Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Türk Vergi Hukukunda İletişimin Vergilendirilmesi
Türk Vergi Hukukunda İletişimin Vergilendirilmesi
Hatice YURTSEVER
Sayfa Sayısı
:
128
Kitap Ölçüleri
:
13x19 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786055929428
555,00
TL
Yrd. Doç. Dr. Hatice YURTSEVER
1969 yılında Ankarada doÄŸdu.1990 yılında Gazi Ãœniversitesi Maliye Bölümü′nü bitirdi.1999 yılında Türk vergi hukukunda sorumluluk müessesesi ve sonuçları isimli çalışma ile Dokuz Eylül Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Ana Bilim Dalında yüksek lisansını, 2007 yılında aynı Universitenin Maliye Ana Bilim Dalında -Vergi Hukunda Terkin- isimli çalışma ile doktora çalışmalarını tamamladı. 1991-2002 yılları arasında banka müfettiÅŸliÄŸi, krediler II. Müdürlüğü ve Åžube YöneticiliÄŸi görevlerinde bulundu. 2002-2007 yılları arasında Celal Bayar Ãœniversitesi Salihli Meslek Yüksekokulunda öğretim görevlisi olarak çalışan yazar, halen aynı üniversitede öğretim üyesi olarak görevine devam etmektedir. Evli ve iki kız çocuk sahibidir.
;
ÖNSÖZ
İletişim, küreselleşen dünyada insanın kendisini geliştirerek başarıya ulaşmasında kilit unsurdur. Telgrafın gelişi, telefon hizmetinin yaygınlaşması ve kablosuz ağ iletişim araçlarının, internet erişiminin gelişmesi ve kullanılmasıyla coğrafi sınırlar göz. ardı edilerek toplumlar arasında ekonomik ve sosyal etkileşimin arttığı ve sınırsız bir dünyaya doğru gidildiği görülmektedir.
İletişini hizmetleri, ülke ekonomisinin gelişmesine katkıda bulunan tüm sektörlerin gelişmesi, büyümesinde lokomotif destek sağlayan bir hizmet niteliğindedir. Çünkü, iletişim sağlanmadan firmaların ve firmaların içinde bulunduğu sektörlerin üretimi, pazarlaması ve büyümesinden söz edilemeyeceğine göre, ülke ekonomisinin büyüme ve kalkınmasından da söz etmek mümkün olamayacaktır.
Ä°letiÅŸim hizmetlerinin üretilen mal′ve hizmetlerin üreticiden tüketiciye ulaÅŸmasında bilgi akışının rahatlıkla saÄŸlanabilmesinde, piyasa dengesinin oluÅŸmasındaki yeri oldukça önemli ve büyüktür.
Ülkelerin gelişmesi, küreselleşme ortamında rekabet ortamının yaratılabilmesi bakımından her alanda teknolojinin takibi, geliştirilmesi çok önemlidir. Son dönemlerde öz.ellikle iletişim sektöründe yaşanan gelişmelerin izlenmesi, kullanımının desteklenmesi de bu nedenle çok büyük önem arz etmektedir, iletişim teknolojisindeki gelişmeler, bilginin erişimini kolaylaştırmakta her alanda sosyal, kültürel ve ekonomik gelişmenin temelini oluşturmaktadır.
Devletler, kamu harcamalarının finanse edilmesi için mali amaçlarla ve gelir dağılımında adaletin sağlanması gibi mali olmayan amaçlarla vergi tahsil etmektedirler. Ancak, özellikle harcamalar üzerine konulan vergilerin; daha kolay tahsil edilebilmesi, fiyatlar içerisine gizlenebil/nesi sonucu mali anestezi etkisinin olması ve vergi kayıp ve kaçağına daha az meydan vermesi nedeniyle tercih edildiği
görülmektedir. Ülkemizde de iletişim hizmetleri üzerinden alınan vergilerin oldukça yüksek olması durumu bir çok defalar gündeme gelmiş olmasına rağmen, bu konuda henüz bir düzenleme yapılmamış olması, iletişim sektörünün gelişmesine engel olduğu gibi, iletişim hizmetlerinden yararlananlar üzerinde ciddi bir maliyet arttırıcı unsur olarak dikkat çekmektedir. Bu nedenle, iletişim hizmetleri üzerinden alınacak vergilerin gelir sağlama yönünün kısa dönemli değil, uzun dönemli etkileri ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Çalışmanın oluÅŸmasında özellikle konu seçimi ve araÅŸtırmanın kaynakları yönünden destek veren ve kendisini tanıdığım günden bu yana araÅŸtırma yapına ve yazma zevkini aşılayan, vergi hukukunu sevdiren deÄŸerli hocam Prof. Dr. Şükrü KIZlLOT′a teÅŸekkür ederim. Çalışmanın yayınlanması aÅŸamasında gösterdiÄŸi destek ve yakın ilgi nedeniyle Yaklaşım Yayınlarının Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Ekrem SARISU′ya, çalışmanın baskıya hazır hale getirilmesi ve basılmasında titizlik ve özveriyle çalışan Elvan TOKMAK BAL′a ve yoÄŸun iÅŸine raÄŸmen tashih konusunda destek veren N il gül MUNGAN′a çok teÅŸekkür ederim.
EÄŸitim öğretim hayatım boyunca beni YetiÅŸtiren, bana her yönden katkıları olan annem, merhum babam ve tüm hocalarıma, bana her zaman destek olan deÄŸerli eÅŸim UÄŸur ve çalışmalarım nedeniyle kendilerine yeterli vakit ayıramadığım kızlarım Selin ve üilay ′a teÅŸekkür ediyorum.
Çalışmanın eksik ve hatalarının, bu konuda yapılacak yeni çalışmalarla giderileceğine inanıyor, ilgilenenlere yararlı olmasını diliyorum.
Ä°zmir, Nisan 2010
Dr. Hatice YURTSEVER
GÄ°RÄ°Åž
Çağımızda en büyük değişim iletişim alanında yaşanmaktadır. Teknoloji alanında meydana gelen gelişmeler her şeyden önce iletişim alanında kendini göstermekte ve toplumda varlığını hissettirmektedir. Kişiler arasında ve ülkeler arasındaki ilişkilerin giderek artmasıyla, küreselleşmenin hız kazandığı dünyada iletişim daha da büyük önem kazanmaktadır. En önemli iletişim araçları arasında da, televizyon, radyo, internet, dergi, gazete, telefon yer almaktadır. Bu araçlardan internet, cep telefonu gibi bazıları ise giderek artan kullanıcı sayısı ile haberleşmedeki yerini en üst sıralara taşımış bulunmaktadır.
Kamu harcamalarının finanse edilmesinde en önemli gelir kalemlerinden olan vergi gelirlerinin arttırılması da gün geçtikçe artan kamusal ihtiyaçların karşılanması bakımından önemlidir. DoÄŸrudan gelir ve servet üzerine konulan vergiler, vatandaşın vergiyi daha yoÄŸun hissetmesine neden olduÄŸundan, devletler, harcamalar üzerinden alınan vergileri artırmayı tercih etmektedir. Ãœlkemizde de son yıllarda, dolaylı vergiler ağırlıklı bir vergilendirme yapılmaktadır. Bir ülkede, dolaylı vergilerin oranı ya da tutarı arttıkça, vergilendirmede adalet ilkesinden uzaklaşılmaktadır. Ãœlkemizde de özellikle iletiÅŸim araçlarının kullanım zorunluluÄŸu ve yaygın olması nedeniyle iletiÅŸim hizmetleri üzerinden alınan harcama vergileri önemli bir vergi geliri kaynağı olmuÅŸtur. 199O′lı yıllarda mobil iletiÅŸim alanında baÅŸlayan serbest-leÅŸme, Telekomünikasyon Kurumu′nun kurulması, Türk Telekom′un özelleÅŸtirilmesi ve sektöre yeni firmaların katılımıyla daha da hızlan-wnÅŸ\u. Ä°letiÅŸim sektörü de böylelikle hızla geliÅŸme göstermektedir.
Haberleşme hizmetlerinin nicelik ve niteliğinde meydana gelecek iyileşmeler, firmaların, dolayısıyla ülkelerin ekonomik gelişimine ve sosyal refah seviyesinin artmasına yardımcı olmaktadır. İletişim çağında olduğumuz şu dönemde dünyadaki ülkeler ile rekabet edebilmenin en etkin yollarından biri de şüphesiz iletişimdir. Kişiler arasında sağlanan hızlı iletişim, işletmelerde koordinasyonun kurulması, verimliliğin arttırılmasına yardımcı olmaktadır.
Bu çerçevede, iletişim hizmetlerinin önemi nedeniyle, bu alanda yapılan çeşitli araştırmalar da dikkate alınarak, iletişim hizmetleri üzerindeki vergi ve benzen yükler, çalışma konusu yapılmıştır.
Çalışmanın birinci bölümünde, iletişim kavramı, iletişim araçlarının neler olduğu, günümüzde iletişimin neden önemli olduğu ve iletişimin vergilendirilmesinin hukuki boyutu konusu incelenmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde, son dönemlerde iletişim araçlarının teknolojik gelişmeden aldığı pay çerçevesinde özellikle, iletişimde daha çok kullanılıyor olması nedeniyle, televizyon, uydu sistemleri, sabit ve cep telefonları ile internet üzerinden verilen hizmetlerin dünyanın çeşitli ülkelerinde nasıl bir vergilendirilmeye tabi tutulduğu araştırma konusu yapılacaktır. Üçüncü bölümde de iletişim araçlarının ülkemizde vergilendirilme yöntemi ile bazı özellik arz eden durumlar inceleme konusu yapılmaya çalışılacaktır.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 3
İÇİNDEKİLER 5
TABLOLAR LÄ°STESÄ° 9
ÅžEKÄ°LLER LÄ°STESÄ° 10
GRAFÄ°KLER LÄ°STESÄ° 10
KISALTMALAR 11
GÄ°RÄ°Åž 13
BİRİNCİ BÖLÜM
İLETİŞİM KAVRAMI, İLETİŞİM ARAÇLARI VE VERGİLENDİRMEj/E İLİŞKİN HUKUKİ TEMEL
I- İLETİŞİM-HABERLEŞME KAVRAMI 15
II- İLETİŞİM ARAÇLARI 18
III- İLETİŞİMİN ÖNEMİ VE İŞLEVLERİ 24
IV- İLETİŞİMİN EKONOMİK GELİŞME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 26
V- İLETİŞİM VERGİLERİNİN HUKUKİ TEMELİ 31
İKİNCİ BÖLÜM
SABANCI ÜLKE UYGULAMALARINDAN ÖRNEKLER
I- AMERÄ°KA BÄ°RLEŞİK DEVLETLERÄ°′NDE (ABD) Ä°LETİŞİM
HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 41
II- ALMANYA′ DA Ä°LETİŞİM HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 46
A- ALMANYA′ DA RADYO-TV HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 46
B- ALMANYA′DA Ä°NTERNET HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 48
III- Ä°SVİÇRE′DE RADYO-TELEVÄ°ZYON-Ä°NTERNET- MOBÄ°L
TELEFON HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 48
IV- Ä°NGÄ°LTERE′ DE RADYO-TELEVÄ°ZYON HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 50
V- AVRUPA BÄ°RLİĞİ′NDE MOBÄ°L Ä°LETİŞİM HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 51
VI- ÇEŞİTLİ ÜLKELERDE MOBİL İLETİŞİM HİZMETLERİNİN
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 55
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK (/ERG) HUKUKUMDA İLETİŞİMİM VERGİLENbİRİLMESi
I- ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ 60
A-VERGİNİN TARİHÇESİ 60
B-VERGÄ°NÄ°N KONUSU/ORANI 61
C- VERGİNİN MÜKELLEFİ/BEYAN-ÖDEME ZAMANI 62
II- RADYO-TELEVÄ°ZYON HÄ°ZMETLERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ°LER 63
A- RADYO- TV HÄ°ZMETLERÄ° ÃœZERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ°LER 64
B- TELEVÄ°ZYON VE RADYO KULLANICILARI ÃœZERÄ°NDEN
ALINAN VERGÄ° BENZERÄ° GELÄ°RLER 64
III- GAZETE-DERGÄ°-KÄ°TAP ÃœZERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ°LER 66
IV- İNTERNET ERİŞİMİ ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 68
V- SABÄ°T TELEFON ÃœZERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ°LER 72
A- SABÄ°T ÃœCRET UYGULAMASI 72
B- ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ VE KATMA DEĞER VERGİSİ UYGU
LAMASI 77
C- HABERLEÅžME VERGÄ°SÄ° 78
D- EVRENSEL HÄ°ZMET FONU 78
VI- TELEKOMÜNİKASYON SEKTÖRÜ VE MOBİL İLETİŞİM
NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER 80
A- 406 SAYILI TELGRAF VE TELEFON KANUNU′NA GÖRE
ÖDENEN LİSANS ÜCRETİ 81
B- 2813 SAYILI TELSÄ°Z KANUNU′NDA YER ALAN MALÄ° YÃœKÃœM
LÃœLÃœKLER 82
VII- MOBÄ°L/CEP TELEFONU HÄ°ZMETLERÄ° ÃœZERÄ°NDEN ALINAN
VERGÄ°LER 82
A- ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ (YENİ TESİS) 83
B- TELSÄ°Z RUHSATNAME ÃœCRETÄ° 83
C- TELSÄ°Z KULLANIM ÃœCRETÄ° 85
D- ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ 85
E- HAZÄ°NE PAYI 88
F- KURUM MASRAFLARINA KATKI PAYI 90
G- KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ° 92
H- MOBİL İLETİŞİM CİHAZI ÜZERİNDEKİ VERGİSEL YÜKLER 92
VIII- MOBÄ°L TELEFON VE SABÄ°T TELEFON HÄ°ZMETLERÄ°
ÃœZERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ° VB. MALÄ° YÃœKLERLE Ä°LGÄ°LÄ°
OLARAK KARŞILAŞILAN ÖZEL DURUMLAR 94
A- MOBÄ°L TELEFONUN KAPALI OLMASI HALÄ°NDE VEYA
ABONELİĞİN İPTAL ETTİRİLMESİ HALİNDE VERGİ
UYGULAMASI 94
B- GSM OPERATÖRLERİ ARACILIĞIYLA YAPILAN BAĞIŞIN
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 94
C- CEP TELEFONU VE SABÄ°T TELEFONLAR ÃœZERÄ°NDEKÄ°
VERGÄ°LERÄ°N Ä°NDÄ°RÄ°M KONUSU YAPILIP YAPILAMAYACAÄžI 96
D- Ä°NTERNET HATTI ALINMASI HALÄ°NDE AYRICA TELEFON
HATTI ALINMA ZORUNLULUÄžU 97
IX- TÜRKİYE İLE DÜNYADAKİ BAZI ÜLKELERİN MOBİL İLETİŞİM
HİZMETLERİ ÜZERİNDEKİ VERGİ YÜKÜ AÇISINDAN
KARÅžILAÅžTIRILMASI 97
X- CEP TELEFONU ÃœZERÄ°NDEKÄ° VERGÄ° VB. YÃœKÃœMLÃœLÃœKLERÄ°N
KALDIRILMASININ EKONOMÄ°K ETKÄ°SÄ° 100
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 110
KAYNAKÇA 119
TABLOLAR LÄ°STESÄ°
Tablo-1: Amerika BirleÅŸik Devletleri′nde (ABD) Telefon ve Kablo TV
Hizmetleri Üzerindeki Vergi Yükü 42
Tablo-2: Bazı Ülkelerde Mobil iletişim Üzerinden Alınan Vergilerin
Dağılımı 59
Tablo-3: Cep Telefonu Üzerindeki Yasal Yükümlülükler 83
Tablo-4: Mobil Terminaller Üzerindeki Vergi Yükü 93
Tablo-5: Cep telefonu Kullanımından Alınan Vergiler 98
Tablo-6: Cep Telefonu Kullanımından En Çok Vergi Alınan Dört Ülke 99
ÅžEKÄ°LLER LÄ°STESÄ°
Şekil-1: iletişim Süreci
Şekil-2: Kitle iletişim Araçları
GRAFÄ°KLER LÄ°STESÄ°
Grafik-1: Mobil Hizmetlerin AB ye Üye Ülkelerin GSMH sı Üzerinde ki
Büyüme Etkisi
1969 yılında Ankarada doÄŸdu.1990 yılında Gazi Ãœniversitesi Maliye Bölümü′nü bitirdi.1999 yılında Türk vergi hukukunda sorumluluk müessesesi ve sonuçları isimli çalışma ile Dokuz Eylül Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Ana Bilim Dalında yüksek lisansını, 2007 yılında aynı Universitenin Maliye Ana Bilim Dalında -Vergi Hukunda Terkin- isimli çalışma ile doktora çalışmalarını tamamladı. 1991-2002 yılları arasında banka müfettiÅŸliÄŸi, krediler II. Müdürlüğü ve Åžube YöneticiliÄŸi görevlerinde bulundu. 2002-2007 yılları arasında Celal Bayar Ãœniversitesi Salihli Meslek Yüksekokulunda öğretim görevlisi olarak çalışan yazar, halen aynı üniversitede öğretim üyesi olarak görevine devam etmektedir. Evli ve iki kız çocuk sahibidir.
;
ÖNSÖZ
İletişim, küreselleşen dünyada insanın kendisini geliştirerek başarıya ulaşmasında kilit unsurdur. Telgrafın gelişi, telefon hizmetinin yaygınlaşması ve kablosuz ağ iletişim araçlarının, internet erişiminin gelişmesi ve kullanılmasıyla coğrafi sınırlar göz. ardı edilerek toplumlar arasında ekonomik ve sosyal etkileşimin arttığı ve sınırsız bir dünyaya doğru gidildiği görülmektedir.
İletişini hizmetleri, ülke ekonomisinin gelişmesine katkıda bulunan tüm sektörlerin gelişmesi, büyümesinde lokomotif destek sağlayan bir hizmet niteliğindedir. Çünkü, iletişim sağlanmadan firmaların ve firmaların içinde bulunduğu sektörlerin üretimi, pazarlaması ve büyümesinden söz edilemeyeceğine göre, ülke ekonomisinin büyüme ve kalkınmasından da söz etmek mümkün olamayacaktır.
Ä°letiÅŸim hizmetlerinin üretilen mal′ve hizmetlerin üreticiden tüketiciye ulaÅŸmasında bilgi akışının rahatlıkla saÄŸlanabilmesinde, piyasa dengesinin oluÅŸmasındaki yeri oldukça önemli ve büyüktür.
Ülkelerin gelişmesi, küreselleşme ortamında rekabet ortamının yaratılabilmesi bakımından her alanda teknolojinin takibi, geliştirilmesi çok önemlidir. Son dönemlerde öz.ellikle iletişim sektöründe yaşanan gelişmelerin izlenmesi, kullanımının desteklenmesi de bu nedenle çok büyük önem arz etmektedir, iletişim teknolojisindeki gelişmeler, bilginin erişimini kolaylaştırmakta her alanda sosyal, kültürel ve ekonomik gelişmenin temelini oluşturmaktadır.
Devletler, kamu harcamalarının finanse edilmesi için mali amaçlarla ve gelir dağılımında adaletin sağlanması gibi mali olmayan amaçlarla vergi tahsil etmektedirler. Ancak, özellikle harcamalar üzerine konulan vergilerin; daha kolay tahsil edilebilmesi, fiyatlar içerisine gizlenebil/nesi sonucu mali anestezi etkisinin olması ve vergi kayıp ve kaçağına daha az meydan vermesi nedeniyle tercih edildiği
görülmektedir. Ülkemizde de iletişim hizmetleri üzerinden alınan vergilerin oldukça yüksek olması durumu bir çok defalar gündeme gelmiş olmasına rağmen, bu konuda henüz bir düzenleme yapılmamış olması, iletişim sektörünün gelişmesine engel olduğu gibi, iletişim hizmetlerinden yararlananlar üzerinde ciddi bir maliyet arttırıcı unsur olarak dikkat çekmektedir. Bu nedenle, iletişim hizmetleri üzerinden alınacak vergilerin gelir sağlama yönünün kısa dönemli değil, uzun dönemli etkileri ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Çalışmanın oluÅŸmasında özellikle konu seçimi ve araÅŸtırmanın kaynakları yönünden destek veren ve kendisini tanıdığım günden bu yana araÅŸtırma yapına ve yazma zevkini aşılayan, vergi hukukunu sevdiren deÄŸerli hocam Prof. Dr. Şükrü KIZlLOT′a teÅŸekkür ederim. Çalışmanın yayınlanması aÅŸamasında gösterdiÄŸi destek ve yakın ilgi nedeniyle Yaklaşım Yayınlarının Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Ekrem SARISU′ya, çalışmanın baskıya hazır hale getirilmesi ve basılmasında titizlik ve özveriyle çalışan Elvan TOKMAK BAL′a ve yoÄŸun iÅŸine raÄŸmen tashih konusunda destek veren N il gül MUNGAN′a çok teÅŸekkür ederim.
EÄŸitim öğretim hayatım boyunca beni YetiÅŸtiren, bana her yönden katkıları olan annem, merhum babam ve tüm hocalarıma, bana her zaman destek olan deÄŸerli eÅŸim UÄŸur ve çalışmalarım nedeniyle kendilerine yeterli vakit ayıramadığım kızlarım Selin ve üilay ′a teÅŸekkür ediyorum.
Çalışmanın eksik ve hatalarının, bu konuda yapılacak yeni çalışmalarla giderileceğine inanıyor, ilgilenenlere yararlı olmasını diliyorum.
Ä°zmir, Nisan 2010
Dr. Hatice YURTSEVER
GÄ°RÄ°Åž
Çağımızda en büyük değişim iletişim alanında yaşanmaktadır. Teknoloji alanında meydana gelen gelişmeler her şeyden önce iletişim alanında kendini göstermekte ve toplumda varlığını hissettirmektedir. Kişiler arasında ve ülkeler arasındaki ilişkilerin giderek artmasıyla, küreselleşmenin hız kazandığı dünyada iletişim daha da büyük önem kazanmaktadır. En önemli iletişim araçları arasında da, televizyon, radyo, internet, dergi, gazete, telefon yer almaktadır. Bu araçlardan internet, cep telefonu gibi bazıları ise giderek artan kullanıcı sayısı ile haberleşmedeki yerini en üst sıralara taşımış bulunmaktadır.
Kamu harcamalarının finanse edilmesinde en önemli gelir kalemlerinden olan vergi gelirlerinin arttırılması da gün geçtikçe artan kamusal ihtiyaçların karşılanması bakımından önemlidir. DoÄŸrudan gelir ve servet üzerine konulan vergiler, vatandaşın vergiyi daha yoÄŸun hissetmesine neden olduÄŸundan, devletler, harcamalar üzerinden alınan vergileri artırmayı tercih etmektedir. Ãœlkemizde de son yıllarda, dolaylı vergiler ağırlıklı bir vergilendirme yapılmaktadır. Bir ülkede, dolaylı vergilerin oranı ya da tutarı arttıkça, vergilendirmede adalet ilkesinden uzaklaşılmaktadır. Ãœlkemizde de özellikle iletiÅŸim araçlarının kullanım zorunluluÄŸu ve yaygın olması nedeniyle iletiÅŸim hizmetleri üzerinden alınan harcama vergileri önemli bir vergi geliri kaynağı olmuÅŸtur. 199O′lı yıllarda mobil iletiÅŸim alanında baÅŸlayan serbest-leÅŸme, Telekomünikasyon Kurumu′nun kurulması, Türk Telekom′un özelleÅŸtirilmesi ve sektöre yeni firmaların katılımıyla daha da hızlan-wnÅŸ\u. Ä°letiÅŸim sektörü de böylelikle hızla geliÅŸme göstermektedir.
Haberleşme hizmetlerinin nicelik ve niteliğinde meydana gelecek iyileşmeler, firmaların, dolayısıyla ülkelerin ekonomik gelişimine ve sosyal refah seviyesinin artmasına yardımcı olmaktadır. İletişim çağında olduğumuz şu dönemde dünyadaki ülkeler ile rekabet edebilmenin en etkin yollarından biri de şüphesiz iletişimdir. Kişiler arasında sağlanan hızlı iletişim, işletmelerde koordinasyonun kurulması, verimliliğin arttırılmasına yardımcı olmaktadır.
Bu çerçevede, iletişim hizmetlerinin önemi nedeniyle, bu alanda yapılan çeşitli araştırmalar da dikkate alınarak, iletişim hizmetleri üzerindeki vergi ve benzen yükler, çalışma konusu yapılmıştır.
Çalışmanın birinci bölümünde, iletişim kavramı, iletişim araçlarının neler olduğu, günümüzde iletişimin neden önemli olduğu ve iletişimin vergilendirilmesinin hukuki boyutu konusu incelenmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde, son dönemlerde iletişim araçlarının teknolojik gelişmeden aldığı pay çerçevesinde özellikle, iletişimde daha çok kullanılıyor olması nedeniyle, televizyon, uydu sistemleri, sabit ve cep telefonları ile internet üzerinden verilen hizmetlerin dünyanın çeşitli ülkelerinde nasıl bir vergilendirilmeye tabi tutulduğu araştırma konusu yapılacaktır. Üçüncü bölümde de iletişim araçlarının ülkemizde vergilendirilme yöntemi ile bazı özellik arz eden durumlar inceleme konusu yapılmaya çalışılacaktır.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 3
İÇİNDEKİLER 5
TABLOLAR LÄ°STESÄ° 9
ÅžEKÄ°LLER LÄ°STESÄ° 10
GRAFÄ°KLER LÄ°STESÄ° 10
KISALTMALAR 11
GÄ°RÄ°Åž 13
BİRİNCİ BÖLÜM
İLETİŞİM KAVRAMI, İLETİŞİM ARAÇLARI VE VERGİLENDİRMEj/E İLİŞKİN HUKUKİ TEMEL
I- İLETİŞİM-HABERLEŞME KAVRAMI 15
II- İLETİŞİM ARAÇLARI 18
III- İLETİŞİMİN ÖNEMİ VE İŞLEVLERİ 24
IV- İLETİŞİMİN EKONOMİK GELİŞME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 26
V- İLETİŞİM VERGİLERİNİN HUKUKİ TEMELİ 31
İKİNCİ BÖLÜM
SABANCI ÜLKE UYGULAMALARINDAN ÖRNEKLER
I- AMERÄ°KA BÄ°RLEŞİK DEVLETLERÄ°′NDE (ABD) Ä°LETİŞİM
HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 41
II- ALMANYA′ DA Ä°LETİŞİM HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 46
A- ALMANYA′ DA RADYO-TV HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 46
B- ALMANYA′DA Ä°NTERNET HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 48
III- Ä°SVİÇRE′DE RADYO-TELEVÄ°ZYON-Ä°NTERNET- MOBÄ°L
TELEFON HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 48
IV- Ä°NGÄ°LTERE′ DE RADYO-TELEVÄ°ZYON HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 50
V- AVRUPA BÄ°RLİĞİ′NDE MOBÄ°L Ä°LETİŞİM HÄ°ZMETLERÄ°NÄ°N
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 51
VI- ÇEŞİTLİ ÜLKELERDE MOBİL İLETİŞİM HİZMETLERİNİN
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 55
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK (/ERG) HUKUKUMDA İLETİŞİMİM VERGİLENbİRİLMESi
I- ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ 60
A-VERGİNİN TARİHÇESİ 60
B-VERGÄ°NÄ°N KONUSU/ORANI 61
C- VERGİNİN MÜKELLEFİ/BEYAN-ÖDEME ZAMANI 62
II- RADYO-TELEVÄ°ZYON HÄ°ZMETLERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ°LER 63
A- RADYO- TV HÄ°ZMETLERÄ° ÃœZERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ°LER 64
B- TELEVÄ°ZYON VE RADYO KULLANICILARI ÃœZERÄ°NDEN
ALINAN VERGÄ° BENZERÄ° GELÄ°RLER 64
III- GAZETE-DERGÄ°-KÄ°TAP ÃœZERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ°LER 66
IV- İNTERNET ERİŞİMİ ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 68
V- SABÄ°T TELEFON ÃœZERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ°LER 72
A- SABÄ°T ÃœCRET UYGULAMASI 72
B- ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ VE KATMA DEĞER VERGİSİ UYGU
LAMASI 77
C- HABERLEÅžME VERGÄ°SÄ° 78
D- EVRENSEL HÄ°ZMET FONU 78
VI- TELEKOMÜNİKASYON SEKTÖRÜ VE MOBİL İLETİŞİM
NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER 80
A- 406 SAYILI TELGRAF VE TELEFON KANUNU′NA GÖRE
ÖDENEN LİSANS ÜCRETİ 81
B- 2813 SAYILI TELSÄ°Z KANUNU′NDA YER ALAN MALÄ° YÃœKÃœM
LÃœLÃœKLER 82
VII- MOBÄ°L/CEP TELEFONU HÄ°ZMETLERÄ° ÃœZERÄ°NDEN ALINAN
VERGÄ°LER 82
A- ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ (YENİ TESİS) 83
B- TELSÄ°Z RUHSATNAME ÃœCRETÄ° 83
C- TELSÄ°Z KULLANIM ÃœCRETÄ° 85
D- ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ 85
E- HAZÄ°NE PAYI 88
F- KURUM MASRAFLARINA KATKI PAYI 90
G- KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ° 92
H- MOBİL İLETİŞİM CİHAZI ÜZERİNDEKİ VERGİSEL YÜKLER 92
VIII- MOBÄ°L TELEFON VE SABÄ°T TELEFON HÄ°ZMETLERÄ°
ÃœZERÄ°NDEN ALINAN VERGÄ° VB. MALÄ° YÃœKLERLE Ä°LGÄ°LÄ°
OLARAK KARŞILAŞILAN ÖZEL DURUMLAR 94
A- MOBÄ°L TELEFONUN KAPALI OLMASI HALÄ°NDE VEYA
ABONELİĞİN İPTAL ETTİRİLMESİ HALİNDE VERGİ
UYGULAMASI 94
B- GSM OPERATÖRLERİ ARACILIĞIYLA YAPILAN BAĞIŞIN
VERGÄ°LENDÄ°RÄ°LMESÄ° 94
C- CEP TELEFONU VE SABÄ°T TELEFONLAR ÃœZERÄ°NDEKÄ°
VERGÄ°LERÄ°N Ä°NDÄ°RÄ°M KONUSU YAPILIP YAPILAMAYACAÄžI 96
D- Ä°NTERNET HATTI ALINMASI HALÄ°NDE AYRICA TELEFON
HATTI ALINMA ZORUNLULUÄžU 97
IX- TÜRKİYE İLE DÜNYADAKİ BAZI ÜLKELERİN MOBİL İLETİŞİM
HİZMETLERİ ÜZERİNDEKİ VERGİ YÜKÜ AÇISINDAN
KARÅžILAÅžTIRILMASI 97
X- CEP TELEFONU ÃœZERÄ°NDEKÄ° VERGÄ° VB. YÃœKÃœMLÃœLÃœKLERÄ°N
KALDIRILMASININ EKONOMÄ°K ETKÄ°SÄ° 100
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 110
KAYNAKÇA 119
TABLOLAR LÄ°STESÄ°
Tablo-1: Amerika BirleÅŸik Devletleri′nde (ABD) Telefon ve Kablo TV
Hizmetleri Üzerindeki Vergi Yükü 42
Tablo-2: Bazı Ülkelerde Mobil iletişim Üzerinden Alınan Vergilerin
Dağılımı 59
Tablo-3: Cep Telefonu Üzerindeki Yasal Yükümlülükler 83
Tablo-4: Mobil Terminaller Üzerindeki Vergi Yükü 93
Tablo-5: Cep telefonu Kullanımından Alınan Vergiler 98
Tablo-6: Cep Telefonu Kullanımından En Çok Vergi Alınan Dört Ülke 99
ÅžEKÄ°LLER LÄ°STESÄ°
Şekil-1: iletişim Süreci
Şekil-2: Kitle iletişim Araçları
GRAFÄ°KLER LÄ°STESÄ°
Grafik-1: Mobil Hizmetlerin AB ye Üye Ülkelerin GSMH sı Üzerinde ki
Büyüme Etkisi
© Copyright 2025
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı