Piyasasında Gelişmeler (2006-2007) (15Yaş+, Bin Kişi)-141
Tablo. 36: -İşgücü Piyasasında Gelişmeler (2006-2010)-142
Tablo. 37: -Temel İstihdam ve İşgücü Göstergeleri (2003-2006)-142
Tablo. 38: -2006 Yılında İşgücünün Eğitim Düzeyi-143
Tablo. 39: -2006 Yılı Bazı Ülkeler Karşılaştırmalı İşgücü Verimliliği Göstergeleri-144
Tablo. 40: -Yıllar İtibariyle Nüfus Artış Oranı (1990-2010)-153
Tablo. 41: -Nüfusun Kentsel - Kırsal Dağılımı (1955-2010) (%)-154
Tablo. 42: -Türkiyede Çalışma Çağı Nüfusu İçinde İstihdam Rakamları (1980-2010)-155
Tablo. 43: -GSYİHda Meydana Gelen Gelişmeler (1999-2010) (%)-157
Tablo. 44: -Türkiyede İşgücü Piyasasındaki Temel Göstergeler (Bin)-159
Tablo. 45: -Türkiyede İstihdamın Sektörel Dağılımı (15 Yaş +) (Bin Kişi)-161
Tablo. 46: -OECD Üyesi Ülkelerin Ekonomik Faaliyetine Göre İstihdamın Dağılımı (2008-2009) (%)-162
Tablo. 47: -Türkiyede İşgücüne Katılım Oranları (1990-2010) (Kentsel-Kırsal) (K+E) (%)-163
Tablo. 48: -Eğitim Düzeyine Göre 15-64 Yaş Arası Çalışabilir Kadın Nüfusu (Bin Kişi) (2009)-165
Tablo. 49: -Eğitim Durumuna Göre İşgücüne Katılım Oranı Farklarının Ayrıştırılması-165
Tablo. 50: -Kadın İşgücüne Katılım Oranı Farklarının Ayrıştırılması-166
Tablo. 51: -2010 Yılı İl Düzeyinde Temel İşgücü Göstergeleri-168
Tablo. 52: -Türkiyede Kayıtdışı İstihdam Oranları (1988-2009)-171
Tablo. 53: -Esas İşlerinden Dolayı SGKa Kayıtlı Olmayanlar-173
Tablo. 54: -İşsizlik Oranlarının Dağılımı (1988-2009)-178
Tablo. 55: -Dünyada İşsizlik Oranları-182
Tablo. 56: -Türkiyede Eğitim Durumuna Göre İşsizler (1988-2009) (%)-183
Tablo. 57: -İş Arama Süresine Göre İşsizler (2000-2009) (Bin Kişi)-185
Tablo. 58: -15-24 Yaş Grubu Nüfusun İşgücü Göstergeleri (1988-2009)-187
GRAFİKLER
Grafik. 1: -İşsizlik Sigortası Ödemeleri (Eylül 2009-Eylül 2011)-41
Grafik. 2: -Fon Portföyünün Yatırım Araçları İtibariyle Dağılımı-46
Grafik. 3: -ÜFE, Döviz Sepeti ve İşsizlik Sigortası Fonu Getirisi-47
Grafik. 4: -Şirketler İki Ana Nedenden Dolayı Dönemsel Çalışmaya İhtiyaç Duyar: Yoğun Dönemler ve Esneklik-86
Grafik. 5: -Farklı İK Servisleri için Ülkelerin Değişik Seviyelerdeki Değişimi-87
Grafik. 6: -Japonyadaki Kontrolün Kaldırılması ile Firmaların Dönemsel İşçi Bulma Bürolarına da Başvuruları Artmıştır-88
Grafik. 7: -Özel İstihdam Ajansları Hayat Tarzı Seçimleri ve İş İle İlgili Çözümler Sunar-89
Grafik. 8: -Avrupa Ülkelerinde İşgücü-119
Grafik. 9: -Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış İşsizlik Oranları-181
Grafik. 10: -Türkiyede İşsizlik Haritası-188
ŞEKİLLER
Şekil. 1: -Özel İstihdam Sektörünün Kamu Maliyesine Katkıları-88
Şekil. 2: -Özel İstihdam Sektörü Adil Olmayan Tüzük-Kısıtlamalar İle Karşı Karşıyadır. -90
Şekil. 3: -Dönemsel Çalışmanın Bazı Sektörlerde Yasaklanması Kaldırılsın-91
Şekil. 4: -Özel İstihdam Ajanslarının İK Hizmeti Vermesinin Önü Açılmalıdır. -91