Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Türk Ceza Hukukunda Taksirin Esasları
.jpg){kind=small}
Türk Ceza Hukukunda Taksirin Esasları
Hasan Tahsin KEÇELİGİL
Sayfa Sayısı
:
244
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2016
ISBN NO
:
9786050500929
300,00
TL Bu tezin konusu, “Türk Ceza Hukukunda Taksirin Esasları” baÅŸlığı altında, tarihsel geçmiÅŸinden baÅŸlanarak günümüze ulaÅŸan bir süreçte, taksir kavramının bütün temel özellikleri ile incelenmesi ve deÄŸerlendirilmesidir.
26.09.2004 tarihinde kabul edilen ve 12.10.2004 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK), genel hükümler baÅŸlıklı birinci kitabının, ceza sorumluluÄŸunun esasları baÅŸlıklı ikinci kısımda ve “Ceza SorumluluÄŸunun ÅžahsiliÄŸi, Kast ve Taksir” baÅŸlıklı birinci bölümünde yer verdiÄŸi kavramlardan birisi de “Taksir” mefhumudur.
Taksir kavramı ve ondan doÄŸan sorumluluk, ceza hukukunun temelinde yer alan kusur sorumluluÄŸunun bir biçimidir. Kusur mefhumu ise, modern ceza hukuku bakımından, ceza sorumluluÄŸunun kaynağını oluÅŸturan çok önemli bir unsurdur. Ortaya çıkan bir neticeye göre, failin sorumlu tutulabilmesi, ancak, failin kusurlu olması durumunda söz konusudur. Sorumlu olduÄŸu kabul edilen fail için, ona verilecek cezanın da kusuru ile orantılı ağırlıkta bir ceza olması gerekir. Kusursuz bir kiÅŸi cezalandırılmamalı, yine kusurunun gerektirdiÄŸi cezadan daha ağır bir ceza da verilmemelidir. Böylece, kusurluluk kavramının, suçun manevi unsuru olma baÄŸlamında iki önemli iÅŸlevi olduÄŸu ortaya çıkar: Birincisi, cezayı gerekçelendirme iÅŸlevi, ikincisi, cezayı sınırlandırma iÅŸlevidir.[1] Bu ilkenin diÄŸer sonuçları ise ÅŸunlardır: a) Ceza hukukunda objektif sorumluluÄŸa yer verilemez, b) Failin kiÅŸiliÄŸi ve geçmiÅŸi fiilin suç olup olmadığının belirlenmesi bakımından önemli deÄŸildir. Bunlar ancak cezanın bireyselleÅŸtirilmesinde rol alır. Bu nedenle, çaÄŸdaÅŸ ceza hukuku fail deÄŸil, fiil ceza hukukudur, c) Ceza sorumluluÄŸu bireyseldir. Kimse baÅŸkasının fiilinden dolayı cezalandırılamaz. Anayasanın 38. maddesinde bu ilkeye yer verilmiÅŸtir.[2]
Türk Ceza Kanunu’nun esasen öngördüÄŸü ve kabul ettiÄŸi sorumluluk biçimi kasttan doÄŸan cezai sorumluluktur. Taksirden kaynaklanan sorumluluk ise istisnai bir sorumluluk biçimi olarak yer almaktadır. Taksir, bir ÅŸey yapabilirken çekinip yapmama, kusur etme anlamlarına gelen Arapça kökenli bir kelimedir. Hukuk alanındaki kullanımında ise, taksir, “dikkatsizlik, özensizlik, önlemsizlik, meslekte acemilik ya da düzene, buyruklara ve yönergelere uymamaktan doÄŸan kusurlu olma durumu” anlamlarına gelmektedir.[3] 5237 sayılı TCK’nın 22/2 madde ve fıkrası taksiri, “Dikkat ve özen yükümlülüÄŸüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesinin öngörülmeyerek gerçekleÅŸtirilmesidir.” biçiminde tanımlanmıştır. TCK’nın 22/1 madde ve fıkrasına göre; taksirle iÅŸlenen fiiller yalnızca kanunda açıkça gösterildiÄŸi hallerde cezalandırılabilir.[4] Yine, 5237 sayılı TCK’nın 22/3 madde ve fıkrası ise bilinçli taksir kavramına yer vermektedir. Bu kavram ise, “KiÅŸinin öngördüÄŸü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hali” ÅŸeklinde yasada yer almıştır. Kanunda tanımlandığı ÅŸekli ile ele aldığımızda, taksir, kiÅŸinin kast ile hareket etmeksizin, fakat suç tipindeki sonuca yönelik olarak hukuk düzeninin kendisinden beklediÄŸi özen yükümlülüÄŸüne uymayarak suç tipindeki neticenin meydana gelmesine sebebiyet verdiÄŸi, yasal tanımındaki suç tipini hukuka aykırı olarak gerçekleÅŸtirmesi durumudur. Hukuki anlamda taksir, neticenin fail tarafından öngörülebilir (tahmin edilebilir) olduÄŸu halde öngörülmemesi (ÅŸuursuz taksir, bilinçsiz taksir) ÅŸeklinde ortaya çıkabileceÄŸi gibi, neticenin öngörüldüÄŸü halde istenmemesi ÅŸeklinde de (ÅŸuurlu taksir, bilinçli taksir, öngörülü taksir) olabilir.[5]
Tarihsel sürece baktığımızda, taksir kavramının ceza hukuku içinde, uzun yıllar boyunca ihmal edilmiÅŸ olduÄŸu dikkati çeker. Son iki yüz seneden bu yana, toplum hayatında, endüstri devriminin yükseliÅŸi, yeni ve karmaşık teknolojilerin günlük kullanıma giriÅŸi ve özellikle trafik kazalarının artışı sonucu, taksir kavramı önem kazanmış ve ceza hukuku sistemlerinde giderek yerini almıştır. Çağımızda, insan, hemen her gün deÄŸiÅŸik tehlikelerle karşılaÅŸabilmektedir. Bir caddede ya da sokakta yürürken, çok katlı bir binada yaÅŸarken, bir ulaşım vasıtası kullanırken ya da böyle bir araçta seyahat ederken, bir saÄŸlık kuruluÅŸuna hasta olarak müracaat ettiÄŸinde olduÄŸu gibi birçok durumda tehlikelerle her an karşı karşıya kalabilmektedir. Son yıllarda, genelde bütün dünyada özelde ülkemizde, büyük bir geliÅŸme gösteren ‘Tıp Hukuku’ baÄŸlamında, hekimin sorumluluÄŸu esas olarak bir taksir sorumluluÄŸu biçiminde karşımıza çıkmaktadır. Ä°nsan hayatında meydana gelen bütün bu geliÅŸme ve deÄŸiÅŸimler ceza hukukunda taksir ve taksirli suçlar kavramlarına daha sık yer verilmesine yol açmıştır.
Tez çalışmamızda, taksirden doÄŸan sorumluluÄŸun tarihsel geliÅŸim sürecine kısaca göz atılarak konuya girilecektir. Taksirden doÄŸan sorumluluÄŸun neden cezalandırılması gerektiÄŸi hususu, taksire benzer diÄŸer kavramlar, taksiri açıklayan kuramlar, taksirin unsurları, eski ve yeni Türk Ceza Kanunları bakımından taksire nasıl yaklaşıldığı gibi konular, belli baÅŸlı bölümler olarak ele alınacaktır.
Çalışmamızda “GiriÅŸ” kısmı haricinde altı ana bölüm bulunmaktadır: “Ceza SorumluluÄŸu Kavramı ve Tarihsel GeliÅŸimi” adını taşıyan ilk bölümde, genel anlamda ceza sorumluluÄŸu kavramı açıklanmakta, ceza sorumluluÄŸu kavramının eski zamanlardan bugüne kadarki süreçte nasıl ve ne yönde geliÅŸtiÄŸi ana hatları ile açıklanmaktadır. “Temel Kavramlar ve DüÅŸünceler” adını taşıyan ikinci bölümde, taksirin tanımı, taksiri açıklayan kuramlar, taksirin cezalandırılabilirliÄŸi sorunu ve taksirin benzer diÄŸer kavramlarla farkları ayrıntılı bir biçimde incelenmektedir. Üçüncü bölüm “Taksir ve Benzeri Kavramlar” adını taşımaktadır ve bir önceki ve günümüzdeki Türk Ceza Kanunları içinde taksirin ve taksirli suçların nasıl yer aldığı ve deÄŸerlendirildiÄŸi konusunu araÅŸtırmaktadır. Dördüncü bölüm “Türk Ceza Hukukunda Taksir” üzerinedir. Türk Ceza Kanunu baÄŸlamında taksirin çeÅŸitleri ayrıntılı bir biçimde incelenmekte ve aralarındaki farklar ortaya konulmaktadır. BeÅŸinci bölüm “Taksir Türleri” baÅŸlığını taşımaktadır. Burada, taksirin unsurları ve ortaya çıkış biçimleri irdelenmiÅŸtir. “Taksire Ä°liÅŸkin Özel GörünüÅŸ Biçimleri” adını taşıyan altıncı ve son bölümde ise, taksire teÅŸebbüs, iÅŸtirak ve içtima konuları iÅŸlenmektedir.
Ä°ÇÄ°NDEKÄ°LER
TEÅžEKKÜR 5
Ä°ÇÄ°NDEKÄ°LER 7
KISALTMALAR 13
GÄ°RÄ°Åž 15
BÖLÜM I
CEZA HUKUKU DÜZENÄ°, SUÇ TEORÄ°SÄ° VE CEZA SORUMLULUÄžU
1. CEZA HUKUKU DÜZENÄ° 19
1.1. Ceza Hukukuna Kısa Bakış 21
1.2. Suç Kavramı 23
2. SUÇ TEORÄ°SÄ° 23
3. CEZA SORUMLULUÄžU 29
4. KUSURLU SORUMLULUK Ä°LKESÄ° 33
5. KUSURSUZ SORUMLULUK Ä°LKESÄ° 35
BÖLÜM II
TEMEL KAVRAMLAR VE DÜÅžÜNCELER
1. TAKSÄ°R KAVRAMI 37
2. TAKSÄ°RÄ°N TANIMI 40
2.1. Ä°talyan ÖÄŸretisine Göre Taksirin Tanımı 41
2.2. Ä°ngiliz ÖÄŸretisine Göre Taksirin Tanımı 42
2.3. Alman ÖÄŸretisine Göre Taksirin Tanımı 42
2.4. Türk ÖÄŸretisine Göre Taksirin Tanımı 42
3. TAKSÄ°RÄ°N HUKUKSAL TEMELÄ° 45
3.1. Taksirin Hukuki NiteliÄŸi 45
3.2. Taksirin Kanunen Tanımlanması Sorunu 47
3.3. Taksirin Cezalandırılabilirliği Sorunu 51
3.3.1. Taksirin Cezalandırılma Sebebini Dikkat Uyarısı Olarak Açıklayan GörüÅŸ 54
3.3.2. Taksirin Cezalandırılma Sebebini Hukuk Kuralını Ä°radi Olarak Ä°hlal Etme Olarak Açıklayan GörüÅŸ 54
3.3.3. Taksirin Cezalandırılma Sebebini Neticeyi Öngörebilme Olanağı Varken Öngörmeme Olarak Açıklayan GörüÅŸ 55
3.3.4. Taksirin Cezalandırılma Sebebini Önleme YükümlülüÄŸüne Uymama Olarak Açıklayan GörüÅŸ 55
3.3.5. Taksirin Cezalandırılma Sebebini Dikkat ve Özen YükümlülüÄŸüne Uymama Olarak Açıklayan GörüÅŸ 55
4. BATI HUKUKUNDA TAKSİR SORUMLULUĞUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 56
4.1. Ä°lkel Ceza Hukuku Devri 56
4.2. Ä°lk ve Orta ÇaÄŸlar Ceza Hukuku Devri 58
4.3. OrtaçaÄŸ Hukuku ve Ortak Hukuk (Jus Commune) Devri 63
4.4. Yeni Zamanlar Ceza Hukuku Devri 66
5. TÜRK HUKUKUNDA TAKSÄ°R SORUMLULUÄžUNUN TARÄ°HSEL GELİŞİMÄ° 66
6. TAKSÄ°RÄ°N ÖZÜNÜ AÇIKLAYAN KURAMLAR 72
6.1. Hukuka Aykırı Araçlar Kullanma Kuramı (Etkin Sebep Kuramı) 73
6.2. Öngörebilme Kuramı 75
6.3. Öngörebilme ve Önleyebilme Kuramı 82
6.4. Yanılma (Hata) Kuramı 84
6.5. Psikolojik GörüÅŸ 87
7. TAKSÄ°RÄ°N ÇÄ°FTE FONKSÄ°YON ÖÄžRETÄ°SÄ° 87
BÖLÜM III
CEZA HUKUKUNDA TAKSÄ°R
1. TAKSÄ°RÄ°N UNSURLARI 91
1.1. Taksirin Cezalandırılacağı Konusunda Kanunda Hüküm Bulunması (Fiilin Taksirle Ä°ÅŸlenebilen Bir Suç Olması) 99
1.2. Hareketin İsteyerek Yapılması (İradiliği) 101
1.3. Dikkat ve Özen YükümlülüÄŸüne Aykırılık 105
1.3.1. Dikkat ve Özen YükümlülüÄŸünün Kaynağı 106
1.3.2. Dikkat ve Özen YükümlülüÄŸünün Yerine Getirilmesi Olanağının Bulunması 111
1.3.3. Tehlikeli Nitelik Taşıyan GiriÅŸimlerde Dikkat ve Özen YükümlülüÄŸü 112
1.4. Neticenin İstenmemiş Bulunması 114
1.5. Neticenin Objektif Öngörülebilir Olması 116
1.5.1. Tıbbi Faaliyetlerde Öngörme Unsuru 123
1.6. Hareket ile Sonuç Arasında Nedensellik BaÄŸlantısının Bulunması 123
1.6.1. Nedensellik Bağı ve Koşulları 126
1.6.2. Üçüncü KiÅŸinin ve MaÄŸdurun Hareketlerinin Nedensellik BaÄŸlantısına Etkisi 128
1.6.2.1. Üçüncü KiÅŸinin Davranışı Kusursuzdur 129
1.6.2.2. Üçüncü KiÅŸi Kasten Kusurludur 129
1.6.2.3. Üçüncü KiÅŸi Taksirle Kusurludur 129
1.6.2.4. Mağdurun Davranışı Kusursuzdur 130
1.6.2.5. Mağdurun Davranışı Normal Değil, Fakat Kusurlu ve Hukuka Aykırı Değildir 130
1.6.2.6. Mağdurun Davranışı Kusurludur 131
1.6.3. Nedensellik Bağı Konusunda Yargıtay’ca Benimsenen Ölçü 137
1.7. Bilmek ve Ä°stemek Åžartlarının Mevcudiyetine Göre ve Kusurluluk Biçimleri ve Unsurları Hakkında Özet Sıralama 138
2. TAKSÄ°RÄ°N GERÇEKLEÅžME ÅžEKÄ°LLERÄ° 139
2.1. Özen YükümlülüÄŸüne Aykırılık (Tedbirsizlik) 141
2.2. Dikkat YükümlülüÄŸüne Aykırılık (Dikkatsizlik) 143
2.3. Meslek ve Sanatta Acemilik 144
2.4. Düzenlemelere, Emirler ve Talimatlara Aykırılık 146
3. TAKSÄ°RÄ°N DERECELENDÄ°RÄ°LMESÄ° 148
BÖLÜM IV
TAKSÄ°R TÜRLERÄ°
1. GENEL AÇIKLAMALAR 153
2. BÄ°LÄ°NÇSÄ°Z (BASÄ°T) TAKSÄ°R 153
3.1. Bilinçsiz Taksirin Tanımı 153
3.2. Bilinçsiz Taksirin NiteliÄŸi 155
4. BÄ°LÄ°NÇLÄ° (ÖNGÖRÜLÜ) TAKSÄ°R 158
4.1. Bilinçli Taksirin Tanımı 158
4.2. Bilinçli Taksirin NiteliÄŸi 161
4.3. Bilinçli Taksire Ä°liÅŸkin GörüÅŸler 168
4.3.1. Bilinçli Taksiri Kast Kavramı Ä°çine Sokanlar 168
4.3.2. Bilinçli Taksiri Üçüncü Bir Kusurluluk Åžekli Olarak Kabul Edenler 171
4.3.3. Bilinçli Taksiri Bir Taksir ÇeÅŸidi Olarak Kabul Edenler 171
5. BÄ°LÄ°NÇLÄ° TAKSÄ°R-OLASI KAST AYRIMI 173
6. BÄ°LÄ°NÇLÄ° (ÖNGÖRÜLÜ) TAKSÄ°R-BÄ°LÄ°NÇSÄ°Z (BASÄ°T) TAKSÄ°R AYRIMI 191
BÖLÜM V
TAKSÄ°RLÄ° SUÇA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N ÖZEL GÖRÜNÜÅž BÄ°ÇÄ°MLERÄ°
1. TEÅžEBBÜS 193
2. Ä°ÅžTÄ°RAK 195
3. TEKERRÜR 198
4. ZÄ°NCÄ°RLEME SUÇ 198
5. SIRF HAREKET SUÇU (ÅžEKLÄ° SUÇ) 199
BÖLÜM VI
TAKSÄ°R VE BENZERÄ° KAVRAMLAR
1. CEZA HUKUKUNDA VE MEDENÄ° HUKUKTA TAKSÄ°R KAVRAMI 203
2. TAKSÄ°R VE KUSURSUZ (OBJEKTÄ°F) SORUMLULUK 205
3. TAKSÄ°R VE KAST 206
4. TAKSÄ°R VE HATA 211
SONUÇ 213
KAYNAKÇA 219
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı