Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Türk Borçlar Kanununa Göre Zamanaşımı
Türk Borçlar Kanununa Göre Zamanaşımı
Ergin AKÇAY
Sayfa Sayısı
:
171
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786055865924
600,00
TL
GÄ°RÄ°Åž
Zamanın geçmesi hakları çeşitli şekilde etkiler. Zamanın geçmesi yeni bir hak iktisap edilmesine, mevcut bir haklan sona ermesine yol açabileceği gibi, bazen de alacağın zorla ifasına engel olur. Bu bağlamda zamanın geçmesi ayni haklarda zilyet açısından kazandırıcı, asıl malik açısından ise kaybettirici bir etkiye sahiptir. Zamanın geçmesi süreye bağlı hakların ve yenilik doğuran hakların sona ermesine neden olurken, alacak haklarının sona ermesine neden olmaz. Alacak haklarında zamanın geçmesi hakkın ifa edilebilirliğine etki eder ve alacağın ifasının borçlunun iradesine bırakılmasına neden olur.
Genel olarak zamanaşımı bir haklan kazanılmasında ya da kaybedilmesinde kanunun öngördüğü sürenin dolması anlamına gelmektedir.
Özel hukukta iki tür zamanaşımı düzenlenmiştir. Bunlardan ilki eşya hukukunda düzenlenen ve ayni haklar için söz konusu olan kazandırıcı (iktisabi) zamanaşımıdır. Bu halde başkasına ait bir malı belirli bir süreyle zilyetliğinde bulunduran kişi, kanunda öngörülen diğer koşulların da varlığı halinde, o şeyin mülkiyetini kazanmaktadır. Zamanaşımının diğer bir türü ise, kural olarak alacak hakları için söz konusu olan ve doktrinde düşürücü (iskati) zamanaşımı olarak ifade edilen zamanaşımıdır. Tezimizin konusu olması itibariyle çalışmamızda zamanaşımının bu türü incelenecektir.
Tezimizin konusu olan zamanaşımı kavramı, genel olarak Borçlar Kanunu′nun 125-140. maddeleri arasında, "Borçların Sukutu" baÅŸlıklı üçüncü babında düzenlenmiÅŸtir. Zamanaşımı her ne kadar Borçlar
Kanunu′nun "Borçların Sukutu" baÅŸlıklı üçüncü babında düzenlenmiÅŸ ise de, borcu sona erdiren bir sebep deÄŸildir.
Zamanaşımının alacak hakkını sona erdirmez. Borçlu dilerse zamanaşımına uğramış borcunu ifa edebilir. Zamanaşımına uğramış borcun ifası alacaklı için sebepsiz zenginleşme teşkil etmeyeceği gibi (BK.m.62), bir bağışlama da sayılmaz. Bu nedenle zamanaşımına uğramış bir borcu ifa eden borçlu alacaklıya karşı istirdat davası açamaz. Zamanaşımına uğrayan borç eksik bir borç haline gelir. Alacak hakkını uzun süre kullanmayan alacaklı alacağını değil, borçlunun iradesi hilafına olarak bu alacağını kullanma imkanını kaybeder.
Çalışmamız altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak zamanın geçmesinin haklara etkisi incelendikten sonra, zamanaşımı kavramı, zamanaşımının kabul ediliş nedenleri ve zamanaşımı sürelerinin hak düşürücü sürelerden farkları ortaya konulmuştur.
Ä°kinci bölümde bir haklan zamanaşımına uÄŸramasının ÅŸartları incelenmiÅŸ ve özellikle zamanaşımı sürelerinin sözleÅŸmeyle deÄŸiÅŸtirilip deÄŸiÅŸtirilemeyeceÄŸi hususu bilimsel görüşler ve Yargıtay içtihatları doÄŸrultusunda irdelenmiÅŸtir. Üçüncü bölümde ise Borçlar Kanunu′nda düzenlenen zamanaşımı süreleri ele alınmış, bu baÄŸlamda BK.m.l25′te düzenlenen on yıllık genel zamanaşımı ve BK.m.l26′da düzenlenen beÅŸ yıllık zamanaşımı süreleriyle, haksız fiiller ve sebepsiz zenginleÅŸmeden doÄŸan alacakların tabi olduÄŸu zamanaşımı süreleri, Türk Borçlar Kanunu Tasarısı hükümleri de dikkate alınmak suretiyle incelenmiÅŸtir.
Çalışmamızın zamanaşımının durması baÅŸlıklı dördüncü bölümünde zamanaşımını durduran nedenlerin kanunlarda kabul edilmesinin nedenleri, zamanaşımının durmasının anlamı, Borçlar Kanunu′nda ve diÄŸer kanunlarda öngörülen zamanaşımını durduran nedenler ve zamanaşımının durmasının sonuçlan ortaya konulmuÅŸtur. Dördüncü bölümde öncelikle zamanaşımının kesilmesi kavramı ve düzenleniÅŸ nedeni ele alınmış, zamanaşımını kesen sebepler, zamanaşımının kesilmesinin sonuçları ve borçlu dışındaki diÄŸer ÅŸahıslara etkileri Yargıtay içtihatları ve bilimsel görüşler çerçevesinde irdelenmiÅŸtir.
Çalışmamızın altıncı ve son bölümünde ise zamanaşımının hüküm ve sonuçlan üzerinde durulmuÅŸtur. Bu baÄŸlamda zamanaşımının asıl alacak ve fer′i alacaklar bakımından etkileri ele alınmış, zamanaşımı definin ileri sürülmesi; zamanaşımından feragat ve zamanaşımı defini ileri sürme hakkının kötüye kullanılması teorideki görüşler ve uygulamadaki kararlar çerçevesinde incelenmiÅŸtir.
öNSöZ
İstanbul Üniversitesi Soysal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabi-lim Dalı bünyesinde YüksekLisans tezi olarak hazırlanan ve jüri tarafından oy birliği ile kabul edilen bu çalrşmada zamanaşımı müessesesi, iç hukuk düzenlemeleri, bilimsel esaslar, öğreti görüşleri ve yüksek mahkeme kararları çerçevesinde incelenmiştir.
Zamanın geçmesi hakları çeÅŸitli ÅŸekilde etkiler. Zamanın geçmesi yeni bir hak iktisap edilmesine, mevcut bir hakkın sona ermesine yol açabileceÄŸi gibi, bazen de alacağın zorla ifasına engel olur. Bu çalışmada zamanın geçmesinin alacak hakları üzerindeki etkisi ele alınmıştır. Bu çerçevede, genel olarak zamanın geçmesinin haklara etkisi ve zamanaşımı kavramı incelendikten sonra, hakkın zamanaşımına uÄŸramasının ÅŸartları, Türk Borçlar Kanunu′nda düzenlenen zamanaşımı süreleri, zamanaşımının durması, kesilmesi ve nihayet zamanaşımının hüküm ve sonuçları incelenmiÅŸtir.
Tez konusunun seçilmesinde, yazılmasında ve yayınlanmasında, dahası yaÅŸamımın her anında ve hayatımın her alanında yardımlarını benden esirgemeyen, üzerimde sonsuz emeÄŸi bulunan, fikirleriyle hayatımı yönlendirmemi saÄŸlayan, öğrencisi olma ÅŸerefine nail olduÄŸum eÅŸsiz akademisyen, deÄŸerli hocam sayın Prof. Dr. Ä°lhan Helvacı′ya sonsuz minnet ve teÅŸekkürlerimi sunarım.
Ayrıca yaÅŸamımın her anında olduÄŸu gibi bu çalışmam esnasında da benden desteklerini esirgemeyen aileme ve niÅŸanlım Gamze Aycan′a; deÄŸerli katkıları nedeniyle saygıdeÄŸer meslektaÅŸlarım Av. Ömer Bedük′e,Av. Mehmet Kılıç′a, Av. Mert Yavuz′a, Av. Murat Aygörmez′e ve ismini zikredemediÄŸim deÄŸerli dostlarıma teÅŸekkürü bir borç bilirim.
Av. Ergin Akçay
Yozgat′ın Sorgun ilçesinde 04.04.1986 tarihinde dünyaya gelen Ergin Akçay Bahadın Lisesi′ni 2002 yılında okul birinciliÄŸi ile bitirmiÅŸ ve aynı yıl içerisinde Ä°stanbul Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi′ni kazanmıştır. 2006 yılında Ä°stanbul Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi′ni Fakülte birinciliÄŸi ile bitiren Ergin Akçay Ä°stanbul Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalında yüksek Lisansa baÅŸlamış ve 2009 yılında jüri tarafından oy birliÄŸi ile kabul edilen "Türk Borçlar Kanunu′na Göre Zamanaşımı" isimli tezini vererek yüksek lisansını tamamlamıştır.
2007 yılından itibaren avukatlık mesleğini icra eden Ergin Akçay, halihazırda Türkiye Futbol Federasyonu nezdinde Hukuk Kurulu Üyeliği ve Disiplin Müfettişliği görevlerinde çalışmaktadır.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ v
İÇİNDEKİLER . vii
KISALTMALAR xiıi
GÄ°RÄ°Åž 1
Birinci Bölüm
ZAMANIN GEÇMESİNİN HAKLARA ETKİSİ VE ZAMANAŞIMI KAVRAMI
I. ZAMANIN GEÇMESİNİN HAKLARA ETKİSİ 5
II. ZAMANAÅžIMI KAVRAMI 7
III. ZAMANAÅžIMININ KABUL EDÄ°LÄ°Åž NEDENLERÄ° 11
IV. SÜRENİN NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİNİN ÖNEMİ 12
İkinci Bölüm
HAKKIN ZAMANAÅžIMINA UÄžRAMASININ ÅžARTLARI
I. HAKKIN ZAMANAÅžIMINA TABÄ° OLMASI 15
II. ZAMANAŞIMI SÜRESİ İÇERİSİNDE HAK SAHİBİNİN
HAREKETSÄ°Z KALMASI 19
A. Zamanaşımı Süreleri 20
B. Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 21
1. Genel Olarak 21
2. Kural Olarak Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 22
a. Sözleşmeden Doğan Tazminat Taleplerinde Sürenin
Başlangıcı 24
b. İşçi Alacaklarında Zamanaşımı Süresinin
Başlangıcı 25
c. Rücu Alacaklarında Sürenin Başlangıcı 26
d. Munzam Zarar Taleplerinde Sürenin Başlangıcı 27
3. İstisnai Olarak Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 29
C. Zamanaşımı Süresinin Hesabı 31
D. Zamanaşımı Süresinin Sözleşmeyle Değiştirilmesi 32
Üçüncü Bölüm
BORÇLAR KANUNUNDA DÜZENLENEN ZAMANAŞIMI SÜRELERİ
I. GENEL OLARAK 39
II. GENEL ZAMANAÅžIMI SÃœRESÄ° 39
III. BEÅž YILLIK ZAMANAÅžIMI SÃœRELERÄ° 42
A. BK.m.l26/b.l′de Düzenlenen Alacak Haklan 43
B. BK.m.l26/b.2′de Düzenlenen Alacak Hakları 45
C. BK.m.l26/b.3′te Düzenlenen Alacak Hakları 46
D. BK.m.l26/b.4′de Düzenlenen Alacak Hakları 48
1. Ortaklık İlişkisinden Doğan Alacaklar 49
2. Vekalet^ Komisyon, Acentelik ve Tellallık
Sözleşmesinden Doğan Alacak Haklan 50
3. İstisna Sözleşmesinden Doğan Alacaklar 51
IV. HAKSIZ FÄ°Ä°LDEN DOÄžAN TAZMÄ°NAT ALACAKLARI 58
A. Genel Olarak 58
B. Bir Yıllık Zamanaşımı Süresi 61
1. Genel Olarak 61
2. Zamanaşımı Süresinin İşlemeye Başlamasının Şartları 61
a. Zarar Gören Taraf Tazminat Sorumlusunu
Öğrenmelidir 61
b. Zarar Gören Taraf Zararı Öğrenmelidir 64
C. On Yıllık Zamanaşımı Süresi 66
1. Genel Olarak 66
2. Sürenin Başlangıç Anı 66
3. Zararın Gerçekleşmesi Meselesi 68
4. On Yıllık Sürenin Kesilmesi 71
D. Ceza Zamanaşımı Süresi 72
1. Genel Olarak 72
2. Ceza Zamanaşımı Süresinin Uygulanması Koşulları 73
a. Haksız Fiilin Aynı Zamanda Suç Teşkil Etmesi 73
b. Fiil İçin Ceza Kanunlarının Öngördüğü
Zamanaşımı Süresi BK.m.öO′da Düzenlenen
Sürelerden Daha Uzun Olmalıdır 76
3. Ceza Zamanaşımının Uygulanacağı Kişiler 77
E. Daimi Defi Hakkı 81
V. SEBEPSÄ°Z ZENGÄ°NLEÅžMEDEN DOÄžAN ALACAKLAR 83
A. Genel Olarak 83
B. Bir Yıllık Süre 85
C. On Yıllık Süre 86
D. Sebepsiz ZenginleÅŸme Defi 88
E. Ceza Zamanaşımı Süresi 89
F. Zamanaşımı Sürelerinin Yarışması Sorunu 90
VI. AYIBA KARÅžI TEKEFFÃœLDEN DOÄžAN ALACAKLAR 92
Dördüncü Bölüm
ZAMANAÅžIMININ DURMASI
I. DURMA KAVRAMI ve DÃœZENLENME AMACI 95
A. Durma Kavramı 95
B. Düzenlenme Amacı 96
II. DURMA NEDENLERÄ° 97
A. Borçlar Kanunu′nda Düzenlenen Durma Nedenleri 98
1. Velayet Devam Ettiği Sürece Çocukların Velilerindeki
Alacakları 98
2. Vesayet Devam Ettiği Sürece Vesayet Altında
Bulunanların Vasilerinde veya Vesayet Mahkemesi
Hakimlerinde Bulunan Alacakları 99
3. Evlilik Devam Ettiği Sürece Eşlerin Birbirlerinden Olan
Alacakları 100
4. Hizmet Sözleşmesi Devam Ettiği Sürece Hizmetçilerin
İşverende Bulunan Alacakları 102
5. Borçlunun Alacak Üzerinde İntifa Hakkına Sahip
Olması 103
6. Alacağın Türk Mahkemesinde Dava Edilememesi 103
B. Diğer Kanunlarda Düzenlenen Durma Nedenleri 104
1. Terekenin Resmi Defterinin Tutulması 104
2. Alacak Hakkının Taşınmaz Rehniyle Güvence Altına
Alınması 105
3. İflasın Açılması, Ertelenmesi ve Konkordato Talebinin
Kabul Edilmesi 106
4. Banka Borçlarının Yüklenilmesi veya Alacaklarının
Devralınması 107
III. DURMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI 108
Beşinci Bölüm
ZAMANAÅžIMININ KESÄ°LMESÄ°
I. KESÄ°LME KAVRAMI ve DÃœZENLENME AMACI 109
A. Kesilme Kavramı 109
B. Düzenlenme Amacı 110
II. KESÄ°LME NEDENLERÄ° 111
1. Borçlunun Fiillerinden Kaynaklanan Kesilme
Nedenleri 111
2. Alacaklının Fiillerinden Kaynaklanan Kesilme
Nedenleri 115
a. Alacaklının Mahkemede Dava Açması veya Defi
Yoluyla Alacağını İleri Sürmesi 115
b. Alacaklının Hakem Huzurunda Dava Açması veya
Defi Yoluyla Alacağını İleri Sürmesi 123
c. Alacaklının İcra Takibinde Bulunması 124
d. Alacaklının İflas Masasına Başvurması 126
3. Adli Makamlarda Gerçekleştirilen Fiillerinden
Kaynaklanan Kesilme Nedenleri 128
III. KESİLMENİN SONUÇLARI 130
A. Zamanaşımı Kesildikten Sonra İşlemeye Başlayacak Yeni
Süre 130
B. Zamanaşımı Kesilmesinin Borçludan Başka Şahıslara
Etkisi 135
1. Müteselsil Borçlulukta Zamanaşımının Kesilmesi 135
2. Müşterek Borçlulukta Zamanaşımının Kesilmesi 137
3. Kefalet İlişkisinde Zamanaşımının Kesilmesi 138
IV. DAVANIN USUL YÖNÜNDEN REDDEDİLMESİ
HALÄ°NDE EK SÃœRE 139
A. Genel Olarak 139
B. Ek Sürenin Uygulanma Şartları 140
Altıncı Bölüm
ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI
I. GENEL OLARAK 143
II. ASIL ALACAK BAKIMINDAN ZAMANAÅžIMININ
SONUÇLARI 144
III. FERÄ° ALACAKLAR BAKIMINDAN ZAMANAÅžIMININ
SONUÇLARI 147
IV. ZAMANAÅžIMI DEFÄ°NÄ°N Ä°LERÄ° SÃœRÃœLMESÄ° 150
A. Genel Olarak Zamanaşımı Definin İleri Sürülmesi 150
B. Zamanaşımı Definin Mahkemede İleri Sürülebileceği An 153
C. Zamanaşımı Definin İcra Takibinde İleri Sürülebileceği
An 157
D. Zamanaşımı Definin İflas Yolu İle Takipte İleri
Sürülebileceği An 158
V. ZAMANAÅžIMINDAN FERAGAT 158
VI. ZAMANAÅžIMI DEFÄ°NÄ° Ä°LERÄ° SÃœRME HAKKININ
KÖTÜYE KULLANILMASI 161
SONUÇ 163
KAYNAKÇA 167
Zamanın geçmesi hakları çeşitli şekilde etkiler. Zamanın geçmesi yeni bir hak iktisap edilmesine, mevcut bir haklan sona ermesine yol açabileceği gibi, bazen de alacağın zorla ifasına engel olur. Bu bağlamda zamanın geçmesi ayni haklarda zilyet açısından kazandırıcı, asıl malik açısından ise kaybettirici bir etkiye sahiptir. Zamanın geçmesi süreye bağlı hakların ve yenilik doğuran hakların sona ermesine neden olurken, alacak haklarının sona ermesine neden olmaz. Alacak haklarında zamanın geçmesi hakkın ifa edilebilirliğine etki eder ve alacağın ifasının borçlunun iradesine bırakılmasına neden olur.
Genel olarak zamanaşımı bir haklan kazanılmasında ya da kaybedilmesinde kanunun öngördüğü sürenin dolması anlamına gelmektedir.
Özel hukukta iki tür zamanaşımı düzenlenmiştir. Bunlardan ilki eşya hukukunda düzenlenen ve ayni haklar için söz konusu olan kazandırıcı (iktisabi) zamanaşımıdır. Bu halde başkasına ait bir malı belirli bir süreyle zilyetliğinde bulunduran kişi, kanunda öngörülen diğer koşulların da varlığı halinde, o şeyin mülkiyetini kazanmaktadır. Zamanaşımının diğer bir türü ise, kural olarak alacak hakları için söz konusu olan ve doktrinde düşürücü (iskati) zamanaşımı olarak ifade edilen zamanaşımıdır. Tezimizin konusu olması itibariyle çalışmamızda zamanaşımının bu türü incelenecektir.
Tezimizin konusu olan zamanaşımı kavramı, genel olarak Borçlar Kanunu′nun 125-140. maddeleri arasında, "Borçların Sukutu" baÅŸlıklı üçüncü babında düzenlenmiÅŸtir. Zamanaşımı her ne kadar Borçlar
Kanunu′nun "Borçların Sukutu" baÅŸlıklı üçüncü babında düzenlenmiÅŸ ise de, borcu sona erdiren bir sebep deÄŸildir.
Zamanaşımının alacak hakkını sona erdirmez. Borçlu dilerse zamanaşımına uğramış borcunu ifa edebilir. Zamanaşımına uğramış borcun ifası alacaklı için sebepsiz zenginleşme teşkil etmeyeceği gibi (BK.m.62), bir bağışlama da sayılmaz. Bu nedenle zamanaşımına uğramış bir borcu ifa eden borçlu alacaklıya karşı istirdat davası açamaz. Zamanaşımına uğrayan borç eksik bir borç haline gelir. Alacak hakkını uzun süre kullanmayan alacaklı alacağını değil, borçlunun iradesi hilafına olarak bu alacağını kullanma imkanını kaybeder.
Çalışmamız altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak zamanın geçmesinin haklara etkisi incelendikten sonra, zamanaşımı kavramı, zamanaşımının kabul ediliş nedenleri ve zamanaşımı sürelerinin hak düşürücü sürelerden farkları ortaya konulmuştur.
Ä°kinci bölümde bir haklan zamanaşımına uÄŸramasının ÅŸartları incelenmiÅŸ ve özellikle zamanaşımı sürelerinin sözleÅŸmeyle deÄŸiÅŸtirilip deÄŸiÅŸtirilemeyeceÄŸi hususu bilimsel görüşler ve Yargıtay içtihatları doÄŸrultusunda irdelenmiÅŸtir. Üçüncü bölümde ise Borçlar Kanunu′nda düzenlenen zamanaşımı süreleri ele alınmış, bu baÄŸlamda BK.m.l25′te düzenlenen on yıllık genel zamanaşımı ve BK.m.l26′da düzenlenen beÅŸ yıllık zamanaşımı süreleriyle, haksız fiiller ve sebepsiz zenginleÅŸmeden doÄŸan alacakların tabi olduÄŸu zamanaşımı süreleri, Türk Borçlar Kanunu Tasarısı hükümleri de dikkate alınmak suretiyle incelenmiÅŸtir.
Çalışmamızın zamanaşımının durması baÅŸlıklı dördüncü bölümünde zamanaşımını durduran nedenlerin kanunlarda kabul edilmesinin nedenleri, zamanaşımının durmasının anlamı, Borçlar Kanunu′nda ve diÄŸer kanunlarda öngörülen zamanaşımını durduran nedenler ve zamanaşımının durmasının sonuçlan ortaya konulmuÅŸtur. Dördüncü bölümde öncelikle zamanaşımının kesilmesi kavramı ve düzenleniÅŸ nedeni ele alınmış, zamanaşımını kesen sebepler, zamanaşımının kesilmesinin sonuçları ve borçlu dışındaki diÄŸer ÅŸahıslara etkileri Yargıtay içtihatları ve bilimsel görüşler çerçevesinde irdelenmiÅŸtir.
Çalışmamızın altıncı ve son bölümünde ise zamanaşımının hüküm ve sonuçlan üzerinde durulmuÅŸtur. Bu baÄŸlamda zamanaşımının asıl alacak ve fer′i alacaklar bakımından etkileri ele alınmış, zamanaşımı definin ileri sürülmesi; zamanaşımından feragat ve zamanaşımı defini ileri sürme hakkının kötüye kullanılması teorideki görüşler ve uygulamadaki kararlar çerçevesinde incelenmiÅŸtir.
öNSöZ
İstanbul Üniversitesi Soysal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabi-lim Dalı bünyesinde YüksekLisans tezi olarak hazırlanan ve jüri tarafından oy birliği ile kabul edilen bu çalrşmada zamanaşımı müessesesi, iç hukuk düzenlemeleri, bilimsel esaslar, öğreti görüşleri ve yüksek mahkeme kararları çerçevesinde incelenmiştir.
Zamanın geçmesi hakları çeÅŸitli ÅŸekilde etkiler. Zamanın geçmesi yeni bir hak iktisap edilmesine, mevcut bir hakkın sona ermesine yol açabileceÄŸi gibi, bazen de alacağın zorla ifasına engel olur. Bu çalışmada zamanın geçmesinin alacak hakları üzerindeki etkisi ele alınmıştır. Bu çerçevede, genel olarak zamanın geçmesinin haklara etkisi ve zamanaşımı kavramı incelendikten sonra, hakkın zamanaşımına uÄŸramasının ÅŸartları, Türk Borçlar Kanunu′nda düzenlenen zamanaşımı süreleri, zamanaşımının durması, kesilmesi ve nihayet zamanaşımının hüküm ve sonuçları incelenmiÅŸtir.
Tez konusunun seçilmesinde, yazılmasında ve yayınlanmasında, dahası yaÅŸamımın her anında ve hayatımın her alanında yardımlarını benden esirgemeyen, üzerimde sonsuz emeÄŸi bulunan, fikirleriyle hayatımı yönlendirmemi saÄŸlayan, öğrencisi olma ÅŸerefine nail olduÄŸum eÅŸsiz akademisyen, deÄŸerli hocam sayın Prof. Dr. Ä°lhan Helvacı′ya sonsuz minnet ve teÅŸekkürlerimi sunarım.
Ayrıca yaÅŸamımın her anında olduÄŸu gibi bu çalışmam esnasında da benden desteklerini esirgemeyen aileme ve niÅŸanlım Gamze Aycan′a; deÄŸerli katkıları nedeniyle saygıdeÄŸer meslektaÅŸlarım Av. Ömer Bedük′e,Av. Mehmet Kılıç′a, Av. Mert Yavuz′a, Av. Murat Aygörmez′e ve ismini zikredemediÄŸim deÄŸerli dostlarıma teÅŸekkürü bir borç bilirim.
Av. Ergin Akçay
Yozgat′ın Sorgun ilçesinde 04.04.1986 tarihinde dünyaya gelen Ergin Akçay Bahadın Lisesi′ni 2002 yılında okul birinciliÄŸi ile bitirmiÅŸ ve aynı yıl içerisinde Ä°stanbul Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi′ni kazanmıştır. 2006 yılında Ä°stanbul Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi′ni Fakülte birinciliÄŸi ile bitiren Ergin Akçay Ä°stanbul Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalında yüksek Lisansa baÅŸlamış ve 2009 yılında jüri tarafından oy birliÄŸi ile kabul edilen "Türk Borçlar Kanunu′na Göre Zamanaşımı" isimli tezini vererek yüksek lisansını tamamlamıştır.
2007 yılından itibaren avukatlık mesleğini icra eden Ergin Akçay, halihazırda Türkiye Futbol Federasyonu nezdinde Hukuk Kurulu Üyeliği ve Disiplin Müfettişliği görevlerinde çalışmaktadır.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ v
İÇİNDEKİLER . vii
KISALTMALAR xiıi
GÄ°RÄ°Åž 1
Birinci Bölüm
ZAMANIN GEÇMESİNİN HAKLARA ETKİSİ VE ZAMANAŞIMI KAVRAMI
I. ZAMANIN GEÇMESİNİN HAKLARA ETKİSİ 5
II. ZAMANAÅžIMI KAVRAMI 7
III. ZAMANAÅžIMININ KABUL EDÄ°LÄ°Åž NEDENLERÄ° 11
IV. SÜRENİN NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİNİN ÖNEMİ 12
İkinci Bölüm
HAKKIN ZAMANAÅžIMINA UÄžRAMASININ ÅžARTLARI
I. HAKKIN ZAMANAÅžIMINA TABÄ° OLMASI 15
II. ZAMANAŞIMI SÜRESİ İÇERİSİNDE HAK SAHİBİNİN
HAREKETSÄ°Z KALMASI 19
A. Zamanaşımı Süreleri 20
B. Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 21
1. Genel Olarak 21
2. Kural Olarak Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 22
a. Sözleşmeden Doğan Tazminat Taleplerinde Sürenin
Başlangıcı 24
b. İşçi Alacaklarında Zamanaşımı Süresinin
Başlangıcı 25
c. Rücu Alacaklarında Sürenin Başlangıcı 26
d. Munzam Zarar Taleplerinde Sürenin Başlangıcı 27
3. İstisnai Olarak Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 29
C. Zamanaşımı Süresinin Hesabı 31
D. Zamanaşımı Süresinin Sözleşmeyle Değiştirilmesi 32
Üçüncü Bölüm
BORÇLAR KANUNUNDA DÜZENLENEN ZAMANAŞIMI SÜRELERİ
I. GENEL OLARAK 39
II. GENEL ZAMANAÅžIMI SÃœRESÄ° 39
III. BEÅž YILLIK ZAMANAÅžIMI SÃœRELERÄ° 42
A. BK.m.l26/b.l′de Düzenlenen Alacak Haklan 43
B. BK.m.l26/b.2′de Düzenlenen Alacak Hakları 45
C. BK.m.l26/b.3′te Düzenlenen Alacak Hakları 46
D. BK.m.l26/b.4′de Düzenlenen Alacak Hakları 48
1. Ortaklık İlişkisinden Doğan Alacaklar 49
2. Vekalet^ Komisyon, Acentelik ve Tellallık
Sözleşmesinden Doğan Alacak Haklan 50
3. İstisna Sözleşmesinden Doğan Alacaklar 51
IV. HAKSIZ FÄ°Ä°LDEN DOÄžAN TAZMÄ°NAT ALACAKLARI 58
A. Genel Olarak 58
B. Bir Yıllık Zamanaşımı Süresi 61
1. Genel Olarak 61
2. Zamanaşımı Süresinin İşlemeye Başlamasının Şartları 61
a. Zarar Gören Taraf Tazminat Sorumlusunu
Öğrenmelidir 61
b. Zarar Gören Taraf Zararı Öğrenmelidir 64
C. On Yıllık Zamanaşımı Süresi 66
1. Genel Olarak 66
2. Sürenin Başlangıç Anı 66
3. Zararın Gerçekleşmesi Meselesi 68
4. On Yıllık Sürenin Kesilmesi 71
D. Ceza Zamanaşımı Süresi 72
1. Genel Olarak 72
2. Ceza Zamanaşımı Süresinin Uygulanması Koşulları 73
a. Haksız Fiilin Aynı Zamanda Suç Teşkil Etmesi 73
b. Fiil İçin Ceza Kanunlarının Öngördüğü
Zamanaşımı Süresi BK.m.öO′da Düzenlenen
Sürelerden Daha Uzun Olmalıdır 76
3. Ceza Zamanaşımının Uygulanacağı Kişiler 77
E. Daimi Defi Hakkı 81
V. SEBEPSÄ°Z ZENGÄ°NLEÅžMEDEN DOÄžAN ALACAKLAR 83
A. Genel Olarak 83
B. Bir Yıllık Süre 85
C. On Yıllık Süre 86
D. Sebepsiz ZenginleÅŸme Defi 88
E. Ceza Zamanaşımı Süresi 89
F. Zamanaşımı Sürelerinin Yarışması Sorunu 90
VI. AYIBA KARÅžI TEKEFFÃœLDEN DOÄžAN ALACAKLAR 92
Dördüncü Bölüm
ZAMANAÅžIMININ DURMASI
I. DURMA KAVRAMI ve DÃœZENLENME AMACI 95
A. Durma Kavramı 95
B. Düzenlenme Amacı 96
II. DURMA NEDENLERÄ° 97
A. Borçlar Kanunu′nda Düzenlenen Durma Nedenleri 98
1. Velayet Devam Ettiği Sürece Çocukların Velilerindeki
Alacakları 98
2. Vesayet Devam Ettiği Sürece Vesayet Altında
Bulunanların Vasilerinde veya Vesayet Mahkemesi
Hakimlerinde Bulunan Alacakları 99
3. Evlilik Devam Ettiği Sürece Eşlerin Birbirlerinden Olan
Alacakları 100
4. Hizmet Sözleşmesi Devam Ettiği Sürece Hizmetçilerin
İşverende Bulunan Alacakları 102
5. Borçlunun Alacak Üzerinde İntifa Hakkına Sahip
Olması 103
6. Alacağın Türk Mahkemesinde Dava Edilememesi 103
B. Diğer Kanunlarda Düzenlenen Durma Nedenleri 104
1. Terekenin Resmi Defterinin Tutulması 104
2. Alacak Hakkının Taşınmaz Rehniyle Güvence Altına
Alınması 105
3. İflasın Açılması, Ertelenmesi ve Konkordato Talebinin
Kabul Edilmesi 106
4. Banka Borçlarının Yüklenilmesi veya Alacaklarının
Devralınması 107
III. DURMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI 108
Beşinci Bölüm
ZAMANAÅžIMININ KESÄ°LMESÄ°
I. KESÄ°LME KAVRAMI ve DÃœZENLENME AMACI 109
A. Kesilme Kavramı 109
B. Düzenlenme Amacı 110
II. KESÄ°LME NEDENLERÄ° 111
1. Borçlunun Fiillerinden Kaynaklanan Kesilme
Nedenleri 111
2. Alacaklının Fiillerinden Kaynaklanan Kesilme
Nedenleri 115
a. Alacaklının Mahkemede Dava Açması veya Defi
Yoluyla Alacağını İleri Sürmesi 115
b. Alacaklının Hakem Huzurunda Dava Açması veya
Defi Yoluyla Alacağını İleri Sürmesi 123
c. Alacaklının İcra Takibinde Bulunması 124
d. Alacaklının İflas Masasına Başvurması 126
3. Adli Makamlarda Gerçekleştirilen Fiillerinden
Kaynaklanan Kesilme Nedenleri 128
III. KESİLMENİN SONUÇLARI 130
A. Zamanaşımı Kesildikten Sonra İşlemeye Başlayacak Yeni
Süre 130
B. Zamanaşımı Kesilmesinin Borçludan Başka Şahıslara
Etkisi 135
1. Müteselsil Borçlulukta Zamanaşımının Kesilmesi 135
2. Müşterek Borçlulukta Zamanaşımının Kesilmesi 137
3. Kefalet İlişkisinde Zamanaşımının Kesilmesi 138
IV. DAVANIN USUL YÖNÜNDEN REDDEDİLMESİ
HALÄ°NDE EK SÃœRE 139
A. Genel Olarak 139
B. Ek Sürenin Uygulanma Şartları 140
Altıncı Bölüm
ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI
I. GENEL OLARAK 143
II. ASIL ALACAK BAKIMINDAN ZAMANAÅžIMININ
SONUÇLARI 144
III. FERÄ° ALACAKLAR BAKIMINDAN ZAMANAÅžIMININ
SONUÇLARI 147
IV. ZAMANAÅžIMI DEFÄ°NÄ°N Ä°LERÄ° SÃœRÃœLMESÄ° 150
A. Genel Olarak Zamanaşımı Definin İleri Sürülmesi 150
B. Zamanaşımı Definin Mahkemede İleri Sürülebileceği An 153
C. Zamanaşımı Definin İcra Takibinde İleri Sürülebileceği
An 157
D. Zamanaşımı Definin İflas Yolu İle Takipte İleri
Sürülebileceği An 158
V. ZAMANAÅžIMINDAN FERAGAT 158
VI. ZAMANAÅžIMI DEFÄ°NÄ° Ä°LERÄ° SÃœRME HAKKININ
KÖTÜYE KULLANILMASI 161
SONUÇ 163
KAYNAKÇA 167
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı