Türk Hukukunda Vakıf Tüzel Kişiliğinin Hukuki Esasları
Türk Hukukunda Vakıf Tüzel Kişiliğinin Hukuki Esasları
Tufan ÖĞÜZ
Sayfa Sayısı
:
149
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2007
ISBN NO
:
9789758406524
ÖNSÖZ Türk Medeni Kanunu′na göre kurulan vakıfların kuruluşu, işleyişi ve sona ermesi hakkındaki hukuki esasların incelenmesine ilişkin bu çalışmada, vakıf tüzel kişiliği açısından teori ve uygulamada yaşanan sorunların, mümkün olduğu ölçüde, hukuki çözüme bağlanması amaçlanmıştır. Kitabın hazırlanmasında, mevzuatın ve Yargıtay kararlarının taranması ile tashihlerin yapılması hususlarındaki destekleri için çalışma arkadaşlarım Dr. Serkan Ergüne, Araş. Gör. Ayça Akkayan Yıldırım ve Araş. Gör. Didem Akalp′e özellikle teşekkür etmek isterim. Kitabın basımı safhasında ise, değerli dostum ve meslektaşım Yard. Doç. Dr. Suat Sarı, her zaman olduğu gibi yardımını esirgememiştir. Kendisine ayrıca teşekkür ederim. Doç. Dr. M. Tufan ÖĞÜZ Üniversite, Nisan 2007 İçindekiler Önsöz VII İçindekiler IX Kısaltmalar XIII § 1. VAKIF TÜZEL KİŞİLİĞİ KAVRAMI VE VAKIF TÜZEL KİŞİLİĞİNE İLİŞKİN GENEL ESASLAR 1 I. Vakıf tüzel kişiliği kavramı 1 1. Kavram 1 2. Vakıf tüzel kişiliğinin unsurları 2 a. Malvarlığı değerinin sürekli amaca özgülenmesi unsuru 2 b. Örgütlenme unsuru 4 c. Vakıf tüzel kişiliğinin hukuk düzenince tanınması 5 II. Vakıf tüzel kişiliğinin tarihi gelişimi 5 III. Hukukumuzda vakıf tüzel kişiliğinin düzenlenme tarzı 7 1. Genel Bakış 7 2. Vakıflar Kanunu Tasarısının vakıf tüzel kişiliğini düzenleme tarzı ve bunun ortaya çıkardığı aksaklıklar 8 a. Tüm Vakıfların Aynı Statüde Görülmesi Yönünden 10 b. Türk Medeni Kanununa göre kurulan vakıflar açısından 12 § 2. VAKFIN KURULUŞUNA İLİŞKİN HUKUKİ ESASLAR 15 I. Vakfın kuruluşu 15 II. Vakıf kurma işlemi 18 1. Hukuki niteliği 18 2. Vakıf kurma işleminin şekli 20 a. Vakfın sağlararası işlem ile kurulmasında 20 b. Vakfın ölüme bağlı tasarruf ile kurulmasında 21 3. Vakıf kurma işleminde ehliyet 22 a. Gerçek kişiler açısından 22 b. Tüzel kişiler açısından 23 4. Vakıflar Genel Müdürlüğünün tebliğinde vakıf kurucusu olmak için aranan şartların hukuki niteliği 26 5. Vakıf kurma işleminin geçersizliği 28 a. Vakfın sağlararası işlem ile kurulmasında 28 b. Vakfın ölüme bağlı tasarruf ile kurulmasında . 30 6. Vakıf kurma işleminin içeriği: Vakıf senedinin kapsamı 30 a. Genel olarak 30 b. Özel olarak vakfın amacı 32 aa. Vakfın amacının belirli olması 32 bb. Vakfın amacının sürekli olması 34 cc. Vakfın amacının yasak amaçlardan olmaması 35 dd. Vakfın amacının imkânsız olmaması 36 ee. Ticari işletme işletmek amacı ile vakıf kurulup kurulamayacağı sorunu 36 7. Vakıf kurma işleminin geri alınması: Vakıf kurma işleminden cayma 39 III. Vakfın tüzel kişilik kazanması 40 1. Vakfın tescili 40 2. Vakfın tescilinin hukuki sonuçlan 46 IV. Vakıf kurma işlemi ile özgülenecek malvarlığı değerleri: Vakıfta mal unsuru 49 1. Vakıf kurma işlemi ile özgülenecek mal varlığı değerleri 49 2. Özgülenen malvarlığı değerlerinin amacı gerçekleştirmeye yeterli olmaması 54 V. Kuruluş aşamasında vakıf kurma işlemindeki hukuka aykırılıkların etkisi: Vakfın tüzel kişilik kazanamadığı haller 57 1. Genel olarak 57 2. Kuruluş aşamasında vakfın amacının hukuka veya ahlâka aykırı olması özelliği 58 3. Vakfın tüzel kişilik kazanamamasınm sonuçları 60 § 3. VAKFIN İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN HUKUKİ ESASLAR 61 I. Vakfın hak ehliyeti 61 1. Vakfın hak ehliyetine ilişkin genel esaslar 61 2. Vakıfların hak ehliyetinin amaçlan ile sınırlı olup olmadığı sorunu: Vakıflarda ultra vires ilkesi geçerli midir? 64 3. Vakıfların yararlanıp yararlanmayacağında tereddüt duyulan haklar 65 II. Vakfın fiil ehliyeti 68 1. Genel olarak 68 2. Vakıflarda organ kavramı, organ sıfatının kazanılması ve vakfın organları (vakfın örgütü) 69 a. Organ kavramı ve organın niteliği 69 b. Organ sıfatının kazanılması 71 c. Vakıf tüzel kişiliği ile organ arasındaki hukuki ilişkinin niteliği 73 d. Vakfın organsız kalmasının etkisi 74 e. Vakfın örgütü 76 aa. Vakfın zorunlu organı: Yönetim organı 76 bb. Yönetim organının görevleri 79 cc. Vakfın seçimlik organları 80 dd. Vakıf yöneticilerinin görevden uzaklaştırılmaları 83 ee. Vakıfların şube, temsilcilik ve irtibat bürosu açmasına ilişkin esaslar 88 ff. Vakıfların uluslar arası faaliyette bulunmalarına ilişkin esaslar 91 3. Vakfın fiil ehliyetinin kapsamı 94 a. Organın hukuki işlemleri açısından 94 b. Organın hukuka aykırı fiilleri açısından 96 aa. Organın borca aykırı davranışından sorumluluk 97 bb. Organın haksız fiilinden sorumluluk 97 cc. Vakfın yardımcı şahıslarının durumu 99 III. Vakfın yönetimin şeklinin, amacının ve mallarının değiştirilmesi 100 1. Vakfın örgütünün, yönetim şeklinin ve işleyişinin değiştirilmesi 100 2. Vakfın amacının değiştirilmesi 103 3. Vakfın mallarının değiştirilmesi 106 IV. Özellik Taşıyan Bazı Vakıf Türlerine İlişkin Esaslar 107 1. Kamuya yararlı vakıflar 108 2. Çalıştırılanlara (istihdam edilenlere) ve işçilere (personele) yardım vakıfları 116 a. Tek taraflı çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıfları 117 b. İki taraflı çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıfları 117 3. Aile vakıfları 118 4. Kamu Kurum ve Kuruluşlarını, Kamu hizmetlerini veya Personelini Destekleme Amaçlı Vakıflar 120 5. Yükseköğretim Kurumu Kurucusu Vakıflar ile Vakıf Yükseköğretim Kurumlarının Hukuki Statüsü 123 § 4. VAKFIN DENETİMİNE İLİŞKİN HUKUKİ ESASLAR 125 I. Genel olarak 125 II. Denetimin kapsamı 126 III. Denetim sonucunda yapılacak işlem 127 IV. Denetim giderlerine katılma payı 127 § 5. VAKIFTAN YARARLANANLARIN HUKUKİ DURUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 129 I. Genel olarak II. Vakıftan yararlananların belirlenmesi § 6. VAKFIN YERLEŞİM YERİNE (İKAMETGAHINA) İLİŞKİN HUKUKİ ESASLAR I. Genel olarak II. Yerleşim yerinin tekliği ilkesi § 7. VAKFIN SONA ERMESİNE İLİŞKİN HUKUKİ ESASLAR I. Sona erme sebepleri II. Vakfın kendiliğinden sona ermesi III. Vakfın mahkeme kararı ile sona erdirilmesi IV. Vakfın, vakıf kuranın alacaklılarının ve saklı pay sahibi mirasçıların itirazı üzerine sona ermesi 1. Vakıf kuranın alacaklılarının itirazı 2. Vakıf kuranın saklı pay sahibi mirasçılarının itirazı V. Sona ermenin sonuçları 1. Sona eren vakfın malvarlığının tasfiyesi 2. Sona eren vakfın tasfiyeden geriye kalan malvarlığının tahsisi 3. Vakfın sicil kayıtlarının silinmesi ve ilân KAYNAKÇA