Türk Ceza Kanununda Bilişim Suçları ( Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi ve Yargıtay Kararları ile ) - YAVUZ ERDOĞAN
Türk Ceza Kanununda Bilişim Suçları ( Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi ve Yargıtay Kararları ile ) - YAVUZ ERDOĞAN
Yavuz ERDOĞAN
Sayfa Sayısı
:
436
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786054354276
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
GİRİŞ İnsanların toplumsal yaşama geçmesiyle başlayan kanunlaşma süreci, ceza hukuku bakımından yüzyıllar boyunca hırsızlık, yaralama gibi her dö¬nemde karşılaşılabilir klasik suçların etrafında kalmıştır. Ancak günümüzde bilişim toplumuna geçilmesi, para dahil her türlü değer ve bilginin bilişim or¬tamında saklanması, suç işleme niyetinde olan kimselere yeni fırsatlar sun¬muştur. Bu fırsatları değerlendirmek isteyenlere karşı da kanun koyucular ref¬leks göstererek gerekli kanuni düzenlemeleri yapmaya başlamışlardır. Ancak bilişim konusunda kanuni düzenlemeler yapılırken çok dikkatli olunması ge¬rekmektedir. Zira, günümüzde bilişim sistem ağları vasıtasıyla coğrafi sınırlar ortadan kalkmış, insanlar hiç olmadığı kadar özgür kalmıştır. Ayrıca bilgilerde çok daha ucuz ve çok daha kolayca ulaşılır olmuştur. Dolayısıyla bilişim ala-nında kanuni düzenlemeler ^yapılrken bu kolaycı ve özgürlükçü ortamın zedelenmemesi gerekmektedir. Bilişim suçları en kapsamlı olarak, ilk çıkış noktası da olan Amerika Birleşik Devletleri′nde düzenlenmiştir. Ancak bu suçlar kısa sürede tüm dün¬yaya yayılmıştır. Günümüzde her devlet bu konuda yasal düzenleme yapmak zorundadır. Aksi takdirde, coğrafi sınır tanımayan bilişim suçlan bakımından eylem cezasız kalacağı için, o devlet bu alanda suç odaklarının merkezi haline gelecektir. Bilişim suçları düzenlenirken bazı devletler ayrı bir kanun yapma yoluna giderken bazıları mevcut ceza kanunlarına yeni hükümler eklemeyi tercih et¬miştir. 765 sayılı (S) Türk Ceza Kanunu (ETCK) zamanında ayrı bir bölüm hazırlanarak bu suçlara yer verilmiştir. 5237 S. Türk Ceza Kanunu (TCK)′nda da aynı sistem benimsenmiştir. Ancak inceleme konumuz itibarıyla ayrıca be¬lirtmek gerekir ki 5237 S. TCK′da bilişim suçları düzenlenirken bilişim sis¬temlerine özgü suçlar ve bilişim sistemleri aracılığıyla işlenen suçlar ayrımı benimsenmiş olup; bilişim sistemlerine özgü suçlara TCK′nın 243 ve 244′üncü maddelerinde yer verilmiştir. Her ne kadar "Bilişim Alanında Suçlar" başlıklı bölümde ayrıca banka ve kredi kartlarının kötüye kullanılmasına ilişkin olarak 245′inci maddeye de yer verilmiş ise de; doktrinde bu suçun düzenlenme yeri¬nin burası olup olmayacağı tartışmalıdır. Bilişim sistemleri aracılığıyla işlenen ise TCK′nın değişik bölümlerinde yer verilmiştir. Bu noktada belirtmek gerekir ki, bilişim sistemleri aracılığıyla kasten öldürme dahil pek çok suçun işlenmesi mümkün olduğundan, bilişim sistemleri aracılığıyla işlenen suçlar bakımından bölüm sınırlaması getirilmesi mümkün değildir. Kitabımızda çalışma yöntemi belirlenirken öncelikle ve özellikle Türk ceza hukukunda bu alanda yapılmış tüm çalışmalara ulaşılmaya çalışılmış ve mümkün olduğunca da incelenen her kaynağa çalışmamızda yer verilmiştir. Ayrıca Yargıtay ve Askeri Yargıtay′ın bilişim sistemlerine girilerek "bilişim", "bilişim suçu", "243′üncü madde", "244′üncü madde", "245′inci madde" kav¬ramlarıyla tarama yapılmış ve bulunan, özellikle 5237 S. TCK′ya ilişkin, tüm kararlar incelenerek ilgili bölümlerde kısaca değerlendirilmiştir1. Çalışmamız kaleme alınırken birinci bölümde, suçun unsurları bakımın¬dan etkili olmaları nedeniyle, bilişim sistemine ilişkin temel kavramlara ve bilişim suçlarına yer verilmiştir. Bilişim suçları değerlendirilirken de konumuz bakımından önemli olması nedeniyle öncelikle tarihçe sonrada bilişim suçları¬nın özellikleri, kanunlardaki düzenlenme sistematiği ve çeşitleri değerlendirme konusu yapılmıştır. İkinci bölümde çalışma konumuz olan bilişim suçlarının TCK′nundaki düzenlenme şekli değerlendirilmiştir. Bu bölümde incelemenin daha ayrıntılı ve sağlıklı olmasını sağlamak için her suç ayrı ayrı başlıklar altında değerlendirme konusu yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise, inceleme konumuzun kendine özgü yapısı gereği, soruşturma ve kovuşturma evresinde özellik arz eden haller değerlendirme ko¬nusu yapılmıştır. Kitabımızda mümkün olduğunca çok sayıda ülkedeki yasal duruma ve doktrindeki farklı görüşlere değinilmiş, ayrıca uluslararası ortak bir yapı kur¬maya çalışması nedeniyle AKSSS′deki durum da incelenmiştir. Son olarak çalışmanın amacına değinmek gerekirse; bilginin en önemli değer haline geldiği küresel çağda, bilişim suçlarına ilişkin olarak araştırmacı¬lara yardımcı olacak bir kaynak ortaya çıkarmaktır. Kitabımızın konuyla ilgili kimselere faydalı olmasını dileriz. SUNUŞ Dr. Yavuz Erdoğan′ın "Türk Ceza Kanunu′nda Bilişim Suçları" isimli bu çalışmasının temelini "Türk Ceza Kanunu′nda Bilişim Sistemini Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme Veya Değiştirme Suçu (m.244)" isimli doktora tezi (Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekim 2011) oluşturmaktadır. Danışmanlığını üstlendiğim Yavuz Erdoğan′ın, birlikte yürüttüğümüz doktora tez çalışmaları sırasında, Yüksek Lisans aşamasındaki sorgulayan, araştıran ve üreten kişiliğini, artırarak ortaya koyduğunu ifade etmem gerekir. Bu dönemde tam bir akademik profesyonellik içerisinde her türlü kişisel probleme, soruna rağmen, tez jürisi üyelerinin tamamı tarafından takdirle karşılanan bir bilimsel ürün ortaya koymuştur. Akademik yaşamımda ilk doktora tez danışmanlığım olması dolayısıyla da özel bir öneme sahip olan bu çalışmanın, bu emeğin oku¬yucularla buluşmasından ötürü büyük bir memnuniyet duyduğumu ifade etmek isterim. Dr. Yavuz Erdoğan′ın çalışmasında; muhakkak kendisi de ifade edecek¬tir, ancak tez danışmanı olarak benim de belirtmem gerektiğine inanıyorum; Hocalarımız Sayın Prof. Dr. Mehmet Emin Artuk ile Sayın Prof. Dr. Durmuş Tezcan′m önemli katkıları olmuştur. "Bilişim Suçları" isimli bu kitapta; iç hukukumuzdaki yasal düzenleme¬ler oldukça ayrıntılı incelenmiş ve Yargıtay uygulamaları ile ortaya çıkan tatbi¬kata da geniş bir şekilde yer verilmiştir. Yerli ve yabancı literatürden faydala¬nılarak meydana getirilen kitap, bilim adamlarına ve uygulamacılara faydalı olacaktır. Ülkemizde bilişim, internet, bilgisayar, banka ve kredi kartları gibi kavramlar üzerine yazılmış pek çok makaleye, kitaba rastlamak mümkündür. Kanımca bu kavramların günlük hayatımızı kuşatıcı etkisi nazara alındığında, daha çok yazılmasını, daha çok anlatılmasını ve daha çok doğruları bulmaya çaba sarf edilmesini teşvik etmemiz gerekmektedir. Bu anlamda, elinizdeki kitabın bahsi geçen konularda artı bir değer olduğunu ifade etmek gerekir. Çalışkanlığı ve güzel çalışması dolayısıyla Dr. Yavuz Erdoğan′ı tebrik eder, çabalarının Türk Hukukuna katkı sağlamasını dilerim. 27 Ocak 2012 Doç. Dr. A. Caner YENİDÜNYA TEŞEKKÜR 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu′nun 244′üncü maddesinde düzenlenen "Sistemi Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme" suçu hak¬kında yazılan doktora tezinden yola çıkılarak hazırlanan bu kitabın yayınlan¬ması vesilesiyle; Yıllar evvel tanıştığım, öğrenciliğimde ve meslek hayatımda eserlerinden sürekli faydalandığım, aile olarak da tanışma ve dost olma fırsatı bulduğum, gerek yüksek lisans gerekse doktora eğitimim sırasında bilgi ve tecrübelerini sınırsızca sunan, akademik kariyerleri yanında mütevazi kişilikleriyle de her zaman örnek alınması gerektiğini düşündüğüm değerli hocalarım Prof. Dr. Mehmet Emin ARTUK ve Prof. Dr. Durmuş TEZCAN′a, Doktora tez danışmanlığımı yapan ve bu süreçte gece gündüz ayırt et¬meksizin sürekli yanımda olan, tezimi büyük bir sabır ve hızla defalarca ince¬leme nezaketi gösteren, tavsiyeleriyle ceza hukukunu yeniden keşfetmemi sağlayan, kişiliği ve akademik duruşuyla her zaman örnek alacağım sayın Doç. Dr. Ahmet Caner YENİDÜNYA′ya Gerek doktora eğitimim öncesinde gerekse doktora eğitimim ve sonra¬sında bu çalışmanın hazırlanması esnasında iş hayatımla birlikte artan yoğun tempoma rağmen desteğini hiçbir zaman esirgemeyen, kendisine ayırmam ge¬reken vakti dahi tekrar bana bahşeden, çalışmalarımı hoşgörüyle karşılayan, bu teşekkür metni ile hakkını asla ödeyemeyeceğimi bildiğim, sevgili eşim Mel¬tem ERDOĞAN′a Bugün sahip olduğum her şeyi borçlu olduğum, hasta yatağında bile benden desteğini esirgemeyen ve yakın tarihte kaybettiğim, sevgi dolu insan babam Mustafa ERDOĞAN ile şefkat ve sevgisini sürekli hissettiğim güçlü insan annem Remziye ERDOĞAN′a Kitabın yazımında bana yardımcı olan, eleştirileriyle kitabın şekillenme¬sini sağlayan iş arkadaşlarıma ve özellikle sayın Ümit SEZER ile Ar. Gör. Fatih BİRTEK′e Ve bir vesile ile kitabın ortaya çıkmasına katkı sağlayan herkese sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Kitabımızın konuyla ilgilenen herkese faydalı olması dileğiyle... Şubat 2012 Erzurum Dr. Yavuz ERDOĞAN yavuzerdogan hotmail.com İÇİNDEKİLER SUNUŞ v TEŞEKKÜR vü İÇİNDEKİLER ix KISALTMALAR xvü GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİLİŞİM SİSTEMİNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR VE BİLİŞİM SUÇLARI 1.1. BİLİŞİM SİSTEMİNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 3 1.1.1. Genel Olarak 3 1.1.2. Bilişim Kavramı 5 1.1.3. Bilişim Sistemi 8 1.1.4. Bilgisayar 18 1.1.5. Bilişim Sistem Ağları 25 1.1.5.1. intranet (İç Ağ - İç İnternet) 26 1.1.5.2. Ekstranet (Gelişmiş intranet) 27 1.1.5.3. Sanal Özel Ağlar (VPN) 28 1.1.5.4. İnternet 28 1.1.6. Veri 39 1.2. BİLİŞİM SUÇU KAVRAMI VE BİLİŞİM SUÇLARININ ULUSLARARASI ALANDA VE TÜRK HUKUKUNDAKİ TARİHİ GELİŞİMİ, DÜZENLENİŞ TARZI 42 1.2.1. Genel Olarak 42 1.2.2. Kavram Sorunu 44 1.2.3. Bilişim Suçlarının Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Gelişimi 53 1.2.3.1. Mukayeseli Hukukta Ülkeler 54 1.2.3.1.1. Amerika Birleşik Devletleri 54 1.2.3.1.2. İngiltere (Birleşik Krallık) 58 1.2.3.1.3. Almanya 59 1.2.3.1.4. İtalya 60 1.2.3.1.5. Fransa 63 1.2.3.1.6. Japonya 64 1.2.3.2. Uluslararası Örgütler 64 ; Türk Ceza Kanunu ′nda Bilişim Suçları 1.2.3.2.1. OECD 64 1.2.3.2.2. Birleşmiş Milletler 64 1.2.3.2.3. Avrupa Konseyi ve Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi 66 123.2A. Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri 70 1.2.3.3. Türk Hukukunda Bilişim Suçlarının Gelişimi 74 1.2.4. Bilişim Suçlarının Özellikleri 87 1.2.5. Bilişim Suçlarının Düzenleniş Tarzına İlişkin Sistemler 92 1.2.6. Bilişim Suçlarının Çeşitleri 95 1.2.6.1. Bilişim Sistemleri Aracılığıyla İşlenebilen Suçlar 102 1.2.6.2. Bilişim Sistemlerine Özgü Suçlar 104 1.2.7. Türk Ceza Kanunu′nda Düzenlenen Bilişim Suçlan 105 İKİNCİ BÖLÜM TÜRK CEZA KANUNU′NDA BİLİŞİM SUÇLARI 2.1. GENEL OLARAK 107 2.2. BİLİŞİM SİSTEMİNE GİRME VE KALMA SUÇU 116 2.2.1. Genel Olarak 116 2.2.2. Korunan Hukuki Değer 120 2.2.3. Suçun Unsurları 125 2.2.3.1. Maddi Unsurlar 125 2.2.3.1.1. Fiil ve Netice 125 2.2.3.1.2. Fail 142 2.2.3.1.3. Mağdur 144 2.2.3.1.4. Suçun Konusu 146 2.2.3.1.5. Suça Etki Eden Sebepler 147 2.2.3.1.5.1. Daha Az Cezayı Gerektiren Haller 147 2.2.3.1.5.2. Daha Fazla Cezayı Gerektiren Haller 152 2.2.3.2. Manevi Unsur 156 2.2.3.3. Hukuka Aykırılık Unsuru 158 2.2.4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 163 2.2.4.1. Teşebbüs 163 2.2.4.2. İştirak 167 2.2.4.3. İçtima 168 2.2.5. Yaptırım 172 2.2.6. Soruşturma Usulü 177 2.3. BİLİŞİM SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİNİ ENGELLEME VEYA BOZMA SUÇU 177 2.3.1. Genel Olarak 177 2.3.2. Korunan Hukuki Değer 182 2.3.3. Suçun Unsurları 185 2.3.3.1. Maddi Unsurlar 185 2.3.3.1.1. Fiil ve Netice 185 2.3.3.1.1.1. Bilişim Sisteminin İşleyişini Engellemek 188 2.3.3.1.1.2. Bilişim Sisteminin İşleyişini Bozmak 191 2.3.3.1.2. Fail 194 2.3.3.1.3. Mağdur 194 2.3.3.1.4. Suçun Konusu 195 2.3.3.1.5. Suça Etki Eden Sebepler 197 2.3.3.1.5.1. Daha Az Cezayı Gerektiren Haller 197 2.3.3.1.5.2. Daha Fazla Cezayı Gerektiren Haller 197 2.3.3.2. Manevi Unsur 199 2.3.3.3. Hukuka Aykırılık Unsuru 200 2.3.4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 202 2.3.4.1. Teşebbüs 202 2.3.4.2. İştirak 202 2.3.4.3. İçtima 202 2.3.5. Yaptırım 207 2.3.6. Soruşturma Usulü 208 2.4. BİLİŞİM SİSTEMİNDEKİ VERİLERİ BOZMAK, YOK ETMEK, DEĞİŞTİRMEK VEYA ERİŞİLMEZ KILMAK, SİSTEME VERİ YERLEŞTİRMEK, SİSTEMDE VAR OLAN VERİLERİ BAŞKA BİR YERE GÖNDERMEK SUÇU 208 2.4.1. Genel Olarak 208 2.4.2. Korunan Hukuki Değer 214 2.4.3. Suçun Unsurları 216 2.4.3.1. Maddi Unsurlar 216 2.4.3.1.1. Fiil ve Netice 216 2.4.3.1.1.1. Bilişim Sistemindeki Verileri Bozmak 220 2.4.3.1.1.2. Bilişim Sistemindeki Verileri Yok Etmek 221 2.4.3.1.1.3. Bilişim Sistemindeki Verileri Değiştirmek 223 2.4.3.1.1.4. Bilişim Sistemindeki Verileri Erişilmez Kılmak 224 2.4.3.1.1.5. Bilişim Sistemine Veri Yerleştirmek 225 2.4.3.1.1.6. Bilişim Sisteminde Var Olan Verileri Başka Bir Yere Göndermek 226 2.4.3.1.2. Fail 228 2.4.3.1.3. Mağdur 229 2.4.3.1.4. Suçun Konusu 229 2.4.3.1.5. Suça Etki Eden Sebepler 229 2.4.3.1.5.1. Daha Az Cezayı Gerektiren Haller 229 2.4.3.1.5.2. Daha Fazla Cezayı Gerektiren Haller 229 2.4.3.2. Manevi Unsur 230 2.4.3.3. Hukuka Aykırılık Unsuru 231 2.4.4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 232 2.4.4.1. Teşebbüs 232 2.4.4.2. İştirak 235 2.4.4.3. İçtima 235 2.4.5. Yaptırım 243 2.4.6. Soruşturma Usulü 244 2.5. BİLİŞİM SİSTEMİ ARACILIĞIYLA KENDİSİNİN YA DA BAŞKASININ YARARINA HAKSIZ BİR ÇIKAR SAĞLAMA SUÇU 244 2.5.1. Genel Olarak 244 2.5.2. Korunan Hukuki Değer 250 2.5.3. Suçun Unsurları 252 2.5.3.1. Maddi Unsurlar 252 2.5.3.1.1. Fiil ve Netice 252 2.5.3.1.2. Fail 253 2.5.3.1.3. Mağdur 253 2.5.3.1.4. Suçun Konusu 255 2.5.3.1.5. Suça Etki Eden Sebepler 255 2.5.3.1.5.1. Daha Az Cezayı Gerektiren Haller 255 2.5.3.1.5.2. Daha Fazla Cezayı Gerektiren Haller 255 2.5.3.2. Manevi Unsur 256 2.5.3.3. Hukuka Aykırılık Unsuru 258 a,».*. Suçun Özel GürünOş Şekilleri 259 2.5.4.1. Teşebbüs 259 2.5.4.2. İştirak 262 2.5.4.3. İçtima 262 2.5.4.3.1. Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçu Bakımından İçtima Halinin Değerlendirilmesi 266 2.5.4.3.2. Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Hırsızlık Suçu Bakımından İçtima Halinin Değerlendirilmesi 278 2.5.5. Yaptırım 291 2.5.6. Soruşturma Usulü 291 2.6. BANKA VE KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇU 291 2.6.1. Genel Olarak 291 2.6.2. GERÇEK BİR BANKA VEYA KREDİ KARTINI KÖTÜYE KULLANMAK SUÇU 299 2.6.2.1. Genel Olarak 299 2.6.2.2. Korunan Hukuki Değer 300 2.6.2.3. Suçun Unsurları 301 2.6.2.3.1. Maddi Unsurlar 301 2.6.2.3.1.1. Fiil ve Netice 301 2.6.2.3.1.2. Fail 306 2.6.2.3.1.3. Mağdur 307 2.6.2.3.1.4. Suçun Konusu 309 2.6.2.3.1.5. Suça Etki Eden Sebepler 310 2.6.2.3.1.5.1. Şahsi Cezasızlık Sebebi Olarak Belli Akrabalık İlişkisinin Varlığı: 310 2.6.2.3.1.5.2. Cezada İndirim Sebebi Olarak Etkin Pişmanlık.. 314 2.6.2.3.2. Manevi Unsur 317 2.6.2.3.3. Hukuka Aykırılık Unsuru 318 2.6.2.4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 319 2.6.2.4.1. Teşebbüs 319 2.6.2.4.2. İştirak 320 2.6.2.4.3. İçtima 322 2.6.2.5. Yaptırım 330 2.6.2.6. Soruşturma Usulü 331 2.6.3. SAHTE BANKA VEYA KREDİ KARTI ÜRETMEK, SATMAK, DEVRETMEK, SATIN ALMAK VEYA KABUL ETMEK SUÇU 331 2.6.3.1. Genel Olarak 331 2.6.3.2. Korunan Hukuki Değer 334 2.6.3.3. Suçun Unsurları 334 2.6.3.3.1. Maddi Unsurlar 334 2.6.3.3.1.1. Fiil ve Netice 334 2.6.3.3.1.2. Fail 338 2.6.3.3.1.3. Mağdur 338 2.6.3.3.1.4. Suçun Konusu 338 2.6.3.3.1.5. Suça Etki Eden Sebepler 338 2.6.3.3.2. Manevi Unsur 339 2.6.3.3.3. Hukuka Aykırılık Unsuru 339 2.6.3.4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 339 2.6.3.4.1. Teşebbüs 339 2.6.3.4.2. İştirak 340 2.6.3.4.3. İçtima 341 2.6.3.5. Yaptırıra 346 2.6.3.6. Soruşturma Usulü 346 2.6.4. SAHTE BİR BANKA VEYA KREDİ KARTINI KULLANMAK SURETİYLE KENDİSİNE VEYA BAŞKASINA YARAR SAĞLAMAK 346 2.6.4.1. Genel Olarak 346 2.6.4.2. Korunan Hukuki Değer 348 2.6.4.3. Suçun Unsurları 348 2.6.4.3.1. Maddi Unsurlar 348 2.6.4.3.1.1. Fiil ve Netice 348 2.6.4.3.1.2. Fail 349 2.6.4.3.A .3. Mağdur 350 2.6.4.3.1.4. Suçun Konusu 350 2.6.4.3.1.5. Suça Etki Eden Sebepler 351 2.6.4.3.2. Manevi Unsur 351 2.6.4.3.3. Hukuka Aykırılık Unsuru 351 2.6.4.4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 351 2.6.4.4.1. Teşebbüs 351 2.6.4.4.2. İştirak 353 2.6.4.4.3. İçtima 354 2.6.4.5. Yaptırım 357 2.6.4.6. Soruşturma Usulü 357 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BİLİŞİM SUÇLARININ SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA EVRELERİNİN ÖZELLİK ARZEDEN HALLERİ 3.1. GENEL OLARAK 359 3.2. GÖREVLİ MAHKEME / CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI 367 3.3. YETKİLİ MAHKEME / CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI 369 3.4. BİLİŞİM SİSTEMİNİ ENGELLEME, BOZMA, VERİLERİ YOK ETME VEYA DEĞİŞTİRME SUÇLARININ SORUŞTURULMASINDAKİ TEKNİK VE HUKUKİ GÜÇLÜKLER 378 3.4.1. İP Numarası Sorunu 379 3.4.2. Yurt Dışı Kaynaklı Serverlar Üzerindeki Kullanıcı Bilgileri 387 3.4.3. Sahte Kullanıcı Bilgileri ve Çalınan Kullanıcı Adı ve Şifreleri 388 3.4.4. Log Kayıtlarının Tutulması ve Saklanması 389 3.4.5. Toplu Kullanım Sağlayıcılar 389 3.4.6. Uluslararası İşbirliğindeki Güçlükler 391 3.4.7. Olay Yeri İncelemesi, Delillerin Toplanması ve Muhafazasında Dikkat Edilecek Temel Hususlar 397 3.4.8. Bilirkişi Eksikliği 409 3.5. SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN SORUNU 409 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 411 KAYNAKÇA 417