Türk Hukukunda Vergilendirme Yetkisi
Türk Hukukunda Vergilendirme Yetkisi
Gözde ERKİN
Sayfa Sayısı
:
314
Kitap Ölçüleri
:
16x24
Basım Yılı
:
2015
ISBN NO
:
9786051465180
ÖNSÖZ
Bu çalışmanın -Türk Hukukunda Vergilendirme Yetkisi- konusu üzerinde yazılmasının amacı, vergilendirme yetkisi konusunu günümüz koşullarına uyarlayıp detaylı bir şekilde incelemek ve konunun hukuk sistemindeki yerini tartışmalar ışığında açıklığa kavuşturmaktır. Bu çerçevede, konu hakkında yasa hükümleri ve yargı kararlarına yer verilmiş olup, belirli sorunlara ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Çalışmada vergilendirme yetkisinin tanımlanmasının yanında bu yetkinin kimde olduğu, nasıl kullanıldığı ya da nasıl kullanılması gerektiği konusu, tarihi gelişimlere de yer verilerek, 1982 Anayasası ve yeni Anayasa tasarısı çerçevesinde hukuki açıdan incelenecektir. Diğer taraftan vergilendirme yetkisinin merkezi hükümet tarafından hangi organlar aracılığıyla kullanıldığı ve yerel idareler tarafından kullanılabilmesi konusunun yanında vergilendirme yetkisinin yasal ve uluslararası sınırları da irdelenecektir.
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGİLENDİRME YETKİSİ VEVERGİLENDİRME YETKİSİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
I. -VERGİLENDİRME YETKİSİ-5
A. -Vergi ve Vergilendirme Yetkisi Kavramları-5
1. -Vergi-5
2. -Vergilendirme Yetkisi-8
B. -Vergilendirme Yetkisinin Temeli-9
C. -Vergilendirme Yetkisinin Kapsamı-11
1. -Dar Anlamda Vergilendirme Yetkisi-12
2. -Geniş Anlamda Vergilendirme Yetkisi-13
D. -Vergilendirme Yetkisinin Kullanım Şekilleri-14
E. -Vergilendirme Yetkisinin Demokrasi İle İlişkisi-15
II. -VERGİLENDİRME YETKİSİNİN TARİHİ GELİŞİMİ-16
A. -Genel Açıklama-16
B. -Eski Medeniyetlerde Vergilendirmenin Ortaya Çıkışı-18
1. -Eski Hint / Mısır / Babil / İran Medeniyetleri-18
2. -Eski Yunan Medeniyeti-19
3. -Roma Medeniyeti-20
a. -Eski Çağ’da Roma-20
b. -Orta Çağ’da Roma-23
C. -Diğer Önemli Gelişmeler-25
1. -İngiltere’deki Gelişim-26
a. -Büyük Özgürlük Fermanı (Magna Carta Libertatum)-26
b. -Haklar Dilekçesi (Petition of Rights)-27
c. -Haklar Demeci (Bill of Rights)-28
2. -Amerika Birleşik Devletlerindeki Gelişim-29
a. -Bağımsızlık Savaşından Önce-29
b. -Bağımsızlık Savaşından Sonra-30
c. -Virginia Haklar Bildirisi-31
3. -Fransa’daki Gelişim-32
a. -Fransız Devrimden Önce-32
b. -Fransız Devriminden Sonra-32
4. -İtalya’daki Gelişim-33
5. -Danimarka’daki Gelişim-34
6. -Almanya’daki Gelişim-34
D. -Vergilendirme Sonucu Ortaya Çıkan İsyanlar-35
1. -Avrupa’da Vergi İsyanları-35
2. -Amerika’da Vergi İsyanları-39
III. -TÜRK HUKUKUNDAKİ GELİŞİM-42
A. -Genel Açıklama-42
B. -Cumhuriyet Döneminden Önceki Gelişmeler-45
1. -Meşrutiyet’e Kadar Olan Dönem-45
a. -Mutlak Monarşi Dönemi-45
b. -Sened-i İttifak (1808)-46
c. -Tanzimat Fermanı (1839, Gülhane Hatt-ı Hümayunu)-47
d. -Islahat Fermanı (1856)-48
2. -Meşrutiyet Dönemi (1876, Kanun-i Esasi)-49
3. -Osmanlı’da Vergi İsyanları-50
C. -Birinci Meclis ve Cumhuriyet Dönemindeki Anayasal Gelişmeler-56
1. -1921 Anayasası (1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu)-56
2. -1924 Anayasası (1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu)-57
3. -1961 Anayasası-58
4. -1971 Anayasa Değişiklikleri Dönemi-59
5. -1982 Anayasası-60
a. -Temeli ve İşlevi-64
b. -Kullanımı-69
D. -Yeni Anayasa Çalışmaları Kapsamında Vergilendirme Yetkisi-74
1. -Genel Açıklama-74
2. -Anayasa’dan Beklentiler-79
a. -Vergi Ödevi Açısından-80
b. -Mali Yüküm Çeşitleri Açısından-82
3. -Vergilendirme Yetkisinin Verilmemesi Gereken Kurumlar-84
İKİNCİ BÖLÜM
VERGİLENDİRME YETKİSİNE EGEMEN OLAN İLKELER VEVERGİLENDİRME YETKİSİNİN PAYLAŞIMI
I. -VERGİLENDİRME YETKİSİNE EGEMEN OLAN İLKELER-87
A. -Genel Anayasal İlkeler-87
1. -Hukuk Devleti İlkesi-87
2. -Sosyal Devlet İlkesi-90
3. -Ölçülülük İlkesi ve Unsurları-92
a. -Elverişlilik-95
b. -Gereklilik-95
c. -Orantılılık-96
4. -Hukuki Güvenlik İlkesi-97
a. -Verginin Belirliliği İlkesi-98
b. -Vergi Yasalarının Geriye Yürümezliği İlkesi-100
c. -Kıyas Yasağı İlkesi-103
B. -Anayasanın 73. Maddesinden Kaynaklanan İlkeler-104
1. -Verginin Genelliği İlkesi-105
2. -Vergide Eşitlik İlkesi-107
3. -Mali Güce Göre Vergilendirme İlkesi-111
4. -Vergi Yükünün Adaletli ve Dengeli Dağılımı İlkesi-114
5. -Verginin Kamu Giderlerinin Finansmanına Tahsisi İlkesi-116
6. -Verginin Yasallığı İlkesi-117
C. -Diğer Anayasal İlkeler-122
D. -İktisat Doktrinleri ve İktisadi Nitelikli Vergilendirme İlkeleri-124
1. -İktisat Doktrinleri ve İlgili İlkeler-124
a. -Merkantilistler-124
b. -Fizyokratlar-125
c. -Klasikler-126
(1)-Adam Smith-127
(2)-Adolph Wagner-128
(3)-Fritz Neumark-129
2. -İktisadi Nitelikli Vergilendirme İlkeleri-130
a. -İktisadilik İlkesi-130
b. -Esneklik İlkesi-131
c. -Açıklık İlkesi-131
d. -İstikrar İlkesi-132
e. -Verginin Tarafsızlığı İlkesi-132
II. -VERGİLENDİRME YETKİSİ VE İLGİLİ ORGANLAR-133
A. -Genel Açıklama-133
B. -Güçler Ayrılığı İlkesi-135
C. -Yasama Organı-138
1. -Yasama Organının Vergilendirme Yetkisi-138
2. -Yasama Organının Anayasal Temelleri-141
3. -Bütçe Yasası-145
4. -Avrupa Birliği Süreci-151
D. -Yürütme Organı-152
1. -Yürütme Organının Vergilendirme Yetkisi-152
2. -Yürütme Organının Anayasal Temelleri-158
a. -Anayasa Madde 73/4 Hükmü-158
b. -Anayasa Madde 167/2 Hükmü-162
3. -Olağanüstü Durumlar-165
III. -YEREL İDARELERİN VERGİLENDİRME YETKİSİ-169
A. -Genel Açıklama-169
B. -Yerel İdare Tanımı-169
C. -Vergilendirme Yetkisinin Mali Özerklik İle İlişkisi-170
1. -Mali Özerklik Kavramı-170
2. -Mali Özerklik ve Vergilendirme Yetkisi-172
3. -Mali Özerklik ve Ayrımları-173
a. -Geniş Mali Özerklik-174
b. -Sınırlı Mali Özerklik-175
c. -Merkezi Devlete Bağlılık-176
D. -Vergilendirme Yetkisini Kullanan Yerel İdareler-176
1. -İl Özel İdaresi-183
2. -Belediye-186
3. -Köy-192
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
VERGİLENDİRME YETKİSİNİNYASAL VE ULUSLARARASI SINIRLARI
I. -VERGİLENDİRME YETKİSİNİN YASAL SINIRLARI-197
A. -Verginin Sınırı-197
B. -Vergilendirme Yetkisinin Sınırları-200
C. -Vergilendirme Yetkisini Sınırlandırma Biçimleri-203
1. -Anayasal İlkelerle Sınırlandırma-203
2. -Devletin Yapısı ve Örgütleniş Biçimine Göre Sınırlandırma-205
3. -Uluslararası Alanda Sınırlandırma-205
D. -Türk Hukukundaki Sınırlar-206
1. -Egemenlik ve Sınırları-206
2. -Anayasal Sınırlar-208
a. -Genel Anayasal İlkeler-208
b. -Temel Hak ve Özgürlükler-213
(1)-Genel Açıklama-213
(2)-Mülkiyet Hakkı-215
(3)-Özel Hayatın Gizliliği-223
(4)-Konut Dokunulmazlığı-226
(5)-Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti-228
E. -Vergilendirme Yetkisinin Yargısal Denetimi-231
1. -Vergi Yargısı Kavramı-231
2. -Vergi Yargısının Anayasal Temelleri-231
3. -Vergilendirmede Yargısal Denetim-232
F. -Vergi Yasalarının Uygulanması-233
1. -Yasaların Şahsiliği İlkesi-233
2. -Yasaların Mülkiliği İlkesi-234
G. -Çeşitli Anayasalardaki Sınırlandırmalar-235
II. -VERGİLENDİRME YETKİSİNİN ULUSLARARASI SINIRLARI-240
A. -Genel Açıklama-240
B. -Vergilendirme Yetkisinin Yasalarla Tek Yanlı Olarak Sınırlandırılması-244
C. -Vergilendirme Yetkisinin Uluslararası Anlaşmalarla Sınırlandırılması-251
D. -Vergilendirme Yetkisinin Uluslararası Ekonomik Bütünleşmelere Katılma Yolu İle Sınırlandırılması-257
1. -Ortak Pazarda-258
2. -Gümrük Birliğinde-258
3. -Serbest Ticaret Bölgesinde-259
4. -Ekonomik ve Parasal Birlikte-259
E. -Uluslararası Kuruluşların Vergilendirmeye Etkileri-260
1. -Uluslararası Para Fonu (IMF)-261
2. -Dünya Bankası (DB)-263
3. -Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)-264
4. -Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)-266
5. -Avrupa Birliği (AB)-268
a. -Avrupa Birliği’nde Vergilendirme Yetkisi-268
b. -Vergilendirme Yetkisinin Özellikleri-269
c. -Avrupa Birliği’nde Yerel İdareler-271
(1)-Yerel İdarelerin Özellikleri-271
(2)-Yerel İdarelerin Vergilendirme Yetkisi-272
d. -Vergilendirme Yetkisindeki Sınırlar-273
SONUÇ-279
KAYNAKÇA-285