Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk Vergi Hukukunda İSPAT - DELİL
Türk Vergi Hukukunda İSPAT - DELİL
Özgür BİYAN
Sayfa Sayısı
:
293
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055336349
150,00
TL
Yrd. Doç. Dr.
BİYAN, Özgür
Mali Hukuk Bilim Uzmanı
Bursada doğdu. İlk ve orta öğreniminin ardından Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Lisans bölümünü 2001 yılında tamamladı. 2004 yılında Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Bilim Dalı Yüksek Lisans bölümünü bitirdi. .
Aynı yıl Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Bilim Dalında doktora bölümüne başladı. 2009 yılı Temmuz ayında bu programı başarı ile bitirerek Mali Hukuk Doktoru unvanı aldı.
Özel sektörde muhasebe departmanlarında iş hayatına giriş yaptıktan sonra, kısa bir dönem Gümrük Müşavir Yardımcılığı görevinde bulundu. Daha sonra denetim sektörüne geçti. İnternet sitelerinde editörlük, yazarlık, yöneticilik ve yayın kurulu üyeliği yaptı. Bir dönem mali müşavir adaylarına yönelik staja başlatma kurslarında vergi hukuku dersleri verdi. Dört yıl süreyle özel bir denetim firmasında denetçi olarak çalıştı ve vergi hukuku danışmanlığı yaptı. Bazı büyükgrupşirketlerinbünyesindegerçekleşen transfer fiyatlandırması raporu yazım çalışmalarında aktif rol aldı.
Ayrıca apartman ve site yönetimlerine, yöneticilere, profesyonel yöneticilik yapan firmalara site yönetimlerinin vergisel konularda nasıl değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin olarak düzenlenen özel eğitim organizasyonlarında eğitimler verdi
2010 yılının başında Balıkesir Üniversitesi Bandırma İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümüne yardımcı doçent olarak atandı. Halen bu görevini icra etmekte, danışmanlık faaliyetlerine devam etmektedir.
Apartman ve Site Yönetimleri İçin Hukuki ve Mali Rehber (3. baskı) isimli kitabı ile Bursa SMMMO tarafından yayınlanan Tüm Yönleriyle Ücretlilerde Vergi İndirimi (Vergi İadesi) Uygulaması isimli basılı çalışmaları yanında, Vergi Sorunları, Yaklaşım, E-Yaklaşım, Mali Pusula, Güncel Hukuk, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Legal Mali Hukuk, Diyalog, Mali Çözüm gibi mesleki dergilerde ve çeşitli internet sitelerinde Vergi Hukuku konuları ağırlıklı olmak üzere çok sayıda makalesi bulunmaktadır.
ÖNSÖZ
Toplum olmanın bir zorunluluğu, aynı zamanda demokratik, laik ve sosyal bir devlet olmanın bir göstergesi olan -hukuk-, bireylerin uymak zorunda olduğu kuralları düzenlemektedir. Bireylerin kendi aralarında ya da kamu birimleri ile yaşadıkları ihtilaflar hukuk kurallarına göre çözüme kavuşturulmaktadır. İşte bu ihtilaflarda taraflar ileri sürdükleri iddialarını ancak hukuka uygun elde ettikleri delillerle ispatlamakta ve haklarını aramaktadırlar. Hal böyle olunca hukuk biliminde akla ilk gelen başlıklardan biri de -ispat ve delil- hususudur. Belki de -yargılama aşamasının temeli savunulan iddianın ispatlanması ve bu ispatın yerine getirilmesi sırasında sağlam delillerin ileri sürülmesidir- demek yanlış olmayacaktır. Aynı önem vergi hukuku açısından da geçerliliğini korumaktadır.
Beyan esasına, defter ve belge düzenine dayanan Türk vergi hukukunda, bir vakıanın, bir işlemin ortaya konması her şeyden önce tevsiki ile mümkündür. Taraflardan biri mükellef iken diğeri vergi idaresidir. Taraflar belgelerle iddialarını ortaya koymakla yükümlü iseler de bu konuda bir sınırlamaya da tabi değildirler. Önemli olan yapılan işlemin ya da ileri sürülen vakıanın gerçek mahiyetinin ortaya çıkarılmasıdır.
Türk vergi hukukunda en son 1980li yılların başında yapılan değişikliklere göre devam eden ispat ve delil konusu istisnai durumlar dışında serbest delil sistemi içerisinde uygulanmaya devam etmektedir. Ancak detaylı irdelendiğinde sistematik problemler, vakıaların çözümünde eksik kalan düzenlemeler, gelişen bilişim hukuku karşısında yeterli olamayan noktalar dikkat çekmektedir.
-Doktora tezi- olarak Temmuz 2009da kabul edilen bu çalışmamızda Türk vergi hukukunda ispat yükü kurallarının yeri, ispat ve delil sisteminin esasları, ispat ve delil sisteminde dikkate alınması gereken ilkeler, İnsan Hakları Hukukuna ilişkin düzenlemeler karşısında Türk vergi hukukunda ispat ve delil konusu, Türk vergi hukukunda geçerli olan delil türlerine ilişkin problemli hususlar, başta fatura olmak üzere defter ve belge düzeninin ispat konusu karşısındaki durumunun değerlendirilmesi, elektronik imza hukukuna ilişkin düzenlemeler ve uygulama ile ilgili pek çok husus irdelenerek, aksayan yönler, problemli alanlar tespit edilmeye çalışılmış ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Tezlerin özgünlüğü ve bilimselliği açısından çalışmanın sistematiğinde bir değişiklik yapılmamış, ancak kaleme alındığından bugüne kapsamı dahilinde yapılan akademik çalışmalar da teze dahil edilmeye gayret edilmiştir.
Öte yandan çalışmanın tamamlandığı tarih ile basılacağı tarih arasında geçen süreçte hukuki düzenlemelerdeki değişiklikler hız kesmeyen bir şekilde devam etmiştir. Çalışmamızın özünü oluşturan bazı temel kanunlar yeni halleriyle kabul edilmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu çalışmamızda yer alan temel düzenlemeler olarak yeni halleriyle çalışmaya dâhil edilmiştir. Hatta bu bağlamda hem eski hem de yeni Türk Ticaret Kanunu ayrı ayrı çalışmada ele alınmıştır.
İÇİNDEKİLER :
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL AÇIKLAMALAR, İSPAT VE DELİLSİSTEMİNE İLİŞKİN YARGILAMA İLKELERİ
I. -İSPAT VE İSPAT YÜKÜ KAVRAMLARI, İSPAT TÜRLERİ-5
A. -İSPAT KAVRAMI VE KONUSU-5
1. -Kavramsal Olarak İspat-5
2. -İspatın Konusu-6
B. -İSPAT YÜKÜ-7
C. -İSPAT KAVRAMININ DİĞER KAVRAMLARDAN FARKI-9
1. -İspat Kavramının Yorumdan Ayırt Edilmesi-9
2. -İspat Kavramının Delilden Ayırt Edilmesi-10
D. -İSPAT TÜRLERİ-11
1. -Asıl İspat-Karşı İspat-Aksini İspat-11
2. -Tam İspat-Hakikate Yakın Gösterim-11
3. -Doğrudan İspat - Dolaylı İspat-12
II. -DELİL KAVRAMI, ÖZELLİKLERİ, SINIFLANDIRILMASI VE ŞARTLARI-12
A. -DELİL KAVRAMI VE KONUSU-12
1. -Kavramsal Olarak Delil-12
2. -Delilin Konusu-13
B. -DELİL KAVRAMI İLE BENZER VE İLGİLİ İFADELER-14
1. -Beyyine-14
2. -Karine-15
3. -Delil Kaynağı-15
4. -Delil İçeriği-16
5. -Karşı Delil-16
6. -Delil Değeri-16
C. -DELİLLERİN ÖZELLİKLERİ-17
1. -Gerçekçi Olmak-17
2. -Mantıklı Olmak-17
3. -Olayı Temsil Etmek-18
4. -Kanuna Aykırı Olmamak-18
5. -Müşterek Olmak-19
D. -DELİLLERİN SINIFLANDIRILMASI-19
1. -Kesin Delil - Takdiri Delil-19
2. -Kanuni Delil - Akdi Delil-20
3. -Doğrudan Delil - Doğrudan Olmayan Delil-21
4. -Öznel Delil - Nesnel Delil-21
5. -Sınırlı Delil - Sınırsız Delil-22
6. -Yasaklanmış Delil - Yasaklanmamış Delil-22
7. -Resen Müracaat Edilebilen ve Edilemeyen Deliller-23
8. -Ekonomik Delil - Maddi Delil-23
E. -DELİL SİSTEMLERİ-24
1. -Kanuni Delil Sistemi-24
2. -Takdiri Delil Sistemi-25
3. -Dini Delil Sistemi-26
4. -İlmi Delil Sistemi-26
III. -İSPAT VE DELİL SİSTEMİNE İLİŞKİN YARGILAMA İLKELERİ-27
A. -ANAYASAL İLKELER-27
1. -Hukuk Devleti İlkesi-27
a. -Kavram Olarak Hukuk Devleti-27
b. -Anayasada Hukuk Devleti İlkesi-29
c. -Hukuk Devleti İlkesinin Vergi Hukukuna Yansımaları-30
2. -Adil Yargılanma Hakkı ve İspat Konusu-32
a. -Adil Yargılanma Hakkı Kavramı-32
b. -İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde Adil Yargılanma Hakkı-32
c. -Anayasada Adil Yargılanma Hakkı-34
d. -Vergi Hukukunda Uygulanabilirliği-35
3. -Suçsuzluk Karinesi-38
4. -Susma Hakkı-39
a. -Susma Hakkı Kavramı-39
b. -Vergi Hukukunda Uygulanabilirliği-40
5. -Hukuka Aykırı Olmayan Delil İlkesi-42
6. -Aleniyet İlkesi-44
7. -Usul Ekonomisi-45
B. -MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNA HAKİM İLKELER-46
1. -Delillerin Taraflarca İleri Sürülmesi İlkesi-46
a. -Genel Olarak-46
b. -Delillerin Hasredilmesi-47
c. -Delillerin İncelenmesi-48
2. -Yazılılık - Sözlülük İlkesi-48
3. -Tarafların Dinlenmesi İlkesi-49
4. -Tasarruf İlkesi - Resen Hareket İlkesi-50
5. -Doğrudanlık İlkesi-50
6. -HMK İle Düzenlenen Yeni İlkeler-51
a. -Taleple Bağlılık İlkesi-51
b. -Dürüst Davranma ve Doğruyu Söyleme Yükümlülüğü-51
c. -Yargıcın Davayı Aydınlatma Ödevi-52
d. -Yargılamanın Sevk ve İdaresi-52
e. -Hakimin Hukuku Kendiliğinden Uygulaması-52
C. -CEZA YARGILAMASINA ÖZGÜ İLKELER-53
1. -Kamu Davasının Mecburiliği İlkesi-53
2. -Davasız Yargılama Olmaz İlkesi-53
3. -Araştırma Mecburiyeti İlkesi-54
4. -Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi-54
5. -Diğer İlkeler-55
D. -VERGİ YARGILAMASINA ÖZGÜ İLKELER-55
1. -Resen Araştırma İlkesi-57
a. -Resen Araştırma Kavramı-57
b. -Resen Araştırma İlkesinin Vergi Yargısında Geçerliliği-57
c. -Resen Araştırma Yetkisini Kullanacak Merci: Vergi Yargıcı-59
d. -Resen Araştırma İlkesinin Kapsamı-60
(1)-Maddi Olayların Belirlenmesi Açısından-60
(2)-Delillerin Temin Edilmesi Açısından-62
2. -Delil Serbestliği İlkesi-62
3. -Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi-65
4. -Yazılılık İlkesi-66
5. -Ekonomik Yaklaşım İlkesi-66
a. -Ekonomik Yaklaşım Kavramı ve Unsurları-67
(1)-Ekonomik İrdeleme-68
(2)-Ekonomik Yorum-69
b. -Ekonomik Yaklaşım Yönteminin Mahiyeti-69
c. -Ekonomik Yaklaşım İlkesinin Eleştirisi-72
6. -Toplu Yargılama İlkesi-73
7. -Kıyas Yasağı İlkesi-74
İKİNCİ BÖLÜM
HUKUKUN TEMEL DALLARINDA İSPAT KONUSU VE DELİL TÜRLERİ
I. -MEDENİ YARGILAMADA İSPAT YÜKÜ VE DELİL SÖZLEŞMELERİ-78
A. -MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDA İSPAT YÜKÜ KONUSU-79
1. -İspat Yükü Teorileri-79
2. -Genel Kural-81
3. -Genel Kuralın İstisnaları-82
4. -İspat Yükünün Kanunla Belirlendiği Haller-83
5. -Karineler-84
a. -Kanuni Karineler-85
b. -Fiili Karineler-86
c. -Karinelerin Hukuki Niteliği-87
B. -MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDA DELİL SÖZLEŞMELERİ-88
1. -Kavramsal Olarak Delil Sözleşmesi-88
2. -Delil Sözleşmesi Türleri-89
3. -Delil Sözleşmesinin Şekli-89
II--CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA İSPAT KONUSU-90
A. -CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN YERİ VE AMACI-90
1. -Ceza Muhakemesinin Hukuk Sistemindeki Yeri-90
2. -Ceza Muhakemesinin Amacı-90
B. -CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT YÜKÜ-91
C. -CEZA MUHAKEMESİNDE DELİL YASAKLARI-92
III--HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNDA DELİL TÜRLERİ-95
A. -KESİN DELİLLER-95
1. -İkrar-96
a. -İkrar Kavramı, Mahiyeti ve Konusu-96
b. -İkrarın Hukuki Niteliği-98
c. -İkrarın Türleri-99
(1)-Yapıldığı Yere Göre-99
(2)-Yapıldığı Şekle Göre-100
d. -İkrar-ı Rücu-101
e. -İkrarın Delil Değeri-102
2. -Senet-103
a. -Senet Kavramı ve Tanımı-103
b. -Senedin Unsurları-104
(1)-Manevi Unsur-104
(2)-Maddi Unsur-105
(i)-Islak İmza-105
(ii)-Elektronik İmza-106
(iii)-İmza veya Yazı İnkarı-107
c. -Senet Çeşitleri ve Düzenlenmesi-108
(1)-Resmi Senetler-108
(2)-Adi Senetler-110
(3)-Elektronik Senet-111
d. -Senetin Delil Değeri-111
(1)-Genel Olarak-111
(2)-Senetteki Çıkıntı ve Silintiler-112
(3)-Elektronik İmzalı Senet ve İspat-113
3. -Yemin-114
a. -Yemin Kavramı ve Tanımı-114
b. -Tarafların Yemini ve Yemin Teklifi-115
c. -Teklif Sonrası Tarafların Durumu-116
d. -Yeminin Delil Değeri-116
4. -Kesin Hüküm-117
B. -TAKDİRİ DELİLLER-119
1. -Tanık-119
a. -Tanık Kavramı ve Kapsamı-119
b. -Şahadetten İmtina Durumu-120
c. -Tanık Gösterilmesi-122
d. -Tanıkların Dinlenmesi-122
e. -Tanık İfadelerinin Delil Değeri-124
2. -Bilirkişi-124
a. -Bilirkişi Kavramı ve Niteliği-124
b. -Bilirkişi İncelemesini Gerektiren Haller-125
c. -Bilirkişi İncelemesine Karar Verilmesi-126
d. -Bilirkişi Seçimi-127
e. -Bilirkişinin Yasaklı Olması ve Red Edilmesi-128
f. -Bilirkişi İncelemesi ve Raporu-128
g. -Bilirkişiliğin Delil Değeri-130
3. -Keşif-131
a. -Keşif Kavramı ve Keşif Kararının Alınması-131
b. -Keşfin Gerçekleşmesi-131
c. -Keşfin Delil Değeri-132
4. -Uzman Görüşü-133
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK VERGİ HUKUKUNDAİSPAT VE DELİL SİSTEMİ
I. -TÜRK VERGİ HUKUKUNDA İSPAT KONUSUNA İLİŞKİN ESASLAR-136
A. -İSPAT KONUSU, ÖNEMİ VE ÖLÇÜSÜ-136
1. -Vergi Hukukunda İspat Yükü Kurallarının Yeri-136
2. -Vergi Hukukunda İspatın Konusu-139
3. -Vergi Hukukunda İspatlamanın Önemi-139
4. -Vergi Hukukunda İspat Ölçüsü-140
B. -VERGİ HUKUKUNDA İSPAT YÜKÜ-141
1. --Hayatın Olağan Akışı- Karinesi-142
2. -İktisadi, Ticari ve Teknik İcaplara Uygunluk-144
a. -İktisadi İcaplar-145
b. -Ticari İcaplar-146
c. -Teknik İcaplar-147
3. -İlk Görünüş Karinesi-147
4. -İspat Yükünün Paylaşımı-148
a. -Genel Olarak-148
b. -İspat Yükünün Mükellef Tarafında Olduğu Durumlar-150
c. -İspat Yükünün İdare Tarafında Olduğu Durumlar-153
5. -Resen Araştırma İlkesinin İspat Yüküne Etkisi-155
II. -TÜRK VERGİ HUKUKUNDA GEÇERLİ OLAN DELİL TÜRLERİ-156
A. -YARGI NEZDİNDE OLUŞAN DELİLLER-157
1. -Keşif-157
2. -İkrar-157
3. -Tanık Beyanı-159
a. -Tanık Beyanı İçin Gerekli Şart-159
b. -Yargı Aşamasında Duruşmalarda Tanık Dinlenebilir mi?-163
c. -Tanık Beyanlarında Teşmil-166
d. -Vergi Hukukunda Tanık Beyanının Delil Değeri-167
4. -Bilirkişilik-168
a. -Bilirkişiye Başvurulmayacak Haller-169
b. -Bilirkişi Özellikleri-170
c. -Bilirkişi Raporlarının Bağlayıcılığı-170
d. -Bilirkişi Raporlarına İtiraz-172
5. -Kesin Hüküm-173
a. -Genel Olarak-173
b. -Vergi-Ceza Muhakemesi Ayrımı (VUK. 367/son)-174
B. -YÜKÜMLÜ NEZDİNDE OLUŞAN DELİLLER-176
1. -Beyannameler-177
2. -Bildirimler-178
3. -Ticari Defterler ve Kayıtlar-179
a. -Defterlerin Delil Olarak Önemi-179
b. -Defterlerin Yükümlü Lehine Delil Olması-181
(1)-Hukuk muhakemeleri hukuku açısından-181
(2)-Vergi hukuku açısından-182
(3)-6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu açısından-184
(4)-6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu açısından-187
c. -Defterlerin Yükümlü Aleyhine Delil Olması-188
d. -Defterlerin 3. Kişiler Açısından Delil Olması-190
e. -Kayıtların Durumu-190
f. -Defterlerin Zayi Olması-191
4. -Belgeler-195
a. -Genel Olarak-195
(1)-Belge Düzeninin İspatlama Açısından Konumu-196
(2)-Belgelerin -Hiç Düzenlenmemiş- Sayılma Durumu-197
b. -Fatura-199
(1)-Faturanın Tanımı ve Şekli Unsurları-200
(2)-Faturanın Hukuki Niteliği-202
(3)-Fatura Düzenlenme Süresi ve İspat İlişkisi-204
(4)-Faturaya İtiraz Süresi ve İspat İlişkisi-206
(5)-Faturadaki Çıkıntı ve Silintiler-208
(6)-Faturada Özellikli Durumlar ve İspat-209
(i)-Açık - Kapalı Fatura-209
(ii)-Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge-212
(7)-Fatura Yerine Geçen Belgeler-214
(i)-Perakende satış fişleri-215
(ii)-Gider pusulası-216
(iii)-Müstahsil makbuzu-216
c. -İrsaliye-217
d. -Serbest Meslek Makbuzu-219
e. -Ücret Bordrosu-220
f. -Diğer Belgeler-221
5. -Özel Sözleşmeler ve İspat Yükü-224
a. -Genel Olarak-224
b. -Peçeleme Sözleşmelerinde İspat Yükü-225
c. -Muvazaalı Sözleşmelerde İspat Yükü-227
d. -Diğer Sözleşmelerde İspat Yükü-228
6. -Elektronik Ortamdaki İşlemler ve İspat Konusu-229
a. -E-Fatura, E-İmza ve Vergi Hukukunda İspata Etkisi-229
b. -E-Defter, E-Kayıt ve İspat-231
C. -VERGİ İDARESİ NEZDİNDE OLUŞAN DELİLLER-232
1. -Vergi İnceleme Tutanakları-233
2. -Yoklama Fişleri-236
3. -Arama Tutanakları-237
4. -Bilgi Toplama Tutanakları-239
5. -Takdir Komisyonu Kararları-239
6. -Uzlaşma Tutanakları-240
7. -Diğer Tutanaklar ve Dokümanlar-241
D. -VERGİ HUKUKUNDA KARİNELER-241
1. -Kanuni Karineler-242
2. -İçtihatlardan Teşekkül Karineler-244
III. -VERGİ HUKUKUNDA GEÇERLİ OLMAYAN DELİL TÜRLERİ-245
1. -Yemin-246
2. -İçtihatlarda Delil Kabul Edilmeyen Unsurlar-247
3. -Kanun Gerekçeleri-248
4. -Örtülü Kazanç Uygulamasında Gizli Emsal-249
IV. -DELİLLERİN ELDE EDİLMESİ-253
A. -DELİLLERİN TESPİTİ-253
B. -DELİLLERİN TOPLANMASI-256
1. -Delil İkamesi Yoluyla Delillerin Toplanması-256
2. -Tespit Yoluyla Delillerin Toplanması-257
3. -Resen Araştırma Yoluyla Delillerin Toplanması-258
C. -DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ-258
SONUÇ-261
YARARLANILAN KAYNAKLAR-275
BİYAN, Özgür
Mali Hukuk Bilim Uzmanı
Bursada doğdu. İlk ve orta öğreniminin ardından Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Lisans bölümünü 2001 yılında tamamladı. 2004 yılında Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Bilim Dalı Yüksek Lisans bölümünü bitirdi. .
Aynı yıl Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Bilim Dalında doktora bölümüne başladı. 2009 yılı Temmuz ayında bu programı başarı ile bitirerek Mali Hukuk Doktoru unvanı aldı.
Özel sektörde muhasebe departmanlarında iş hayatına giriş yaptıktan sonra, kısa bir dönem Gümrük Müşavir Yardımcılığı görevinde bulundu. Daha sonra denetim sektörüne geçti. İnternet sitelerinde editörlük, yazarlık, yöneticilik ve yayın kurulu üyeliği yaptı. Bir dönem mali müşavir adaylarına yönelik staja başlatma kurslarında vergi hukuku dersleri verdi. Dört yıl süreyle özel bir denetim firmasında denetçi olarak çalıştı ve vergi hukuku danışmanlığı yaptı. Bazı büyükgrupşirketlerinbünyesindegerçekleşen transfer fiyatlandırması raporu yazım çalışmalarında aktif rol aldı.
Ayrıca apartman ve site yönetimlerine, yöneticilere, profesyonel yöneticilik yapan firmalara site yönetimlerinin vergisel konularda nasıl değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin olarak düzenlenen özel eğitim organizasyonlarında eğitimler verdi
2010 yılının başında Balıkesir Üniversitesi Bandırma İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümüne yardımcı doçent olarak atandı. Halen bu görevini icra etmekte, danışmanlık faaliyetlerine devam etmektedir.
Apartman ve Site Yönetimleri İçin Hukuki ve Mali Rehber (3. baskı) isimli kitabı ile Bursa SMMMO tarafından yayınlanan Tüm Yönleriyle Ücretlilerde Vergi İndirimi (Vergi İadesi) Uygulaması isimli basılı çalışmaları yanında, Vergi Sorunları, Yaklaşım, E-Yaklaşım, Mali Pusula, Güncel Hukuk, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Legal Mali Hukuk, Diyalog, Mali Çözüm gibi mesleki dergilerde ve çeşitli internet sitelerinde Vergi Hukuku konuları ağırlıklı olmak üzere çok sayıda makalesi bulunmaktadır.
ÖNSÖZ
Toplum olmanın bir zorunluluğu, aynı zamanda demokratik, laik ve sosyal bir devlet olmanın bir göstergesi olan -hukuk-, bireylerin uymak zorunda olduğu kuralları düzenlemektedir. Bireylerin kendi aralarında ya da kamu birimleri ile yaşadıkları ihtilaflar hukuk kurallarına göre çözüme kavuşturulmaktadır. İşte bu ihtilaflarda taraflar ileri sürdükleri iddialarını ancak hukuka uygun elde ettikleri delillerle ispatlamakta ve haklarını aramaktadırlar. Hal böyle olunca hukuk biliminde akla ilk gelen başlıklardan biri de -ispat ve delil- hususudur. Belki de -yargılama aşamasının temeli savunulan iddianın ispatlanması ve bu ispatın yerine getirilmesi sırasında sağlam delillerin ileri sürülmesidir- demek yanlış olmayacaktır. Aynı önem vergi hukuku açısından da geçerliliğini korumaktadır.
Beyan esasına, defter ve belge düzenine dayanan Türk vergi hukukunda, bir vakıanın, bir işlemin ortaya konması her şeyden önce tevsiki ile mümkündür. Taraflardan biri mükellef iken diğeri vergi idaresidir. Taraflar belgelerle iddialarını ortaya koymakla yükümlü iseler de bu konuda bir sınırlamaya da tabi değildirler. Önemli olan yapılan işlemin ya da ileri sürülen vakıanın gerçek mahiyetinin ortaya çıkarılmasıdır.
Türk vergi hukukunda en son 1980li yılların başında yapılan değişikliklere göre devam eden ispat ve delil konusu istisnai durumlar dışında serbest delil sistemi içerisinde uygulanmaya devam etmektedir. Ancak detaylı irdelendiğinde sistematik problemler, vakıaların çözümünde eksik kalan düzenlemeler, gelişen bilişim hukuku karşısında yeterli olamayan noktalar dikkat çekmektedir.
-Doktora tezi- olarak Temmuz 2009da kabul edilen bu çalışmamızda Türk vergi hukukunda ispat yükü kurallarının yeri, ispat ve delil sisteminin esasları, ispat ve delil sisteminde dikkate alınması gereken ilkeler, İnsan Hakları Hukukuna ilişkin düzenlemeler karşısında Türk vergi hukukunda ispat ve delil konusu, Türk vergi hukukunda geçerli olan delil türlerine ilişkin problemli hususlar, başta fatura olmak üzere defter ve belge düzeninin ispat konusu karşısındaki durumunun değerlendirilmesi, elektronik imza hukukuna ilişkin düzenlemeler ve uygulama ile ilgili pek çok husus irdelenerek, aksayan yönler, problemli alanlar tespit edilmeye çalışılmış ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Tezlerin özgünlüğü ve bilimselliği açısından çalışmanın sistematiğinde bir değişiklik yapılmamış, ancak kaleme alındığından bugüne kapsamı dahilinde yapılan akademik çalışmalar da teze dahil edilmeye gayret edilmiştir.
Öte yandan çalışmanın tamamlandığı tarih ile basılacağı tarih arasında geçen süreçte hukuki düzenlemelerdeki değişiklikler hız kesmeyen bir şekilde devam etmiştir. Çalışmamızın özünü oluşturan bazı temel kanunlar yeni halleriyle kabul edilmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu çalışmamızda yer alan temel düzenlemeler olarak yeni halleriyle çalışmaya dâhil edilmiştir. Hatta bu bağlamda hem eski hem de yeni Türk Ticaret Kanunu ayrı ayrı çalışmada ele alınmıştır.
İÇİNDEKİLER :
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL AÇIKLAMALAR, İSPAT VE DELİLSİSTEMİNE İLİŞKİN YARGILAMA İLKELERİ
I. -İSPAT VE İSPAT YÜKÜ KAVRAMLARI, İSPAT TÜRLERİ-5
A. -İSPAT KAVRAMI VE KONUSU-5
1. -Kavramsal Olarak İspat-5
2. -İspatın Konusu-6
B. -İSPAT YÜKÜ-7
C. -İSPAT KAVRAMININ DİĞER KAVRAMLARDAN FARKI-9
1. -İspat Kavramının Yorumdan Ayırt Edilmesi-9
2. -İspat Kavramının Delilden Ayırt Edilmesi-10
D. -İSPAT TÜRLERİ-11
1. -Asıl İspat-Karşı İspat-Aksini İspat-11
2. -Tam İspat-Hakikate Yakın Gösterim-11
3. -Doğrudan İspat - Dolaylı İspat-12
II. -DELİL KAVRAMI, ÖZELLİKLERİ, SINIFLANDIRILMASI VE ŞARTLARI-12
A. -DELİL KAVRAMI VE KONUSU-12
1. -Kavramsal Olarak Delil-12
2. -Delilin Konusu-13
B. -DELİL KAVRAMI İLE BENZER VE İLGİLİ İFADELER-14
1. -Beyyine-14
2. -Karine-15
3. -Delil Kaynağı-15
4. -Delil İçeriği-16
5. -Karşı Delil-16
6. -Delil Değeri-16
C. -DELİLLERİN ÖZELLİKLERİ-17
1. -Gerçekçi Olmak-17
2. -Mantıklı Olmak-17
3. -Olayı Temsil Etmek-18
4. -Kanuna Aykırı Olmamak-18
5. -Müşterek Olmak-19
D. -DELİLLERİN SINIFLANDIRILMASI-19
1. -Kesin Delil - Takdiri Delil-19
2. -Kanuni Delil - Akdi Delil-20
3. -Doğrudan Delil - Doğrudan Olmayan Delil-21
4. -Öznel Delil - Nesnel Delil-21
5. -Sınırlı Delil - Sınırsız Delil-22
6. -Yasaklanmış Delil - Yasaklanmamış Delil-22
7. -Resen Müracaat Edilebilen ve Edilemeyen Deliller-23
8. -Ekonomik Delil - Maddi Delil-23
E. -DELİL SİSTEMLERİ-24
1. -Kanuni Delil Sistemi-24
2. -Takdiri Delil Sistemi-25
3. -Dini Delil Sistemi-26
4. -İlmi Delil Sistemi-26
III. -İSPAT VE DELİL SİSTEMİNE İLİŞKİN YARGILAMA İLKELERİ-27
A. -ANAYASAL İLKELER-27
1. -Hukuk Devleti İlkesi-27
a. -Kavram Olarak Hukuk Devleti-27
b. -Anayasada Hukuk Devleti İlkesi-29
c. -Hukuk Devleti İlkesinin Vergi Hukukuna Yansımaları-30
2. -Adil Yargılanma Hakkı ve İspat Konusu-32
a. -Adil Yargılanma Hakkı Kavramı-32
b. -İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde Adil Yargılanma Hakkı-32
c. -Anayasada Adil Yargılanma Hakkı-34
d. -Vergi Hukukunda Uygulanabilirliği-35
3. -Suçsuzluk Karinesi-38
4. -Susma Hakkı-39
a. -Susma Hakkı Kavramı-39
b. -Vergi Hukukunda Uygulanabilirliği-40
5. -Hukuka Aykırı Olmayan Delil İlkesi-42
6. -Aleniyet İlkesi-44
7. -Usul Ekonomisi-45
B. -MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNA HAKİM İLKELER-46
1. -Delillerin Taraflarca İleri Sürülmesi İlkesi-46
a. -Genel Olarak-46
b. -Delillerin Hasredilmesi-47
c. -Delillerin İncelenmesi-48
2. -Yazılılık - Sözlülük İlkesi-48
3. -Tarafların Dinlenmesi İlkesi-49
4. -Tasarruf İlkesi - Resen Hareket İlkesi-50
5. -Doğrudanlık İlkesi-50
6. -HMK İle Düzenlenen Yeni İlkeler-51
a. -Taleple Bağlılık İlkesi-51
b. -Dürüst Davranma ve Doğruyu Söyleme Yükümlülüğü-51
c. -Yargıcın Davayı Aydınlatma Ödevi-52
d. -Yargılamanın Sevk ve İdaresi-52
e. -Hakimin Hukuku Kendiliğinden Uygulaması-52
C. -CEZA YARGILAMASINA ÖZGÜ İLKELER-53
1. -Kamu Davasının Mecburiliği İlkesi-53
2. -Davasız Yargılama Olmaz İlkesi-53
3. -Araştırma Mecburiyeti İlkesi-54
4. -Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi-54
5. -Diğer İlkeler-55
D. -VERGİ YARGILAMASINA ÖZGÜ İLKELER-55
1. -Resen Araştırma İlkesi-57
a. -Resen Araştırma Kavramı-57
b. -Resen Araştırma İlkesinin Vergi Yargısında Geçerliliği-57
c. -Resen Araştırma Yetkisini Kullanacak Merci: Vergi Yargıcı-59
d. -Resen Araştırma İlkesinin Kapsamı-60
(1)-Maddi Olayların Belirlenmesi Açısından-60
(2)-Delillerin Temin Edilmesi Açısından-62
2. -Delil Serbestliği İlkesi-62
3. -Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi-65
4. -Yazılılık İlkesi-66
5. -Ekonomik Yaklaşım İlkesi-66
a. -Ekonomik Yaklaşım Kavramı ve Unsurları-67
(1)-Ekonomik İrdeleme-68
(2)-Ekonomik Yorum-69
b. -Ekonomik Yaklaşım Yönteminin Mahiyeti-69
c. -Ekonomik Yaklaşım İlkesinin Eleştirisi-72
6. -Toplu Yargılama İlkesi-73
7. -Kıyas Yasağı İlkesi-74
İKİNCİ BÖLÜM
HUKUKUN TEMEL DALLARINDA İSPAT KONUSU VE DELİL TÜRLERİ
I. -MEDENİ YARGILAMADA İSPAT YÜKÜ VE DELİL SÖZLEŞMELERİ-78
A. -MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDA İSPAT YÜKÜ KONUSU-79
1. -İspat Yükü Teorileri-79
2. -Genel Kural-81
3. -Genel Kuralın İstisnaları-82
4. -İspat Yükünün Kanunla Belirlendiği Haller-83
5. -Karineler-84
a. -Kanuni Karineler-85
b. -Fiili Karineler-86
c. -Karinelerin Hukuki Niteliği-87
B. -MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDA DELİL SÖZLEŞMELERİ-88
1. -Kavramsal Olarak Delil Sözleşmesi-88
2. -Delil Sözleşmesi Türleri-89
3. -Delil Sözleşmesinin Şekli-89
II--CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA İSPAT KONUSU-90
A. -CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN YERİ VE AMACI-90
1. -Ceza Muhakemesinin Hukuk Sistemindeki Yeri-90
2. -Ceza Muhakemesinin Amacı-90
B. -CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT YÜKÜ-91
C. -CEZA MUHAKEMESİNDE DELİL YASAKLARI-92
III--HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNDA DELİL TÜRLERİ-95
A. -KESİN DELİLLER-95
1. -İkrar-96
a. -İkrar Kavramı, Mahiyeti ve Konusu-96
b. -İkrarın Hukuki Niteliği-98
c. -İkrarın Türleri-99
(1)-Yapıldığı Yere Göre-99
(2)-Yapıldığı Şekle Göre-100
d. -İkrar-ı Rücu-101
e. -İkrarın Delil Değeri-102
2. -Senet-103
a. -Senet Kavramı ve Tanımı-103
b. -Senedin Unsurları-104
(1)-Manevi Unsur-104
(2)-Maddi Unsur-105
(i)-Islak İmza-105
(ii)-Elektronik İmza-106
(iii)-İmza veya Yazı İnkarı-107
c. -Senet Çeşitleri ve Düzenlenmesi-108
(1)-Resmi Senetler-108
(2)-Adi Senetler-110
(3)-Elektronik Senet-111
d. -Senetin Delil Değeri-111
(1)-Genel Olarak-111
(2)-Senetteki Çıkıntı ve Silintiler-112
(3)-Elektronik İmzalı Senet ve İspat-113
3. -Yemin-114
a. -Yemin Kavramı ve Tanımı-114
b. -Tarafların Yemini ve Yemin Teklifi-115
c. -Teklif Sonrası Tarafların Durumu-116
d. -Yeminin Delil Değeri-116
4. -Kesin Hüküm-117
B. -TAKDİRİ DELİLLER-119
1. -Tanık-119
a. -Tanık Kavramı ve Kapsamı-119
b. -Şahadetten İmtina Durumu-120
c. -Tanık Gösterilmesi-122
d. -Tanıkların Dinlenmesi-122
e. -Tanık İfadelerinin Delil Değeri-124
2. -Bilirkişi-124
a. -Bilirkişi Kavramı ve Niteliği-124
b. -Bilirkişi İncelemesini Gerektiren Haller-125
c. -Bilirkişi İncelemesine Karar Verilmesi-126
d. -Bilirkişi Seçimi-127
e. -Bilirkişinin Yasaklı Olması ve Red Edilmesi-128
f. -Bilirkişi İncelemesi ve Raporu-128
g. -Bilirkişiliğin Delil Değeri-130
3. -Keşif-131
a. -Keşif Kavramı ve Keşif Kararının Alınması-131
b. -Keşfin Gerçekleşmesi-131
c. -Keşfin Delil Değeri-132
4. -Uzman Görüşü-133
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK VERGİ HUKUKUNDAİSPAT VE DELİL SİSTEMİ
I. -TÜRK VERGİ HUKUKUNDA İSPAT KONUSUNA İLİŞKİN ESASLAR-136
A. -İSPAT KONUSU, ÖNEMİ VE ÖLÇÜSÜ-136
1. -Vergi Hukukunda İspat Yükü Kurallarının Yeri-136
2. -Vergi Hukukunda İspatın Konusu-139
3. -Vergi Hukukunda İspatlamanın Önemi-139
4. -Vergi Hukukunda İspat Ölçüsü-140
B. -VERGİ HUKUKUNDA İSPAT YÜKÜ-141
1. --Hayatın Olağan Akışı- Karinesi-142
2. -İktisadi, Ticari ve Teknik İcaplara Uygunluk-144
a. -İktisadi İcaplar-145
b. -Ticari İcaplar-146
c. -Teknik İcaplar-147
3. -İlk Görünüş Karinesi-147
4. -İspat Yükünün Paylaşımı-148
a. -Genel Olarak-148
b. -İspat Yükünün Mükellef Tarafında Olduğu Durumlar-150
c. -İspat Yükünün İdare Tarafında Olduğu Durumlar-153
5. -Resen Araştırma İlkesinin İspat Yüküne Etkisi-155
II. -TÜRK VERGİ HUKUKUNDA GEÇERLİ OLAN DELİL TÜRLERİ-156
A. -YARGI NEZDİNDE OLUŞAN DELİLLER-157
1. -Keşif-157
2. -İkrar-157
3. -Tanık Beyanı-159
a. -Tanık Beyanı İçin Gerekli Şart-159
b. -Yargı Aşamasında Duruşmalarda Tanık Dinlenebilir mi?-163
c. -Tanık Beyanlarında Teşmil-166
d. -Vergi Hukukunda Tanık Beyanının Delil Değeri-167
4. -Bilirkişilik-168
a. -Bilirkişiye Başvurulmayacak Haller-169
b. -Bilirkişi Özellikleri-170
c. -Bilirkişi Raporlarının Bağlayıcılığı-170
d. -Bilirkişi Raporlarına İtiraz-172
5. -Kesin Hüküm-173
a. -Genel Olarak-173
b. -Vergi-Ceza Muhakemesi Ayrımı (VUK. 367/son)-174
B. -YÜKÜMLÜ NEZDİNDE OLUŞAN DELİLLER-176
1. -Beyannameler-177
2. -Bildirimler-178
3. -Ticari Defterler ve Kayıtlar-179
a. -Defterlerin Delil Olarak Önemi-179
b. -Defterlerin Yükümlü Lehine Delil Olması-181
(1)-Hukuk muhakemeleri hukuku açısından-181
(2)-Vergi hukuku açısından-182
(3)-6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu açısından-184
(4)-6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu açısından-187
c. -Defterlerin Yükümlü Aleyhine Delil Olması-188
d. -Defterlerin 3. Kişiler Açısından Delil Olması-190
e. -Kayıtların Durumu-190
f. -Defterlerin Zayi Olması-191
4. -Belgeler-195
a. -Genel Olarak-195
(1)-Belge Düzeninin İspatlama Açısından Konumu-196
(2)-Belgelerin -Hiç Düzenlenmemiş- Sayılma Durumu-197
b. -Fatura-199
(1)-Faturanın Tanımı ve Şekli Unsurları-200
(2)-Faturanın Hukuki Niteliği-202
(3)-Fatura Düzenlenme Süresi ve İspat İlişkisi-204
(4)-Faturaya İtiraz Süresi ve İspat İlişkisi-206
(5)-Faturadaki Çıkıntı ve Silintiler-208
(6)-Faturada Özellikli Durumlar ve İspat-209
(i)-Açık - Kapalı Fatura-209
(ii)-Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge-212
(7)-Fatura Yerine Geçen Belgeler-214
(i)-Perakende satış fişleri-215
(ii)-Gider pusulası-216
(iii)-Müstahsil makbuzu-216
c. -İrsaliye-217
d. -Serbest Meslek Makbuzu-219
e. -Ücret Bordrosu-220
f. -Diğer Belgeler-221
5. -Özel Sözleşmeler ve İspat Yükü-224
a. -Genel Olarak-224
b. -Peçeleme Sözleşmelerinde İspat Yükü-225
c. -Muvazaalı Sözleşmelerde İspat Yükü-227
d. -Diğer Sözleşmelerde İspat Yükü-228
6. -Elektronik Ortamdaki İşlemler ve İspat Konusu-229
a. -E-Fatura, E-İmza ve Vergi Hukukunda İspata Etkisi-229
b. -E-Defter, E-Kayıt ve İspat-231
C. -VERGİ İDARESİ NEZDİNDE OLUŞAN DELİLLER-232
1. -Vergi İnceleme Tutanakları-233
2. -Yoklama Fişleri-236
3. -Arama Tutanakları-237
4. -Bilgi Toplama Tutanakları-239
5. -Takdir Komisyonu Kararları-239
6. -Uzlaşma Tutanakları-240
7. -Diğer Tutanaklar ve Dokümanlar-241
D. -VERGİ HUKUKUNDA KARİNELER-241
1. -Kanuni Karineler-242
2. -İçtihatlardan Teşekkül Karineler-244
III. -VERGİ HUKUKUNDA GEÇERLİ OLMAYAN DELİL TÜRLERİ-245
1. -Yemin-246
2. -İçtihatlarda Delil Kabul Edilmeyen Unsurlar-247
3. -Kanun Gerekçeleri-248
4. -Örtülü Kazanç Uygulamasında Gizli Emsal-249
IV. -DELİLLERİN ELDE EDİLMESİ-253
A. -DELİLLERİN TESPİTİ-253
B. -DELİLLERİN TOPLANMASI-256
1. -Delil İkamesi Yoluyla Delillerin Toplanması-256
2. -Tespit Yoluyla Delillerin Toplanması-257
3. -Resen Araştırma Yoluyla Delillerin Toplanması-258
C. -DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ-258
SONUÇ-261
YARARLANILAN KAYNAKLAR-275
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı