Türk Ticaret Kanununda Kurumsal Yönetim ( Corporate Governance )
Türk Ticaret Kanununda Kurumsal Yönetim ( Corporate Governance )
Cafer EMİNOĞLU
ÖNSÖZ
Uluslararası alanda "corporate governance" olarak bilinen kurumsal yönetim, ortaklıklara ilişkin bütün menfaat sahiplerinin çıkarlarını ideal bir düzeyde ve dengede korumaya yönelmiş bir ortaklık yönetim yaklaşımıdır. Bu yönetim anlayışının temel ilkeleri şeffaflık, hesap verebilirlik, sorumluluk ve adilliktir. Bu ilkeler temelinde etkili bir iç-dış denetim, topluma ve içinde bulunulan piyasalara karşı sorumlu bir yönetim anlayışı, zayıf durumda bulunan menfaat sahiplerinin çıkarlarının korunması, böylelikle ortaklık faaliyetleri çerçevesinde ortaya çıkan değerlerin arttırılması ve bu değerlerin hakkaniyete uygun olarak paylaşılması amaçlanmaktadır.
Kurumsal yönetim, kötü ortaklık yönetimi neticesinde derin ekonomik krizlere yol açan şirket skandallarının doğurduğu iyi ve hesabı verilebilir bir yönetim ihtiyacına cevap olarak ortaya çıkmıştır. Başlangıçta hisse senetleri borsada işlem gören anonim ortaklıklar için öngörülen ancak zaman içinde diğer ortaklık türleri için de kabul görmeye başlayan kurumsal yönetim ilkeleri, çeyrek asra yakın bir süreden bu yana dünyanın çeşitli ülkelerinde ortaklıklara ilişkin düzenlemelere etki etmektedir. Türkiye de bu gelişmelerden etkilenmiş ve 2003 yılında halka açık ortaklıklar için "SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri" yayımlanmıştır. Bununla birlikte kurumsal yönetim yaklaşımı 2011 yılında kabul edilen ve 2012 yılında yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (TK) da yapım aşamasına hâkim olan felsefeler arasında yer almıştır.
Elinizdeki çalışma kurumsal yönetim ilkelerinin TK'daki yansımalarını tespit etmeyi ve incelemeyi amaçlamaktadır. Şüphesiz TK'nın şirket-
ler hukukuna ilişkin hükümlerinin önemli bir kısmı kurumsal yönetim bakış açısı ile incelemeye tabi tutulabilir. Ancak bu denli kapsamlı bir incelemenin konunun soyutlaşmasına yol açacağı ve çalışmamızın amacını tehlikeye sokacağı düşüncesiyle, inceleme ve değerlendirmelerimizi kurumsal yönetimin somut olarak değerlendirilebilecek yansımalarına ilişkin hükümlerle sınırlı tutmayı gerekli gördük. Ele aldığımız düzenlemelerin önemli bir kısmının, esasen her biri tek başına birer monografik çalışmaya konu olabilecek özellikte olduklarını belirtmek gerekir. Bizim çalışmamızı spesifik yapan hususun ise bütün bu düzenlemelerin kurumsal yönetim bakış açısıyla ele alınmasında yattığı kanaatindeyiz. Çalışmamıza esasen, 'bütün ortaklıklar açısından kurumsal yönetim yaklaşımının TK'daki yansımalarının incelenmesi' şeklinde bir genel çerçeve çizmiş olmamıza rağmen, ilgili konu genel itibari ile anonim ortaklık yapısı üzerinden ele alınmıştır. Ancak, gerek anonim ortaklıklara ilişkin hükümlerin diğer ortaklık türleri açısından da uygulanmasını öngören TK'daki atıflar, gerekse de diğer ortaklık türlerine özgü bazı durumlara dikkat çekme gerekliliği sebebiyle, çalışmamız kapsamında yer yer anonim ortaklık dışındaki şirket türleri ile ilgili belirleme ve değerlendirmelere de yer verilmiştir.
Bu çalışmanın hazırlanmasında birçok değerli insanın katkı ve desteği olmuştur. Öncelikle çalışmalarımı kendilerine atfettiğim ve bana özveriyle destek olan sevgili eşime; benimle geçirmek istedikleri zamandan ve oynamak istedikleri oyunlardan sıklıkla fedakârlık yapan sevgili kızlarıma teşekkür ediyorum. İyi ki varlar!
Yine özellikle kıymetli eser ve görüşleriyle bu çalışmaya destek ve katkı sunan saygıdeğer hocalarıma ve meslektaşlarıma teşekkür etmek isterim. Ayrıca Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Kürsüsü'nün değerli akademisyenlerine; özverili desteklerinden ötürü özellikle de Araştırma Görevlileri Nevin Meral, Tuğçe Nimet Yaşar ve Süleyman Kıran'a da teşekkür ediyorum.
Çalışmamızın, konuya ilgi duyan herkese yararlı olması temennisi ile ...
Ağustos 2014, Batıkent/Ankara Yrd. Doç. Dr. Cafer Eminoğlu
Konu Başlıkları
- Genel Olarak Kurumsal Yönetim
- Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)Kurumsal Yönetim İlkeleri
- Türk Ticaret Kanunu'nda Kurumsal Yönetim İlkelerinin Yansıması