Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk Hukukunda Akreditif - AYBERK ÇAKALIR
Türk Hukukunda Akreditif - AYBERK ÇAKALIR
Ayberk ÇAKALIR / Ender VARLIK / Gaye BUMİN / Ünal SOMUNCUOĞLU - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
118
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9786054002368
550,00
TL ÖNSÖZ Bu kitap, şimdiye kadar bu konuda yayınlanan eserlerden farklı olarak, madde bazında şerh olarak kaleme alınmıştır. Bundan amaç, akreditife ilişkin uluslararası yeknesak kuralları uygulayan yargı mercileri, bankalar, tacirler gibi ilgililere daha pratik bir referans kitabı sağlamaktır. Bugüne kadar, gerek uygulamacı ve gerekse araştırmacı olarak elde ettiğimiz izlenimlere göre, özellikle ülkemizde faaliyet gösteren bankalar, MTO tarafından yaklaşık her on yılda bir yayınlanan akreditife ilişkin uluslararası yeknesak kuralların her ülkede ve bu arada Türkiye’de aynen uygulandıkları düşüncesini taşımaktadırlar. Bu düşünce, Türkiye’deki uygulama gerçeğini yansıtmamakta ve bu düşünceyi taşıyanları çok yanlış yönlere ve dolayısıyla çok ağır sonuçlar yaratabilecek yanılgılara sevk edebilmektedir. Bizim amacımız bu yanılgıyı ortadan kaldırmak ve bundan ötürü zarara uğrayabilecek kişi ve kuruluşların muhtemel zararlarını asgari düzeye indirebilmektir. Bu kitabı okuyanlar arasında, özellikle bankalar aleyhine bir takım yorumlar yapıldığı izlenimine kapılabilecek kimseler olabilir. Ancak derhal belirtelim ki, bizim amacımız bankalar aleyhine bir takım yanlış yorumlar yapmak değil, tam aksine ülke ekonomisinin en güçlü temel taşlarından biri olan bankaları, bazı hukuksal gerçeklerle karşılaştırıp, yanlış bir uygulama içerisine girmelerini ve dolayısıyla zarara uğramalarını elimizden geldiğince önleyebilmektir. Kitabın içeriğinde de görüleceği üzere, akreditife ilişkin uluslararası yeknesak kurallar, SÖZLEŞME NİTELİKLİ (Lex contractus) KURALLARDIR. Binaenaleyh, bu kuralların TÜRK SÖZLEŞME HUKUKU kurallarına tabi olacağı ve dolayısıyla bazı hükümlerinin, Türk sözleşme hukukunun emredici kuralları ile çatıştığı oranda uygulama alanı bulamayacağı izahtan varestedir. Özellikle, uluslararası yeknesak kuralların, bankalar için SORUMSUZLUK ŞARTI getirdiği hükümlerinin, Türk hukuk uygulamasında, uygulama alanı bulamayacağı mutlaktır. İşte bizim amacımız tam da bu noktada uyarmaya matuf bulunmaktadır. Bu kitap 2007 yılında yürürlüğe giren 600 sayılı broşürle ilgili olarak yazılan sanırız ilk şerhtir. Ancak, itiraf etmeliyiz ki, kitabın içeriği, acil yayın yapma gayretimizden ötürü, bizim içimize sinen bir nitelik taşımamaktadır. Bu eksikliğimizi, Yüce ALLAH nasip ettiği takdirde, üç yıl zarfında ve bu broşürle ilgili yargı kararlarını da inceleyerek çok geniş bir boyutta gidermeye çalışacağız. Bu mütevazı çalışmamız, uygulamacılara bir fayda temin ettiği takdirde, büyük bir bahtiyarlık duyacağız. Bu kitabın basılmasında büyük emekleri geçen arkadaşımız Vedat CARBAŞ’a ve değerli evladımız Serdar YEĞİN’e teşekkürü bir borç biliriz. Av. Ünal SOMUNCUOĞLU GİRİŞ Vesikalı krediler (akreditifler), bankacılık sistemine 19’uncu yüzyılın sonlarında girmiştir. Daha sonra akreditif işlemleri, Birinci Dünya savaşından sonra gelişmeye başlamıştır. Bilahare bu bankacılık enstrümanının bir hukuksal temele oturtulması yolunda, muhtelif ülkelerde girişimlerde bulunulmuştur. Nihayet ilk defa, Milletlerarası Ticaret Odası (MTO-ICC) 1933 yılında bu konuda, ULUSLARARASI YEKNESAK KURALLARI vazetmiştir. Milletlerarası Ticaret Odası, bu tarihten itibaren AKREDİTİFLERE İLİŞKİN ULUSLARARASI YEKNESAK KURALLARIN yegâne düzenleyicisi haline gelmiş ve bu kurallar sırası ile 1951-1962-1974-1983-2006 revizyonlarına tabi tutulmuştur. Halen yürürlükte olan kurallar MTO’nın 600 sayılı broşüründe yer alan ve 1 Temmuz 2007 tarihinde yürürlüğe giren kurallar olup, bizim incelememizin konusunu da bu kurallar teşkil etmektedir. Akreditif hukukunu, sadece, MTO’nın bu konudaki yeknesak kuralları oluşturmaz. Her ne kadar bu kurallar, akreditif hukukunun ana malzemesini teşkil etse de, yeknesak kurallar bu alanda uygulanması gereken yegâne kurallar değildir. Yeknesak kuralların yanı sıra, AMİR BANKALARCA AÇILAN HER BİR AKREDİTİF KÜŞAT MEKTUBUNDA YER ALAN HÜKÜMLER, AKREDİTİFİN TARAFLARI ARASINDA HUKUKSAL İLİŞKİYİ YÖNLENDİREN KURALLARDIR. Keza, özellikle de YAZILI HUKUKUN CARİ OLDUĞU ÜLKELERDE, bu ülkelerin yerel hukuklarının EMREDİCİ KURALLARI, taraflar arasındaki ilişkiye uygulanması gereken ve daima uluslararası yeknesak kuralların da uygulamada önüne geçen hukuk kurallarıdır. Bunun sebeplerini aşağıdaki paragrafta kısaca açıklayacağız. Akreditif hukukuna ilişkin uluslararası yeknesak kuralların yorumuna başlamadan önce, ilk yapılması gereken şey, bu kuralların hukuksal niteliğini ve bunların hukuk kuralları arasındaki konumunu tesbit etmektir. Akreditife ilişkin uluslararası yeknesak kuralları, hukuk kuralları arasında hangi kategoriye dâhil edilebilir sorusunun cevabı, bu kuralların yorumundaki anahtarı verir ve bu anahtara sahip olunmadıkça, bu kuralların sağlıklı yorumunu yapmak mümkün olamaz. Özellikle Türk bankalarının kambiyo servisinde çalışan elemanları, genelde hukuk eğitimi dışında bir eğitimden geçtikleri için, uluslararası yeknesak kuralları, bu işlemin tartışılmaz ve vazgeçilmez yegâne hukuk kuralı olarak düşünmekte ve bu nedenle de zaman zaman yanılgılara düşmektedirler. Bu itibarla, uluslararası yeknesak kuralların hukuksal niteliğinin ve bu kuralların, hukuk kuralları hiyerarşisi içerisindeki konumunun kesin bir biçimde saptanmasında kaçınılmaz bir zaruret bulunmaktadır. Bu zaruret kendisini, en ziyade bankaların bulundukları ülkelerin yerel hukukuna göre taşıdıkları sorumluluk derecesinde gösterir. Çünkü yeknesak kuralların lafzı ve ruhuna göre, bazı hallerde sorumsuz oldukları düşünülen bankaların, yerel hukukun emredici kurallarının gündeme geldiği ahvalde, sorumlu hale düştükleri bir vakıadır. Bunun örneklerine ilerleyen sahifelerde temas edeceğiz. DERHAL BELİRTELİM Kİ, BİZİM BU İNCELEMEMİZ, SALT ULUSLARARASI YEKNESAK KURALLARIN YORUMU DEĞİL, BU KURALLARIN TÜRK BANKACILIK VE HUKUK UYGULAMASINDA NE GİBİ FARKLILIKLAR TAŞIYABİLECEĞİNİN BELİRTİLMESİNİ AMAÇLAMAKTADIR. İmdi, gelelim akreditife ilişkin uluslararası yeknesak kuralların hukuksal niteliğinin tesbitine, BU KURALLAR BİR YASA MIDIR? BU KURALLAR ULUSLARARASI BİR KONVANSİYON MUDUR? BU KURALLAR ÖRF VE ADET HUKUKU KURALLARI MIDIR? BU KURALLAR SÖZLEŞME NİTELİKLİ KURALLAR MIDIR? Uluslararası yeknesak kuralların bir YASA şeklinde tezahür etmediği açıktır. Keza, bu kurallar, ULUSLARARASI BİR KONVANSİYON niteliği de taşımaz. Milletlerarası Ticaret Odası tarafından vazedilen yeknesak kurallar, bankaların kişisel beyanları ile ve bu beyanlarını Paris’teki MTO merkezine bildirmeleri ile yaygınlık alanı belirlenen kurallardır. Uluslararası konvansiyonlar, genelde yerel bir yasa ile yürürlüğe sokuldukları için, yerel bir yasanın tüm etkilerine sahip olurken, bu niteliği taşıyamayan uluslararası yeknesak kuralların, böyle bir etkiye sahip olması söz konusu değildir. Her ne kadar İngilizce ve Fransızca başlıkları (uniform customs - usances uniformes) aksini düşündürebilirse de, akreditife ilişkin uluslararası yeknesak kuralların, özellikle de Türk hukuku açısından, ÖRF ve ADET hukuku olarak kabulü mümkün değildir. Zira Medeni Yasa’nın 1’inci maddesine göre, örf ve adet hukuku kuralları, kanuni bir hüküm bulunmayan hallerde yargıç tarafından RESEN uygulanır. Oysa akreditife ilişkin yeknesak kuralların yargıç tarafından resen uygulanabilmesi mümkün değildir. Bu kuralın uygulanabilmesi, tarafların bu konuda anlaşmaları ile mümkündür. Uygulamada bu anlaşmanın varlığı, her akreditif küşat mektubu metninde, bu kuralların uygulanacağına dair bir şerhin bulunması ve bu metne akreditif lehdarının itiraz etmemiş olması halinde kabul edilir. Diğer bir deyişle, akreditife ilişkin uluslararası yeknesak kurallar, AKREDİTİF İLGİLİLERİNİN SERBEST İRADELERİ İLE UYGULAMA ALANI BULABİLEN KURALLARDIR. Bu niteliklerinden ötürü bu kurallar SÖZLEŞME NİTELİKLİ KURALLARIDIR (Lex contractus). Hal böyle olunca, sözleşme nitelikli bu kuralların, YEREL MEVZUATIN SÖZLEŞME HUKUKU PRENSİPLERİNE TABİ OLACAĞI KUŞKUSUZDUR. Dolayısıyla, tüm sözleşmeler gibi, bu kurallar da tarafların serbest iradesi ile her zaman değiştirilebilirler. Bu değişiklikler, akreditif küşat mektubunda açıklanacağı gibi, ayrı bir sözleşme ile de belirlenebilir. Nitekim bu husus 600 sayılı broşürün 1’inci maddesinde açıkça ifade edilmiştir. (…bu kurallar akreditif şartlarıyla açıkça değiştirilmedikleri veya uygulama dışı bırakılmadıkları sürece, akreditifin bütün tarafları için bağlayıcıdır… They are binding on all parties thereto unless expressly modified or excluded by the credit…) Keza, bu kurallar da tıpkı sözleşmeler gibi, yerel yasaların emredici kuralları ile çelişmediği oranda geçerlidirler. Bu husus Yüksek Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun, 04.11.1964 gün, E. 942/D-T, K. 637 sayılı muhteşem kararında, çok doyurucu bir biçimde ifade edilmiştir. Bundan sonraki bölümde, Milletlerarası Ticaret Odası’nın, akreditife ilişkin yeknesak kurallar ve uygulama kurallarının madde bazında yorumu ve özellikle de bu kuralların Türk hukukundaki uygulamalarına ilişkin görüşlerimiz yer alacaktır. İÇİNDEKİLER Önsöz III İçindekiler V GİRİŞ................................................................................................................. 1 Birinci Bölüm MTO’nın AKREDİTİFLERE İLİŞKİN YEKNESAK ve UYGULAMA KURALLARI (600 sayılı broşür hükümleri) MADDE 1 UCP’nin Uygulanması 5 Madde 1 Yorumu 5 MADDE 2 7 Tanımlar.................................................................................................... 7 Madde 2 Yorumu 8 MADDE 3 10 Yorumlar.................................................................................................... 10 Madde 3 Yorumu 11 MADDE 4 12 Sözleşmeler Karşısında Akreditifler 12 Madde 4 Yorumu 12 MADDE 5 13 Mallar, Hizmetler veya Yapılan İşler Karşısında Belgeler 13 Madde 5 Yorumu 13 MADDE 6 15 Kullanım Yöntemi, Vade Tarihi ve İbraz Yeri 15 Madde 6 Yorumu 15 MADDE 7 16 Amir Bankanın Yükümlülüğü 16 Madde 7 Yorumu 17 MADDE 8 19 Teyit Bankasının Yükümlülüğü 19 Madde 8 Yorumu 20 MADDE 9 24 Akreditiflerin ve Değişikliklerin İhbar Edilmesi 24 Madde 9 Yorumu 25 MADDE 10 26 Değişiklikler 26 Madde 10 Yorumu 27 MADDE 11 29 Telekomünikasyon Aracılığıyla Gönderilen, Ön İhbarı Yapılan Akreditifler ve Değişiklikler 29 Madde 11 Yorumu 30 MADDE 12 31 Görevlendirme 31 Madde 12 Yorumu 31 MADDE 13 32 Bankalar Arası Rambursman Düzenlemeleri 32 Madde 13 Yorumu 33 MADDE 14 34 Belgelerin İncelenmesine İlişkin Standart 34 Madde 14 Yorumu 36 MADDE 15 37 Uygun İbraz 37 Madde 15 Yorumu 38 MADDE 16 39 Rezervli/Uygun Olmayan Belgeler, Rezerv Kaldırma ve Bildiri 39 Madde 16 Yorumu 40 MADDE 17 44 Orijinal Belgeler ve Kopyalar 44 Madde 17 Yorumu 45 MADDE 18 49 Ticari Fatura 49 Madde 18 Yorumu 50 MADDE 19 66 En Az İki Farklı Taşıma Şeklini Kapsayan Taşıma Belgesi 66 Madde 19 Yorumu 68 MADDE 20 69 Konşimento 69 Madde 20 Yorumu 71 MADDE 21 71 Ciro Edilemez Denizyolu Taşıma Senedi 71 Madde 21 Yorumu 73 MADDE 22 74 Charter Party Konşimento 74 Madde 22 Yorumu 75 MADDE 23 76 Havayolu Taşıma Belgesi 76 Madde 23 Yorumu 77 MADDE 24 78 Karayolu, Demiryolu veya Karasal Suyolu Taşıma Belgeleri 78 Madde 24 Yorumu 79 MADDE 25 80 Kurye Alındısı, Posta Alındısı veya Postalama Sertifikası 80 Madde 25 Yorumu 80 MADDE 26 81 “Güverte Üzerinde”, “Yükletenin Tartı, Sayım ve İçerik” Beyanı ve Navluna Ek Masraflar 81 Madde 26 Yorumu 81 MADDE 27 82 Temiz Taşıma Belgesi 82 Madde 27 Yorumu 82 MADDE 28 83 Sigorta Belgesi, Kapsama ve Tutarı 83 Madde 28 Yorumu 84 MADDE 29 85 Vade Tarihinin veya İbranın Son Gününün Uzatılması 85 Madde 29 Yorumu 86 MADDE 30 86 Akreditif Tutarında, Mal Miktarında ve Birim Fiyatlarında Tolerans 86 Madde 30 Yorumu 86 MADDE 31 87 Kısmi Kullanımlar veya Kısmi Yüklemeler 87 Madde 31 Yorumu 88 MADDE 32 88 Kısımlar/Partiler Halinde Kullanımlar veya Yüklemeler 88 Madde 32 Yorumu 88 MADDE 33 89 İbraz Saatleri 89 Madde 33 Yorumu 89 MADDE 34 89 Begelerin Geçerliliğine İlişkin Sorumluluk Üstlenilmemesi 89 Madde 34 Yorumu 90 MADDE 35 92 Mesajların İletilmesine ve Çeviriye İlişkin Sorumluluk Üstlenilmemesi 92 Madde 35 Yorumu 93 MADDE 36 93 Mücbir Sebep 93 Madde 36 Yorumu 94 MADDE 37 95 Talimat Verilen Tarafın Eylemleri İçin Sorumluluk Üstlenilmemesi 95 Madde 37 Yorumu 95 MADDE 38 96 Devredilebilir Akreditifler 96 Madde 38 Yorumu 99 MADDE 39 100 Akreditiften Oluşacak Fonların Temliki 100 Madde 39 Yorumu 100 İkinci Bölüm AKREDİTİF HUKUKUNDA İHTİYATİ TEDBİR a) 600 sayılı broşür hükümlerinin uygulama alanı bulduğu hallerde 103 b) 600 sayılı broşür hükümlerinin uygulama alanı bulamadığı hallerde 104 T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU 106
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı