Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk Ticaret Kanunu Tasarısı - MEHMET AKUĞUR
Türk Ticaret Kanunu Tasarısı - MEHMET AKUĞUR
Mehmet AKUĞUR - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
1142
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2005
ISBN NO
:
9799758875435
3.080,00
TL ÖZGEÇMİŞ istanbul Barosu avukatlarından MEHMET AKUĞUR, 01.10.1979 tarihin¬de İzmir′de doğmuştur. 1997-2001 yıllan arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Hu¬kuk Fakültesi′nde lisans öğrenimini tamamlamış, yüksek lisansını İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü′nde Ekonomi Hukuku alanında yapmıştır. 2004 yılından itibaren İstanbul Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü¬sü′nde Banka-Finans Doktorasına devam etmektedir. Yazar, mesleki yaşamına 2001 yılında Fiba Holding A.Ş.′de başlamış olup, sırasıyla Arthur Andersen Türkiye) ve Ernst & Young (Türkiye) danışmanlık firmalarında hukuk danışmanı olarak çalışmıştır. Halen Turkcell İletişim Hizmet¬leri A.Ş. Kurumsal Hukuk Bölümü′nde hukuk danışmanı olarak çalışmaktadır. Yazarın yayımlanmış "Türk Hukukunda Anonim Ortaklıkların Bölünmesi" adlı kitabı ve "Kayıtlı Sermaye Sistemi" ve "Anonim Ortaklıklarda Sermaye Koyma Borcu" adlı makaleleri bulunmaktadır. Yazar, birleşme ve devralma, gayrimenkul hukuku, telekomünikasyon huku¬ku, sermaye piyasası hukuku, uluslar arası ticaret ve şirketler hukuku dallannda mesleki ve akademik çalışmalarına devam etmektedir. ÖNSÖZ 01 Ocak 1957 tarihinde yürürlüğe giren ve yaklaşık 50 yıldır ticaret, sanayi ve hizmet sektörlerine özgü tüm hukuki ilişkileri düzenleyen temel kanun fonk¬siyonuna haiz 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, dünya çapındaki gelişmelere rağmen ufak değişiklikler dışında temel yapısında herhangi bir değişikliğe uğra¬madan yürürlükte kalmaya devam etmektedir. Ancak, son yıllar gerek ulusal gerekse de uluslararası ticari yaşamın temel¬den etkileyen gelişmelere sahne olmuştur. Türk Ticaret Kanunu′nun genel gerek¬çesinde de ifade edildiği üzere, Avrupa Birliği′nin küresel, ekonomik, ticari ve si¬yasi bir güç haline gelmesi, Avrupa Ekonomik Alanı, NAFTA gibi dünya ticare¬tinde yeri ve etkisi olan ekonomik ve bölgesel birliklerin yer alması, bu oluşum¬ların uluslararası hukuk rejimi yaratmaları gibi gelişmeler, bunlara ilişkin kuram ve düzenlemeleri beraberinde getirmiştir. Bu gelişmeler ve getirilen yeni kuram ve düzenlemeler yeni konuların kanunlaşmasına ve mevcut kanunlarında esaslı veya temelden değişmesine yol açmıştır. Bu değişim özellikle de Avrupa Toplu-lu üye ülkelerin hukuklarında daha önce rastlanmamış sıklıkla kanun değişiklik¬lerine ve reform niteliğini haiz yasal gelişmeleri doğurmuş ve doğurmaya devam etmektedir. Ancak, 6762 sayılı Kanun yayımlandığı tarihten itibaren bu köklü de¬ğişim ve gelişmelere yanıt verecek şekilde yapılandırılmamıştır. Türkiye′nin Avrupa Birliği tam üyeliğine aday olma ve yakın tarihte başla¬yacak müzakerelerin bir yansıması olarak ortak üyelik ile başlayan AB müktese-batının Türk Hukukuna uyumlaştırılması çalışmaları kapsamında, ticari ve eko¬nomik yaşamın önemli bir bölümünü düzenleyen Türk Ticaret Kanunu′nda da re¬form niteliğinde köklü bir değişim ve gelişim kaçınılmaz bir hal almıştır. AB uyum süreci yanı sıra ülkemizin uluslar arası piyasaların bir parçası ve önemli bir piyasa aktörü ve gücü haline gelme istek ve girişimleri de Türk Hukukunda çağ¬daş, yenilikçi ve kapsamlı bir Ticaret Kanunu′na sahip olunması ihtiyacını do¬ğurmuştur. Bu gelişmeler ve gereksinimler çerçevesinde, değerli bilim adamları ve hu¬kukçularımız tarafından uzun ve meşekatli sürdüğünü inandığımız büyük bir öz¬veri ile yukarıda yer alan hususlara duyulan ivedi ihtiyaçlara en iyi şekilde cevap veren reform niteliğinde değişiklik ve yenilikleri bünyesinde barındıran Türk Ti- VII caret Kanunu Tasarısı hazırlanmış ve 24/02/2005 tarihinde kamu oyunun görüş ve düşüncelerine sunulmuştur. Tasan, 6 kitaptan ibaret olup, 6762 sayılı Kanunun yarım yüzyılı geçen uy¬gulamasından elde edilen deneyimler değerlendirilerek yürürlükteki 6762 sayılı Kanun düzenlenmelerine birçok yenilik ve değişim getirmiştir. Tasan′nın Ticari İşletme kitabında; ticari işletmenin çağdaş kavram ve mü¬esseselerine, faizin ticari işlemlere uygun şekilde düzenlemelerine, Avrupa Top¬luluğu düzenlemelerine uygun tarzda ticaret sicili düzenlemelerine, ticaret unva¬nının korunmasına, yabancı hukuk düzenlemeleri de göz önüne alınmak suretiy¬le genişletilmiş haksız rekabet hükümlerine, mevcut Kanununun uygulaması ile ortaya çıkan sorun ve boşlukları ortadan kaldıran acenteye ilişkin yeni hükümle¬re ve günümüzde yabancı ülke kanunlarında da yer almayan ticari defterlerin is¬pat fonksiyonunun kaldırılmasına ilişkin düzenlemelere ve eskimiş ve günümüz¬de uygulama alanı bulmayan ticari işler tellallığı müessesini kaldıran düzenleme¬lere yer verilmiştir. Ticaret Şirketleri açısından ise tam bir reform niteliğindeki değişikliklere ve yeni düzenlemelere Tasan′nın Ticaret Şirketleri Kitabı′nda yer verilmiştir. Bun¬lardan bazılan; ticaret şirketlerinin ana sözleşmede yazılı işletme konusu ile sı¬nırlı kalmak şartıyla hak sahip olabileceği ve yükümlülük üstlenebileceğine iliş¬kin ultra vires ilkesi AT düzenlemeleri ve işlem ve pazar güvenliğinin sağlanma¬sı maksadıyla Tasarı′ya dahil edilmemiştir. Ticaret şirketlerinin sermayesine da¬ir, sanal ortamlann, alanların, adların ve işaretlerin ticaret şirketlerine sermaye olarak konulması kabul edilmiş ve ayni sermaye niteliğindeki ekonomik değere haiz malların şirket kurulduktan sonra ortaklar tarafından taahhüt edilmesine rağ¬men eski malikleri üzerinde kalıp da şirkete intikal ettirilmemesi gerçeği karşı¬sında, ayni sermayenin ilgili sicilinde bu tescil işlemini yapılmasını, ticaret sici¬li memurluğunun vazifesi olarak tanımlanmıştır. Avrupa Topluluğu yönergeleri¬ne uygun şekilde ve aynntılı olarak ticaret hukukumuzda yer alan birleşme ve tür değiştirme müesseselerine ilişkin Tasan ile birçok yenilik getirilmiş aynca Hu¬kukumuza yeni bir müessese olan bölünme müessesesinin getirilmesi amaçlan¬mıştır. Aynca Tasarı ile "Şirketler Topluluğu" başlığı altında bağlı işletmeler hu¬kuku düzenlenme alanı bulmuştur. Yabancı hukuk sistemlerinde pek yer almayan ya da yer almasına karşın pek uygulanmayan kolektif ve komandit şirketler olan şahıs şirketlerine ilişkin olarak da; 6762 sayılı Kanununun uygulanması ile do¬ğan sorunlarına cevap veren düzenlemelere yer verilmiştir. Tasanda, ticaret şirketlerinden anonim şirketler önemli bir revizyona uğratıl¬mış, büyük bir bölümü yeniden kaleme alınmış olup pek az hükmü 6762 sayılı Kanundan Tasarı′ya aktarılmıştır. Tasan ile getirilen yenilikler Ticaret Kanunu¬muzun, anonim şirketler alanında Avrupa Topluluğu′nun şirketlere ilişkin yöner- VIII geleri ile uyum sağlanması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda Tasarı ile 6762 sayılı Kanunda maddi olarak düzenlenen ancak uygulama alanı pek bulmayan tedrici kuruluş sistemi kaldırılmış, halka açılmayı işler bir hale getiren yeni bir kuruluş sistemi getirilmiştir. Uygulamada anonim şirketlerde asgari beş pay sahibinin mevcut olması koşulunu sağlamak adına yer alan "saman ortak" adı verilen ço¬ğunlukta bir hisseye sahip pay sahibinden ve göstermelik pay sahiplerinden olu¬şan anonim şirketlerin varlığı ve bu tür anonim şirketlerin sayılarının küçümse¬nemeyecek kadar fazla olması gerçeği ve Avrupa Topluğu′nun 12. Yönergesi dü¬zenlemelerine uyum sağlanması açısından da Tasarı′da tek kişi anonim şirketle¬re yer verilmiştir. Anonim şirketlere ilişkin özellikle de kurumsal yönetim pren¬sipleri esas alınmak suretiyle pay sahiplerinin eşit işleme tabi tutulması ilkesi ve pay sahiplerinin şirkete borçlanmaları yasağı açık iki temel prensip olarak Tasa¬rı′da yer almıştır. Tasan ile kurumsal yönetim prensipleri göz önüne alınarak yönetim kurulu¬nun örgütlenmesi ve işlevi açısından birçok yenilik getirilmiştir. Bu yeniliklerin temelinde yönetim kurulunun profesyonelleşmesi ve şeffaf yapıya sahip olması ilkeleri yer almıştır. Bu yenilikler ile, yönetim kurulunun asgari sayısında ve üye¬lerin niteliklerinde önemli bir değişiklik yapılmıştır. Buna göre; anonim şirket yönetim kurulunun bir veya daha fazla kişiden oluşmasına ve yönetim kurulun¬da üye olarak gerçek kişiler dışında tüzel kişinin de bizzat yönetim kurulunda yer almasına imkan sağlanmıştır. Ayrıca, yönetim kurulu yapısında ve şirketin idare ve temsilinde hedeflenen profesyonelleşme kapsamında üye sayısının yandan fazlasının yüksek öğrenim görmüş olması şartı getirilmiştir. Tasarı ile yürüklükteki 6762 sayılı Ticaret Kanunumuzdan farklı olarak an¬cak yabancı ülke hukuklannda da çok yakın bir zamanda yer almaya başlamış olan yönetici sigortası sistemi yönetim kurulu üyelerine münhasır getirilmiştir. Yönetim kurulunun kendi yapısı içinde "yönetimi" hazırlayacağı bir teşkilat yö¬netmeliği uyannca devretmesi, yönetim kurulunun şirketlerin varlığı, devamı ve gelişimini tehlikeye düşüren sebepleri erken teşhis etmek amacıyla kendisine bağlı uzman bir komite yapılanmasına gidilmesi, yönetim kurulu kararlannın hü¬kümsüzlüğüne dair dava açma hakkının getirilmesi gibi konular Tasan ile yöne¬tim kurulunun işleyişine ilişkin getirilen yenilikler arasındandır. Tasan ile; mevcut kanunda şimdiki hali ile düzenlenen zarann tümünden yö¬netim kurulu üyelerinin kurul olarak müteselsil sorumluluğuna ilişkin düzenleme yerine sorumluluğun kusurun derecesine göre sorumlu olma ilkesi önemli bir de¬ğişiklik olarak getirilmiştir. Tasarı ile getirilen anonim şirketlere ilişkin en önemli değişikliklerden biri de mevcut kanunun yasal denetçilik müessesesinin şirket organı olmaktan çıka¬rılmasının ve şirketlerin denetiminin bağımsız denetim kuruluşlarınca veya kü- IX çük ölçekli şirketlerin denetiminin ise en az iki yeminli mali müşavir veya ser¬best mali müşavir tarafından yapılmasına ilişkindir. Söz konusu denetimin kap¬samı, fınansal tablolar ile sınırlı tutulmamış denetim; yıllık raporlar, envanter, tüm muhasebenin denetimi yanı sıra şirketin varlığını ve devamını ilgilendiren risk ve faktörlerin tespit ve önemlerini de içermektedir. Tasarı′da sürekli denetim dışında işlem denetçileri de düzenleme alanı bulmuş olup, kuruluş, sermaye artı¬rımı, azatlımı, birleşme, bölünme, tür değiştirme, menkul kıymet ihracı işlemle¬rin denetiminin mahkeme tarafından atanan bilirkişiler yerine işlem denetçisi ni¬teliğinde uzman kişilerce yapılması amaçlanmıştır. Türkiye′nin gelişimi ve uluslararası piyasalarda güvenilir bir aktör haline gelmesi hedefi iki önemli şartı da beraberinde getirmektedir. Bu şartlardan ilki; uluslararası muhasebe standartlarının Türk şirketleri için de uygulanması ve sa¬nayileşmiş ülke sistemlerine özdeş bir sistemin ülkemiz sistemine adapte edilme¬sidir. Bu suretle de Türk şirketlerinin uluslararası piyasalarda rekabet şansının ar¬tırılması hedeflenmektedir. İkinci şart ise, uluslararası piyasalar ve yabancı yatı¬rımcılar açısından çok önemli olan "şeffaflık" ilkesinin ticaret şirketlerine hakim olmasıdır. Tasarı düzenlemeleri ile 6762 sayılı Kanunda yer alan mevcut pay sahipleri¬nin haklan genişletilmiş, güçlendirilmiş ve yeni pay sahipliği hakları getirilmiş¬tir. Bu haklardan en önemlileri; birleşmede pay sahibinin şirketten çıkma hakkı (m. 141), özel denetim talep hakkı (m. 200/2), eşit işlem talep hakkı (m. 357), birleşme, bölünme ve tür değiştirmede denkleştirme talebi (m. 192) veya işlem¬lerin iptalini dava etme hakkı, denetçi atanmasını talep hakkı, yasal şartlara uy¬gun tasfiye memuru atanması talep hakkıdır (m. 447). Azlık haklan da Tasarı düzenlemeleri ile güçlendirilmiş ve genişletilmiştir. Buna göre; Tasan′da azınlık haklarına ilişkin olarak azınlık haklarının kullanımı¬nı engelleyen gündeme bağlılık ilkesine istisnalar tanınmış (m. 364, m. 463, m. 438-440), özel denetçi atama hakkı (m. 412), şirketin feshini talep hakkı (m. 531), denetçinin değiştirilmesi talep hakkı, hisse senedi basılmasını talep hakkı azınlık hakları olarak tanımlanmıştır. Tasan, yabancı hukuk sistemlerinin de yakın geçmişte yer almaya başlayan kurumsal yönetim ilkelerini sadece ticaret hukuku ile temas eden hususlarını dü¬zenleme yolunu tercih etmiş ve kurumsal yönetim ilkelerini belirleme yetkisini aslen Sermaye Piyasası Kurulu′nun yetki ve görevlerine özgülemiştir. Tasarıda; kurumsal yönetim ile ilgili olarak, şirketlerin kuruluşuna ilişkin olarak kurucu beyanları, kuruluş denetçisi raporu, eşit işlem ilkesi (m. 357), pay sahiplerinin şirkete borçlanma yasağının getirilmesi (m. 358) ve şirket yönetimine ilişkin ola¬rak da yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olma şartının kaldırılması (m. 359), azlığa yönetim kurulunda temsil edilebilme hakkının tanınması (m. 360), yöne- X tici sorumluluk sigortası (m. 361), genel kurula ilişkin olarak genel kurul iç yö¬netmeliğinin düzenlenmesi (m. 419), genel kurulun münhasır yetkilerinin saptan¬ması (m. 408), bağımsız ve kurumsal temsilcinin genel kurulda bulunmasına (m. 428) ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Limited şirketi, mevcut Ticaret Kanunumuz, şahıs şirketlerine yakın bir tarz¬da düzenlemişken Tasarı bu anlayışın dışında limited şirketi, ileri yıllarda anonim şirket asgari sermayesinin yükseltilmesi kuvvetli ihtimali sebebiyle girişimcile¬rin limited şirketlerin kurulmalarına daha fazla yöneltilecek olması ve son yıllar¬da ülkemize gelen yabancı sermayenin limited şirket kurmayı çoğunlukla tercih etmeleri sebeplerine istinaden sermaye şirketi bazlı küçük bir anonim şirket teş¬kilatı olarak düzenlenmiştir. Anonim şirketlere ilişkin Tasarı ile getirilen değişik¬likler ve yenilikler limited şirketlere uygulanabildiği kadarı ile yansıtılmaya ça¬lışılmıştır. Söz konusu yenilikler arasında; limited şirketin kuruluş ana sözleşme¬sinin içeriği yeniden belirlenmesi, tek ortaklık limited şirketlerin kurulabilme im¬kanı, 6762 sayılı Kanunda düzenlenen ancak uygulama alanı bulmayan özel onaylı pay devri müessesesinin kaldırılması, pratikte oldukça sorun yaratan şir¬ketten çıkma hususunda şirketin varlığını sürdürebilmesi ilkesi doğrultusunda yeni düzenlemelere yer verilmesi, genel kurul ile yönetim arasındaki görev ve yetki ayrımının belirginleştirilmesi, fınansal tablolara ilişkin anonim şirketler için getirilen muhasebe standartlarının aynen limited şirketler içinde uygulanma¬sı gibi konular bulunmaktadır. Kıymetli Evrak Kitabında, 6762 sayılı Kanun hükümleri esas alınmak sure¬tiyle uygulamada ortaya çıkan birkaç çelişki ve terüddütü ortadan kaldırmaya yö¬nelik değişikliklere gidilmiştir. Tasan′da taşıma işleri konunun önemine binaen ayrı bir kitap olarak düzen¬lenmiştir. 6762 sayılı Kanun′un mevcut hükümlerinin birçoğunun kaynağını teş¬kil eden yabancı hukuk düzenlemeleri yıllar öncesinde yürürlükten kaldırılmış veya günün gereklerine uygun olarak değişikliğe uğramış olmasına rağmen Türk Ticaret Kanunumuzun ilgili hükümlerine ilişkin herhangi bir değişiklik olmamış¬tır. Bu durum, coğrafi konumu itibariyle oldukça önemli bir özelliğe sahip ül¬kemizi uluslararası taşıma sektörünün dışında kalmasını doğuran önemli bir fak¬törlerden biri olmuştur. Bu sorunun ortadan kaldırılması ve bu yöndeki ihtiyaca Türk Ticaret Kanunu′nun cevap verebilmesi açısından uluslararası taşımacılıkta genel kabul görmüş Karayollarında Eşya Taşınmasına İlişkin Milletlerarası Söz¬leşme hükümleri (CMR), Tasarının taşıma hukukuna ilişkin bölümlerinde ağır¬lıklı olarak yer verilmesi suretiyle ilgili kitap yeniden düzenlenmiştir. Tasarı ile deniz ticareti hukukuna ilişkin olarak da reform niteliğinde köklü XI değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin temelinde; deniz ticareti hukukunun uluslararası anlaşmalara uyumunun sağlanması nedeni ve amacı yatmaktadır. Bu doğrultuda, 6762 sayılı Kanun hükümlerinin uluslararası sözleşmeler ile çelişki yaratan hükümlerinin kaldmlması ve uluslararası sözleşmeler ile çelişki yaratan hükümlerin kaldmlması ve uluslararası sözleşme hükümlerinin hukukumuza adapte edilmesi ile modern ve günümüz ihtiyaçlarına yanıt verebilen bir deniz ti¬careti hukuku oluşturulması hedeflenmektedir. Bu bağlamda, deniz ticareti hukuku ile ilgili Tasarı ile önemli sayılabilecek değişiklikler getirilmiştir. Öncelikle; "gemi" tanımı ihtiyaçlar karşısında genişle¬tilerek tekrardan kaleme alınmış, "gemi hüviyeti" ve "gemi sicili" kavramları bi¬limsel sistematiğe uygun tarzda yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca, gemi mülkiyeti¬ne ilişkin düzenlemeleri uygulamada ortaya çıkan tereddütleri gidermek maksa¬dıyla yeni Türk Medeni Kanunu′nun sistematiğine uygun olarak tekrardan dü¬zenlenmiştir. Bununla birlikte, gemi mülkiyetinin ziyama ilişkin de yeni hüküm¬ler Tasan ile tesis edilmiştir. Tasanda gemi ve yapı rehinine ilişkin hükümleri gözden geçirilerek Türk Medeni Kanunu′na uygun bir şekilde tekrardan kaleme alınmıştır. Tasan ile donatma ve donatma iştirakine ilişkin hükümler güncellenerek tek¬rardan ele alınmıştır. Kaptana ilişkin Tasan′da aynntılı düzenlemelere yer veril¬miş özellikle de " Deniz Alacaklarına Karşı Mesuliyetin Sınırlanması Hakkında Milletlerarası Sözleşme" hükümleri çerçevesinde kaptanın sorumluluğunu sınır¬layan yeni düzenlemelere yer verilmiştir. Tasan′da deniz sözleşmelerine oldukça geniş bir şekilde yer verilmiş olup, 6762 sayılı Kanundan farklı olarak gemi kira sözleşmesi (m. 1119-1130) ve za¬man çarteri sözleşmesi (m. 1131-1137) Tasanda önemli bir yenilik olarak yer ve¬rilmiştir. Aynca, deniz sözleşmelerinden 6762 sayılı Kanunda da düzenlenen de¬niz sözleşmelerinden navlun (denizde eşya taşıma) sözleşmesi (m. 1138-1245) ve deniz yoluyla yolcu taşıma sözleşmesi (m. 1247-1271) tekrardan kaleme alın¬mıştır. Tasan′da deniz ticaret hukukuna ilişkin son bölümde, 6762 sayılı Kanun′un 1235 ile 1257.maddelerinde düzenlenen "gemi alacakları" Tasannın 1320 ile 1327. maddelerinde "Gemiler Üzerindeki İmtiyazlar ve İpotekler Hakkında Mil¬letlerarası Sözleşme" esas alınmak suretiyle yeniden düzenlenmiştir. Gemilerin ihtiyati haczine ilişkin olarak Tasanda (m. 1330-1354) "Gemilerin ihtiyati Hac¬zine İlişkin Milletlerarası Sözleşme" doğrultusunda aynntılı düzenlemelere yer verilmiştir. Tasarı ile Sigorta Kitabı da köklü değişikliğe uğramıştır. Bu köklü değişik¬liklerin temelinde Tasarı′nın genel gerekçesinde de açıkça belirtildiği üzere; ül- XII ke ihtiyaçlarına uygun modern bir kanun hazırlamak, 6762 sayılı Kanunun uygu¬lamada yaratmamış ve sigortacılar tarafından benimsenmiş hüküm ve ilkeleri ko¬rumak ve uygulamada ortaya çıkan sorun ve ihtiyaçlara cevap vermek gibi ne¬denler yatmaktadır. Tasarı ile sigorta hukuku alanında yapılan değişiklikler ile öncelikle sigorta terminolojisinden doğan bazı aksaklıkların giderilmesine çalı¬şılmıştır. Ayrıca, sigorta sözleşmesinin ve tüm sigorta türlerine uygulanabilecek "genel hükümlere" geniş bir şekilde Tasan′da yer verilmiştir. Sigorta sözleşme¬sine özgü düzenlemelerde, Borçlar Kanunu′nun 19. maddesinde düzenlenen söz¬leşme serbesti ilkesi esas alınmıştır. Sigorta sektörünün son yıllarda oldukça di¬namik olması sebebiyle değişen ihtiyaçlara hızlı yanıt verebilmesi için sigorta sözleşmelerinde belirlenen sözleşme serbestisi yanında özel sigorta (yaygın, ta¬rım, hırsızlık gibi) türlerini ayrıca düzenleme yoluna gidilmemiştir. Bunun dışın¬da, 6762 sayılı Kanun kara ve deniz sigortalarını bir araya getirmek suretiyle dü¬zenlemiş olması uygulamada bazı aksaklıkları doğurması ve deniz rizikolarının uluslar arası kurallar çerçevesinde düzenlenmesi gerekçesiyle kara sigortalarına Tasan′da yer verilmiş ancak deniz sigortalan ilişkin hükümler sigorta kitabından çıkanlmıştır. Can sigortalarına ilişkin olarak da uluslararası uygulamalar göz önüne alınarak önemli değişiklikler yapılmıştır. Yukanda yer verdiğimiz reform niteliğindeki değişiklik ve yenilikleri bün¬yesinde banndıran Türk Ticaret Kanunu Tasansının, kanunlaşması aşamasına ka-darki dönemde gerek iş dünyası gerekse de hukukçularımızın incelemesine daha sistematik şekilde sunulması ve sözkonusu yenilik ve değişikliklere toplumumu¬zun ilgili tüm kesimlerinin hazırlıklı olması amacıyla bu çalışma hazırlanarak sizlerin bilgilerine sunulmuştur. Çalışmamızda Türk Ticaret Kanunu Tasansı ile getirilen yenilik ve değişik¬liklerin daha kolay ve iyi bir şekilde anlaşılabilmesi açısından Tasan maddeleri ile yürürlükteki 6762 sayılı Kanun madde metinlerinin karşılaştınlmasına, Tasa-n maddelerinin gerekçelerine ve Tasannın genel gerekçesine yer verilmiştir. Bu çalışmanın hazırlanmasında hayatımın her aşamasında olduğu gibi yar-dımlannı ve desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen Akuğur ailesinin tüm fert¬lerine sonsuz teşekkürlerimi sunmayı borç bilirim. Aynca, bu çalışmanın kitap halinde sunulmasını sağlayan Vedat Çarbaş′a ve çalışmamızda büyük emeği geçen Sami Abbas′a ve Vedat Kitapçılık çalışan¬larına teşekkürlerimi sunanm. 4. Levent - Haziran 2005 Av. Mehmet Akuğur XIII İÇİNDEKİLER Sayfa TÜRK TİCARET KANUNU MADDESİ TASARISI 1 BAŞLANGIÇ 1 A) Kanunun Uygulama Alanı 1 I- Ticarî Hükümler 1 II- Ticarî Örf ve Âdet 2 III- Ticarî İşler 2 IV- Ticarî Davalar ve Delilleri 3 1. Genel Olarak 3 2 Ticaret Mahkemelerinin iş Alanı 5 B) Çeşitli Hükümler 7 I- Zamanaşımı 7 II- Teselsül Karinesi 7 III- Ticarî işlerde Faiz 7 1. Faiz Miktan 7 2. Bileşik Faiz 8 3. Faizin Başlangıcı 8 BÃ�RlNCl KİTAP Ticarî İşletme BİRİNCİ KISIM Tacir A) Ticarî İşletme Bütünlük ilkesi 9 B) Tacir 11 I- Gerçek Kişiler 11 1. Genel Olarak 11 2. Küçük ve Kısıtlılar 12 3. Ticaretten Men Edilenler 12 4. Esnaf 13 II- Tüzel Kişiler 13 III- Donatma iştiraki 14 C) Tacir Olmanın Hükümleri 14 I- Genel Olarak 14 II- Özel Olarak 15 1. Ticaret Karinesi 15 2. Ücret isteme Hakkı 15 3. Fatura ve Teyit Mektubu 15 4. Ücret ve Sözleşme Cezasının indirilmesi 16 5. Ticarî Satış ve Trampa 16 Ã�KlNCÃ� KISIM Ticaret Sicili A) Örgüt 18 I- Genel Olarak 18 II- Yönetim 19 III- Ticaret Sicili Tüzüğü 20 B) Tescil 20 I- Şartlan 20 1. Talep 20 2. ilgililer 21 3. Talebin Şekli 21 4. Süre 21 5. Değişiklikler 22 II- Sicil Müdürünün Görevleri 22 1. inceleme Görevi ve Geçici Tescil 22 2. Tescile Davet ve Ceza 23 3. itiraz 24 III- Alenîyet 25 IV- Hükümleri 26 1. Tescil ve ilânın Üçüncü Kişilere Etkisi 26 2. Görünüşe Güven 27 3. ilgililerin Cezaî ve Hukukî Sorumluluğu 27 ÜÇÜNCÜ KISIM Ticaret Unvanı ve İşletme Adı A) Ticaret Unvanı 29 I- Kullanma Zorunluluğu 29 1. Genel Olarak 29 2. Tescil 29 II- Ticaret Unvanının Şekli 31 1. Gerçek Kişiler 31 2. Tüzel Kişiler 31 a) Kollektif ve Komandit Şirketler 31 XVI b) Anonim, Limited ve Kooperatif Şirketler 31 c) Tacir Sayılan Diğer Tüzel Kişiler ve Donatma iştiraki 32 d) Ortak Hükümler 32 3. Ekler 33 4. Ticaret Unvanının Devamı 33 5. Şubeler 34 6. Ticaret Unvanının Devri 34 III- Ticaret Unvanının Korunması 34 l.îlke : 34 2. ihbar ve Ceza 34 3. Unvanına Tecavüz Edilen Kimsenin Haklan 35 B) işletme Adı 36 DÖRDÜNCÜ KISIM Haksız Rekabet A) Genel Olarak 36 I- Amaç ve ilke 36 II- Dürüstlük Kurallanna Aykın Davranışlar, Ticarî Uygulamalar 39 B) Hukukî Sorumluluk 48 I- Çeşitli Davalar 48 II- Çalıştıranın Sorumluluğu 50 III- Basının Sorumluluğu 50 IV- Karann İlânı 51 V- Zamanaşımı 51 VI- ihtiyatî Tedbirler 51 C) Cezaî Sorumluluk 52 I- Cezayı Gerektiren Fiiller 52 II- Tüzel Kişilerin Cezaî Sorumluluğu 53 BEŞÃ�NCÃ� KISIM Ticarî Defterler A) Defter Tutma ve Envanter 54 I- Defter Tutma Yükümü 54 II- Defterlerin Tutulması 57 BEŞİNCİ FASIL Ticari Defter III-Envanter 59 IV- Envanteri Kolaylaştırıcı Yöntemler 61 B) Açılış Bilançosu, Yıl Sonu Finansal Tabloları 62 XVII ■ I- Genel Hükümler 62 1. Düzenleme Yükümü 62 2. Düzenlemeye ilişkin ilkeler 62 3. Dil ve Para Birimi 62 4. imza 63 II- Kalemlere ilişkin tikeler 63 1. Tamlık ve Mahsup Yasağı 63 2. Bilançonun içeriği 63 3. Aktifleştirme Yasağı 64 4. Karşılıklar 65 5. Dönem Ayırıcı (Geçici) Hesaplar 65 6. Sorumluluk ilişkileri 65 III- Değerleme ilkeleri 65 1. Genel Değerleme ilkeleri 65 2. Varlıklar ile Borçların Değerleme Ölçüleri 67 3. iktisap ve Üretim Değerleri 68 4. Değerlemeyi Basitleştirici Yöntemler 68 C) Saklama ve ibraz 68 I- Belgelerin Saklanması, Saklama Süresi 68 II- Hukukî Uyuşmazlıklarda ibraz 70 III- Uyuşmazlıklarda Suret Alınması 70 IV- Defterlerin Tümüyle incelenmesi 70 V- Görüntü ve Veri Taşıyıcılan Aktanlmış Belgelerin ibrazı 71 VI- Ticarete Yeni Başlayanlar için Uygulama 72 VII- Türkiye Muhasebe Standartlan Kurulunun Yetkisi 72 ALTINCI KISIM Cari Hesap A) Tanım ve Şekli Ã� 74 B) Hükümleri 74 I- Genel Olarak 74 II- Özel Durumlar 75 1. Ticarî Senetler 75 2. Ücret ve Giderler 75 3. Hesap Dışında Kalan Alacaklar 75 III- Bakiye 76 1. Saptanması 76 2. Faiz 76 a) Genel Olarak 76 b) Bileşik Faiz ve Sözleşmeyle Belirlenebilecek Hükümler 76 IV- Bütünlük İlkesi 77 C) Cari Hesabın Sonu 77 XVIII I- Genel Olarak 77 II- Ölüm ve Kısıtlılık Halleri 77 YEDÃ�NCl FASIL Ticaret işleri Tellallığı D) Bakiyenin Haczi 78 E) Zamanaşımı 78 YEDİNCİ KISIM Acentelik A) Genel Olarak 79 I- Tanımı 79 II- Uygulama Alanı 79 III-Tekel 80 B) Acentenin Yetkileri 80 I- Genel Olarak 80 II- Özel ve Yazılı Yetki Gerektiren Haller 81 III- Sözleşme Yapma Yetkisi 81 IV- Yetkisizlik 81 C) Acentenin Borçlan 82 I- Genel Olarak 82 II- Haber Verme Yükümlülüğü 82 III- Önleyici Önlemler 83 IV- Ödeme Borcu 83 D) AcenteninHaklan 84 I- Ücret 84 1. Ücrete Hak Kazanılan işlemler 84 2. Ücrete Hak Kazanma Zamanı 86 3. Ücretin Miktarı 87 4. Ücretin Ödeme Zamanı 87 II- Olağanüstü Giderlerin Karşılanması 88 III- Faiz isteme Hakkı 88 IV- Hapis Hakkı 89 E) Müvekkilin Borçlan 89 F) Acentelik Sözleşmesinin Sona Ermesi 90 I- Sebepleri 90 II- Denkleştirme Tcalebi 90 III- Rekabet Yasağı Anlaşması 92 XIX İKİNCİ KİTAP Ticaret Şirketleri BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler A) Türleri 94 B) Tüzel Kişilik ve Ehliyet 95 C) Uygulanacak Kanun Hükümleri 95 D) Sermaye Koyma Borcu 96 I- Konusu 96 II- Hükmü 97 1. Genel Olarak 97 2. Gecikme Faizi 99 3. Sorumlu Olma 99 4. Karineler 100 5. Faiz ve Ücret Alma Hakkı 100 E) Ortakların Şahsî Alacaklıları 101 F) Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme 102 I- Uygulama Alanı ve Kavramlar 102 1. Uygulama Alanı 102 DOKUZUNCU FASIL Ticarete Mahsus Yerler 2. Kavramlar 103 İKİNCİ KİTAP Ticaret Şirketleri BİRİNCİ FASIL Umumi Hükümler II- Birleşme 105 1. Genel Hükümler 105 a) tike 105 b) Geçerli Birleşmeler 106 c) Tasfiye Halindeki Bir Ortaklığın Birleşmeye Katılması 107 d) Sermayenin Yitirilmesi veya Borca Batıklık Halinde Birleşmeye Katılma 107 2. Ortaklık Paylan ve Haklan 108 a) Ortaklık Payının ve Haklarının Korunması 108 b) Ayrılma Akçesi 110 XX 3. Sermaye Artırımı, Yeni Kuruluş ve Ara Bilanço 111 a) Sermaye Artırımı 111 b) Yeni Kuruluş 112 c) Ara Bilanço 112 4. Birleşme Sözleşmesi, Birleşme Raporu ve Denetleme 113 a) Birleşme Sözleşme 113 aa) Birleşme Sözleşmesinin Yapılması 113 bb) Birleşme Sözleşmesinin içeriği 114 b) Birleşme Raporu 115 c) Birleşme Sözleşmesinin ve Birleşme Raporunun Denetlenmesi 116 5. inceleme Hakkı ve Malvarlığında Değişiklikler 117 a) inceleme Hakkı 117 b) Malvarlığındaki Değişikliklerle ilgili Bilgiler 118 c) Birleşme Karan 118 6. Kesinleşmeye ilişkin Hükümler 119 a) Ticaret Siciline Tescil 119 b) Hukukî Sonuçlar 120 c)Ilân 121 7. Sermaye Şirketlerinin Kolaylaştınllmış Şekilde Birleşmesi 121 a) Uygulama Alanı 121 b) Kolaylıklar 122 8. Alacaklılann ve Çalışanlann Korunması 123 a) Alacaklann Güvence Altına Alınması 123 b) Ortaklann Kişisel Sorumluluklan ve iş ilişkilerinin Geçmesi 124 İKÃ�NCt KISIM Ortaklar Arasındaki Münasebet III- Bölünme 126 1. Genel Hükümler 126 a) ilke 126 b) Geçerli Bölünmeler 128 c) Ortaklık Paylannın ve Haklannın Korunması 128 2. Bölünmenin Uygulanmasına İlişkin Hükümler 130 a) Sermayenin Azaltılması 130 b) Sermaye Artınını 131 e) Yeni Kuruluş 131 3. Bölünme Belgelerini Denetleme ve inceleme Hakkı 132 a) Bölünme Sözleşmesi ve Bölünme Planı 132 aa) Genel Olarak 132 bb) Bölünme Sözleşmesinin ve Bölünme Planının içeriği 133 b) Bölünmenin Dışında Kalan Malvarlığı 134 c) Bölünme Raporu 135 XXI - aa) içerik 135 bb) Bölünme Sözleşmesinin veya Bölünme Planının ve Bölünme Raporunun Denetlenmesi 135 d) inceleme Hakkı 135 e) Malvarlığındaki Değişikliklerle İlgili Bilgiler 136 4. Bölünme Karan 136 5. Korunmaya ilişkin Hükümler 137 a) Alacaklıların Korunması 137 aa) Çağrı 137 bb) Alacakların Güvence Altına Alınması 138 b) Sorumluluk 138 aa) Bölünmeye Katılan Ortaklıklar İkinci Derecede Sorumluluğu 138 bb) Ortakların Kişisel Sorumulluğu 139 6. iş ilişkilerinin Geçmesi 139 7. Ticaret Siciline Tescil ve Geçerlilik 140 IV- Tür Değiştirme 140 1. Genel Hükümler 140 a) ilke 140 b) Geçerli Tür Değiştirmeler 141 c) Kollektif ve Komandit Şirketlerin Tür Değiştirmelerine ilişkin Özel Düzenleme 141 2. Ortaklık Payının ve Haklarının Korunması 142 3. Kuruluş ve Ara Bilanço 143 DÖRDÜNCÜ KISIM Şirketin infisahı ve Ortakların Ayrılması 4. Tür Değiştirme Planı 144 5. Tür Değiştirme Raporu 144 6. Tür Değiştirme Planının ve Tür Değiştirme Raporunun Denetlenmesi 144 7. inceleme Hakkı 145 8. Tür Değiştirme Kararı 145 9. Ticaret Siciline Tescil 145 10. Alacaklıların ve Çalışanların Korunması 145 V- Ortak Hükümler 146 1. Ortaklık Payının ve Haklarının incelenmesi 146 2. Birleşmenin, Bölünmenin ve Tür Değiştirmenin iptali ve Eksikliklerin Sonuçları 147 3. Sorumluluk 148 G) Şirketler Topluluğu 148 I- Hâkim (ana) ve Bağlı (yavru) Şirket 148 II- Pay ve Oy Oranlarının Hesaplanması 153 III- Karşılıklı Katılma 154 XXII IV- Bildirim ile Tescil ve İlân Yükümlülükleri 154 V- Bağlı Şirketlerin ve Hâkim Şirketin Raporları 155 VI- Bağlı Şirketler Hakkında Bilgi Alma 157 VII-Bağlı Şirketin Hâkim Şirketin Paylarına Sahip Olması 157 VIII-Sorumluluk 158 1. Hakimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılması 158 2. Tam Hakimiyet Halinde 161 a) Talimat 161 b) Talimata Uymanın İstisnası 162 c) Bağlı Şirketin Organlarının Şirkete ve Paysahiplerine Karşı Sorumsuzluğu 162 EŞÃ�NCÃ� KISIM Tasfiye d) Şirket Alacaklılarının Dava Hakkı 162 e) Pay ve Oy Haklarının Hesaplanması 163 3. Satınalma Hakkı 163 4. Güvenden Doğan Sorumluluk 163 H) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı′nın Düzenleme ve Denetleme Yetkisi 164 İKİNCİ KISIM Kollektif Şirket BİRİNCİ BÖLÜM Şirketin Niteliği ve Kuruluşu A) Tanım 166 B) Sözleşme 166 I- Şekli 166 II- içereceği Zorunlu Kayıtlar 166 III- Noksanlıklar 167 C) Tescil 167 I- Yükümlüük 167 II- Yükümlülüğün Yerine Getirilmemesi 168 İKİNCİ BÖLÜM Ortaklar Arasındaki İlişkiler A) Sözleşme Serbestisi 168 B) Şirketin Yönetimi 168 I- Yönetimin işlerinin Kime Ait Olduğu 168 1. Genel Olarak 168 XXIII 2. Görevden Alma 169 a) Sözleşme ile Atama Durumunda 169 b) Ortaklar Karan ile Atama Durumunda 169 3. Yönetim işlerinde Yalnız Başına veya Birlikte Hareket 170 4. Diğer Ortakların itirazı 170 II- Yönetim işlerinin Kapsamı 170 III- Faiz Verme Borcu 171 C) Denetim 171 D) Oy Hakkı ve Kararlar 172 E) Kâr Payı Hakkı ve Zarara Katılma 172 I- Finansal Tablolarının Çıkarılması 172 II- Alacağı isteme Hakkı 173 III- Zarar Payı 174 F) Rekabet Yasağı 174 I- Kural 174 II- Aykırı Hareket 174 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Şirketin ve Ortakların Üçüncü Kişilerle İlişkileri A) Tüzel Kişiliğin Kazanılması 175 B) Temsil 175 I- Kapsam 175 II- Hükümleri 176 III- Temsil Yetkisinin Kaldırılması 176 C) Şirket Alacaklılarının Durumu 176 I- Ortakların Kişisel Sorumluluğu 176 II- Sorumluluğun Derecesi 177 III- Iıâm 177 IV- iflâs 178 2. Şirketin ve Ortakların iflâsı 178 3. Ortakların Haklan 179 V Takas 179 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Şirketin Sona Ermesi ve Ortakların Ayrılması A) infisah 179 I- Sebepleri 179 1. Genel Olarak 179 2. İstisnalar 180 3. Haklı Sebepler 180 4. Özel Haller 181 a) Sermaye Koyma Borcunun Yerine Getirilmemesi 181 b) Karine 181 5. Ortaklann Kişisel Alacaklıların Durumu 182 a) Şirket Müddetinin Uzatılması Halinde itiraz Hakkı 182 b) Haciz ve Şirketin Feshini İsteme Hakkı 182 II- Hükümleri 183 1. Tescil ve tlân 183 2. Ortaklann Yönetim Haklannın Sona Ermesi 183 3. Geçici Yönetim 183 B) Ortaklann Şirketten Aynlması 184 I- Hâller 184 1. Bir Ortağın Ölümü 184 2. Bir Ortağın İflâsı 185 3. Haklı Sebepler 185 4. Feshin İhban 186 5. İki Kişilik Ortaklıkta 186 a) Haklı Sebepler 186 b) Diğer Sebepler 186 II- Hükümler 187 1. Tescil 187 2. Aynlan Ortağın Payı 187 a) Hesaplama Şekli 187 b) Ödeme Şekli 188 c) Ödeme Zamanı 188 d) Tamamlanmamış işler 188 e) Zamanaşımı 188 f) Özel Durumlar 189 g) Zamanaşımının Kesilmesi 189 BEŞİNCİ BÖLÜM Tasfiye A) Genel Hükümler 189 I- Sözleşme Serbestisi 189 l.Esas 189 2. Ortaklann Kararlarına Uyma Zorunluluğu 190 II- Tüzel Kişiliğin Devamı 190 III- iflâs 191 IV- Şirket Alacaklılarının Rüçhan Hakkı 191 B) Tasfiye Memurları 191 I- Genel Olarak 191 XXV II- Seçim ve Atama 191 III- Görevden Alma 192 1. Tasfiye Memuru Olan Ortaklar 192 a) infisahtan Önce Atanma 192 b) infisahtan Sonra Atananlar 192 2. Ortak Olmayan Tasfiye Memurlan 192 3. Mahkemece Atanan Tasfiye Memurlan 193 IV- İşlem Tarzı 193 1. Birlikte Hareket 193 2. Vekil Etme 193 3. Temsil 193 4. Yalnız Başına Hareket 194 5. Yetkilerin Genişletilmesi veya Daraltılması 194 V- Tescil ve ilân 195 VI-Ücret 195 VII-Sorumluluk 195 C) Tasfiye işleri 196 I- Koruma Önlemleri 196 II- Defter Tutma Yükümlülüğü 196 1. Başlangıç Envanteri ve Bilançosu 196 2. Defterler 197 3. Son Bilanço 197 4. Saklama Zorunluluğu 197 III- Tasfiyenin Amacı 197 IV- Yeni işler 198 1. Kural 198 2. istisna 198 V- Mallann Paraya Çevrilmesi 198 1. Ayn Ayrı Satış 198 2. Toptan Satış 199 3. Paranın Yatırılması 199 VI- Borçlann Ödenmesi 199 VII- Ortakların Ek Ödemeleri 199 VIII- Tasfiye Bakiyesinin Dağıtılması 200 1. Muvakkat Ödemeler 200 2. Son Dağıtma 200 IX- Ortakların Denetleme Hakkı 200 1. Bilgi isteme Hakkı 200 2. Defterleri İnceleme Hakkı 200 X- Tasfiyenin Sonu 201
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı