Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Türk Vergi Sisteminde Vergiyi Doğuran Olay
Türk Vergi Sisteminde Vergiyi Doğuran Olay
Hazırlanıyor
Sayfa Sayısı
:
144
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2008
ISBN NO
:
9789944719186
29,00
TL 
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
TÃœRK VERGÄ° SÄ°STEMÄ°NDE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY
GÄ°RÄ°Åž
Hiç kuÅŸku yok ki vergilendirme sürecinde vergiyi doÄŸuran olay ilk ve esas unsurlardan birisidir ′ .
Vergiyi doğuran olay Vergi Usul Kanununun 2 Vergi Alacağının Tayini başlığındaki dördüncü bölümü 19 ncu maddesinde düzenlenmiştir. Madde hükmü "Vergi alacağı vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar. Vergi alacağı mükellef bakımından vergi borcunu teşkil eder." şeklindedir.
Vergiyi doğuran olayın belirlenmesi vergilendirme sürecinin çeşitli aşamalarında önem arz etmektedir. Vergiyi doğuran olayın önemini ortaya koyan bu aşamaları şu şekilde sıralayabiliriz :
- Uygulanacak vergi kanununun tespiti,
- Vergi mükellefinin tespiti,
- Matrahın tespiti,
- Uygulanacak vergi oranının tespiti,
- Zamanaşımı açısından baz alınacak tarihin tespiti konusunda önem arz etmektedir .
1 Bedii Necmettin Feyzioğlu, "Mükellefiyet Doğurucu Vaka (Vergiyi Doğuran Hadise)", Siyasal
Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Yıl 1952, s. 52.
2R.G. 10.01.1961, Sayı: 10705
3 Özhan Uluatam - Yaşar Methibay, Vergi Hukuku, İmaj Yayıncılık, Ankara 1999, s. 104;
Mehmet Ali Özyer, Açıklama ve Örneklerle Vergi Usul Kanunu Uygulaması, Hesap
1
Vergiyi doğuran olay aynı zamanda verginin yasallığı ilkesini, mükellefin özgürlüklerini devlete karşı korumayı, vergilendirmede keyfilik yerine hukukun üstünlüğü ilkesini esas alan bir unsurdur 4.
Bu kapsamda, vergi yasalarında düzenlenmiş olan vergiyi doğuran olay gerçekleşmeden mükellef ile mevcut olan hukuki durum, hukuki işlem ve maddi fiil veya olay ile bir bağ kurup vergilendirme yapılamamaktadır. Mükellefin vergilendirilebilmesi, vergiyi doğuran olayın ilgili vergi kanununda belirlenmesine bağlıdır. Kısacası vergiyi doğuran olay vergi yasalarında yer alıyorsa ve mükellef ile bağlantısı yapılabiliyorsa vergilendirme yapılacak, aksine söz konusu olduğu durumlarda da verginin yasallığı ilkesi gereği genişletici yorum ve örnekseme yapılmayacaktır .
Vergi borcu, vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile ortaya çıktığından ve uygulamada da çoğunlukla uyuşmazlıkların vergi borcunun doğumu konusunda olmasından dolayı vergiyi doğuran olay ayrı bir önem kazan¬maktadır6.
Vergi borcunun doÄŸumu ile ilgili olarak doktrinde iki farklı görüş vardır. MORANGE ve GIANNINI′nin savundukları birinci görüşe göre vergi borcu, kanunda belirtilen vergiyi doÄŸuran olayın gerçekleÅŸmesi ile baÅŸka herhangi bir idari muameleye gereksinim kalmadan doÄŸmaktadır. Bu görüşe göre kanunlarda belirtilen vergiyi doÄŸuran olayın gerçekleÅŸmesi halinde vergi borcu kendiliÄŸinden doÄŸmaktadır 7. JEZE ve TROTABAS′ın savundukları ikinci görüş de ise, vergi borcu, ancak kanunlarla belirlenmiÅŸ vergiyi doÄŸuran olayın gerçekleÅŸmesi sonucunda idare tarafından bir idari muamele ile doÄŸmaktadır ki bu muamele tarh ve tahakkuktur 8. BaÅŸka bir ifade ile bu görüşe göre vergiyi doÄŸuran olay vergi borcu için ön koÅŸul olmaktadır9.
Bu çalışmada; vergiyi doğuran olayı mevcut vergi yasaları, Danıştay kararları ve özelgeler ışığında ayrıntılı olarak inceleyerek elde edilen sonuçların verginin yasallığı ilkesi çerçevesinde ortaya konulması amaçlan¬maktadır.
Uzmanları Derneği, Aralık 2004, s. 79; Salih Özel, "Vergiyi Doğuran Olay Kavramı", Yaklaşım, Ocak 2005, Sayı 145, s. 9.
4 Özel, s. 9.
5 Gülsen GüneÅŸ, ′Hukuka ve Ahlaka Aykırı Faaliyetlerin Vergilendirilmesi", Selim Kaneti′ye
ArmaÄŸan, Ä°stanbul 1996, s.241.
6
(′ Yusuf Karakoç, "Gelir Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay I (Gelirin Elde Edilmesi)", Vergi Dünyası, Eylül 1996, Sayı 181, s. 105.
FeyzioÄŸlu, s. 74.
FcyzioÄŸlu, s. 74-77. ′′ Yusuf KıldiÅŸ, "Türk Vergi Hukukunda Vergiyi DoÄŸuran Olay", E-Yaklaşım, Nisan 2006, Sayı 33, www.muhasebetr.com (09.07.2007)
2
Türk vergi sisteminde vergiyi doğuran olay konulu çalışmamızı üç bölüm halinde yapacağız. Birinci bölümde; vergiyi doğuran olaya genel bakış adı altında kavramın tanımı, bağlı bulunduğu kanuni şartlar, hukuki önemi (geriye yürümezlik ilkesi), sınıflandırılması, genel ahlaka ve hukuka aykırı olması ve verginin konusu arasındaki farkın incelenmesi hedeflenmiştir.
Çalışmamızın ana bölümünü oluşturan ikinci bölümde; vergiyi doğuran olayın mevcut vergiler itibariyle ayrıntılı olarak Danıştay kararları ve özelgeler ışığında inceleyerek genel bir görünümün ortaya konulması hedeflenmektedir.
Son bölüm olan üçüncü bölümde ise; vergiyi doğuran olayın sonuçları adı altında vergilendirme döneminin tayini ve tarifesi, zamanaşımı süresi ve ceza kesmede zamanaşımı yönlerinden incelendikten sonra elde edilen sonuçlar değinilerek önerilere yer verilmesi hedeflenmiştir.
3
İÇİNDEKİLER
Önsöz I
Yazar (Metehan TOPSAKAL) Özgeçmiş III
Kısaltmalar XI
GiriÅŸ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAYA GENEL BAKIÅž
1.1.Kavramın Tanımı 5
1.2.Vergiyi Doğuran Olayın Bağlı Bulunduğu Kanuni Şartlar 7
1.2. l.Yasalhk Ä°lkesi 7
1.2.2.Ön İzin (Bütçe Kanunu) 11
1.3.Vergiyi Doğuran Olayın Hukuki Önemi 12
lAVergiyi Doğuran Olayın Sınıflandırılması 18
1.5.Vergiyi Doğuran Olayın Genel Ahlaka ve Hukuka Aykırı
Olması Durumu 20
l.ö.Verginin Konusu İle Vergiyi Doğuran Olay Arasındaki Fark 23
İKİNCİ BÖLÜM
VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAYIN MEVCUT VERGÄ°LER
Ä°TÄ°BARÄ°YLE Ä°NCELENMESÄ°
2.1.1 .Gelir Vergisi Kanununda Vergiyi Doğuran Olay Yöntemlerine
Genel Bakış 25
V
2.1.1.1.Elde Etme 25
2.1.1.2.Tahakkuk 26
2.1.1.3.Hukuki Tasarruf 26
2.1.1.4.Ekonomik Tasarruf 27
2.1.1.5.Fiili Tasarruf 27
2.1.2.Ticari Kazançlar 28
2.1.2.1.Ticari Kazançların Konusu 28
2.1.2.2.Ticari Kazançlarda Vergiyi Doğuran Olay 29
2.1.2.2.1.Gayrimenkul Satışlarında Elde Etme 32
2.1.2.2.2.Özel İnşaat İşlerinde Elde Etme 34
2.1.2.2.3.Birden Fazla Takvim Yılına Sirayet Eden İnşaat
Ä°ÅŸlerinde Elde Etme 34
2.1.3.Zirai Kazançlar 35
2.1.3.1.Zirai Kazançların Konusu 35
2.1.3.1.1. Zirai faaliyetlerin ticari faaliyetlerle iliÅŸkisi 36
2.1.3.1.2. Zirai faaliyetlerin sınai faaliyetlerle ilişkisi 37
2.1.3.1.3. Zirai faaliyetlerin gayrimenkul sermaye
iradı ile ilişkisi 38
2.1.3.2.Zirai Kazançlarda Vergiyi Doğuran Olay 40
2.1.4.Ãœcretler 41
2.1.4.1.Ãœcretlerin Konusu 41
2.1.4.1.1.Ä°ÅŸverene tabi olma 42
2.1.4.1.2.Belli bir işyerine bağlı olma 43
2.1.4.1.3.Mali ve ekonomik riskin bulunmaması 43
2.1.4.2.Ãœcretlerde Vergiyi DoÄŸuran Olay 44
2.1.5.Serbest Meslek Kazançları 46
2.1.5.1.Serbest Meslek Kazançlarının Konusu 46
2.1.5.1.1.Faaliyetin Sermayeden Ziyade, Åžahsi Mesaiye,
İlmi veya Mesleki Bilgi ve İhtisasa Dayanması 47
2.1.5.1.2.Faaliyetin Bir İşverene Tabi Olmaksızın Şahsi
Sorumluluk Altında, Kendi Nam ve Hesabına Yapılması 48
2.1.5.1.3.Devamlılık 48
2.1.5.2. Serbest Meslek Kazançlarında Vergiyi Doğuran Olay 49
2.1.6.Gayrimenkul Sermaye İratları 51
2.1.6.1.Gayrimenkul Sermaye İratlarının Konusu 51
2.1.6.2.Gayrimenkul Sermaye İratlarında Vergiyi Doğuran Olay 53
2.1.7.Menkul Sermaye İratları 54
2.1.7.1.Menkul Sermaye İratlarının Konusu 54
2.1.7.2.Menkul Sermaye İratlarında Vergiyi Doğuran Olay 55
2.1.7.2.1.Kar Payları 57
2.1.7.2.2.Tahvil Faizleri ve Hazine Bonosu Faizleri 58
2.1.7.2.3.Alacak Faizleri 58
2.1.7.2.4.Mevduat Faizleri 59
2.1.7.2.5.Hisse Senetleri ve Tahvillerin Vadesi GelmemiÅŸ
Kuponlarının Satışları 59
2.1.7.2.6.İştirak Hisselerinin Sahibi Adına Henüz Tahakkuk
Etmemiş Kar Payları 59
2.1.7.2.7.Senetlerin Iskonto Edilmesi 59
2.1.7.2.8. Faizsiz Olarak Kredi Verenler ve Kar ve Zarar Ortaklığı Belgeleri İle Kar ve Zarara Katılma Hesabı
Karşılığında Ödenen Kar Payları 60
2.1.7.2.9.Repo Gelirleri 60
2.1.7.2.lO.Bireysel Emeklilik Sistemleri 60
2.1.8.Diğer Kazanç ve İratlar 60
2.1.8.1.Diğer Kazanç ve İratların Konusu 60
2.1.8.2.Diğer Kazanç ve İratlarda Vergiyi Doğuran Olay 63
2.1.8.2.1.Değer Artış Kazançlarında Vergiyi Doğuran Olay 63
2.1.8.2.2.Arızi Kazançlarda Vergiyi Doğuran Olay 63
2.2.Kurumlar Vergisi Kanunu 64
2.2.1.Kurumlar Vergisinin Konusu 64
2.2.2.Kurumlar Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay 64
2.3.Damga Vergisi Kanunu 65
2.3.1.Damga Vergisinin Konusu 65
2.3.1.1.Bir Hususu İspat ve Belli Edecek Kağıdın Düzenlenmesi ....65
2.3.1.2.Düzenlenen Kağıtların (1) Sayılı Tabloya Dahil Olması 66
2.3.2.Damga Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay 66
2.3.2.1.Kağıtların Düzenlenmesinden Sonra İşlemin Feshedilmesi ..67
2.3.2.2.Mutlak Butlana Konu Ä°ÅŸlemler 68
2.4. Katma DeÄŸer Vergisi Kanunu 69
2.4.1.Katma DeÄŸer Vergisinin Konusu 69
2.4.1.1. Ä°ÅŸi emin Türkiye′de Yapılması 70
2.4.1.2.İşlemin Ticari, Sınai, Zirai ve Mesleki Faaliyet
Çerçevesinde Yapılması 71
2.4.1.3.İşlemin Teslim Niteliğinde Olması 71
2.4.1.4.İşlemin Hizmet Niteliğinde Olması 72
2.4.1.4.1 .İşletme Sahiplerinin veya Yakınlarının Hizmetten
Karşılıksız Yararlanması 72
2.4.1.4.2.İşletme Personelinin Hizmetten Karşılıksız
Yararlandırılması 73
2.4.1.4.3.Başka Kişilerin Hizmetten Karşılıksız
Yararlandırılması 74
2A.2.i^MmSr£-~2P′r Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay 75
2.4.2.1.Mal Tesliminde 76
2.4.2.1.1.Mal Teslimi 76
2.4.2.1.2.Mal Tesliminden Önce Fatura Kesilmesi 77
2.4.2.1.3.Komisyoncular ve Konsinyasyoncular 80
2.4.2. lAMalın Kısım Kısım Teslimi 80
2.4.2.1.5.Mal Bedelinin Trampaya Tabi Tutulması 81
2.4.2.l.ö.Malm Tesliminden Önce Avans Alınması 81
2.4.2. U.Müşteri Kabul Şartına Bağlı Mal Satışları 82
2.4.2.2.Hizmet Ä°ÅŸlerinde 83
2.4.2.3.Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olayda Özel
Durumlar 84
2.4.2.3.1.Konaklama Hizmetleri 84
2.4.2.3.2.EÄŸitim Hizmetleri 85
2.4.2.3.3.Sonradan Ortaya Çıkan Fiyat Farkları 86
2.4.2.3.4.İnşaat Taahhüt İşleri 86
2.4.2.3.5.Kiralama Ä°ÅŸlemleri 89
2.4.2.3.ö.Serbest Meslek Kazançları 92
2.5.Özel Tüketim Vergisi Kanunu 94
2.5.1.Özel Tüketim Vergisinin Konusu 94
2.5.2.Özel Tüketim Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 94
2.6.Gider Vergisi Kanunu 95
2.6.1.Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 95
2.6.1.1.Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Konusu 95
2.6.1.2.Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinde Vergiyi
DoÄŸuran Olay 96
2.6.2.Özel İletişim Vergisi 97
2.6.2.1.Özel İletişim Vergisinin Konusu 97
2.6.2.2.Özel İletişim Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 97
2.7.Gümrük Vergisi 98
2.7.1.Gümrük Vergisinin Konusu 98
2.7.2.Gümrük Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 98
2.8.Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu 99
2.8.1.Motorlu Taşıtlar Vergisinin Konusu 99
2.8.2.Motorlu Taşıtlar Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 99
2.9.Veraset ve Ä°ntikal Vergisi Kanunu 101
2.9.1.Veraset ve Ä°ntikal Vergisinin Konusu 101
2.9.2.Veraset ve Ä°ntikal Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay... 102
2.9.2.1.Veraset Yoluyla Ä°ntikal 102
2.9.2.2.Veraset Yolu Hariç Diğer İvazsız İntikal 103
2.9.2.2.1 Yarışma ve Çekilişlerde Kazanılan İkramiyeler 104
2.9.2.2.2.Sigorta Åžirketlerinden Alman Tazminatlar 104
VIII
2.9.2.2.3.Eşler Arasında Rücu Koşuluyla Karşılıklı Bağışta
Bulunulması 104
2.9.2.2.4.Ölünceye Kadar Bakma Koşuluyla Bağışta
Bulunulması 105
2.9.2.3.Mutlak Butlana Konu Olan Ä°ÅŸlemler 105
2.10.Emlak Vergisi Kanunu 106
2.10.1.Emlak Vergisinin Konusu 106
2.10.2.Emlak Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay 107
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN SONUÇLARI
3.1.Vergileme Döneminin Tayini ve Tarifesi Yönünden 109
3.2.Zamanaşımı Süresi Yönünden 112
3.3.Ceza Kesmede Zamanaşımı Uygulaması Yönünden 113
Sonuç 117
Kaynakça 127
GÄ°RÄ°Åž
Hiç kuÅŸku yok ki vergilendirme sürecinde vergiyi doÄŸuran olay ilk ve esas unsurlardan birisidir ′ .
Vergiyi doğuran olay Vergi Usul Kanununun 2 Vergi Alacağının Tayini başlığındaki dördüncü bölümü 19 ncu maddesinde düzenlenmiştir. Madde hükmü "Vergi alacağı vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar. Vergi alacağı mükellef bakımından vergi borcunu teşkil eder." şeklindedir.
Vergiyi doğuran olayın belirlenmesi vergilendirme sürecinin çeşitli aşamalarında önem arz etmektedir. Vergiyi doğuran olayın önemini ortaya koyan bu aşamaları şu şekilde sıralayabiliriz :
- Uygulanacak vergi kanununun tespiti,
- Vergi mükellefinin tespiti,
- Matrahın tespiti,
- Uygulanacak vergi oranının tespiti,
- Zamanaşımı açısından baz alınacak tarihin tespiti konusunda önem arz etmektedir .
1 Bedii Necmettin Feyzioğlu, "Mükellefiyet Doğurucu Vaka (Vergiyi Doğuran Hadise)", Siyasal
Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Yıl 1952, s. 52.
2R.G. 10.01.1961, Sayı: 10705
3 Özhan Uluatam - Yaşar Methibay, Vergi Hukuku, İmaj Yayıncılık, Ankara 1999, s. 104;
Mehmet Ali Özyer, Açıklama ve Örneklerle Vergi Usul Kanunu Uygulaması, Hesap
1
Vergiyi doğuran olay aynı zamanda verginin yasallığı ilkesini, mükellefin özgürlüklerini devlete karşı korumayı, vergilendirmede keyfilik yerine hukukun üstünlüğü ilkesini esas alan bir unsurdur 4.
Bu kapsamda, vergi yasalarında düzenlenmiş olan vergiyi doğuran olay gerçekleşmeden mükellef ile mevcut olan hukuki durum, hukuki işlem ve maddi fiil veya olay ile bir bağ kurup vergilendirme yapılamamaktadır. Mükellefin vergilendirilebilmesi, vergiyi doğuran olayın ilgili vergi kanununda belirlenmesine bağlıdır. Kısacası vergiyi doğuran olay vergi yasalarında yer alıyorsa ve mükellef ile bağlantısı yapılabiliyorsa vergilendirme yapılacak, aksine söz konusu olduğu durumlarda da verginin yasallığı ilkesi gereği genişletici yorum ve örnekseme yapılmayacaktır .
Vergi borcu, vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile ortaya çıktığından ve uygulamada da çoğunlukla uyuşmazlıkların vergi borcunun doğumu konusunda olmasından dolayı vergiyi doğuran olay ayrı bir önem kazan¬maktadır6.
Vergi borcunun doÄŸumu ile ilgili olarak doktrinde iki farklı görüş vardır. MORANGE ve GIANNINI′nin savundukları birinci görüşe göre vergi borcu, kanunda belirtilen vergiyi doÄŸuran olayın gerçekleÅŸmesi ile baÅŸka herhangi bir idari muameleye gereksinim kalmadan doÄŸmaktadır. Bu görüşe göre kanunlarda belirtilen vergiyi doÄŸuran olayın gerçekleÅŸmesi halinde vergi borcu kendiliÄŸinden doÄŸmaktadır 7. JEZE ve TROTABAS′ın savundukları ikinci görüş de ise, vergi borcu, ancak kanunlarla belirlenmiÅŸ vergiyi doÄŸuran olayın gerçekleÅŸmesi sonucunda idare tarafından bir idari muamele ile doÄŸmaktadır ki bu muamele tarh ve tahakkuktur 8. BaÅŸka bir ifade ile bu görüşe göre vergiyi doÄŸuran olay vergi borcu için ön koÅŸul olmaktadır9.
Bu çalışmada; vergiyi doğuran olayı mevcut vergi yasaları, Danıştay kararları ve özelgeler ışığında ayrıntılı olarak inceleyerek elde edilen sonuçların verginin yasallığı ilkesi çerçevesinde ortaya konulması amaçlan¬maktadır.
Uzmanları Derneği, Aralık 2004, s. 79; Salih Özel, "Vergiyi Doğuran Olay Kavramı", Yaklaşım, Ocak 2005, Sayı 145, s. 9.
4 Özel, s. 9.
5 Gülsen GüneÅŸ, ′Hukuka ve Ahlaka Aykırı Faaliyetlerin Vergilendirilmesi", Selim Kaneti′ye
ArmaÄŸan, Ä°stanbul 1996, s.241.
6
(′ Yusuf Karakoç, "Gelir Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay I (Gelirin Elde Edilmesi)", Vergi Dünyası, Eylül 1996, Sayı 181, s. 105.
FeyzioÄŸlu, s. 74.
FcyzioÄŸlu, s. 74-77. ′′ Yusuf KıldiÅŸ, "Türk Vergi Hukukunda Vergiyi DoÄŸuran Olay", E-Yaklaşım, Nisan 2006, Sayı 33, www.muhasebetr.com (09.07.2007)
2
Türk vergi sisteminde vergiyi doğuran olay konulu çalışmamızı üç bölüm halinde yapacağız. Birinci bölümde; vergiyi doğuran olaya genel bakış adı altında kavramın tanımı, bağlı bulunduğu kanuni şartlar, hukuki önemi (geriye yürümezlik ilkesi), sınıflandırılması, genel ahlaka ve hukuka aykırı olması ve verginin konusu arasındaki farkın incelenmesi hedeflenmiştir.
Çalışmamızın ana bölümünü oluşturan ikinci bölümde; vergiyi doğuran olayın mevcut vergiler itibariyle ayrıntılı olarak Danıştay kararları ve özelgeler ışığında inceleyerek genel bir görünümün ortaya konulması hedeflenmektedir.
Son bölüm olan üçüncü bölümde ise; vergiyi doğuran olayın sonuçları adı altında vergilendirme döneminin tayini ve tarifesi, zamanaşımı süresi ve ceza kesmede zamanaşımı yönlerinden incelendikten sonra elde edilen sonuçlar değinilerek önerilere yer verilmesi hedeflenmiştir.
3
İÇİNDEKİLER
Önsöz I
Yazar (Metehan TOPSAKAL) Özgeçmiş III
Kısaltmalar XI
GiriÅŸ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAYA GENEL BAKIÅž
1.1.Kavramın Tanımı 5
1.2.Vergiyi Doğuran Olayın Bağlı Bulunduğu Kanuni Şartlar 7
1.2. l.Yasalhk Ä°lkesi 7
1.2.2.Ön İzin (Bütçe Kanunu) 11
1.3.Vergiyi Doğuran Olayın Hukuki Önemi 12
lAVergiyi Doğuran Olayın Sınıflandırılması 18
1.5.Vergiyi Doğuran Olayın Genel Ahlaka ve Hukuka Aykırı
Olması Durumu 20
l.ö.Verginin Konusu İle Vergiyi Doğuran Olay Arasındaki Fark 23
İKİNCİ BÖLÜM
VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAYIN MEVCUT VERGÄ°LER
Ä°TÄ°BARÄ°YLE Ä°NCELENMESÄ°
2.1.1 .Gelir Vergisi Kanununda Vergiyi Doğuran Olay Yöntemlerine
Genel Bakış 25
V
2.1.1.1.Elde Etme 25
2.1.1.2.Tahakkuk 26
2.1.1.3.Hukuki Tasarruf 26
2.1.1.4.Ekonomik Tasarruf 27
2.1.1.5.Fiili Tasarruf 27
2.1.2.Ticari Kazançlar 28
2.1.2.1.Ticari Kazançların Konusu 28
2.1.2.2.Ticari Kazançlarda Vergiyi Doğuran Olay 29
2.1.2.2.1.Gayrimenkul Satışlarında Elde Etme 32
2.1.2.2.2.Özel İnşaat İşlerinde Elde Etme 34
2.1.2.2.3.Birden Fazla Takvim Yılına Sirayet Eden İnşaat
Ä°ÅŸlerinde Elde Etme 34
2.1.3.Zirai Kazançlar 35
2.1.3.1.Zirai Kazançların Konusu 35
2.1.3.1.1. Zirai faaliyetlerin ticari faaliyetlerle iliÅŸkisi 36
2.1.3.1.2. Zirai faaliyetlerin sınai faaliyetlerle ilişkisi 37
2.1.3.1.3. Zirai faaliyetlerin gayrimenkul sermaye
iradı ile ilişkisi 38
2.1.3.2.Zirai Kazançlarda Vergiyi Doğuran Olay 40
2.1.4.Ãœcretler 41
2.1.4.1.Ãœcretlerin Konusu 41
2.1.4.1.1.Ä°ÅŸverene tabi olma 42
2.1.4.1.2.Belli bir işyerine bağlı olma 43
2.1.4.1.3.Mali ve ekonomik riskin bulunmaması 43
2.1.4.2.Ãœcretlerde Vergiyi DoÄŸuran Olay 44
2.1.5.Serbest Meslek Kazançları 46
2.1.5.1.Serbest Meslek Kazançlarının Konusu 46
2.1.5.1.1.Faaliyetin Sermayeden Ziyade, Åžahsi Mesaiye,
İlmi veya Mesleki Bilgi ve İhtisasa Dayanması 47
2.1.5.1.2.Faaliyetin Bir İşverene Tabi Olmaksızın Şahsi
Sorumluluk Altında, Kendi Nam ve Hesabına Yapılması 48
2.1.5.1.3.Devamlılık 48
2.1.5.2. Serbest Meslek Kazançlarında Vergiyi Doğuran Olay 49
2.1.6.Gayrimenkul Sermaye İratları 51
2.1.6.1.Gayrimenkul Sermaye İratlarının Konusu 51
2.1.6.2.Gayrimenkul Sermaye İratlarında Vergiyi Doğuran Olay 53
2.1.7.Menkul Sermaye İratları 54
2.1.7.1.Menkul Sermaye İratlarının Konusu 54
2.1.7.2.Menkul Sermaye İratlarında Vergiyi Doğuran Olay 55
2.1.7.2.1.Kar Payları 57
2.1.7.2.2.Tahvil Faizleri ve Hazine Bonosu Faizleri 58
2.1.7.2.3.Alacak Faizleri 58
2.1.7.2.4.Mevduat Faizleri 59
2.1.7.2.5.Hisse Senetleri ve Tahvillerin Vadesi GelmemiÅŸ
Kuponlarının Satışları 59
2.1.7.2.6.İştirak Hisselerinin Sahibi Adına Henüz Tahakkuk
Etmemiş Kar Payları 59
2.1.7.2.7.Senetlerin Iskonto Edilmesi 59
2.1.7.2.8. Faizsiz Olarak Kredi Verenler ve Kar ve Zarar Ortaklığı Belgeleri İle Kar ve Zarara Katılma Hesabı
Karşılığında Ödenen Kar Payları 60
2.1.7.2.9.Repo Gelirleri 60
2.1.7.2.lO.Bireysel Emeklilik Sistemleri 60
2.1.8.Diğer Kazanç ve İratlar 60
2.1.8.1.Diğer Kazanç ve İratların Konusu 60
2.1.8.2.Diğer Kazanç ve İratlarda Vergiyi Doğuran Olay 63
2.1.8.2.1.Değer Artış Kazançlarında Vergiyi Doğuran Olay 63
2.1.8.2.2.Arızi Kazançlarda Vergiyi Doğuran Olay 63
2.2.Kurumlar Vergisi Kanunu 64
2.2.1.Kurumlar Vergisinin Konusu 64
2.2.2.Kurumlar Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay 64
2.3.Damga Vergisi Kanunu 65
2.3.1.Damga Vergisinin Konusu 65
2.3.1.1.Bir Hususu İspat ve Belli Edecek Kağıdın Düzenlenmesi ....65
2.3.1.2.Düzenlenen Kağıtların (1) Sayılı Tabloya Dahil Olması 66
2.3.2.Damga Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay 66
2.3.2.1.Kağıtların Düzenlenmesinden Sonra İşlemin Feshedilmesi ..67
2.3.2.2.Mutlak Butlana Konu Ä°ÅŸlemler 68
2.4. Katma DeÄŸer Vergisi Kanunu 69
2.4.1.Katma DeÄŸer Vergisinin Konusu 69
2.4.1.1. Ä°ÅŸi emin Türkiye′de Yapılması 70
2.4.1.2.İşlemin Ticari, Sınai, Zirai ve Mesleki Faaliyet
Çerçevesinde Yapılması 71
2.4.1.3.İşlemin Teslim Niteliğinde Olması 71
2.4.1.4.İşlemin Hizmet Niteliğinde Olması 72
2.4.1.4.1 .İşletme Sahiplerinin veya Yakınlarının Hizmetten
Karşılıksız Yararlanması 72
2.4.1.4.2.İşletme Personelinin Hizmetten Karşılıksız
Yararlandırılması 73
2.4.1.4.3.Başka Kişilerin Hizmetten Karşılıksız
Yararlandırılması 74
2A.2.i^MmSr£-~2P′r Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay 75
2.4.2.1.Mal Tesliminde 76
2.4.2.1.1.Mal Teslimi 76
2.4.2.1.2.Mal Tesliminden Önce Fatura Kesilmesi 77
2.4.2.1.3.Komisyoncular ve Konsinyasyoncular 80
2.4.2. lAMalın Kısım Kısım Teslimi 80
2.4.2.1.5.Mal Bedelinin Trampaya Tabi Tutulması 81
2.4.2.l.ö.Malm Tesliminden Önce Avans Alınması 81
2.4.2. U.Müşteri Kabul Şartına Bağlı Mal Satışları 82
2.4.2.2.Hizmet Ä°ÅŸlerinde 83
2.4.2.3.Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olayda Özel
Durumlar 84
2.4.2.3.1.Konaklama Hizmetleri 84
2.4.2.3.2.EÄŸitim Hizmetleri 85
2.4.2.3.3.Sonradan Ortaya Çıkan Fiyat Farkları 86
2.4.2.3.4.İnşaat Taahhüt İşleri 86
2.4.2.3.5.Kiralama Ä°ÅŸlemleri 89
2.4.2.3.ö.Serbest Meslek Kazançları 92
2.5.Özel Tüketim Vergisi Kanunu 94
2.5.1.Özel Tüketim Vergisinin Konusu 94
2.5.2.Özel Tüketim Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 94
2.6.Gider Vergisi Kanunu 95
2.6.1.Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 95
2.6.1.1.Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Konusu 95
2.6.1.2.Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinde Vergiyi
DoÄŸuran Olay 96
2.6.2.Özel İletişim Vergisi 97
2.6.2.1.Özel İletişim Vergisinin Konusu 97
2.6.2.2.Özel İletişim Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 97
2.7.Gümrük Vergisi 98
2.7.1.Gümrük Vergisinin Konusu 98
2.7.2.Gümrük Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 98
2.8.Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu 99
2.8.1.Motorlu Taşıtlar Vergisinin Konusu 99
2.8.2.Motorlu Taşıtlar Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 99
2.9.Veraset ve Ä°ntikal Vergisi Kanunu 101
2.9.1.Veraset ve Ä°ntikal Vergisinin Konusu 101
2.9.2.Veraset ve Ä°ntikal Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay... 102
2.9.2.1.Veraset Yoluyla Ä°ntikal 102
2.9.2.2.Veraset Yolu Hariç Diğer İvazsız İntikal 103
2.9.2.2.1 Yarışma ve Çekilişlerde Kazanılan İkramiyeler 104
2.9.2.2.2.Sigorta Åžirketlerinden Alman Tazminatlar 104
VIII
2.9.2.2.3.Eşler Arasında Rücu Koşuluyla Karşılıklı Bağışta
Bulunulması 104
2.9.2.2.4.Ölünceye Kadar Bakma Koşuluyla Bağışta
Bulunulması 105
2.9.2.3.Mutlak Butlana Konu Olan Ä°ÅŸlemler 105
2.10.Emlak Vergisi Kanunu 106
2.10.1.Emlak Vergisinin Konusu 106
2.10.2.Emlak Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay 107
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN SONUÇLARI
3.1.Vergileme Döneminin Tayini ve Tarifesi Yönünden 109
3.2.Zamanaşımı Süresi Yönünden 112
3.3.Ceza Kesmede Zamanaşımı Uygulaması Yönünden 113
Sonuç 117
Kaynakça 127
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı