Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk Vergi Hukukunda Anayasal Ölçüt : Mali Güç
Türk Vergi Hukukunda Anayasal Ölçüt : Mali Güç
Tamer BUDAK
Sayfa Sayısı
:
314
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786054396320
2.000,00
TL Dr. Tamer BUDAK 1973 yılında Erzincanda doğan Tamer Budak, 1997 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü nden mezun olmuştur. 2001 yılında Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde -Türkiyede Kayıtdışı Ekonomi ve Laffer Eğrisinin Belirlenmesi- konulu tezi ile yüksek lisans, 2006 yılında Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü MaliyeAnabilim Dalı Mali Hukuk Bilim Dalında -Türk Vergi Hukukunda Anayasal Ölçüt: Mali Güç- başlıklı teziyle doktorasını tamamlamıştır. Halen Zonguldak Karaelmas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü Mali Hukuk Anabilim Dalında öğretim üyesi olarak akademik çalışmalarına devam etmektedir. ------------------ Konunun Sınırlandırılması ve Plan Bir vergi sisteminin kurgulanmasında en önemli problem kimlerin ne şekilde ve ölçüde vergilendirileceğidir. Bu problem herkesin vergi kanunları karşısında eşit olduğu anlamına gelen vergilendirmede eşitlik ilkesi çözülmeye çalışılmıştır. Anayasadan veri olarak adığımız mali güç terimi vergilendirmedeki eşitliğin mutlak değil, nisbi eşitlik olduğunu göstermektedir. Nitekim mali güç mükelleflerin neye göre eşit olduğu sorusunun anayasal tek cevabıdır. Çalışma aşağıdaki plana göre hazırlanmıştır. Giriş Bölümünde mali güç kavramının içeriği, terimi karşılayan diğer dillerdeki anlamı, dokrinin terime yönelik yaklaşımları ve mali gücün yakın kavramlarla karşılaştırılması yapılmıştır. Birinci Bölümde, Tarihçe: Vergilendirme İlkesinin Vergilendirme Ölçütüne Dönüşümü başlığı altında Tarihçede vergilendirmede adalete yönelik olarak mali güç kavramının bir takım evrensel bildirilerdeki yeri tespit edilmiş; İktisadi Doktrinlerden/Evrensel Bildirgelere (i)de mali güç kavramının ilke olarak önce iktisadi doktrinlerden evrensel bildirgelere yansıyarak siyasi meşruiyet kazanması; Evrensel Bildirgelerden/ Anayasalara (il)de mali gücün, evrensel bildirgelerden anayasalara geçerek anayasal vergilendirme ilkesi olarak meşruiyet kazanması; Anayasal Vergilendirme İlkesinden/ Anayasal Vergilendirme Ölçütüne Dönüşümü (III)de ise, ilke ile ölçüt kavramı karşılaştırılmış, mali gücün vergilendirmede ilkeden ölçüte dönüşümü irdelenmiştir. İkinci Bölümde, Hukuksal Temellendirme -Anayasal Vergilendirme Ölçütü. Mali Güç- başlığı altında, Anayasa (i)de mali güç ölçütünün 1876 Anayasası′ndan 1982 Anayasasına kadar olan bütün Türk anaya -salarındaki gelişimi özetlenmiş; Anayasa Mahkemesi (II)de Anayasa Mahkemesinin kuruluşundan günümüze kadar önüne gelen olaylara yönelik kararlarında vergilendirmede mali gücü nasıl hangi ilkelerle değerlendirdiği tespit edilmiştir. Üçüncü Bölümde, Mali Güç: Göstergeleri ve Vergilendirme Tekniği Araçları ile Ölçümü başlığı altında, Mali Gücün Göstergeleri (i)′de maligücün genel kabul görmüş olan gelir, servet ve tüketim göstergelerinin tanımları, özellikleri, vergilendirme karşısındaki konumları ve mali güç ölçütünü karşılama seviyeleri değerlendirilmiş; Gelir/ Servet/ Tüketim: Vergilendirilecek Olay (II)′de, gelirden, servetten ve tüketimden alman vergilerde vergilendirilecek olayın tespiti yapılırken; Vergilendirme Tekniği Araçları (i)de muafiyet, istisna ve indirimler, vergi tarifeleri ve ayırma ilkesinin mali gücü kavramaya yönelik nitelikleri tespit edilmiş; Vergilendirilecek Gelir/ Servet/ Tüketim: Matrah (II)de, gelir, servet ve tüketimden alman vergilerin vergi kanunları karşısındaki vergilendirilecek matrahları tespit edilmiştir. Dördüncü Bölümde, Mali Güç: Göstergelere Dayalı Ölçümleme başlığı altında, Amerikan Hukuku (i)de, Amerikan Hukukunda vergilemeye hâkim olan gerek anayasal, gerekse yasal ilkeler tespit edilerek vegi hukuknda mali gücün kavranmasına yönelik uygulamalar; Avrupa Birliği Hukuku (II)de Birliğin kurulmasından günümüze vergi hukuku alanında yapılan düzenlemeler ve gelişmeler; Uzak Doğu Hukukları (ili)de Japon ve Çin hukuklarında mali gücün nasıl algılandığı ve uygulamaya nasıl yansıtıldığı incelenmiş; Maddi Hukuk (I)e Türk vergi sisteminde yer alan gelir vergisi, kurumlar vergisi, emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi uygulamalarında mali gücün vergilendirme tekniği araçları ile ne kadar ölçülebildiği irdelenmiştir. Sonuç Bölümünde, mali güce yönelik günümüz ülke uygulamaları ile Türkiye uygulaması karşılaştırılmış, farklılıklar veya benzerliklerin tespiti; karşılaştırma neticesinde Türk vergi hukukunda yapılması gereken somut önermeler yapılmıştır. İÇİNDEKİLER = ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER TABLO LİSTESİ DENKLEM LİSTESİ KISALTMALAR 1.GİRİŞ...................................................................................................................1 I. Kavram ve Terim ..............................................................................................1 A. Kavram..........................................................................................................1 B. Terim.............................................................................................................2 II. Mali Gücün Yakın Kavramlardan Ayırt Edilmesi.....................................5 A. Ödeme Gücünden Ayırt Edilmesi..........................................................5 B. Eşitlikten Ayırt Edilmesi........................................................................10 C. Adaletten Ayırt Edilmesi........................................................................12 III. Konunun Sınırlandırılması ve Plan............................................................15 Birinci Bölüm TARİHÇE: VERGİLENDİRME İLKESİNİN VERGİLENDİRME ÖLÇÜTÜNE DÖNÜŞÜMÜ § 2. TARİHÇE.........................................................................................................17 I. İktisat Doktrinlerden/ Evrensel Bildirgelere............................................21 A. Merkantilistler......................................................................................... 22 B. Fizyokratlar............................................................................................... 24 C. Klasikler..................................................................................................... 26 1. Adam Smithin Vergileme İlkeleri................................................ 28 2. Wagnerin Vergilendirme İlkeleri..................................................29 3. Neumarkın Vergilendirme İlkeleri...............................................31 II. Evrensel Bildirgelerden/ Anayasalara........................................................32 A. Magna Carta Libertatum, Haklar Dilekçesi, İngiliz İnsan Hakları Bildirgesi/ İngiliz Hukuku.....................................................33 B. Virginia İnsan Hakları Bildirgesi, Bill of Rights/ Amerikan Anayasası....................................................................................................37 C. Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi/ Fransız Anayasası....................................................................................................39 III. Anayasal Vergilendirme İlkesinden/ Anayasal Vergilendirme Ölçütüne............................................................................................................42 İkinci Bölüm HUKUKSAL TEMELLENDİRME ANAYASAL VERGİLENDİRME ÖLÇÜTÜ: MALİ GÜÇ § 3. HUKUKSAL TEMELLENDİRME ANAYASAL VERGİLENDİRME ÖLÇÜTÜ: MALİ GÜÇ......................................45 I. Anayasa..............................................................................................................45 A. 1876 Anayasası......................................................................................... 46 B. 1909 Anayasası......................................................................................... 49 C. 1921 Anayasası......................................................................................... 50 D. 1924 Anayasası..........................................................................................51 E. 1961 Anayasası..........................................................................................52 F. 1971 Anayasa Değişikliği...................................................................... 54 G. 1982 Anayasası: Vergi Ödevi/ Mali Güç .......................................... 56 1. Vergide Eşitlik: Mali Güç................................................................59 2. Yasallık İlkesi..................................................................................... 72 II. Anayasa Mahkemesi...................................................................................... 77 A. Anayasal Vergilendirme İlkeleri ile Okuma.......................................79 1. Verginin Yasallığı İlkesi: Yasa Koyucunun Uymak Zorunda Olduğu Anayasal İlkeler.................................................79 2. Vergide Eşitlik İlkesi: Herkesin Vergi Ödemesi.........................81 B. Anayasal İlkelerle Okuma......................................................................89 1. Anayasanın Başlangıçındaki İlkeler.............................................89 2. Genel Esaslar: Cumhuriyetin Nitelikleri.................................... 90 a. İnsan Haklarına Saygılı Devlet .............................................91 b. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet....................................93 c. Demokratik Devlet.................................................................... 94 d. Laik Devlet.................................................................................. 94 e. Sosyal Hukuk Devleti ve Sosyal Adalet ............................... 97 3. Temel Haklar ve Ödevler.............................................................. 100 Üçüncü Bölüm MALİ GÜÇ: GÖSTERGELERİ VE VERGİLENDİRME TEKNİĞİ ARAÇLARI İLE ÖLÇÜMÜ § 4. GÖSTERGELER......................................................................................... 105 I. Mali Gücün Göstergeleri............................................................................ 106 A. Gelir ......................................................................................................... 106 B. Servet.........................................................................................................111 C. Tüketim....................................................................................................114 II. Gelir/ Servet/ Tüketim: Vergilendirilecek Olay ..................................116 A. Gelirden Alınan Vergiler......................................................................117 B. Servetten Alınan Vergiler.....................................................................118 C. Tüketimden Alınan Vergiler................................................................119 § 5. VERGİLENDİRME TEKNİĞİ ARAÇLARI İLE ÖLÇÜMLEME............................................................................................ 122 I. Vergilendirme Tekniği Araçları................................................................ 122 A. Muafiyet, İstisna ve İndirim...............................................................124 1. İndirim Yöntemleri........................................................................124 a. Gelirden İndirim Yöntemi....................................................124 b. Vergiden İndirim Yöntemi.................................................... 125 c. Bölme (Katsayı) Yöntemi......................................................126 2. En Az Geçim İndirimi................................................................... 128 a. En Az Geçim İndirimi Yaklaşımları................................... 130 i. Fizyolojik Asgari Yaklaşım............................................. 130 ii. Kültürel Asgari Yaklaşım................................................ 130 iii. Medeni Asgari Yaklaşım................................................. 131 B. Vergi Tarifeleri....................................................................................... 132 1. Tek (Düz, Mütenasip) Oranlı Vergi Tarifesi............................ 133 2. Azalan Oranlı Vergi Tarifeleri..................................................... 135 a. Matrah ve Vergi Oranının Aynı Doğrultuda Azalması.................................................................................... 135 b. Matrah Azalırken Vergi Oranının Artması....................... 136 3. Artan Oranlı Vergi Tarifeleri....................................................... 136 a. Sınıf Usulü Artan Oranlılık.................................................. 137 b. Dilim Usulü Artan Oranlılık................................................ 138 c. Gizli Artan Oranlılık.............................................................. 140 d. Tersine Artan Oranlılık..........................................................141 C. Ayırma İlkesi.......................................................................................... 142 1. Gelir Kaynaklarının Sınıflandırılması ve Farklı Oranların Uygulanması................................................................ 145 2. Sermaye Gelirlerinden Ek Vergi Alınması .............................. 145 3. Emek Gelirlerine İndirim Uygulanması................................... 146 4. Vergi Tarifelerine Sınırlama Konulması................................... 146 II. Vergilendirilecek Gelir/ Servet/ Tüketim: Matrah............................. 146 A. Gelirden Alınan Vergiler..................................................................... 148 B. Servetten Alınan Vergiler.................................................................... 152 C. Tüketimden Alınan Vergiler............................................................... 152 Dördüncü Bölüm MALİ GÜÇ: GÖSTERGELERE DAYALI ÖLÇÜMLEME § 6. ÇEŞİTLİ HUKUK SİSTEMLERİNE TOPLU BAKIŞ.................... 155 I. Amerikan Hukuku....................................................................................... 156 II. Avrupa Birliği Hukuku................................................................................ 163 A. Birlik Hukuku........................................................................................ 163 B. Birlik Üyesi Ülkelerin Ulusal Mevzuatları.......................................170 1. Alman Hukuku................................................................................170 2. İngiliz Hukuku.................................................................................175 3. Fransız Hukuku...............................................................................178 4. İtalyan Hukuku................................................................................181 5. Danimarka Hukuku....................................................................... 184 III. Uzak Doğu Hukuku: Japonya - Çin......................................................... 187 A. Japon Hukuku........................................................................................ 187 B. Çin Hukuku............................................................................................ 190 § 7. TÜRK VERGİ HUKUKU........................................................................ 192 I. Gelirden Alınan Vergiler............................................................................ 192 A. Gelir Vergisi Kanunu............................................................................ 192 1. Muaflık, İstisna ve İndirimler..................................................... 193 a. Tüm Gelir Türlerine Yönelik Uygulamalar...................... 194 b. Belirli Gelir Türlerine Yönelik Uygulamalar.................... 201 i. Ticari Kazanç: Esnaf Muaflığı...................................... 201 ii. Zirai Kazanç: Küçük Çiftçi Muaflığı...........................203 iii. Ücretler: İstisnalar ve İndirimler..................................206 iv. Serbest Meslek Kazançları: Meslek Kazancı İstisnası................................................................................211 v. Gayrimenkul ve Haklar: Konut İstisnası.................... 212 vi. Menkul Sermaye İratları İstisnası................................. 213 vii. Eğitim ve Öğretim İşletmelerinde Kazanç İstisnası .214 2. Vergi Tarifesi....................................................................................214 3. Ayırma İlkesi.....................................................................................217 a. Özel İndirim............................................................................. 218 b. Farklı Vergi Tarifesi Uygulaması.........................................220 c. Sakatlık İndirimi..................................................................... 221 d. Sermaye Gelirlerine Ek Vergi Uygulaması........................223 B. Kurumlar Vergisi Kanunu...................................................................224 1. Muaflık, İstisna ve İndirimler.....................................................226 a. Muaflıklar.................................................................................226 b. İstisnalar.................................................................................... 227 c. İndirimler.................................................................................. 227 2. Vergi Tarifesi...................................................................................228 3. Ayırma İlkesi.................................................................................... 229 II. Servetten Alınan Vergiler........................................................................... 229 A. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu....................................................... 229 1. Muaflık, İstisna ve İndirimler ....................................................230 a. Muafiyet.....................................................................................230 2. Vergi Tarifesi................................................................................... 232 3. Ayırma İlkesi....................................................................................234 B. Emlak Vergisi Kanunu..........................................................................235 1. Muaflık, İstisna ve İndirimler.....................................................236 a. Muaflıklar.................................................................................236 b. İstisnalar.................................................................................... 239 2. Vergi Tarifesi...................................................................................240 3. Ayırma İlkesi....................................................................................240 III. Tüketimden Alınan Vergiler..................................................................... 241 A. Katma Değer Vergisi Kanunu............................................................. 241 1. Muaflık, İstisna ve İndirimler.....................................................242 a. Muaflıklar.................................................................................242 i. Maliyete Dayalı Muafiyetler..........................................242 ii. Kültür ve Eğitim Amaçlı Muafiyet...............................244 iii. Sosyal Amaçlı Muafiyet..................................................244 iv. Askeri Amaçlı Muafiyet..................................................245 v. Diğer Muafiyetler ............................................................246 b. İstisnalar....................................................................................248 i. İhracat İstisnası.................................................................249 ii. Taşımacılık İstisnası........................................................249 iii. Diplomatik İstisnalar ......................................................250 iv. İthalat İstisnası ................................................................. 251 v. Diğer İstisnalar ................................................................. 252 2. Vergi Tarifesi................................................................................... 257 3. Ayırma İlkesi....................................................................................258 B. Özel Tüketim Vergisi Kanunu........................................................... 259 1. Muaflık, İstisna ve İndirimler .................................................... 261 a. İhracat İstisnası ....................................................................... 261 b. Diplomatik İstisna .................................................................. 261 c. Diğer İstisnalar ........................................................................262 2. Vergi Tarifesi...................................................................................263 3. Ayırma İlkesi....................................................................................265 § 8. SONUÇ..........................................................................................................267 KAYNAKÇA....................................................................................................... 281 Tablo 1. Tek Oranlı Vergi Tarifesi.................................................................. 132 Tablo 2. Sınıf Usulü Artan Oranlılık............................................................. 136 Tablo 3. Dilim Usulü Artan Oranlılık I........................................................ 137 Tablo 4. Dilim Usulü Artan Oranlık II......................................................... 137 Tablo 5. Gizli Artan Oranlı Vergi Tarifesi.................................................... 138 Tablo 6. ABD Kişisel Gelir Vergisi Tarifesi.................................................. 159 Tablo 7. ABD Kurumlar Vergisi Tarifesi.........................................................161 Tablo 8. Almanya Gelir Vergisi Tarifesi..........................................................171 Tablo 9. İngiliz Gelir Vergisi Tarifesi..............................................................174 Tablo 10. İngiliz Vergi Hukukunda En Az Geçim İndirimi.......................174 Tablo 11. İngiliz Kurumlar Vergisi Tarifesi...................................................175 Tablo 12. Fransız Gelir Vergisi Tarifesi.........................................................178 Tablo 13. Fransız Kurumlar Vergisi Tarifesi................................................ 179 Tablo 14. İtalyan Gelir Vergisi Tarifesi...........................................................181 Tablo 15. Japon Gelir Vergisi Tarifesi............................................................. 186 Tablo 16. Maaş ve Ücretler İçin Aylık Gelir Vergisi Tarifesi..................... 189 Tablo 17. Diğer Gelirler İçin Çin Yıllık Gelir Vergisi Tarifesi.................. 189 Tablo 18. Gelir Vergisi Tarifesi........................................................................ 215 Tablo 19. Kar Dağıtımındaki Vergi Yükü.....................................................222 Tablo 20. MTV I Sayılı Tarife (2010)............................................................230 Tablo 21. MTV II Sayılı Tarife (2010).......................................................... 231 Tablo 22. MTV IV Sayılı Tarife (2010)........................................................ 232 TABLO LİSTESİ Denklem 1. Gelirden İndirim Yönteminin Hesaplanması...................122 Denklem 2. Décote Sistemi.........................................................................123 Denklem 3. Gelirden İndirim Yöntemi ve Décote Sistemi Farkı........124 Denklem 4. Bölme (Katsayı) Yöntemi Hesabı.......................................125 Denklem 5. Katsayı Yönteminde Toplam Vergi Miktarı......................125
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı