Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk Ticaret Kanunu′nda Haksız Rekabet Suçları
Türk Ticaret Kanunu′nda Haksız Rekabet Suçları
Hüseyin AYDIN
Sayfa Sayısı
:
203
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2008
ISBN NO
:
9789754644739
200,00
TL ÖNSÖZ Bu çalışma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ceza ve Ceza Usul Hukuk Ana Bilim Dalı bünyesinde hazırlamış olduğum ve 26 Haziran 2008 tarihinde jüri önünde savunduğum "Türk Ticaret Kanununda Haksız Rekabet Suçları" konulu doktora tezini içermektedir. Zor ve zahmetli bir süreçten sonra ortaya çıkan bu çalışmanın, okuyuculara yararlı olması ve bundan sonra aynı konuda yapılacak bilimsel çalışmalara ışık tutması dileğimizdir. Gerçekten haksız rekabet suçlarıyla ilgili Türk Hukuk Öğretisinde müstakil bir çalışma bulunmamaktadır. Esasında bu çalışmanın amacı da söz konusu eksikliği bir ölçüde gidermeye çalışmaktır. Bunun ne kadar başarıldığı okuyucunun yüksek takdirine bağlıdır. Kuşkusuz bu çalışma sadece yazarın emeğinin ürünü değildir. Eserin ortaya çıkmasında katkısı olanları anmayı ve onlara olan şükran borcumu ifade etmeyi borç bilirim. Öncelikle tez danışmanlığımı üstlenen, çalışma boyunca beni yönlendirip fikir veren katkı ve yardımlarını esirgemeyen kıymetli hocalarım Prof. Dr. Metin FEYZİOĞLU, Prof. Dr. Zeki HAFIZOĞULLART na teşekkür ederim. Yanı sıra eleştiri ve yorumlarıyla konuya bakış açımı genişleten değerli jüri üyeleri Doç. Dr. Muharrem ÖZEN, Doç. Dr. Ahmet Caner YENİ DÜNYA ve özellikle tezin ticaret hukuku boyutunda çok önemli katkılar sağlayan sayın Prof. Dr. İsmail KIRCA′ya şükranlarımı sunarım. Ayrıca başta Muharrem Başer olmak üzere eserin kitap olarak yayınını üstlenen Yetkin Kitabevinin değerli elemanlarına titiz ve özverili çalışmalarından dolayı teşekkür ederim. Av. Hüseyin AYDIN Ankara, 30.07.2008 GİRİŞ Toplumsal hayatın her alanında cereyan eden rekabet olgusu, gerek kişisel gerekse toplumsal ilerlemenin esasının teşkil etmektedir. Zira rekabet, en iyi olma ve benzer durumlarda olanları geçme amacını içermekte olup ilerlemeye ve gelişmeye pozitif bir katkı sağlamaktadır. Bu özelliği nedeniyledir ki rekabet, tarihi insanlık tarihi kadar eski bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı şekilde rekabet hakkının hukuki çerçevede kullanılmasının sağlanması mücadelesi de oldukça eskiye dayanmaktadır. Rekabet hakkının iyi niyet kaidelerine aykırı olarak kötüye kullanılması haksız rekabeti oluşturur. Haksız rekabet müessesesi ve bu kapsamda haksız rekabet suçları, Türk Ticaret Hukukunun önem arz eden konularından biridir. Özellikle ekonomik ve teknik alandaki hızlı gelişmelere paralel olarak yeni haksız rekabet hallerinin ortaya çıkması, rekabetin ülke sınırlarını aşması haksız rekabet konusuna yeni yaklaşımlar getirmiştir. Haksız rekabetin önlenmesinde en büyük pay, şüphesiz hukuk kurallarına düşmektedir. Bu alandaki hukuk kurallarının gerekliliği ve etkinliği, ekonomik hayatın hızlı değişmesi ve bu çerçevede haksız rekabet teşkil eden eylemlerin artması karşısında daha da önem kazanmıştır. Ticari hayatın düzenlenmesinde suç ve cezaya dair hükümlere başvurulması sık rastlanan bir olgudur. Gerçekten, hak ihlallerinin hukuki müeyyidelerle önlenemeyeceği düşünülen alanlarda ceza yaptırımlarına başvurulmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Türk Hukukunda haksız rekabet suçlarının varlığı, ticari hayatın salt özel hukuk hükümleriyle düzenlemeyeceği gerçeğinin bir ifadesidir. Gerçekten bugün için ticari hayata zarar veren birçok fiille, hukuki sorumluluğa dair hükümlerle mücadele etmek ve sonuç olmak mümkün gözükmemektedir. Haksız rekabet suçları, Türk Ticaret Kanunundaki hukuki sorumluluğa ilişkin hükümlere atıfta bulunmak suretiyle düzenlenmiştir. Dolayısıyla haksız rekabet suçlarının daha iyi bir şekilde ifade edilmesi ve anlaşılabilmesi için. kaçınılmaz olarak hukuki sorumluluğa ilişkin hükümlere değinme ihtiyacı hasıl olmuştur. 15 Tezin birinci bölümünde genel olarak rekabet ve haksız rekabet kavramları irdelenmiştir. Bu kapsamda rekabet ve haksız rekabetin tanımı ve Türk Hukukunda rekabet ve haksız rekabetin düzenlenişi ile haksız rekabet ve rekabet hukuku ilişkisi üzerinde durulmuştur. Bu şekilde konunun daha iyi anlaşılması için kavramsal bir çerçeve oluşturulmaya çalışılmıştır. Haksız rekabet suçlarının incelenmesinde birbirinden farklı iki yöntemin takip edilebilir. Birinci yöntemde bu suçların ortak yönlerini göz ardı edilerek ve birçok tekrarı da göze alarak, suçun faili, hukuki konusu, manevi unsuru, hukuka aykırılık, suçun özel görünüm biçimleri, mağduru ve takibi gibi konular, her bir suç için ayrı ayrı incelenebilir. İkinci ve bizim de tercih ettiğimiz yönteme göre ise haksız rekabet suçlarının ortak yönleri, ayrı bir bölümde incelenerek, her bir suç için bu ortak yönlerin gereksiz tekrarı önlenebilir. Gerçekten "haksız rekabet suçlarına ilişkin ortak hükümler" başlıklı ikinci bölümde haksız rekabet suçlarında fail, tüzel kişilerin sorumluluğu, haksız rekabet suçlarının hukuki konusu, unsurları, özel görünüm biçimleri, suçların takibi, haksız rekabet suçlarında cezalar ve mağdur kavramları üzerinde durulmuştur. Söz konusu konular incelenirken, bir kısım haksız rekabet suçları için var olan farklılıklara ayrıca değinilmiştir. Üçüncü bölümde haksız rekabet suçlarında tipe uygun eylemler üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde haksız rekabet suçlarında kusurluluk, hukuka aykırılık unsurlarına değinildiğinden bu bölümde sadece haksız rekabet suçlarının maddi unsuruna değinilmiştir. Suçun maddi unsuru irdelenirken de esasında, fiilin, hareket, sonuç ve illiyet bağı şeklinde bölünmesi öngörülmüştür. Ancak haksız rekabet suçlarının, sırf hareket suçu olması nedeniyle bu suçların maddi unsurunun hareket, sonuç ve illiyet bağı şeklinde bölünerek incelenmesi mümkün olmamış, sadece hareket unsuruna değinmek suretiyle suçun maddi unsuru tayin edilmeye çalışılmıştır. Tezin yazım aşamasında TBMM′ye sevk edilen Türk Ticaret Kanunun Tasarısına, ilgili bölümlerde ve yer yer metinde, tezin orijinalliğine zarar vermemek için daha çok dipnotlarda değinilmiştir. Özel Kanunlarda ve Türk Ceza Kanununda düzenlenen benzer suçlara da temas edilmiş, yine aynı kaygıyla daha çok dipnotlar kullanılmıştır. Tezin yazımımda uygulama da göz önüne alınmıştır. Bu kapsamda gerek duyulan hallerde Yargıtay içtihatlarına yer verilmiştir. 16 Tez çalışmamız, tüm bu açıklamalardan sonra, haksız rekabet suçlarının düzenlenişi ilgili eleştiri, önerleri ve değerlendirmelerimiz- ile tamamlanmıştır. 17 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR 13 GİRİŞ 15 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK REKABET VE HAKSIZ REKABET I. REKABET VE HAKSIZ REKABET KAVRAMI 19 A. REKABET KAVRAMI 19 1. Tanım 19 2. İktisadi Rekabet 22 3. Kollektif Rekabet 23 B. HAKSIZ REKABET KAVRAMI 24 II. TÜRK HUKUKUNDA REKABET VE HAKSIZ REKABETİN DÜZENLENMESİ 30 A. REKABET VE HAKSIZ REKABETE DAİR DÜZENLEMELERİN GENEL TARİHÇESİ 30 B. 1982 ANAYASASI 34 C. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 36 D. BORÇLAR KANUNU 39 E. TÜRK TİCARET KANUNU 42 1. 1957 tarihli 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 42 2. Türk Ticaret Kanunu Tasarısı 44 F. ÖZEL KANUNLAR 48 1. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun 48 2. İthalatta Llaksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun 51 İKİNCİ BÖLÜM HAKSIZ REKABET SUÇLARINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER I. GENEL OLARAK VE TARİHÇE ., 55 II. HAKSIZ REKABET SUÇLARINDA FAİL 60 A. GENEL OLARAK 60 B. TÜZEL KİŞİ ADINA HAREKET ETMİŞ VE ETMESİ GEREKMİŞ GERÇEK KİŞİLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU 62 C. BASİN KANUNUNA GÖRE SORUMLU OLANLARIN CEZAİ SORUMLULUĞU 69 III. TÜZEL KİŞİLERİN SORUMLULUĞU 71 IV. HAKSIZ REKABET SUÇLARININ HUKUKİ KONUSU 76 V. HAKSIZ REKABET SUÇLARININ UNSURLARI 79 A. GENEL OLARAK 79 B. HAKSIZ REKABET SUÇLARINDA MANEVİ UNSUR 79 C. HAKSIZ REKABET SUÇLARINDA HUKUKA AYKIRILIK UNSURU 84 1. Genel Olarak 84 2. Hukuka Genel Uygunluk Nedenleri 84 3. Hukuka Özel Uygunluk Nedenleri 89 VI. HAKSIZ REKABET SUÇLARININ ÖZEL GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ 94 A. TEŞEBBÜS 94 B.İŞTİRAK 96 C. İÇTİMA 97 VII. HAKSIZ REKABET SUÇLARINDA CEZALAR 98 VIII. HAKSIZ REKABET SUÇLARINDA MAĞDUR 100 IX. HAKSIZ REKABET SUÇLARININ TAKİBİ 102 A.GENEL OLARAK 102 B. ŞİKAYET SURETİYLE TAKİP 103 C. ŞİKAYET HAKKINA SAHİP OLANLAR 103 10 1. Haksız rekabet nedeniyle iktisadi menfaatleri zarar görenler veya zarar görme ihtimali bulunanlar 104 2. Müşteriler 106 3. Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Dernekleri, Borsalar 108 4. Mesleki ve İktisadi birlikler 110 D. ŞİKAYET SÜRESİ 113 E. RE′SEN TAKİP 114 X. HAKSIZ REKABET SUÇLARINDA UZLAŞMA 115 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HAKSIZ REKABET SUÇLARINDA TİPE UYGUN FİİLLER I. GENEL OLARAK 117 II. TÜRK TİCARET KANUNUNDA DÜZENLENEN SUÇ TİPLERİ 120 A. HÜSNÜNİYET KAİDELERİNE AYKIRI MUAMELE SUÇU 120 1. Kötülemek (TTK 57/1) 122 2. Hakikate Aykırı Malumat Vermek (TTK 57/2) 127 3. Yanlış Unvanlar Kullanmak (TTK 57/4) 128 4. İltibaslar Meydana Getirmeye Çalışmak (TTK 57/5)... 130 a. Başkasının Emtiası, İş Mahsulleri, Faaliyeti Veya Ticari İşletmesiyle İltibaslar Meydana Getirmeye Çalışmak 133 b. İltibasa Müsait Tedbirlere Başvurmak Özellikle Başkasının Haklı Olarak Kullandığı Ad, Unvan Marka İşaret Gibi Tanıtma Vasıtalarını Kullanmak 138 c. İltibasa Meydan Veren Mallan, Durumu Bilerek Veya Bilmeyerek Satışa Arz Etmek Veya Şahsi İhtiyaçtan Başka Her Ne Sebeple Olursa Olsun Elinde Bulundurmak 146 11 5. Üçüncü Şahısların Yardımcılarını Görevlerini Kötüye Kullanmaya Sevk Etmek (TTK 57/6) 148 6. Başkasına Ait İmalat ve Ticaret Sırlarından Haksız Yere Faydalanmak (TTK 57/8) 150 7. Gerçeğe Aykırı Şahadetname Vermek (TTK 57/9) 154 B. ÇALIŞANLARI İMALAT VE TİCARET SIRLARINI İFŞA ETMELERİ İÇİN İĞFAL SUÇU (TTK 64/3) 156 C. KENDİSİ HAKKINDA YANLIŞ VE YANILTICI BİLGİ VERME SUÇU (TTK 64/2) 161 D. CEZAYA MÜSTELZİM HAKSIZ REKABET FİİLİNİ MEN ETMEME SUÇU 175 E. KESİNLEŞMİŞ İLAMA RAĞMEN HAKSIZ REKABET FİİLİNİ DEVAM ETTİRME SUÇU (TTK 64/SON) 177 SONUÇ 181 KAYNAKÇA 193 12
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı