Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk Anayasa Hukukunda Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi
Türk Anayasa Hukukunda Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi
Cengiz ARIKAN
Sayfa Sayısı
:
192
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9789754646092
920,00
TL ÖNSÖZ Dr. Cengiz Arıkaırın bu çalışması anayasa hukukumuzun temel ilkele¬rinden biri olan yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesiyle ilgilidir.. 1982 Anayasasının 7. maddesi, \"yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.\" kuralını koymaktadır. 1924 Anayasası, \"Meclis, teşri salâhiyetini bizzat istimal eder\" (madde 6) demek¬teydi. 1961 Anayasası da \"Yasama yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi¬nindir. Bu yetki devredilemez/\" (madde 5) yolunda bir hüküm içermekteydi. Anayasa ve idare hukukunda delegata potestas non potest delegari ilke¬sine göre devredilmiş bir yetki bir daha devredilemez. Aynı şekilde delegatus non potest delegare\′ye göre de kendisine yetki verilen kişi bu yetkiyi bir başkasına veremez. Kamu hukukunda hiçbir devlet organı anaya¬sadan veya kanundan aldığı yetkileri, bu metinlerde açıkça bir izin olmadık¬ça başka bir devlet organına devredemez. O halde devredilmezlik ilkesi sa¬dece yasama yetkisi bakımından değil, bütün devlet organları ve devlet yet¬kileri bakımından da geçerlidir. Cumhuriyet dönemi anayasalarımız meclis hükümeti geleneğimizin etkisi ve demokrasinin bir gereği olarak üzerine basa basa yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesine yer vermektir. Anayasa hukukçularının yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesinden anladığı kanun adı altında veya bu adı taşımasa dahi kanun gücüne sahip hukuku işlemler yapma yetkisinin devredilmesinin yasaklandığıdır. Bunun yanında yasama yetkisinin kapsamına giren diğer yetkiler de, örneğin hükü¬meti denetleme, genel ve özel af ilanına karar verme veya savaş ilanına karar verme yetkileri, yani Anayasanın 87. maddesinde sayılan yetkiler de bu ya¬sak kapsamındadır. İlkesel olarak durum böyle olmakla birlikte, yasama yetkisinin devredil¬mezliği ilkesi mutlak bir ilke de değildir. Uygulamada bu ilkeden çeşitli sapmalar görülmektedir. Ayrıca 1982 Anayasası da bu ilkeye bazı istisnalar getirmektedir. Uygulamadaki sapmalar ve bu ilkeye getirilen istisnalar kamu hukukumuzu uğraştıran çok önemli sorunları da beraberinde getirmiştir. Örneğin, 1924 Anayasası döneminde 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Korumu Hakkında Kanun, Bakanlar Kuruluna hemen hemen sınırsız, genel ve belirsiz düzenleme yetkisi vermekteydi. Ve bu konu o dönemde kamu hukukçularımız tarafından yoğun bir biçimde tartışılmıştır. Kanun hükmün¬de kararnameler ise, yine yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesi açısından son derece tartışmalı bir konumdadır. Anayasa Mahkememize göre, kanun ile yürütme organına genel ve sınırları belirsiz bir düzenleme yetkisinin verilebilınesi olanaklı değildir. Yürütmenin düzenleme yetkisi, sınırlı, tamamla¬yıcı ve bağımlı bir yetkidir. Kanun ile yetkilendirme Anayasanın öngördüğü biçimde kanun ile düzenleme anlamını taşımamaktadır. Temel ilkeleri belir-lenmeksizin ve çerçevesi çizilmeksizin, yürütme organına düzenleme yetkisi veren bir yasa kuralı ile sınırsız, belirsiz, geniş bir alanın idarenin düzenle¬mesine bırakılması, Anayasanın yasama yetkininin devredilmezliği ilkesine aykırılık oluşturur. Anayasa Mahkemesi bu düşünceden hareketle bu konuda çok sayıda ve çok önemli kararlar vermiştir. Yasama yetkisinin devredilmez¬liği ilkesi ve kanun hükmünde kararnamemler konusu Anayasa Mahkemesini yoğun bir biçimde meşgul etmektedir. Dr. Cengiz Ankan doktora tezi olarak hazırladığı bu çalışmada yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesini ülkemiz açısından incelemiştir. Yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesini bütün yönleriyle inceleyen Dr. Arıkan, Anayasa Mahkemesi kararlarını ayrıntılı bir biçimde ele almış ve ayrıca ya¬bancı ülkelerdeki gelişmeleri de zaman zaman incelemiştir. Dr. Cengiz Arıkan\′ın bu çalışması ülkemizde bu konuda yazılmış ilk monografi niteli¬ğindedir ve önemli bir eksikliği doldurmaktadır. Bu nedenlerle kendisini kutluyorum ve bu eseri bu konuyla ilgilenen herkese tavsiye ediyorum. Prof. Dr. Mehmet TURHAN İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM DEVLETİN HUKUKİ FONKSİYONLARI I. KUVVETLER AYRILIĞI KURAMI VE DEVLETİN HUKUKİ FONKSİYONLARININ TASNİFİ 19 A- KUVVETLER AYRILIĞI KURAMI 19 B- DEVLETİN HUKUKİ FONKSİYONLARININ AYRIMI 24 1- Fonksiyonların Maddi Kritere Göre Ayrımı 24 2- Fonksiyonların Şekli ve Organik Kritere Göre Ayrımı 26 3- Türk Anayasalarında Yasama ve Yürütme Fonksiyonlarının Ayrılığı ve Düzenleniş Biçimi 27 II. YASAMA FONKSİYONU 32 A- YASAMA FONKSİYONUNUN NİTELİĞİ 32 1- Yasama Yetkisinin Genelliği 34 2- Yasama Yetkisinin İlkelliği(Asliliği) 36 B- YASAMA İŞLEMLERİ 38 1- Kanun 38 2- Özel Nitelikli Kanunlar 40 3- Parlamento Kararları 47 III- YÜRÜTME FONKSİYONU VE YÜRÜTME İŞLEMLERİ 53 A- YÜRÜTME FONKSİYONUNUN NİTELİĞİ 53 B- YÜRÜTME İŞLEMLERİ 55 1- Kanun Hükmünde Kararnameler 55 2- Sıkıyönetim ve Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnameleri 62 3- Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 66 4- Tüzükler 67 5- Yönetmelikler 69 İKİNCİ BÖLÜM YASAMA YETKİSİNİN DEVREDİLMEZLİĞİ İLKESİ I. İLKENİN TARİHİ KÖKENİ / 71 A- SİYASİ TEMSİL VE VEKÃLET TEORİSİ 71 B- ALT VEKÃLET YASAĞI 75 II- İLKENİN ANAYASALARIMIZCA DÜZENLENİŞ BİÇİMİ VE UYGULAMASI 19 A- YÜRÜTME ORGANINA KANUN GÜCÜNDE İŞLEM YAPMA YETKİSİNİN TANINMADIĞI DÖNEM 80 B- YÜRÜTME ORGANINA KANUN GÜCÜNDE İŞLEM YAPMA YETKİSİNİN TANINDIĞI DÖNEM 94 III- YASAMA YETKİSİNİN DEVREDİLMEZLİĞİ İLKESİNİ AŞINDIRAN FAKTÖRLER 99 A- PARLAMENTER DEMOKRASİLERDE YÜRÜTME ORGANININ GÜÇLENDİRİLMESİ 99 1- Yürütme Organını Güçlendiren Faktörler 100 a) Olağanüstü Haller ve Bunların Kalıcı Ektileri 101 b) Sosyal Hakların Anayasalara Girmesi ve Devletin Ekonomik Alana Müdahalesinin Artması 103 c) Parti Disiplini 105 2- Yürütmenin Güçlenmesi Karşısında Yasamanın Gerilemesi 106 a) Yasama Faaliyeti Bakımından 106 b) Denetim Faaliyeti Bakımından 107 c) Günümüz Parlamentolarının İşlevsel Görünümü 110 B- ULUSLARARASI VE ULUSALÜSTÜ KURUMLARA ÜYELİK 111 1- Ulusalüstü Örgütlere Üyelik Bakımından Egemenlik ve Yasama Yetkisinin Devri 111 2- AB Süreci Bakımından Anayasamız 116 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINA GÖRE YASAMA YETKİSİNİN DEVREDİLMEZLİĞİ İLKESİ I- YASAMA ORGANININ KANUNLA YÜRÜTME VE İDARE MAKAMLARINA BIRAKTIĞI KONULAR. A- GENEL OLARAK 1 19 B- ANAYASA MAHKEMESİNİN GÖRÜŞÜ 124 1- Vergi ve Benzen Mali Yükümlülükler 126 2- Suç ve Cezalar 134 3- İdarenin Kuruluşu ve Kamu Görevleri 144 C- DEĞERLENDİRME 148 II- BAKANLAR KURULUNA KHK ÇIKARMA YETKİSİ VEREN KANUNLAR \′. 149 A- YETKİ KANUNLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ 149 1. \"Biraz Daha Genişletilmiş Düzenleme Yetkisi\" Görüşü 149 2. \"Yetki Devri\" Değil, \"Yetki Verme\" Görüşü 150 3. \"Yasama Yetkisinin Devri\" Görüşü 151 4. Anayasa Mahkemesinin İçtihadı 151 B- YETKİ KANUNLARININ UNSURLARI 154 1- Amaç Unsuru 156 2- Kapsam Unsuru 158 3- İlkeler Unsuru 160 4- Süre Unsuru 162 C- ANAYASA MAHKEMESİNİN, \"İVEDİLİK\", \"ZORUNLULUK\" VE \"ÖNEMLİLİK\" ŞARTLARI HAKKINDAKİ İÇTİHADI 165 1- Anayasa Mahkemesinin İçtihadına Dayanak Olarak Kullandığı Argümanlar 168 a) Yetki Kanunlarının ve KHK\′lerin, TBMM\′de Öncelik ve İvedilikle Görüşüleceği Kuralı 169 b) Yasama Yetkisinin Aslîliği Argümanı 169 c) Yasama Yetkisinin Devredilmezliği Argümanı 169 d) Demokratik Yapılanma Argümanı 170 e) Yasama ve Yürütme Organları Arasında Denge 170 f) Tarihsel Argüman 171 2- Anayasa Mahkemesi İçtihadının Değerlendirilmesi 171 SONUÇ 177 KAYNAKÇA 185
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı