Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk İş Hukukunda Belirli Süreli İş Sözleşmesi Yapma Serbestisi ve Sınırları
.jpg){kind=small}
Türk İş Hukukunda Belirli Süreli İş Sözleşmesi Yapma Serbestisi ve Sınırları
Hasan GENİŞ
Sayfa Sayısı
:
137
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2013
ISBN NO
:
9786051460437
28,00
TL öNSöZ Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışma, Kadir Has Üni¬versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü′nde, Prof. Dr. Ali Güzel, Prof. Dr. Nurşen Caniklioğlu ve Doç. Dr. Erdem Özdemir′den oluşan jüri önünde savunulmuş ve oybirliği ile kabul edilmiştir. Yüksek lisans programına İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Huku¬ku modülü uygulamasını getirerek programa kaydolmamda en bü¬yük etken olan ve aynı zamanda bir dönem tez danışmanlığımı da üstlenmiş olan değerli hocam Prof. Dr. Ali Güzel′e, konunun seçilme¬sinden çalışmanın tamamlanmasına kadar tez eş danışmanı olarak çok değerli yardımlarını gördüğüm Doç. Dr. Fuat Bayram′a şükranla¬rımı sunmayı bir borç bilirim. Yine yapıcı eleştirileri ve katkıları için değerli jüri üyeleri Prof. Dr. Nurşen Caniklioğlu ve Doç. Dr. Erdem Özdemir′e de müteşekkirim. Birlikte çalışmaktan onur duyduğum, bilgi ve tecrübelerinden her zaman istifade ettiğim, ilmi ve şahsiyeti ile yol göstericim olan değerli üstadım Av. Yalçın Ünal′a teşekkürü bir borç bilirim. Her zaman ve her konuda sınırsız desteğini benden esirgemeyen sevgili hocam Yrd. Doç. Dr. Akın Ünal′a teşekkür ederim. Yine, çalışmanın hazırlanmasında değerli katkılarını benden esirgemeyen Dr. Muzaffer Akdoğan′a, Arş. Gör. İsmail Köküsarı′ya ve Av. Abdurrahman Tepealtı′ya teşekkür ederim. Çalışma süresince gösterdiği özveri ve her türlü yardımları için sevgili eşim Nurdan itil Geniş′e minnettar olduğum gibi bugüne kadar her daim bana destek olan, üzerimdeki haklarmı asla ödeyemeyeceğim sevgili anne ve babamı da minnetle anarak teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca bu çalışmanın kitaplaşmasını sağlayan Sn. Hakan Karaaslan başta olmak üzere Adalet Yayınevi çalışanlarına da teşekkür ederim. Av. Hasan GENİŞ İstanbul, Aralık-2012 KONUNUN ÖNEMİ İş hukukunda, asıl olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması olmakla birlikte, belirsiz süreli iş sözleşmelerinden sonra en yaygın karşılaşılan iş sözleşmesi türü belirli süreli iş sözleşmeleridir. Sanayileşme olgusu ile birlikte işçi ve işveren kavramları ortaya çıkmış, böylece iş hukukunun tarihsel süreci de başlamıştır. İş hukukunun tarihsel seyri içinde başlangıçta, tarafların sözleşme serbestisi ilkesi gereğince herhangi bir sınırlama olmaksızın belirsiz ya da belirli iş sözleşmeleri kurabilmeleri serbest iradelerine bırakılmıştır. Sözleşme serbestisi ilkesi, çağdaş hukuk düzenlerinde 19. yüzyıldan bu yana uygulanan temel bir ilkedir. Sözleşme serbestisi ilkesi, kişilerin bir sözleşme yapıp yapmamakta, diledikleri kimseyle sözleşme yapmakta ve yapacakları sözleşmenin bir şekle tabi olmaksızın içeriğini istedikleri gibi düzenlemekte serbest olmalarını ifade etmektedir. Burada temel amaç, eşit tarafların serbest iradelerinin karşılıklı uyuşmasıdır. Toplum ilişkilerinin düzenlenmesinin önemli ve vazgeçilmez bir aracı olan sözleşmelerin serbesti ilkesi çerçevesinde kurulmasına, tarihsel süreçte, bu ilkenin ekonomik ve sosyal yönden güçlü konumda olanlarca kötüye kullanılması sebebiyle hukuk düzenleri tarafından müdahale edilmiştir. Çağdaş hukuk düzenleri, hakkaniyete uygun ve hukuken meşru bir zeminde kullanılması gereğinden hareketle sözleşmeler hukukunun esası olan sözleşme serbestisi ilkesini belli ölçülerde sınırlandırmışlardır. İşçi ve işveren arasındaki ilişkilerde de, Avrupa’da 18. ve 19. yüzyıllarda yeni buluşların üretime uygulanarak buhar gücüyle çalışan makinaların makinalaşmış endüstriyi doğurması ile başlayan sanayi devrimiyle birlikte sanayileşme hareketlerinin dünya çapında büyük bir hız kazanması ve buna bağlı olarak, işyerlerinde çalışan işçilerin toplumun büyük bir kesimini oluşturması, beraberinde bir takım yeni sorunların ve sosyal çatışmaların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu sorunların ağırlıklı noktasını sözleşme serbestisi ilkesinin işçiler aleyhine kullanılması oluşturmuştur. Gerçekten de, sanayi devrimiyle birlikte büyük sermaye birikimi yapan işverenler, sahip oldukları gücü daha zayıf konumda olan işçiler aleyhine kullanmışlar, sözleşme serbestisi ilkesine dayanarak işçileri çok düşük ücretlerle uzun çalışma sürelerine mahkum etmişlerdir. Sanayi alanındaki önlenemez gelişmeyle birlikte işçi kesiminin giderek toplumda büyük bir kitle oluşturması, ortaya çıkan sorunların da bir an önce çözülmesini zorunlu kılmıştır. Toplumsal barışı sağlamak için devletler soruna müdahale ederek, işçileri koruma amacıyla, sözleşme taraflarının eşitliğini temel alan sözleşme serbestisi ilkesini sınırlayıcı hukuki düzenlemeler yapmışlar, bilinçlenen ve örgütlenen işçiler de çalışma şartlarının belirlenmesinde işveren karşısında önemli ve etkin bir pazarlık gücüne erişmişlerdir. Devletler tarafından gerçekleştirilen yasal düzenlemeler ile işçi örgütleri ve işverenlerin yaptıkları toplu iş sözleşmeleriyle oluşan yeni hukuki düzen, iş ilişkilerini, sözleşme serbestisi ilkesine göre düzenleyen borçlar hukukundan ayırarak modern anlamda iş hukukunu ortaya çıkarmıştır. Türk hukukunda da sözleşme özgürlüğüne ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır. Anayasanın -Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti- başlığını taşıyan 48. maddesine göre, -Herkes dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahiptir. - 818 sayılı Borçlar Kanununun 19. maddesi -Bir akdin mevzuu, kanunun gösterdiği hudut dairesinde, serbestçe tayin olunabilir. - ve yine 319. maddesi de -Hizmet mukavelesinin şartları kanuna, ahlaka (adaba) mugayir olmamak üzere istenildiği gibi tayin olunabilir. - hükümleriyle sözleşme özgürlüğünü ifade etmekte ve bu özgürlüğün sınırlarını çizmekteydi. 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe giren 6098 sayılı yeni Türk Borçlar Kanununun 26. maddesinde -Sözleşme özgürlüğü- başlığı altında getirilen düzenleme ise -Taraflar, bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler- şeklinde olup aynı kanunun 394. maddesine göre de -Hizmet sözleşmesi, kanunda aksine bir hüküm olmadıkça özel bir şekle bağlı değildir. - İş sözleşmesinin taraflarından işçi, ekonomik olarak işverenden daha zayıf konumda bulunduğundan ve iş hukukunun temel amacı işçinin korunması olduğundan, sözleşme serbestisi ilkesi iş kanunları ve toplu iş sözleşmeleri ile borçlar hukukuna göre çok daha geniş olarak sınırlandırılmıştır. İş hukuku alanında işçinin korunması, emredici kurallarla sağlanmakta, tarafların sözleşme serbestisini kısıtlayan düzenlemeler getirilmektedir. İş hukukunda esas olarak, işveren ve işçi arasındaki iş ilişkisinin belirsiz süreli olduğu kabul edilmekle birlikte, 4857 sayılı İş Kanunundan önce yürürlükte olan 1475 sayılı İş Kanununda konuya ilişkin bir düzenleme bulunmadığından, iş sözleşmesinin belirli süreli olup olmaması tarafların serbest iradelerine bırakılmıştı. Ancak işverenlerin, iş sözleşmelerini belirli süreli yapmak suretiyle işçilere karşı olan bir takım yükümlülüklerinden kurtulmak amacıyla hareket etmeleri karşısında, öğreti ve Yargıtay, işçinin korunması ilkesinden hareketle, hakkın kötüye kullanımını oluşturan bu gibi durumlarda belirli süreli iş sözleşmesinin belirsiz süreli sayılması gerektiğini kabul etmişlerdir. 4857 sayılı İş Kanununda, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO-International Labour Organization) ve Avrupa Birliği (AB) normlarının yanı sıra öğreti görüşleri ve yargı içtihatları da dikkate alınarak düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerden biri de çalışma konusu kapsamında ele alınacak olan belirli süreli iş sözleşmelerine ilişkindir. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI Çalışmamızda, iş hukukunun gelişimi ile birlikte gittikçe önem kazanan ve 4857 sayılı İş Kanununun 11. md. ’sinde -Belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi- başlığı altında somut olarak düzenlenerek yasal çerçeveye oturtulan belirli süreli iş sözleşmesini yapma serbestisi ve sınırları, yasal dayanaklar, öğreti görüşleri ve yargı kararları çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışmada belirli süreli iş sözleşmesi, bütün kapsamıyla değil yalnızca belirli süreli iş sözleşmesi yapabilme serbestisi ve sınırları bakımından incelenmiş, bu tür iş sözleşmelerinde süre, yenilenme, şekil ve objektif (esaslı) nedenlere dayalı olarak meydana getirilme konuları irdelenmiştir. Bu sebeple, çalışma konusuna ilgisi oranında dahil olan konulara temas edilmiş, çalışma konusunu doğrudan ilgilendirmeyen alanlara girilmemiştir. KONUNUN SUNULMASI Üç bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde, belirli süreli iş sözleşmesi kavramı, belirli süreli süreli iş sözleşmesinin sınırlarının daha iyi ortaya konulabilmesi için benzer iş sözleşmesi türleri ile belirsiz süreli iş sözleşmeleri karşılaştırılarak ele alınmış, belirli süreli iş sözleşmelerinde şekil ve sözleşmenin süreye bağlanması konuları üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, belirli süreli iş sözleşmesi yapma serbestisi ve buna getirilen sınırlamalar, belirli süreli iş sözleşmesinin yapılmasını ve yenilenmesini haklı kılan objektif nedenler ele alınmıştır. Bu bölümde ayrıca AB Konseyinin belirli süreli iş sözleşmelerine ilişkin 99/70 sayılı yönergesinin amacı, uygulama alanı ve kapsamı değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise, belirli süreli iş sözleşmelerinin yenilenmesi ve belirli süreli iş sözleşmelerinin belirsiz süreli iş sözleşmelerine dönüşmesi konuları açıklanmıştır. Sonuç kısmında ise ele alınan çalışma konusuna ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. İÇİNDEKİLER = BİRİNCİ BÖLÜM BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİ 2. BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI-5 I. -GENEL OLARAK-5 II. -İŞ SÖZLEŞMESİ VE TÜRLERİ-6 III. -BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ TANIMI-8 IV. -ZİNCİRLEME İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI-13 3. BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNİN BENZER İŞ SÖZLEŞMELERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI-14 I. -ASGARİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ-14 II. -AZAMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ-16 4. BELİRLİ-BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ AYRIMI VE ÖNEMİ-18 I. -GENEL OLARAK-18 II. -BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI-19 5. BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNDE ŞEKİL-21 I. -GENEL OLARAK-21 II. -KANUNUN 8. VE 11. MADDELERİ ARASINDAKİ ÇELİŞKİNİN GİDERİLMESİ-22 III. -YAZILI ŞEKİL KOŞULUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ-25 6. BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNİN SÜRELENDİRİLMESİ-28 I. -SÖZLEŞME SÜRESİNİN BELİRLENMESİ-28 1. -Takvime Göre Sürenin Belirlenmesi-29 2. -İşin Amacına Göre Sürenin Belirlenmesi-31 3. -Sözleşmede Çifte Süre Belirlenmesi-34 II. -TARAF İRADELERİYLE SÖZLEŞME SÜRESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ-35 7. SÜRELENDİRİLMENİN OBJEKTİF KOŞULA/ESASLI NEDENE BAĞLI OLMASI-36 I. -OBJEKTİF KOŞUL VE ESASLI NEDEN KAVRAMLARI-36 II. -BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN İLK DEFA YAPILMASINDA OBJEKTİF KOŞUL ARANIP ARANMAYACAĞI SORUNU-39 İKİNCİ BÖLÜM BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ YAPMA SERBESTİSİNEİLİŞKİN SINIRLAMALAR 8. BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ YAPMA SERBESTİSİNİN SINIRLARI-47 I. -GENEL OLARAK-47 II. -SINIRLAMANIN NEDENLERİ-48 III. -SINIRLAMANIN HUKUKİ DAYANAĞI-51 9. AB KONSEYİNİN 99/70 SAYILI YÖNERGESİNİN AMACI, UYGULAMA ALANI VE KAPSAMI-53 I. -GENEL OLARAK-53 II. -AMACI-55 III. -UYGULAMA ALANI VE KAPSAMI-55 10. BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNİN YAPILMASINI GEÇERLİ KILAN OBJEKTİF NEDENLER-60 I. -GENEL OLARAK-60 II. -BELİRLİ SÜRELİ İŞLER-61 1. -Genel Olarak-61 2. -Yapılan İşin (Mesleğin) Türü ve Özelliğine Bağlı Sürelendirme-64 3. -Mevsim ve Kampanya İşleri-70 III. -BELLİ BİR İŞİN TAMAMLANMASI-77 IV. -BELİRLİ BİR OLGUNUN ORTAYA ÇIKMASI-78 V. -OBJEKTİF KOŞUL SAYILABİLECEK BENZER DURUMLAR-87 1. -Genel Olarak-87 2. -İhale İle Alınan İşlerin Değerlendirilmesi-88 3. -İşyeri Hekimleriyle Yapılan Sözleşmelerin Değerlendirilmesi-90 VI. -İŞ KANUNU DIŞINDAKİ YASAL DÜZENLEMELER-92 1. -Genel Olarak-92 2. -Yasal Düzenlemeler-93 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNİN YENİLENMESİ VEBELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNE DÖNÜŞMESİ 11. BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNİN YENİLENMESİ-107 I. -GENEL OLARAK-107 II. -4857 SAYILI KANUNDA BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNİN YENİLENMESİ-109 12. BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNE DÖNÜŞMESİ-115 I. -GENEL OLARAK-115 II. -İLK KEZ YAPILAN SÖZLEŞMENİN BELİRSİZ SÜRELİYE DÖNÜŞMESİ-115 III. -ZİNCİRLEME İŞ SÖZLEŞMELERİNİN BELİRSİZ SÜRELİYE DÖNÜŞMESİ-117 SONUÇ KAYNAKÇA
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı