Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk Hukukunda Bilgi Edinme Hakkının Sınırları - MEHMET ALİ ZENGİN
Türk Hukukunda Bilgi Edinme Hakkının Sınırları - MEHMET ALİ ZENGİN
Mehmet ALİ ZENGİN
Sayfa Sayısı
:
178
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055336363
35,00
TL 
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
GİRİŞ Bilgi edinme hakkının hukukumuza girişi oldukça yeni olmakla birlikte yoğun bir ilgiyle karşılanmıştır. Çünkü bu hak çoğu kez yö¬netimin şeffaflaşmasıyla, demokratik katılımın sağlanmasıyla, iktida¬rın sınırlandırılması ve denetlenebilmesiyle bağlantılı olarak düşü¬nülmüştür. Bu nedenle bilgi edinme hakkıyla ilgili bugüne kadar pek çok çalışma yapılmıştır. Ancak bu hakkın kullanımı her şeyden önce sınırlarının tam olarak tespit edilmiş olmasına bağlıdır. Demokrasilerde asıl olan halkın yönetime katılımının gerçekleş¬tiği, şeffaf ve denetlenebilir bir yönetimin sağlanmasıdır. Zira bireyle¬rin yönetime katılımı, yönetimin denetlenebilmesi ve bu anlamda gizliliğin ortadan kalkması bireyin bilgilenmesine bağlıdır. Bu neden¬le bilgi edinme hakkı demokratik sistemlerin tamamlayıcı ve vazge¬çilmez unsuru olarak görülmektedir. Bu nedenle bilgi edinme hakkı¬nın bazı yönleri siyasi haklar, bazı yönleri de kişi hakları içerisinde düşünülmektedir. Bilgi edinme hakkı mutlak bir hak değildir. Örneğin özel hayatın gizliliği hakkı ile bilgi edinme hakkı çatışmaktadır. Özel hayatın gizli-ği hakkı bilgi edinme hakkı bakımından bir sınırdır. Ticari sırlar hak¬sız rekabetin önlenmesinin sağlanması bakımından bilgi edinme hak¬kının istisnaları arasında düzenlenmiştir. Fakat bilgi edinme hakkı bu haklarla çatışmakla birlikte tamamen feda edilmişte değildir. Buna göre bilgi edinme hakkıyla bu haklar bir denge içerisinde bulunmalı¬dırlar. Bu anlamda devlet sırrına ilişkin konularda tamamen ifşa ilke¬sinin benimsenmesi elbette ki toplumun güvenliği açısından tehlikeli¬dir. Ancak devletin elinde bulunun tüm bilgilerin devlet sırrı olarak değerlendirilmesi de mümkün değildir. Bu durum devlet sırrının giz¬liliği ile bilgi edinme hakkının dengede olmasını gerektirmektedir. BEDK verdiği kararlarla bilgi edinme hakkının kullanımına ışık tutmaktadır. Kurulun kararlarına bakıldığında verilen kararların çoğunluğunun bilgi edinme hakkının sınırlarına ilişkin olduğu görül¬mektedir. Bu anlamda bilgi edinme hakkının net olarak ifade edile¬bilmesi ve bu hakkın gereği gibi kullanımı sınırlarının tam olarak tespit edilmesine bağlıdır. Bilgi edinme hakkının sınırları BEHK ile belirlenmiştir. Kanunun sınırlar bölümüne bakıldığında genelde diğer bireyler açısından hak olarak ifade edilen hususların bilgi edinme hakkı açısından sınır teş¬kil ettiği görülmektedir. Bilgi edinme hakkının sınırları tam olarak belirlenmeli ve net bir şekilde tanımlanmalıdır. Bu anlamda bilgi edinme hakkının sınırları¬nın tespiti öncelikle hakkın tanımlanabilmesi açısından gereklidir. Başka bir deyişle hakkın içeriği ve kapsamı sınırlarından hareketle tespit edilmelidir. Bilgi edinme hakkı ile birlikte yaşanan süreç neticesinde artık günümüzde "bilgi edinme hukuku" kavramı ortaya çıkmıştır. Hukuk deyimi hakkın kullanılma biçimini düzenleyen kuralların, süreçlerin ve yasal düzenlemelerin bütünü anlamına gelmektedir. Bu bağlamda, bilgi edinme hakkının varlığı, aynı zamanda, yeni bir hukuk alanı olarak "bilgi edinme hukukunu" da ortaya çıkarmış bulunmaktadır. Bu çerçevede bilgi edinme hakkının, aynı zamanda da sınırlarının, içeriksel gerekliliklerinin ortaya konması bilgi edinme hukukunun da gelişmesi açısından önem taşımaktadır.1 İki bölümden oluşan çalışmamızın birinci bölümünde genel ola¬rak bilgi edinme hakkı, ikinci bölümünde ise bilgi edinme hakkı açı¬sından sınırlar ele alınmıştır. Çalışmamızda ağırlıklı olarak bu konu¬da temel düzenleme olan BEHK incelenmiş olup mümkün olduğu ölçüde diğer yasal düzenlemelere de değinilmiştir. Yine BEDK′nın sınırlara ilişkin verdiği kararlar da ilgili başlıklara eklenmiştir. ÖNSÖZ Elinizdeki bu çalışma yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır. Çalışmada bilgi edinme hakkının temel bir insan hakkı olması ve bunun sınırlan üzerinde durulmaktadır. Bu bakımdan bilgi edinme hakkının mutlak bir hak olmadığı belirtilmek suretiyle bu hakkın sınırlarının demokratik ilkeler bakımından uygun bir şekilde çizilme¬si gerektiği dile getirilmektedir. Buna göre bilgi edinme hakkının sı¬nırları geniş bir kapsamda ele alınmaktadır. Bu sınırlar arasında yer alan milli güvenlik ve devlet sırrı gibi konuların özellikle demokratik devletler bakımından oldukça önemli oldukları görülmektedir. Bu nedenle ülkemizde de bilgi edinme hakkı ve demokrasi arasındaki ilişki bakımından bu tür çalışmaların yapılması faydalı olacaktır. Öte yandan gelişmiş demokratik ülkelerin çoğunun anayasalarında yer alan bilgi edinme hakkının gerçekleştirilebilmesi bu hakkın sınırları¬nın demokratik ilkelere uygun bir şekilde çizilmesini gerektirmekte¬dir. Bu nedenle hazırlanan çalışmanın söz konusu sınırların belirlen¬mesinde yararlı olacağı düşünülmektedir. Bu anlamda konuyla ilgili olarak hazırlanacak yasal düzenlemeler bakımından da çalışmadan faydalanılması söz konusu olabilecektir. Ayrıca çalışmada uygula¬mada ortaya çıkan sorunlara yer verilmiş olması da sorunların çözü¬mü bakımından olumlu bir katkı sağlayabilir. Çalışmanın birinci bö¬lümünde konuya ilişkin genel kavramlar açıklanarak Türkiye′de bilgi edinme hakkı ve bu hakkın tarihsel gelişimine ilişkin genel bilgilere yer verilmiştir. Yine bu bölümde bilgi edinme hakkı kavramı, bilgi edinme hakkının kapsamı, bilgi edinme hakkının diğer insan hakları ile ilişkisi, bilgi edinme değerlendirme kurulu ve kurul kararlarının niteliği hakkında bilgilere yer verilmektedir. İkinci bölümdeyse Bilgi Edinme Hakkı Kanunu′na göre bilgi edinme hakkının sınırları tek tek ele alınmaktadır. Bilgi edinme sağlıklı toplumların ortaya çıkmasında çok önemli bir role sahiptir. Gelişmiş toplumların geldikleri seviyede bilgi toplumuna ulaşılması önemli bir etkendir. Bu nedenle bilgi toplumunun tesisi her şeyden önce bilgiye ulaşma kanallarının açık ol¬masını gerektirmektedir. Bununla birlikte bilgi kanallarının sonuna kadar sınırsızca açık olması söz konusu olmamaktadır. Bu noktada bilgiye erişim sağlanacağı ve bilgiye erişimin mümkün olmadığı nok¬taların tespitinde toplumun yararına olacak en üst seviyenin belir¬lenmesi gerekecektir. Bu nedenle hazırlanan çalışmanın doğrudan bu noktaların tespitine yönelmiş olması konu hakkında önemli bir katkı sağlayabilecektir. Çalışmanın tüm hukuk camiasına faydalı olmasını temenni ediyorum. Bu vesileyle öncelikle değerli hocam Prof. Dr. Yavuz ATAR′a, tez savunma jürisinde yer alan diğer kıymetli hocala¬rım Doç. Dr. Faruk BİLİR ve Doç. Dr. Cemil KAYA′ya teşekkürü bir borç bilirim. Yine aynı şekilde kitabın basımının yapıldığı Adalet Ya¬yınevi şirket müdürü Hakan KARAASLAN, sayfa tasarımını yapan Bilgin TEREN ve kapak tasarımını yapan İlknur ÖZKAL′a teşekkür¬lerimi sunuyorum. Dr. Mehmet Ali ZENGİN Konya, 2012 İÇİNDEKİLER : BİRİNCİ BÖLÜM BİLGİ EDİNME HAKKI I. -BİLGİ EDİNME HAKKI İLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLAR-3 A. -Yönetimde Açıklık/Şeffaflık-3 B. -Bilgi Verme Yükümlülüğü-5 1. -Bilgi Edinme Mevzuatı İçerisinde Yer Alan Yükümlülükler-5 2. -Diğer Yasal Düzenlemeler İçerisinde Yer Alan Yükümlülükler-8 3. -Bilgi Edinme Hakkının Etkinliği Açısından Kurumların Yükümlülükleri-9 II. -BİLGİ EDİNME HAKKI KAVRAMI-11 A. -Bilgi-Belge Kavramı ve Bilgi Edinme Olgusu-11 B. -Bilgi Edinme Hakkının Tanımı-13 C. -Bilgi Edinme Özgürlüğü-15 III. -BİLGİ EDİNME HAKKININ KAPSAMI-16 A. -Konu Açısından Kapsam-16 B. -Kişi Açısından Kapsam-18 IV. -BİLGİ EDİNME HAKKININ ÖNEMİ VE SAĞLADIĞI YARARLAR-20 V. -BİLGİ EDİNME HAKKININ ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİMİ-25 VI. -BİR İNSAN HAKKI OLARAK BİLGİ EDİNME HAKKI-27 A. -Genel Olarak-27 B. -Bilgi Edinme Hakkının İnsan Hakları Tasnifi İçerisindeki Yeri-31 C. -Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması Rejimi Açısından Bilgi Edinme Hakkının Durumu-33 VII. -BİLGİ EDİNME HAKKININ DİĞER İNSAN HAKLARI İLE İLİŞKİSİ-34 A. -Genel Olarak-34 B. -Dilekçe Hakkı-35 C. -Basın Hürriyeti-37 D. -İfade Hürriyeti-40 VIII. -BİLGİ EDİNME DEĞERLENDİRME KURULU VE KURUL KARARLARININ NİTELİĞİ-42 İKİNCİ BÖLÜM BİLGİ EDİNME HAKKI KANUNUNA GÖRE BİLGİ EDİNME HAKKININ SINIRLARI I. -GENEL OLARAK-47 II. -DEVLET SIRRI-51 A. -Genel Olarak-51 B. -Devlet Sırrı Kavramı ile İlgili Kavramlar-52 1. -Millî Güvenlik-52 2. -Gizlilik-53 C. -Devlet Sırrıyla İlgili Mevzuatımızda Yer Alan Düzenlemeler-58 1. -Devlet Sırları Kanun Tasarısı-58 a. -Tasarıya Genel Bir Bakış-58 b. -Tasarı Hakkında Yapılan Değerlendirmeler-60 2. -Türk Ceza Kanunlarında Devlet Sırrı Kavramı ve Bilgi Edinme-64 a. -Türk Ceza Kanunu-64 b. -Ceza Muhakemesi Kanunu-66 c. -Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü-68 D. -Devlet Yaklaşımlarının Devlet Sırrı Kavramı Üzerindeki Etkileri-68 E. -Devlet Sırrı-71 1. -Sır Kavramı-71 2. -Devlet Sırrı Kavramı-72 3. -Devlet Sırrının Tespiti-74 III. -İSTİHBARATA İLİŞKİN BİLGİ VE BELGELER-79 IV. -ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİ-82 A. -Genel Olarak-82 B. -Özel Hayatın Gizliliğiyle İlgili Mevzuatımızda Yer Alan Düzenlemeler-83 1. -Türk Medeni Kanunu-83 2. -Türk Ceza Kanunu-84 3. -Ceza Muhakemesi Kanunu-86 4. -Hasta Hakları Yönetmeliği-87 C. -Özel Hayat Kavramı ile İlgili Kavramlar-88 1. -Özel Hayat Kavramı-88 2. -Özel Hayatın Gizliliği Kavramı-93 3. -Özel Hayatın Gizliliği Hakkı-96 D. -Özel Hayatın Kapsamı-99 1. -Evlenme Hakkı ve Aile Hayatı-99 2. -Bireyin Maddi ve Manevi Varlığını Geliştirme Hakkı-102 3. -Konut Dokunulmazlığı-103 E. -Özel Hayatın Gizliliği Sınırının İstisnaları-105 F. -Özel Hayatın Gizliliği Hakkı ile Bilgi Edinme Hakkı İlişkisi-109 V. -HABERLEŞMENİN GİZLİLİĞİ-116 A. -Genel Olarak-116 B. -Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu-118 C. -Haberleşmenin Gizliliği ile Bilgi Edinme Hakkı İlişkisi-120 VI. -TİCARİ SIR-125 A. -Ticari Sır Kavramı-125 B. -Ticari Sırlar Kanun Tasarısı-129 C. -Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgeleri Açıklamak Suçu-133 D. -Ticari Sır İle İlgili Diğer Yasal Düzenlemeler-134 E. -Ticari Sır ve Bilgi Edinme Hakkı İlişkisi-136 VII. -FİKİR VE SANAT ESERLERİ-140 VIII. -YARGI DENETİMİ DIŞINDA KALAN İDARİ İŞLEMLER-142 IX. -KURUM İÇİ DÜZENLEMELER İLE İLGİLİ BİLGİ VEYA BELGELER-146 X. -KURUM VE KURULUŞLARIN FAALİYETLERİNİ YÜRÜTMEK ÜZERE, ELDE ETTİKLERİ GÖRÜŞ, BİLGİ NOTU, TEKLİF VE TAVSİYE NİTELİĞİNDEKİ BİLGİ VEYA BELGELER-150 XI. -TAVSİYE VE MÜTALAA TALEPLERİ-151 XII. -GİZLİLİĞİ KALDIRILAN BİLGİ VE BELGELER-154 XIII. -İDARİ SORUŞTURMALARA İLİŞKİN BİLGİ VE BELGELER-155 XIV. -ADLİ SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN BİLGİ VEYA BELGELER-158 XV. -ÜLKENİN EKONOMİK ÇIKARLARINA İLİŞKİN BİLGİ VEYA BELGELER-161 SONUÇ-165 BİBLİYOGRAFYA-169
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı