Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı
Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı
Özcan ÖZBEY
Sayfa Sayısı
:
572
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2013
ISBN NO
:
9786051461083
58,00
TL 
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
GÄ°RÄ°Åž
Temel hak ve özgürlüklerin korunması konusunda yüzyıllardır verilen mücadeleler sonucunda, günümüzde bu hak ve özgürlüklerin korunması hem olağan yargı yerleri, hem de Anayasa yargısı tarafından sağlanmaya başlanmıştır. Olağan mahkemeler kanunilik denetimi yapmakta iken, Ana¬yasa Mahkemeleri ise, Anayasallık bağlamında bir denetim görevini ifa etmektedirler.
Temel hak ve özgürlükler odaklı Anayasallık denetiminin bir sonucu olarak, Anayasa Mahkemelerinin fonksiyonlarında zamanla meydana gelen bir deÄŸiÅŸim ile bireysel baÅŸvuru yolu, Anayasa Mahkemelerinin görev ala¬nına dahil olmuÅŸtur. BaÅŸvuru, ancak Anayasada düzenlenen bir temel hak veya özgürlüğün ihlal edildiÄŸi iddiasıyla yapılabileceÄŸinden, bu yargılama¬nın da Anayasa\\\\\\\′ya uygunluÄŸu denetleyen Anayasa Mahkemesi tarafından yapılması, devletler uygulamasında kabul görmüştür.
Günümüzde birçok devlet, temel hak ve özgürlüklerinin kamu gücü iş¬lemlerine karşı korunması amacıyla bireylere, Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′ne baş¬vurma hakkını tanımışlardır. Özellikle Avrupa modelini uygulayan devlet¬lerin çoÄŸunluÄŸu, soyut ve somut norm denetimleri yanında kısmi farklılık¬larla ve belli konularda, bireylere Anayasa Mahkemesini harekete geçirme imkanını saÄŸlamışlardır. Bu hak ile de amaçlanan, bireylerin doÄŸrudan etki¬lendikleri ve temel haklarının ihlal edildiÄŸini düşündükleri tüm kamu gücü iÅŸlemlerine karşı, Anayasa Mahkemesinden bizzat hukuki koruma talebinde bulunmalarına olanak saÄŸlamaktır.
Türkiye de, insan haklarındaki gelişmelere kayıtsız kalmamış, temel hak ve özgürlüklerin evrensel boyutla örtüşür şekilde korumaya alınması amacıyla, son yıllarda mevzuatta çok sayıda ve önemli değişiklikler yap¬mıştır. Yapılan bu reformlar sayesinde temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası metinlerle Anayasal hükümler arasında büyük ölçüde paralel¬lik sağlanmıştır. Bununla birlikte, bu değişikliklerin uygulamada yeterince etkilerini göstermediği düşüncesi, iktidarı, hak ve özgürlükleri evrensel ilke¬lerle daha da güçlendirmek amacıyla bazı adımlar atmaya zorunlu kılmıştır.
Bu önemli adımlardan bir tanesi de, Anayasada gerçekleÅŸtirilen deÄŸi¬şiklik ile, Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′nin görevleri arasına eklenen \\\\\\\"bireysel baş¬vuru\\\\\\\" yoludur.
TBMM tarafından 7 Mayıs 2010 tarihinde kabul edilip, 13 Mayıs 2010 tarihli Resmi Gazete\\\\\\\′de yayımlanan, ancak 12 Eylül 2010 tarihli halkoylaması sonucunda yürürlüğe giren 5982 sayılı Anayasa DeÄŸiÅŸikliÄŸi Hakkında Kanun, yargı alanında çok önemli deÄŸiÅŸiklikler saÄŸlamıştır. Bu deÄŸiÅŸiklikler arasında Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′nin kuruluÅŸu, üyelerinin görev süresi, Mah-keme\\\\\\\′nin görev ve yetkileri ile çalışma ve yargılama usulleri de yer al¬maktadır. Çalışma konumuzu da oluÅŸturan en önemli deÄŸiÅŸiklik de, Anaya-sa\\\\\\\′mn 148. maddesine eklenen üç, dört ve beÅŸinci fıkralar ile Anayasa Mah-kemesi\\\\\\\′ne \\\\\\\"bireysel baÅŸvuruları\\\\\\\" inceleme yetkisinin verilmiÅŸ olmasıdır.
Anayasadaki bu yeni yetkinin usul ve esaslarının düzenlenmesinin yamsıra, diÄŸer kapsamlı deÄŸiÅŸikliklerin kuruluÅŸ yasasında düzenlenebilmesi için, yeni bir yasa yapılması gereksinimi doÄŸmuÅŸtur. Bu doÄŸrultuda, 10 Kasım 1983 tarih ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′nin KuruluÅŸu ve Yargı¬lama Usulleri Hakkında Kanun\\\\\\\′un yerine geçecek olan 6216 sayılı Kanun çalışmalarına baÅŸlanmıştır. 11 Ocak 2011 tarihinde Bakanlar Kurulu tarafın¬dan TBMM BaÅŸkanlığı\\\\\\\′na sunulan tasarı, hem Komisyon, hem de Genel Kurul aÅŸamasında iktidar partisi ile muhalefet partileri arasında tartışmala¬ra neden olmuÅŸ ve tasarı, önemli olarak nitelenebilecek deÄŸiÅŸikliklerle 30.03.2011\\\\\\\′de TBMM\\\\\\\′de kabul edilerek, 27894 sayılı Resmi Gazete ile 03.04.2011 tarihinde yürürlüğe girmiÅŸtir. Ancak aynı Kanunun 76/1.a mad¬desi ile, \\\\\\\"bireysel baÅŸvuru hakkı\\\\\\\"nın düzenlenmiÅŸ olduÄŸu 45 ila 51. madde¬lerinin genel yürürlük tarihinden sonra, 23.09.2012 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. Kanunun geçici 1. maddesinin 8. bendine göre ise, Mahkeme, ancak bu tarihten sonra kesinleÅŸen nihai iÅŸlem ve kararlar aley¬hine yapılacak baÅŸvuruları inceleyebilecektir. Yani geriye dönük bir bireysel baÅŸvuru incelemesi mümkün olamayacaktır.
Anayasal yargının bir dava türü olan ve temel hakların gelişmesine zenginlik katması umulan \\\\\\\"bireysel başvuru hakkı\\\\\\\" konulu bu çalışmanın ana amacı, temel hakların etkili biçimde korunmasına yönelik olarak, Anay-sa Mahkemesine yapılacak bireysel başvuruların işleyişini, koşullarını ve Türkiye için böyle bir dava türünün uygulanabilirliğini araştırıp, sorunları¬nı ve çözüm yollarını ortaya koymaktır.
Çalışmada bu amaç doÄŸrultusunda, baÅŸta Almanya\\\\\\\′daki anayasa ÅŸika¬yeti2 uygulaması örnek olmak üzere, bu kurumun var olduÄŸu pek çok ülke uygulaması da karşılaÅŸtırmalı olarak incelenmiÅŸtir.
Çalışma dört ana bölüm altında planlanmış olup;
Birinci bölümde; hangi hakların bireysel başvuruya konu olabileceği ve hangilerinin olmayacağını anlayıp, ayırt edebilmek için, temel hak ve öz¬gürlüklerin kavramsal çerçevesi, çeşitleri, insan hakları ve tarihsel gelişimi, temel hakların ulusal ve uluslararası belgelerde yer edinip, anayasal güven¬ce altına alınması ve özelde de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile dene¬tim organlarına yer verilmiştir.
İkinci bölümde; bireysel başvuru kavramı, tanımı, nitelikleri, işlevi, ta¬rihsel gelişimi ile bu kurumun denetim organı olan Anayasa Mahkemeleri¬nin işleyişi, hak ve özgürlüklerin gelişimine etkileri, karşılaştırmalı hukuk bağlamında incelenmiştir.
Üçüncü bölümde; Anayasa yargı sistemimize yeni dahil olan \\\\\\\"bireysel başvuru hakkı\\\\\\\" kurumunun şartları; zaman, yer, konu, kişi, hukuki yarar ve izlenecek usul açısından, Anayasa ve 6216 sayılı Kanundaki hükümleri uya¬rınca ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir.
Dördüncü bölümde ise; Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′nce bireysel baÅŸvuruların incelenme aÅŸamaları, Mahkeme kararları, bu kararların uygulanması ve etkisi, kurumun AÄ°HM ile etkileÅŸimi, bu kurum ile oluÅŸacak iÅŸ yükünün diÄŸer ülke istatistikleriyle karşılaÅŸtırması gibi konular ele alınmıştır.
Sonuç kısmında da; kurumun başarıya ulaşması için gerekli görülen eleş¬tiri ve önerilere yer verilmiş olup, kuruma ilişkin anayasal ve yasal düzen¬lemeler ile başvuruya konu olabilecek haklar listesi ve başvuru formu \\\\\\\"ek¬ler\\\\\\\" bölümünde gösterilmiştir.
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ
Doktora tezimin konusu olan \\\\\\\"Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesi¬ne Bireysel Başvuru Hakkı\\\\\\\" isimli bu çalışma, 2012 yılının sonlarında kitap olarak basılmasından itibaren yaklaşık iki ay içerisinde tüketilmesi üzerine ikinci baskısının yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.
Eserin ikinci baskısında birinci baskının içeriÄŸine sadık kalınmakla bir¬likte, Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′ne yapılan buÅŸvurular ve ortaya çıkan sorunlar ile verilen kararlar ve içerikleri de dikkate alınarak önemli miktarda bir geniÅŸleme ve yenileÅŸme yapılmış, önceki bölümler de tekrardan gözden geçirilerek güncelleÅŸtirilmiÅŸtir.
Yöntem ve içerik konusunda verdikleri destekleriyle bu eserin ortaya çıkmasına emekleri geçen herkese teşekkürü borç biliyorum.
Dr. Ozcan OZBEY
Anayasa Mahkemesi Raportörü 20.03.2013
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN TANIMI, GELİŞİMİ VE DENETLENMESİ
I. -HAK, ÖZGÜRLÜK VE İNSAN HAKLARI KAVRAMLARI-5
A. -Genel Olarak-5
B. -Hak Kavramı-5
C. -Özgürlük Kavramı-9
D. -İnsan Hakları Kavramı-11
II. -İNSAN HAKLARININ GELİŞİMİ VE SINIFLANDIRILMASI-13
A. -Genel Olarak İnsan Haklarının Gelişimi-13
B. -İnsan Haklarının Sınıflandırılması-18
1. -Olumsuz, Olumlu ve Katılma Statü Hakları-18
2. -İleri Sürülebileceği Çevre Bakımından: Mutlak ve Nisbi Haklar-19
3. -Kullanılmaları Esnasında Oluşturdukları Etkiye Göre: Yalın ve Yenilik Doğuran Haklar-20
4. -Şahsen Kullanılmalarının Zorunlu Olup Olmamasına Göre: Şahsa Sıkı Sıkıya Bağlı Olan ve Şahsa Bağlı Olmayan Haklar-20
5. -Bağımsız ve Bağlı Haklar-21
6. -Sınırlandırılabilen ve Sınırlandırılamayan Haklar-21
7. -Konularına Göre Haklar-22
8. -Kuşaklara Göre Haklar-22
a. -Birinci KuÅŸak Haklar-23
b. -Ä°kinci KuÅŸak Haklar-24
c. -Üçüncü Kuşak Haklar-25
d. -Dördüncü Kuşak Haklar-26
III. -TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN ULUSAL VE ULUSLARARASI HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERİ-26
A. -Genel Olarak-26
B. -Temel Hak ve Özgürlüklerin Ulusal Hukuklardaki Düzenlemeleri-28
C. -Temel Hak ve Özgürlüklerin Uluslararası Hukuktaki Düzenlemeleri-32
1. -Birleşmiş Milletler Bünyesinde İnsan Haklarının Korunması ve Denetim Yolları-33
2. -Bölgesel Düzeyde İnsan Haklarının Korunması ve Denetim Yolları-39
3. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Denetim Organları-42
a. -Sözleşmenin Kapsamı-45
b. -Sözleşmenin Özellikleri-46
c. -Sözleşmenin İç Hukukumuza Etkisi-49
d. -Sözleşmenin Öngördüğü Denetim Organları-55
(1) -Avrupa İnsan Hakları Komisyonu-56
(2) -Bakanlar Komitesi-57
(3) -Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi-58
İKİNCİ BÖLÜM
BİREYSEL BAŞVURU KAVRAMI, İŞLEVİ, TARİHSEL GELİŞİMİ VE DENETİM ŞEKLİ
I. -BÄ°REYSEL BAÅžVURU KAVRAMI, TANIMI, NÄ°TELÄ°KLERÄ° VE Ä°ÅžLEVÄ°-63
A. -Genel Olarak-63
B. -Bireysel Başvuru Kavramı-65
C. -Bireysel Başvuru Kurumunun Tanımı ve Nitelikleri-69
1. -Bireysel Başvurunun Tanımı-69
2. -Bireysel BaÅŸvurunun Nitelikleri-72
a. -Bireysel Başvurunun Anayasal Bir Yargı Yolu olması-73
b. -Bireysel Başvurunun İkincil Niteliğe Sahip Olması-74
c. -Bireysel Başvurunun Temel Hak ve Özgürlüklerin İhlaline Karşı Tesis Edilmesi-78
d. -Bireysel Başvurunun İdarenin yada Yargının Bireysel Kararlarına Karşı Kullanılması-80
D. -Bireysel BaÅŸvurunun Ä°ÅŸlevi-82
II. -BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ-84
A. -Genel Olarak-84
B. -Karşılaştırmalı Hukukta Bireysel Başvuru Hakkının Tarihsel Gelişimi-87
C. -Türk Hukukunda Bireysel Başvuru Hakkının Tarihsel Gelişimi-89
III. -BİREYSEL BAŞVURU DENETİM ORGANI OLARAK ANAYASA MAHKEMELERİ VE HAKLARIN GELİŞİMİNE ETKİLERİ-94
A. -Genel Olarak-94
B. -Bireysel Başvuru Bağlamında Karşılaştırmalı Hukukta Anayasa Yargısı-99
1. -Genel Olarak-99
2. -Federal Almanya Anayasa Yargısı-100
3. -Avusturya Anayasa Yargısı-101
4. -İspanya Anayasa Yargısı-106
5. -Meksika Anayasa Yargısı-107
6. -Kosova Anayasa Yargısı-109
7. -Rusya Anayasa Yargısı-110
8. -Azerbaycan Anayasa Yargısı-111
9. -İsviçre Anayasa Yargısı-112
10. -Güney Kore Anayasa Yargısı-118
C. -Türk Anayasa Mahkemesinin Yapısı, Hak ve Özgürlüklere Etkisi-119
1. -Anayasa MahkemesiÂ’nin KuruluÅŸu-119
2. -Anayasa Mahkemesi’nin Statüsü ve Teşkilatı-122
3. -Anayasa Mahkemesi’nin Görev ve Yetkileri-124
4. -Anayasa Mahkemesi’nin Hak ve Özgürlüklere Etkisi-128
D. -Anayasa’ya Uygunluğun Yargısal Denetim Yolları-134
1. -İptal Davası (Soyut Norm Denetimi)-135
2. -Ä°tiraz Yolu (Somut Norm Denetimi)-137
3. -Bireysel BaÅŸvuru Yolu-139
4. -Bireysel Başvuru Yolunun, İtiraz Yolu ve İptal Davasından Farkları-141
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BÄ°REYSEL BAÅžVURU ÅžARTLARI
I. -BÄ°REYSEL BAÅžVURUDA KABUL EDÄ°LEBÄ°LÄ°RLÄ°K ÅžARTLARI-147
A. -Genel Olarak-147
B. -Bireysel Başvuru İncelemesinde Zaman Bakımından Yetki Şartı-148
1. -Anayasa Mahkemesi’nin -Zaman Bakımından Yetkisizlik- Nedeniyle Verdiği Kabul Edilemezlik Kararlarının Yorumlanması-150
C. -Bireysel Başvuru İncelemesinde Yer Bakımından Yetki Şartı-157
D. -Temel Hak ve Özgürlüklerin Kamu Gücü Tarafından İhlal Edilmiş Olması Şartı-163
E. -Bireysel BaÅŸvuruda Konuya Ä°liÅŸkin Åžartlar-171
1. -Anayasada Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-179
2. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-183
3. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek Protokollerle Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-191
4. -Anayasa Kapsamında Bireysel Başvuruya Konu Olabilecek Hak ve Özgürlükler-192
5. -Bireysel Başvuruya Konu Yapılamayacak İşlem ve Kararlar-195
a. -Bireysel Başvuruya Konu Yapılamayacak İşlemler-195
(1)-Yasama Ä°ÅŸlemleri-195
(2)-Düzenleyici İdari İşlemler-210
(3)-Anayasa’nın Yargı Denetimi Dışında Bıraktığı İşlemler-214
b. -Bireysel Başvuruya Konu Yapılamayacak Kararlar-219
(1)-Anayasa Mahkemesi Kararları-219
F. -Bireysel BaÅŸvuruda KiÅŸiye Ä°liÅŸkin Åžartlar-226
1. -Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar (Taraf ve Dava Ehliyeti)-228
a. -Herkes: Gerçek Kişiler-231
b. -Özel Hukuk Tüzel Kişileri-239
c. -Yalnızca Türk Vatandaşlarının Yapabileceği Başvurular-241
d. -Yabancıların Bireysel Başvuru Hakkı-244
2. -Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olmayanlar-249
a. -Kamu Tüzel Kişileri-249
(1)-Anayasa Mahkemesi’nin Kamu Tüzel Kişisi Sıfatı Nedeniyle Verdiği Kabul Edilemezlik Kararı-257
b. -Özel Hukuk Tüzel Kişileri: Tüzel Kişiliğe Ait Olmayan Haklar Kapsamındaki Başvuruları-260
(1)-Anayasa Mahkemesi’nin -Kişi Bakımından Yetkisizlik- Nedeniyle Verdiği Kabul Edilemezlik Kararlarının Yorumlanması-264
c. -Yabancılar: Yalnızca Türk Vatandaşlarına Tanınan Haklarla İlgili Olarak-266
G. -Bireysel Başvuruda, Başvuranın Hukuki Yararının Bulunması Şartı-267
1. -Hukuki Yarar Kavramı-267
2. -Menfaatin Güncel Olması-273
3. -Menfaatin Doğrudan ve Kişisel Olması-276
H. -Bireysel Başvurudan Önce Tüm Olağan Kanun Yollarının Tüketilmiş Olması Şartı-281
1. -Devam Eden Yargılamalar Açısından Başvuru Yollarının Tüketilmesi-289
2. -Karşılaştırmalı Hukukta Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesinin Aranmadığı Haller-291
3. -AİHM Açısından Bireysel Başvurunun Tüketilmesi Gerekli Bir İç Hukuk Yolu Olup Olmadığının Değerlendirilmesi-294
a. -AİHM Kararlarında İç Hukuk Yollarının Tüketilmesinin Aranmadığı Haller-295
b. -AİHM’ye Başvurmadan Önce İç Hukuk Yolu Olarak Bireysel Başvuru Hakkının Tüketilmesi Gerekliliği-299
c. -Bireysel Başvurunun Etkililiği Şartı-303
I. -Bireysel BaÅŸvuruda Usule Ä°liÅŸkin Åžartlar-304
1. -Başvurunun Yapılabileceği Yerler ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-304
2. -Başvuru Harcı, Adli Yardım ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-309
3. -BaÅŸvuru Formu-319
a. -Başvuru Formunun Şekli, İçeriği ve Hazırlanmasına İlişkin İlkeler ile Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-320
b. -Başvuru Formuna Eklenmesi Gerekli Belgeler ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-327
c. -Başvuru Dilekçesinde Eksikliklerin Bulunması ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-328
4. -Avukat ile Temsil Zorunluluğunun Bulunmaması-330
5. -Bireysel Başvuruda Süre Şartı-331
a. -Karşılaştırmalı Hukukta Öngörülen Bireysel Başvuru Süreleri-335
b. -Bireysel Başvuru İçin Öngörülen Sürenin AİHM Ölçütleriyle Değerlendirilmesi-337
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
BÄ°REYSEL BAÅžVURULARIN Ä°NCELEMESÄ° VE VERÄ°LECEK KARARLAR Ä°LE ETKÄ°LERÄ°
I. -BÄ°REYSEL BAÅžVURULARIN Ä°NCELEMESÄ°-339
A. -Genel Olarak-339
B. -Kabul Edilebilirlik Bakımından İnceleme-340
1. -Ön İnceleme-340
a. -Bireysel Başvuru Bürosunun İşleyişi ve Mahkemenin Diğer İşlemlerinin Yürütülmesi-341
b. -Başrapotörün Şekil Şartlarına Uygun Olmayan Başvuruları Red Etme Yetkisi-343
c. -Bireysel Başvuru Raportörleri-344
2. -Kabul Edilebilirlik Ä°ncelemesi-345
a. -Komisyonlar-345
b. -Kabul Edilemezlik Kararları-347
(1)-Kabul Edilebilirlik Şartlarını Taşımayan Başvurular-350
(2)-Anayasa’nın Uygulanması ve Yorumlanması veya Temel Hakların Kapsamının ve Sınırlarının Belirlenmesi Açısından Önem Taşımayan Başvurular-350
(3)-Başvurucunun Önemli Bir Zarara Uğramadığı Başvurular-351
(a)-Önemli Zararın Yokluğuna İlişkin AİHM Kararları-355
(b)-Önemli Zararın Varlığına İlişkin AİHM Kararları-359
(4)-Açıkça Dayanaktan Yoksun Başvurular-362
(a)-Başvurunun Temel Bir Hakka İlişkin Olmaması-363
(b)-Başvurunun Karmaşık ve Zorlama İddialara Dayanması-367
(c)-Kanun Yolu NiteliÄŸindeki BaÅŸvurular-368
c. -Kabul Edilebilirlik Kararı-374
C. -Esas Bakımından İnceleme-375
1. -Esas İncelemeyi Yapacak Birim: Bölümler-375
2. -Başvurunun Bir Örneğinin Adalet Bakanlığına Gönderilmesi Zorunluluğu-379
3. -Delil Toplama Yetkisi-386
4. -Duruşma Yapılmasında Zorunluluk Bulunmaması-387
a. -Bireysel Başvuruda Duruşmaya İlişkin Düzenlemenin AİHM Ölçütleriyle Değerlendirilmesi-389
5. -Geçici Tedbir Kararı Verilmesi-390
6. -Mahkeme Kararlarına Karşı Yapılan Başvurularda İncelemenin Kapsam ve Sınırı-396
7. -Başvuruların İncelenmesinde Uyulacak Usul Kuralları-404
II. -BÄ°REYSEL BAÅžVURUDA VERÄ°LECEK KARARLAR-406
A. -Genel Olarak-406
B. -Hakkın İhlal Edilmediği Kararı-407
C. -İdari İşlem Sonucu Hakkın İhlal Edildiği Kararı ve Kararın Sınırlamaları-407
1. -Yerindelik Denetiminin Yapılamaması-408
2. -Ä°dari Eylem ve Ä°ÅŸlem NiteliÄŸinde Karar Verilememesi-412
D. -İhlalin Bir Mahkeme Kararından Kaynaklanması-415
1. -Genel Olarak-415
2. -Yeniden Yargılama İçin Dosyanın İlgili Mahkemeye Gönderilmesi-419
a. -Aynı Olayda Birden Çok Mahkeme Kararında İhlalci Davranış Bulunması ve Anayasa Mahkemesi Tarafından Yetkili Mahkeme Seçimi-423
b. -Yargılamanın Yenilenmesinin Etkisi-427
3. -Tazminata Hükmedilmesi-428
4. -Genel Mahkemelerde Dava Açılması Yolunun Gösterilmesi-433
E. -Düşme Kararı-434
F. -Pilot Karar-436
G. -Karar Taslaklarının Hazırlanması, Komisyon ve Bölüm Kararlarının Şekli-437
H. -Kararların İmzalanması, Tebliği, Yayımlanması, Tavzihi ve Maddi Hataların Düzeltilmesi-439
I. -İçtihat Farklılıklarının Giderilmesi, Araştırma ve İçtihat Birimi İle Çalışma Gruplarının Görevleri-441
III. -KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA BİREYSEL BAŞVURULARA İLİŞKİN KARAR ÇEŞİTLERİ-443
IV. -BÄ°REYSEL BAÅžVURUDA KARARLARIN UYGULAMASI VE ETKÄ°SÄ°-451
V. -BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI-457
VI. -BÄ°REYSEL BAÅžVURULARIN OLUÅžTURACAÄžI Ä°Åž YÃœKÃœNÃœN KIYASLAMALI HUKUK Ä°STATÄ°STÄ°KLERÄ°YLE DEÄžERLENDÄ°RÄ°LMESÄ°-462
A. -24 Eylül-31 Aralık 2012 Tarihleri Arasında Yapılan Bireysel Başvurulara İlişkin İstatistikler-463
B. -Karşılaştırmalı Hukuktaki Durum-464
VII. -BÄ°REYSEL BAÅžVURUNUN AÄ°HMÂ’YE YAPILACAK BAÅžVURULARA ETKÄ°SÄ°-471
SONUÇ-477
EKLER-485
EK 1-: -Bireysel Başvuru Hakkı İle İlgili Düzenlemeler-485
a. -1982 Anayasası-485
b. -6216 Sayılı Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun-485
c. -Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü-489
EK 2 -: -Anayasada Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlüklerinden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Eki Protokolleri Kapsamında Olanlar-509
EK 3-: -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-523
EK 4-: -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Ek Protokollerle Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-529
a. -Ek 1 Nolu Protokol-531
b. -Ek 4 Nolu Protokol-532
c. -Ek 6 Nolu Protokol-534
d. -Ek 7 Nolu Protokol-535
e. -Ek 12 Nolu Protokol-538
f. -Ek 13 Nolu Protokol-539
Ek 5-: -Anayasa Mahkemesi Bireysel BaÅŸvuru Formu-541
YARARLANILAN YAYINLAR-545
ÖZGEÇMİŞ-571
Temel hak ve özgürlüklerin korunması konusunda yüzyıllardır verilen mücadeleler sonucunda, günümüzde bu hak ve özgürlüklerin korunması hem olağan yargı yerleri, hem de Anayasa yargısı tarafından sağlanmaya başlanmıştır. Olağan mahkemeler kanunilik denetimi yapmakta iken, Ana¬yasa Mahkemeleri ise, Anayasallık bağlamında bir denetim görevini ifa etmektedirler.
Temel hak ve özgürlükler odaklı Anayasallık denetiminin bir sonucu olarak, Anayasa Mahkemelerinin fonksiyonlarında zamanla meydana gelen bir deÄŸiÅŸim ile bireysel baÅŸvuru yolu, Anayasa Mahkemelerinin görev ala¬nına dahil olmuÅŸtur. BaÅŸvuru, ancak Anayasada düzenlenen bir temel hak veya özgürlüğün ihlal edildiÄŸi iddiasıyla yapılabileceÄŸinden, bu yargılama¬nın da Anayasa\\\\\\\′ya uygunluÄŸu denetleyen Anayasa Mahkemesi tarafından yapılması, devletler uygulamasında kabul görmüştür.
Günümüzde birçok devlet, temel hak ve özgürlüklerinin kamu gücü iş¬lemlerine karşı korunması amacıyla bireylere, Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′ne baş¬vurma hakkını tanımışlardır. Özellikle Avrupa modelini uygulayan devlet¬lerin çoÄŸunluÄŸu, soyut ve somut norm denetimleri yanında kısmi farklılık¬larla ve belli konularda, bireylere Anayasa Mahkemesini harekete geçirme imkanını saÄŸlamışlardır. Bu hak ile de amaçlanan, bireylerin doÄŸrudan etki¬lendikleri ve temel haklarının ihlal edildiÄŸini düşündükleri tüm kamu gücü iÅŸlemlerine karşı, Anayasa Mahkemesinden bizzat hukuki koruma talebinde bulunmalarına olanak saÄŸlamaktır.
Türkiye de, insan haklarındaki gelişmelere kayıtsız kalmamış, temel hak ve özgürlüklerin evrensel boyutla örtüşür şekilde korumaya alınması amacıyla, son yıllarda mevzuatta çok sayıda ve önemli değişiklikler yap¬mıştır. Yapılan bu reformlar sayesinde temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası metinlerle Anayasal hükümler arasında büyük ölçüde paralel¬lik sağlanmıştır. Bununla birlikte, bu değişikliklerin uygulamada yeterince etkilerini göstermediği düşüncesi, iktidarı, hak ve özgürlükleri evrensel ilke¬lerle daha da güçlendirmek amacıyla bazı adımlar atmaya zorunlu kılmıştır.
Bu önemli adımlardan bir tanesi de, Anayasada gerçekleÅŸtirilen deÄŸi¬şiklik ile, Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′nin görevleri arasına eklenen \\\\\\\"bireysel baş¬vuru\\\\\\\" yoludur.
TBMM tarafından 7 Mayıs 2010 tarihinde kabul edilip, 13 Mayıs 2010 tarihli Resmi Gazete\\\\\\\′de yayımlanan, ancak 12 Eylül 2010 tarihli halkoylaması sonucunda yürürlüğe giren 5982 sayılı Anayasa DeÄŸiÅŸikliÄŸi Hakkında Kanun, yargı alanında çok önemli deÄŸiÅŸiklikler saÄŸlamıştır. Bu deÄŸiÅŸiklikler arasında Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′nin kuruluÅŸu, üyelerinin görev süresi, Mah-keme\\\\\\\′nin görev ve yetkileri ile çalışma ve yargılama usulleri de yer al¬maktadır. Çalışma konumuzu da oluÅŸturan en önemli deÄŸiÅŸiklik de, Anaya-sa\\\\\\\′mn 148. maddesine eklenen üç, dört ve beÅŸinci fıkralar ile Anayasa Mah-kemesi\\\\\\\′ne \\\\\\\"bireysel baÅŸvuruları\\\\\\\" inceleme yetkisinin verilmiÅŸ olmasıdır.
Anayasadaki bu yeni yetkinin usul ve esaslarının düzenlenmesinin yamsıra, diÄŸer kapsamlı deÄŸiÅŸikliklerin kuruluÅŸ yasasında düzenlenebilmesi için, yeni bir yasa yapılması gereksinimi doÄŸmuÅŸtur. Bu doÄŸrultuda, 10 Kasım 1983 tarih ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′nin KuruluÅŸu ve Yargı¬lama Usulleri Hakkında Kanun\\\\\\\′un yerine geçecek olan 6216 sayılı Kanun çalışmalarına baÅŸlanmıştır. 11 Ocak 2011 tarihinde Bakanlar Kurulu tarafın¬dan TBMM BaÅŸkanlığı\\\\\\\′na sunulan tasarı, hem Komisyon, hem de Genel Kurul aÅŸamasında iktidar partisi ile muhalefet partileri arasında tartışmala¬ra neden olmuÅŸ ve tasarı, önemli olarak nitelenebilecek deÄŸiÅŸikliklerle 30.03.2011\\\\\\\′de TBMM\\\\\\\′de kabul edilerek, 27894 sayılı Resmi Gazete ile 03.04.2011 tarihinde yürürlüğe girmiÅŸtir. Ancak aynı Kanunun 76/1.a mad¬desi ile, \\\\\\\"bireysel baÅŸvuru hakkı\\\\\\\"nın düzenlenmiÅŸ olduÄŸu 45 ila 51. madde¬lerinin genel yürürlük tarihinden sonra, 23.09.2012 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. Kanunun geçici 1. maddesinin 8. bendine göre ise, Mahkeme, ancak bu tarihten sonra kesinleÅŸen nihai iÅŸlem ve kararlar aley¬hine yapılacak baÅŸvuruları inceleyebilecektir. Yani geriye dönük bir bireysel baÅŸvuru incelemesi mümkün olamayacaktır.
Anayasal yargının bir dava türü olan ve temel hakların gelişmesine zenginlik katması umulan \\\\\\\"bireysel başvuru hakkı\\\\\\\" konulu bu çalışmanın ana amacı, temel hakların etkili biçimde korunmasına yönelik olarak, Anay-sa Mahkemesine yapılacak bireysel başvuruların işleyişini, koşullarını ve Türkiye için böyle bir dava türünün uygulanabilirliğini araştırıp, sorunları¬nı ve çözüm yollarını ortaya koymaktır.
Çalışmada bu amaç doÄŸrultusunda, baÅŸta Almanya\\\\\\\′daki anayasa ÅŸika¬yeti2 uygulaması örnek olmak üzere, bu kurumun var olduÄŸu pek çok ülke uygulaması da karşılaÅŸtırmalı olarak incelenmiÅŸtir.
Çalışma dört ana bölüm altında planlanmış olup;
Birinci bölümde; hangi hakların bireysel başvuruya konu olabileceği ve hangilerinin olmayacağını anlayıp, ayırt edebilmek için, temel hak ve öz¬gürlüklerin kavramsal çerçevesi, çeşitleri, insan hakları ve tarihsel gelişimi, temel hakların ulusal ve uluslararası belgelerde yer edinip, anayasal güven¬ce altına alınması ve özelde de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile dene¬tim organlarına yer verilmiştir.
İkinci bölümde; bireysel başvuru kavramı, tanımı, nitelikleri, işlevi, ta¬rihsel gelişimi ile bu kurumun denetim organı olan Anayasa Mahkemeleri¬nin işleyişi, hak ve özgürlüklerin gelişimine etkileri, karşılaştırmalı hukuk bağlamında incelenmiştir.
Üçüncü bölümde; Anayasa yargı sistemimize yeni dahil olan \\\\\\\"bireysel başvuru hakkı\\\\\\\" kurumunun şartları; zaman, yer, konu, kişi, hukuki yarar ve izlenecek usul açısından, Anayasa ve 6216 sayılı Kanundaki hükümleri uya¬rınca ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir.
Dördüncü bölümde ise; Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′nce bireysel baÅŸvuruların incelenme aÅŸamaları, Mahkeme kararları, bu kararların uygulanması ve etkisi, kurumun AÄ°HM ile etkileÅŸimi, bu kurum ile oluÅŸacak iÅŸ yükünün diÄŸer ülke istatistikleriyle karşılaÅŸtırması gibi konular ele alınmıştır.
Sonuç kısmında da; kurumun başarıya ulaşması için gerekli görülen eleş¬tiri ve önerilere yer verilmiş olup, kuruma ilişkin anayasal ve yasal düzen¬lemeler ile başvuruya konu olabilecek haklar listesi ve başvuru formu \\\\\\\"ek¬ler\\\\\\\" bölümünde gösterilmiştir.
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ
Doktora tezimin konusu olan \\\\\\\"Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesi¬ne Bireysel Başvuru Hakkı\\\\\\\" isimli bu çalışma, 2012 yılının sonlarında kitap olarak basılmasından itibaren yaklaşık iki ay içerisinde tüketilmesi üzerine ikinci baskısının yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.
Eserin ikinci baskısında birinci baskının içeriÄŸine sadık kalınmakla bir¬likte, Anayasa Mahkemesi\\\\\\\′ne yapılan buÅŸvurular ve ortaya çıkan sorunlar ile verilen kararlar ve içerikleri de dikkate alınarak önemli miktarda bir geniÅŸleme ve yenileÅŸme yapılmış, önceki bölümler de tekrardan gözden geçirilerek güncelleÅŸtirilmiÅŸtir.
Yöntem ve içerik konusunda verdikleri destekleriyle bu eserin ortaya çıkmasına emekleri geçen herkese teşekkürü borç biliyorum.
Dr. Ozcan OZBEY
Anayasa Mahkemesi Raportörü 20.03.2013
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN TANIMI, GELİŞİMİ VE DENETLENMESİ
I. -HAK, ÖZGÜRLÜK VE İNSAN HAKLARI KAVRAMLARI-5
A. -Genel Olarak-5
B. -Hak Kavramı-5
C. -Özgürlük Kavramı-9
D. -İnsan Hakları Kavramı-11
II. -İNSAN HAKLARININ GELİŞİMİ VE SINIFLANDIRILMASI-13
A. -Genel Olarak İnsan Haklarının Gelişimi-13
B. -İnsan Haklarının Sınıflandırılması-18
1. -Olumsuz, Olumlu ve Katılma Statü Hakları-18
2. -İleri Sürülebileceği Çevre Bakımından: Mutlak ve Nisbi Haklar-19
3. -Kullanılmaları Esnasında Oluşturdukları Etkiye Göre: Yalın ve Yenilik Doğuran Haklar-20
4. -Şahsen Kullanılmalarının Zorunlu Olup Olmamasına Göre: Şahsa Sıkı Sıkıya Bağlı Olan ve Şahsa Bağlı Olmayan Haklar-20
5. -Bağımsız ve Bağlı Haklar-21
6. -Sınırlandırılabilen ve Sınırlandırılamayan Haklar-21
7. -Konularına Göre Haklar-22
8. -Kuşaklara Göre Haklar-22
a. -Birinci KuÅŸak Haklar-23
b. -Ä°kinci KuÅŸak Haklar-24
c. -Üçüncü Kuşak Haklar-25
d. -Dördüncü Kuşak Haklar-26
III. -TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN ULUSAL VE ULUSLARARASI HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERİ-26
A. -Genel Olarak-26
B. -Temel Hak ve Özgürlüklerin Ulusal Hukuklardaki Düzenlemeleri-28
C. -Temel Hak ve Özgürlüklerin Uluslararası Hukuktaki Düzenlemeleri-32
1. -Birleşmiş Milletler Bünyesinde İnsan Haklarının Korunması ve Denetim Yolları-33
2. -Bölgesel Düzeyde İnsan Haklarının Korunması ve Denetim Yolları-39
3. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Denetim Organları-42
a. -Sözleşmenin Kapsamı-45
b. -Sözleşmenin Özellikleri-46
c. -Sözleşmenin İç Hukukumuza Etkisi-49
d. -Sözleşmenin Öngördüğü Denetim Organları-55
(1) -Avrupa İnsan Hakları Komisyonu-56
(2) -Bakanlar Komitesi-57
(3) -Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi-58
İKİNCİ BÖLÜM
BİREYSEL BAŞVURU KAVRAMI, İŞLEVİ, TARİHSEL GELİŞİMİ VE DENETİM ŞEKLİ
I. -BÄ°REYSEL BAÅžVURU KAVRAMI, TANIMI, NÄ°TELÄ°KLERÄ° VE Ä°ÅžLEVÄ°-63
A. -Genel Olarak-63
B. -Bireysel Başvuru Kavramı-65
C. -Bireysel Başvuru Kurumunun Tanımı ve Nitelikleri-69
1. -Bireysel Başvurunun Tanımı-69
2. -Bireysel BaÅŸvurunun Nitelikleri-72
a. -Bireysel Başvurunun Anayasal Bir Yargı Yolu olması-73
b. -Bireysel Başvurunun İkincil Niteliğe Sahip Olması-74
c. -Bireysel Başvurunun Temel Hak ve Özgürlüklerin İhlaline Karşı Tesis Edilmesi-78
d. -Bireysel Başvurunun İdarenin yada Yargının Bireysel Kararlarına Karşı Kullanılması-80
D. -Bireysel BaÅŸvurunun Ä°ÅŸlevi-82
II. -BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ-84
A. -Genel Olarak-84
B. -Karşılaştırmalı Hukukta Bireysel Başvuru Hakkının Tarihsel Gelişimi-87
C. -Türk Hukukunda Bireysel Başvuru Hakkının Tarihsel Gelişimi-89
III. -BİREYSEL BAŞVURU DENETİM ORGANI OLARAK ANAYASA MAHKEMELERİ VE HAKLARIN GELİŞİMİNE ETKİLERİ-94
A. -Genel Olarak-94
B. -Bireysel Başvuru Bağlamında Karşılaştırmalı Hukukta Anayasa Yargısı-99
1. -Genel Olarak-99
2. -Federal Almanya Anayasa Yargısı-100
3. -Avusturya Anayasa Yargısı-101
4. -İspanya Anayasa Yargısı-106
5. -Meksika Anayasa Yargısı-107
6. -Kosova Anayasa Yargısı-109
7. -Rusya Anayasa Yargısı-110
8. -Azerbaycan Anayasa Yargısı-111
9. -İsviçre Anayasa Yargısı-112
10. -Güney Kore Anayasa Yargısı-118
C. -Türk Anayasa Mahkemesinin Yapısı, Hak ve Özgürlüklere Etkisi-119
1. -Anayasa MahkemesiÂ’nin KuruluÅŸu-119
2. -Anayasa Mahkemesi’nin Statüsü ve Teşkilatı-122
3. -Anayasa Mahkemesi’nin Görev ve Yetkileri-124
4. -Anayasa Mahkemesi’nin Hak ve Özgürlüklere Etkisi-128
D. -Anayasa’ya Uygunluğun Yargısal Denetim Yolları-134
1. -İptal Davası (Soyut Norm Denetimi)-135
2. -Ä°tiraz Yolu (Somut Norm Denetimi)-137
3. -Bireysel BaÅŸvuru Yolu-139
4. -Bireysel Başvuru Yolunun, İtiraz Yolu ve İptal Davasından Farkları-141
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BÄ°REYSEL BAÅžVURU ÅžARTLARI
I. -BÄ°REYSEL BAÅžVURUDA KABUL EDÄ°LEBÄ°LÄ°RLÄ°K ÅžARTLARI-147
A. -Genel Olarak-147
B. -Bireysel Başvuru İncelemesinde Zaman Bakımından Yetki Şartı-148
1. -Anayasa Mahkemesi’nin -Zaman Bakımından Yetkisizlik- Nedeniyle Verdiği Kabul Edilemezlik Kararlarının Yorumlanması-150
C. -Bireysel Başvuru İncelemesinde Yer Bakımından Yetki Şartı-157
D. -Temel Hak ve Özgürlüklerin Kamu Gücü Tarafından İhlal Edilmiş Olması Şartı-163
E. -Bireysel BaÅŸvuruda Konuya Ä°liÅŸkin Åžartlar-171
1. -Anayasada Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-179
2. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-183
3. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek Protokollerle Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-191
4. -Anayasa Kapsamında Bireysel Başvuruya Konu Olabilecek Hak ve Özgürlükler-192
5. -Bireysel Başvuruya Konu Yapılamayacak İşlem ve Kararlar-195
a. -Bireysel Başvuruya Konu Yapılamayacak İşlemler-195
(1)-Yasama Ä°ÅŸlemleri-195
(2)-Düzenleyici İdari İşlemler-210
(3)-Anayasa’nın Yargı Denetimi Dışında Bıraktığı İşlemler-214
b. -Bireysel Başvuruya Konu Yapılamayacak Kararlar-219
(1)-Anayasa Mahkemesi Kararları-219
F. -Bireysel BaÅŸvuruda KiÅŸiye Ä°liÅŸkin Åžartlar-226
1. -Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar (Taraf ve Dava Ehliyeti)-228
a. -Herkes: Gerçek Kişiler-231
b. -Özel Hukuk Tüzel Kişileri-239
c. -Yalnızca Türk Vatandaşlarının Yapabileceği Başvurular-241
d. -Yabancıların Bireysel Başvuru Hakkı-244
2. -Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olmayanlar-249
a. -Kamu Tüzel Kişileri-249
(1)-Anayasa Mahkemesi’nin Kamu Tüzel Kişisi Sıfatı Nedeniyle Verdiği Kabul Edilemezlik Kararı-257
b. -Özel Hukuk Tüzel Kişileri: Tüzel Kişiliğe Ait Olmayan Haklar Kapsamındaki Başvuruları-260
(1)-Anayasa Mahkemesi’nin -Kişi Bakımından Yetkisizlik- Nedeniyle Verdiği Kabul Edilemezlik Kararlarının Yorumlanması-264
c. -Yabancılar: Yalnızca Türk Vatandaşlarına Tanınan Haklarla İlgili Olarak-266
G. -Bireysel Başvuruda, Başvuranın Hukuki Yararının Bulunması Şartı-267
1. -Hukuki Yarar Kavramı-267
2. -Menfaatin Güncel Olması-273
3. -Menfaatin Doğrudan ve Kişisel Olması-276
H. -Bireysel Başvurudan Önce Tüm Olağan Kanun Yollarının Tüketilmiş Olması Şartı-281
1. -Devam Eden Yargılamalar Açısından Başvuru Yollarının Tüketilmesi-289
2. -Karşılaştırmalı Hukukta Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesinin Aranmadığı Haller-291
3. -AİHM Açısından Bireysel Başvurunun Tüketilmesi Gerekli Bir İç Hukuk Yolu Olup Olmadığının Değerlendirilmesi-294
a. -AİHM Kararlarında İç Hukuk Yollarının Tüketilmesinin Aranmadığı Haller-295
b. -AİHM’ye Başvurmadan Önce İç Hukuk Yolu Olarak Bireysel Başvuru Hakkının Tüketilmesi Gerekliliği-299
c. -Bireysel Başvurunun Etkililiği Şartı-303
I. -Bireysel BaÅŸvuruda Usule Ä°liÅŸkin Åžartlar-304
1. -Başvurunun Yapılabileceği Yerler ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-304
2. -Başvuru Harcı, Adli Yardım ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-309
3. -BaÅŸvuru Formu-319
a. -Başvuru Formunun Şekli, İçeriği ve Hazırlanmasına İlişkin İlkeler ile Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-320
b. -Başvuru Formuna Eklenmesi Gerekli Belgeler ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-327
c. -Başvuru Dilekçesinde Eksikliklerin Bulunması ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar-328
4. -Avukat ile Temsil Zorunluluğunun Bulunmaması-330
5. -Bireysel Başvuruda Süre Şartı-331
a. -Karşılaştırmalı Hukukta Öngörülen Bireysel Başvuru Süreleri-335
b. -Bireysel Başvuru İçin Öngörülen Sürenin AİHM Ölçütleriyle Değerlendirilmesi-337
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
BÄ°REYSEL BAÅžVURULARIN Ä°NCELEMESÄ° VE VERÄ°LECEK KARARLAR Ä°LE ETKÄ°LERÄ°
I. -BÄ°REYSEL BAÅžVURULARIN Ä°NCELEMESÄ°-339
A. -Genel Olarak-339
B. -Kabul Edilebilirlik Bakımından İnceleme-340
1. -Ön İnceleme-340
a. -Bireysel Başvuru Bürosunun İşleyişi ve Mahkemenin Diğer İşlemlerinin Yürütülmesi-341
b. -Başrapotörün Şekil Şartlarına Uygun Olmayan Başvuruları Red Etme Yetkisi-343
c. -Bireysel Başvuru Raportörleri-344
2. -Kabul Edilebilirlik Ä°ncelemesi-345
a. -Komisyonlar-345
b. -Kabul Edilemezlik Kararları-347
(1)-Kabul Edilebilirlik Şartlarını Taşımayan Başvurular-350
(2)-Anayasa’nın Uygulanması ve Yorumlanması veya Temel Hakların Kapsamının ve Sınırlarının Belirlenmesi Açısından Önem Taşımayan Başvurular-350
(3)-Başvurucunun Önemli Bir Zarara Uğramadığı Başvurular-351
(a)-Önemli Zararın Yokluğuna İlişkin AİHM Kararları-355
(b)-Önemli Zararın Varlığına İlişkin AİHM Kararları-359
(4)-Açıkça Dayanaktan Yoksun Başvurular-362
(a)-Başvurunun Temel Bir Hakka İlişkin Olmaması-363
(b)-Başvurunun Karmaşık ve Zorlama İddialara Dayanması-367
(c)-Kanun Yolu NiteliÄŸindeki BaÅŸvurular-368
c. -Kabul Edilebilirlik Kararı-374
C. -Esas Bakımından İnceleme-375
1. -Esas İncelemeyi Yapacak Birim: Bölümler-375
2. -Başvurunun Bir Örneğinin Adalet Bakanlığına Gönderilmesi Zorunluluğu-379
3. -Delil Toplama Yetkisi-386
4. -Duruşma Yapılmasında Zorunluluk Bulunmaması-387
a. -Bireysel Başvuruda Duruşmaya İlişkin Düzenlemenin AİHM Ölçütleriyle Değerlendirilmesi-389
5. -Geçici Tedbir Kararı Verilmesi-390
6. -Mahkeme Kararlarına Karşı Yapılan Başvurularda İncelemenin Kapsam ve Sınırı-396
7. -Başvuruların İncelenmesinde Uyulacak Usul Kuralları-404
II. -BÄ°REYSEL BAÅžVURUDA VERÄ°LECEK KARARLAR-406
A. -Genel Olarak-406
B. -Hakkın İhlal Edilmediği Kararı-407
C. -İdari İşlem Sonucu Hakkın İhlal Edildiği Kararı ve Kararın Sınırlamaları-407
1. -Yerindelik Denetiminin Yapılamaması-408
2. -Ä°dari Eylem ve Ä°ÅŸlem NiteliÄŸinde Karar Verilememesi-412
D. -İhlalin Bir Mahkeme Kararından Kaynaklanması-415
1. -Genel Olarak-415
2. -Yeniden Yargılama İçin Dosyanın İlgili Mahkemeye Gönderilmesi-419
a. -Aynı Olayda Birden Çok Mahkeme Kararında İhlalci Davranış Bulunması ve Anayasa Mahkemesi Tarafından Yetkili Mahkeme Seçimi-423
b. -Yargılamanın Yenilenmesinin Etkisi-427
3. -Tazminata Hükmedilmesi-428
4. -Genel Mahkemelerde Dava Açılması Yolunun Gösterilmesi-433
E. -Düşme Kararı-434
F. -Pilot Karar-436
G. -Karar Taslaklarının Hazırlanması, Komisyon ve Bölüm Kararlarının Şekli-437
H. -Kararların İmzalanması, Tebliği, Yayımlanması, Tavzihi ve Maddi Hataların Düzeltilmesi-439
I. -İçtihat Farklılıklarının Giderilmesi, Araştırma ve İçtihat Birimi İle Çalışma Gruplarının Görevleri-441
III. -KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA BİREYSEL BAŞVURULARA İLİŞKİN KARAR ÇEŞİTLERİ-443
IV. -BÄ°REYSEL BAÅžVURUDA KARARLARIN UYGULAMASI VE ETKÄ°SÄ°-451
V. -BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI-457
VI. -BÄ°REYSEL BAÅžVURULARIN OLUÅžTURACAÄžI Ä°Åž YÃœKÃœNÃœN KIYASLAMALI HUKUK Ä°STATÄ°STÄ°KLERÄ°YLE DEÄžERLENDÄ°RÄ°LMESÄ°-462
A. -24 Eylül-31 Aralık 2012 Tarihleri Arasında Yapılan Bireysel Başvurulara İlişkin İstatistikler-463
B. -Karşılaştırmalı Hukuktaki Durum-464
VII. -BÄ°REYSEL BAÅžVURUNUN AÄ°HMÂ’YE YAPILACAK BAÅžVURULARA ETKÄ°SÄ°-471
SONUÇ-477
EKLER-485
EK 1-: -Bireysel Başvuru Hakkı İle İlgili Düzenlemeler-485
a. -1982 Anayasası-485
b. -6216 Sayılı Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun-485
c. -Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü-489
EK 2 -: -Anayasada Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlüklerinden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Eki Protokolleri Kapsamında Olanlar-509
EK 3-: -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-523
EK 4-: -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Ek Protokollerle Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlükler-529
a. -Ek 1 Nolu Protokol-531
b. -Ek 4 Nolu Protokol-532
c. -Ek 6 Nolu Protokol-534
d. -Ek 7 Nolu Protokol-535
e. -Ek 12 Nolu Protokol-538
f. -Ek 13 Nolu Protokol-539
Ek 5-: -Anayasa Mahkemesi Bireysel BaÅŸvuru Formu-541
YARARLANILAN YAYINLAR-545
ÖZGEÇMİŞ-571
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı