Türk Hukuku, Aihm Kararları ve ABD Ceza Yargılaması Hukukunda Mahkeme Kararları Işığında TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME

Sinyal Takip Cihazları (Beeper)
GPS Cihazları ve Uydu Takibi
Uçak ve Helikopterle Havadan İzleme
Yüksek Teknoloji Fotoğraflama
Isıya Duyarlı İzleme-Termal Tespit Cihazları
Yapay Aydınlatma Cihazları
Görüntü Yaklaştırıcılar (Dürbün-Teleskop)
Video İzleme

Suç işleme teknikleri çağın gelişen teknolojilerini de basamak yaparak yayılmaya devam etmektedir. Dünyada organize suç örgütlerinin ve terörist grupların her geçen gün insan hayalini aşan suç işleme ve saldırı yöntemleri keşfetmesi nedeniyle, bunlara karşı alınacak meşru önlemlerin tespit edilmesine ve bunların legal çerçevesinin belirginleştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. 
Suç örgütleri ile devletin bunları takip eden organları arasındaki teknik yarışın had safhaya ulaştığı günümüzde, izleme teknolojilerinin kullanılmasına karşı durmak ya da bunların kullanılmasını tamamen yasaklamak gerçekten zordur. Çünkü bu durum, suç örgütlerinin ve organize hareket eden grupların daha avantajlı hale gelmesine neden olur. 
Teknolojinin gelişmesi aynı zamanda teknik izleme alanında da kolaylıklar getirmiş olduğu ve bu alanda delil toplama tekniklerinin de güçlenmiş olduğu bir gerçektir. Bu gelişmelerin getirdiği kolaylıklardan en çok güvenlik birimleri ve kolluk görevlileri yararlanmaktadır. George Orwell’in eserinde tasvir ettiği gibi bu sayede devletler günümüzde bireyler üzerinde tam bir hakimiyet elde etmiştir. Şüphesiz tüm bu teknik imkanlar toplumun ihtiyacı olan huzur ve sükun ortamının temin edilmesi ve bunun zedelenmesine yol açan suçların takibinde ve soruşturma yetkisinin kullanılmasında kolaylık sağlamaktadır. Dolayısıyla toplumun güvenlik ihtiyacı devam ettiği sürece, bireysel özgürlükleri devletin müdahalesine açık hale getiren teknik izleme cihazlarının kullanımını hukuk düzeni açısından tamamıyla yasaklamak mümkün değildir. 
Günümüzde suçların takibi, güvenlik önlemlerinin alınması, terörle etkin bir mücadele açısından telefonların içeriğinin dinlenmesi yöntemi önemli bir yer işgal etmektedir. Buna karşılık suç örgütleri ve terörist grupların genellikle telefon kullanmaktan istinkâf ettikleri bilinmektedir. Suçlular dinlendiklerini öğrenip dinlemeyi etkisiz kılmak için buna karşı önlem alabilirler veya bazen önlem olarak telefonlarını hiç kullanmamayı tercih edebilirler. Böyle hallerde, bu kez alternatif yollarla suçların tespiti ve delillendirilmesi yoluna gidilmesi zorunluluğu ortaya çıkar. Bunların faaliyetlerini izlemede, telefon dinleme dışındaki teknik araçların kullanılması ve veriler üzerinde izleme (dataveillance) gibi yöntemlerle suçla ve suçluyla mücadele edilebilecektir. Bu konuda Türkiye’de yasal düzenleme bulunmakla birlikte, delil toplama amacıyla kullanılması durumunda bunların hukuki durumunu tarif eden yargı kararı örneklerine pek sık rastlanmamaktadır. 
Diğer yandan teknolojinin yaygınlığı da bunların kullanımına meşruluk kazandıran bir başka gerekçe olarak karşımıza çıkmaktadır. Güvenlik ve kolluk birimleri, suçla mücadele politikalarını her zaman teknolojik gelişmelere paralel olarak belirlediği göz önünde bulundurulduğunda; yapılacak en doğru yaklaşım, hakların özlerine dokunmaksızın, teknolojik gelişmelere uyumlu yeni hukuki ilkeler geliştirmektir. 
Gizli uygulanan koruma tedbirlerinin tatbiki sırasında bunların kişi haklarını ihlal eder mahiyet sergilemesi kaçınılmazdır. Bunu telafi etmek ve kötüye kullanılmasını önlemek adına diğer koruma tedbirlerinde olduğu gibi gizli soruşturmaların ve bu çerçevede yapılan delil toplama işlemlerinin yargısal bir denetime tabi tutulması gerekmektedir. 
Bu konuda ortaya konulması gereken çözüm, izleme faaliyetlerinin hukuki çerçevesini oluşturma adına bu konuya ilişkin uygulanacak mevzuatın, insan hakları ölçütleri ve hukuki ilkelerin belirginliği içinde uluslararası alanda kabul görmüş kurallar dikkate alınarak hazırlanması gerekir. Sadece özgürlüklerin genişletilmesi yönünde konuya yaklaşarak eleştirel bir bakış açısıyla, kolluk güçlerince yapılan ihlalleri ortaya koymak, sorunun çözümü adına bize mesafe kat ettirmeyecektir. Bunun için çözüm odaklı yaklaşımın daha yararlı olacağını düşünmekteyiz. 
Hukuki kurallar içinde bu yöntemleri kullanarak anılan suç örgütleriyle savaşabilme yetkisini elinde bulunduran kurumları bunları kullanmaktan tamamen men etmek yerine mukayeseli hukuktaki örneklere bakarak evrensel ilkelere uygun şekilde yapılacak yasal düzenlemelerle mevcut problemlere çözüm aramak daha isabetli olacaktır. Buna katkı olması bakımından ABD Hukuk sistemindeki teknik araçlarla izleme örneklerinin bilinmesinde yarar olduğu düşüncesiyle çalışma yapılmıştır. 
Amerikan Hukukunda karşılaşılan örnekler üzerinden tespit edilen çözüm yolları ve değerlendirmeler irdelendiğinde, ortaya konulan hukuki yaklaşım örnekleri farklı açılım yolları ihtiva etmesi sebebiyle, yeni yöntemleri analiz etme ve sorunları önceden tespit etme açısından uygulamacılar için faydalı bir kaynak olduğu kanaatindeyiz. 
Amerikan Hukukunda teknik araçlarla izleme yöntemlerinin de dahil olduğu tüm elektronik yollarla yapılan izlemelere elektronik izleme adı verilmektedir. Türk Hukukunda ise elektronik izlemenin karşılığı olan ve teknik yöntemleri bir araya toplayan koruma tedbirleri ile ilgili bir üst kavram yoktur. İletişimin tespiti, teknik araçlarla izleme ve gizli görevli kullanılması, koruma tedbirleri kapsamı içinde ayrı başlıklar halinde ele alınmıştır. Türk Hukukundaki teknik araçlarla izleme koruma tedbirine karşılık gelen ABD Hukukundaki yöntemler üzerine yoğunlaşmak amacıyla yapılan bu çalışmada müstakilen bu yönteme odaklanılmış olmakla birlikte, bu yöntemin de bir koruma tedbiri olması sebebiyle koruma tedbirlerinde geçerli olan ilkelerin ele alındığı Anayasanın Ek 4 üncü Maddesini açıklayan mahkeme kararları ayrı bir bölüm olarak incelenmiştir. 
Amerikan örneğinde Federal Yüksek Mahkemenin konuya yaklaşımını ortaya koyabilmemiz için, öncelikle teknik araçlarla izlemenin temelini oluşturan teknik izlemeye taalluk eden takip, tanıma ve tarama gibi izleme sistemlerine ilişkin gerekli olan genel bilgiler ile Türk Hukuku ve mukayeseli hukuktaki bilgiler ve ABD Hukukunda bu alanda ortaya çıkan gelişmeler birinci bölümde yer almaktadır. 
İkinci olarak konuya daha genel bir açıdan bakmak gerekliliğinden hareketle, ABD Hukukunda özelde teknik araçlarla izleme yöntemlerinin genelde ise koruma tedbirlerinin çerçevesini belirleyen ana ilkeleri ortaya koyan ABD Anayasasının Ek 4 üncü Maddesine ilişkin Federal Yüksek Mahkemenin karar ve yorumlarının irdelenmesi gerektiği düşüncesine dayanarak bu konu müstakil bir bölüm olarak ele alınmıştır. 
Son bölümde ise ABD Hukukunda teknik araçlarla izlemenin mahkeme kararlarına konu olmuş örneklerine yer verilmiş ve yöntemin mahiyeti ve kullanımdaki mantığın anlaşılması için olayın özeti, etkilediği alanlar ve mahkemelerin somut olaya ilişkin gerekçelerine ayrıntılı yer verilmiştir. 
ABD Hukukunda gizli görevli kullanılmasının teknik araçlarla izleme tedbiri ile birlikte ele alındığı da olmaktadır. Zira bazen bu iki tedbir iç içe uygulanmakta ve genellikle ortak bir hak ihlaline neden olmaktadır. Özelikle kolluk tarafından uyuşturucu madde ve kaçakçılık suçlarına yönelik yapılan operasyonlarda bu tür kişiler kullanılmaktadır. 
Bu çalışmaların asıl temeli, Tübitak desteği ile Iowa Üniversitesi Hukuk Fakültesinde yapılan araştırmalar sırasında başlatılmış, B. C Law School’da tamamlanmıştır. Bu vesileyle çalışmalarımda University of Iowa, College of Law’dan Prof. John Reitz, Prof. Adrien K. Wing, Boston College Law School’dan dekan Prof. Vincent Rougeau, akademik direktör Susan Simone Kang ve Massachusets Eyalet Yüksek Mahkemesi üyesi Robert Cordy tarafından sağlanan bilimsel katkı ve destekleri sebebiyle kendilerine teşekkür borcumu ifade etmek isterim. 
Aynı çalışmalar sırasında incelenen hususlardan biri de ABD Hukukunda gizli görevli kullanılması tedbiridir. Gizli görevli kullanılması yönteminin teknik araçlarla izleme tedbiri ile birlikte uygulandığı durumlarda bu yöntem, soruşturmada görevlendirilen kişinin bir kayıt cihazı veya sinyal gönderici ile donatılarak dinleme yapılacak hedef alana sokulması şeklinde gerçekleştirilmektedir. 
Gizli koruma tedbirlerinin uygulamasının kendine mahsus özellikleri bulunması sebebiyle mahkeme gerekçelerinde yer alan yorumların uygulamamıza katkıda bulunacağı kanaatiyle bunun da ayrı bir kitap olarak yayınlanması planlanmakta olup kısa zaman içinde yayına sunabileceğimi ümit etmekteyim.