Türk Borçlar Kanunu'na Göre Bedensel Zararlarda Manevi Tazminat - ŞAFAK ARIKAN
Türk Borçlar Kanunu'na Göre Bedensel Zararlarda Manevi Tazminat - ŞAFAK ARIKAN
Şafak ARIKAN
KİTAP HAKKINDA
Manevi tazminat davası, kişilerde oluşan manevi zararı, yani maruz kaldıkları kişilik haklarına saldırı akabinde oluşan elem, keder ve üzüntüyü telafi ve bir nebze olsun rahatlama duygusu verilebilmesi amacıyla ileri sürülen dava hakkıdır. Tazminat talebinde kural olarak zarar gören kimse bulunabilir. Ağır bedensel zarar ve ölüm hallerinde yakınların da manevi zarar talebinde bulunabilmesi, esasen bu durumun istisnası gibi düşünülse de, bu durumda da manevi zarara uğrayanın tazminat talebinde bulunduğu açıktır. Çünkü manevi zarar manevi dünyada gelen bir eksilmeyi temel alır. Zarar veren kişinin özellikleri, zarar gören kişinin özellikleri ve zararlı sonucu meydana getiren olaydaki kusur durumu tazminatın miktarına etki eder. Bu hususlar dikkate alınarak hakkaniyete uygun miktarda tazminat belirlenir.
Eserde; Türk Borçlar Kanunu madde 56 kapsamında istenecek olan manevi tazminatın; hangi koşullar altında talep edilebileceği, talep hakkına sahip olan kişiler, tazminata ilişkin usul hukuku ve icra hukukuna dair sorunlar etraflıca doktrin ve Yargıtay kararları ışığında incelenmiş ayrıca manevi tazminatın hangi bakış açısından istenebileceği ile ilgili teoriler ve hâlihazırda TBMM'de teklif halinde bulunan İnsan Zararları Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevlerine dair kanun teklifleri irdelenmiştir.
Konu Başlıkları
Manevi Tazminatın Talep Edilebilme Koşulları ve Belirlenmesi
Manevi Tazminatı Talep Edebilecek Kişiler
İnsan Zararları Mahkemesi
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Teşekkür 5
Kısaltmalar 11
1. GİRİŞ 13
2. SORUMLULUK HAKSIZ FİİL TARİHÇE VE TEORİLER 17
2.1. Sorumluluk Kavramı 17
2.2. Haksız Fiil Kavramı 18
2.3. Manevi Zararın Tarihçesi ve Teoriler 19
2.3.1. Manevi Zararın Tarihçesi 19
2.3.1.1. Genel Olarak 19
2.3.1.2. Roma Hukukunda Manevi Zarar 20
2.3.1.3. Cermen Hukukunda Manevi Zarar 20
2.3.1.4. İngiliz Hukuk Sisteminde Manevi Zarar 22
2.3.1.5. İslam Hukukunda Manevi Zarar 22
2.3.2. Manevi Zarar Kavramını Açıklayan Teoriler 23
2.3.2.1. Genel Olarak 23
2.3.2.2. Sübjektif Teori 24
2.3.2.3. Objektif Teori 26
2.3.2.4. Karma Teori 29
2.3.2.5. Görüşümüz 30
3. ZARAR KAVRAMI HUKUKİ NİTELİĞİ TALEP ŞARTLARI VE TALEP EDEBİLECEKLER 33
3.1. Zarar Kavramı 33
3.1.1. Zarar 33
3.1.2. Zarar Çeşitleri 35
3.1.2.1. Maddi Zarar 36
3.1.2.2. Doğrudan ve Dolaylı Zarar 38
3.1.2.3. Yansıma Zarar 39
3.1.2.4. Manevi Zarar 41
3.2. Manevi Tazminatın Hukuki Niteliği 44
3.2.1. Genel Olarak 44
3.2.1.2. Tazminat Kavramı 44
3.2.1.3. Manevi Tazminat Kavramı 44
3.2.2. Hukuki Niteliği 45
3.2.3. Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler 47
3.2.3.1. Ceza Görüşü 47
3.2.3.2. Özel Hukuk Cezası Görüşü 49
3.2.3.3. Tatmin Görüşü 50
3.2.3.4. Telafi Görüşü 52
3.2.3.5. Önleme ve Caydırma Görüşü 54
3.2.3.6. Tamamlayıcı–Düzeltici Sosyal Denkleştirme Görüşü 56
3.2.3.7. Görüşümüz 58
3.3. Yasal Dayanak ve Talep Şartları 59
3.3.1. Genel Olarak 59
3.3.2. Talep Edilen Tazminatın Amacı ve Koşulları 61
3.3.2.1. Davanın Amacı 61
3.3.2.2. Talebinin Koşulları 62
3.4. Kusur Sorumluluğu Kusursuz Sorumluluk Sözleşmeye Aykırılık Halleri 69
3.4.1. Kusur Sorumluluğu 69
3.4.2. Kusursuz Sorumluluk 71
3.4.3. Sözleşmeye Aykırılık 73
3.5. Talep Etme Hakkına Sahip Kişiler 75
3.5.1. Genel Olarak 75
3.5.2. Talep Etme Hakkına Sahip Olanlar 76
3.5.2.1. Zarar Gören 77
3.5.2.2. Zarar Görenin Yakınları 83
3.5.3. Görüşümüz 93
4. TAZMİNATIN BELİRLENMESİ MANEVİ TAZMİNATIN NİTELİĞİNE BAĞLI BİRTAKIM SONUÇLAR VE ZAMANAŞIMI USUL HUKUKU AÇISINDAN TALEP ŞEKLİ İLGİLİ KANUN TEKLİFİ 97
4.1. Manevi Tazminatın Belirlenmesi 97
4.1.1. Kusurun Şart Olup Olmadığı Sorunu 97
4.1.2. Zarar Görenin Kusurunun Tazminata Etkisi 98
4.1.3. Manevi Tazminatın Belirlenmesinde Hâkime Takdir Yetkisinin Tanınması 98
4.1.3.1. Genel Olarak 98
4.1.3.2. Hâkime Tanınmış Olan Takdir Yetkisinin Sınırları 100
4.1.4. Manevi Tazminatın Miktarının Belirlenmesinde Dikkate Alınacak Hususlar 104
4.1.4.1. Genel Olarak 104
4.1.4.2. Manevi Zararın Ağırlığı 107
4.1.4.3. Zarar Verenin Kusuru 109
4.1.4.4. Zarar Görene İlişkin Faktörler 112
4.1.4.5. Diğer Faktörler 119
4.1.4.6. Hükmedilen Manevi Tazminatın Şekli ve Belirlenmesi Yöntemi 122
4.2. Manevi Tazminatın Niteliğine Bağlı Birtakım Sonuçlar ve Zamanaşımı Uygulaması 127
4.2.1. Manevi Tazminatın Niteliğine Bağlı Bazı Sonuçlar 127
4.2.1.1. Manevi Tazminat Talebinin Mirasçılara Geçmesi Devri Takası ve İcraya Konulması 127
4.2.2. Manevi Tazminata İlişkin Zamanaşımı Uygulaması 133
4.2.2.1. Genel Olarak 133
4.2.2.2. Kısa Zamanaşımı Süresi 134
4.2.2.3. Uzun Zamanaşımı Süresi 136
4.2.2.4. Ceza Zamanaşımı Süresi 136
4.3. Usul Hukuku Açısından Talep Şekli 139
4.3.1. Görevli ve Yetkili Mahkeme 139
4.3.2. Kısmi Dava veya Belirsiz Alacak Davası Şeklinde Açılıp Açılamayacağı 140
4.3.2.1. Genel Olarak 140
4.3.2.2. Kısmi Dava ve Belirsiz Alacak Davası 141
4.3.2.3. Ceza Mahkemesinin Kararının Hukuk Mahkemesine Etkisi 144
4.3.3. Görüşümüz 145
4.4. İnsan Zararları Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevlerine Dair Kanun Teklifi 145
4.4.1. Genel Olarak 145
4.4.1.1. 04/12/2013 tarihli İnsan Zararları Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevlerine Dair Kanun Teklifi ve Adalet Komisyonu Raporu 147
4.4.1.2. 06/10/2017 tarihli İnsan Zararları Mahkemesi Kuruluş ve Görevlerine Dair Kanun Teklifi ve Adalet Komisyonu Raporu 149
4.4.2. İnsan Zararları Mahkemeleri Hakkında İleri sürülen Görüşler 150
4.4.3. Görüşümüz 154
5. SONUÇ 157
Kaynakça 161
Kavramlar Dizini 167