TTK ve CMR'ye Göre Karayoluyla Eşya Taşımacılığında Taşıma ve Teslim Engelleri
TTK ve CMR'ye Göre Karayoluyla Eşya Taşımacılığında Taşıma ve Teslim Engelleri
Muhammetnazar İLYASOV
KİTAP HAKKINDA
Karayolu taşımacılığı bugünün koşullarında ülke sınırlarını aşarak birden fazla ülke sınırları içerisinde gerçekleştirilmektedir. Bu durum da karayolu taşımacılığının belirli bir düzen içerisinde yürütülmesini gerekli kılmaktadır.
Karayoluyla milletlerarası eşya taşımacılığının şartlarını düzenleyen "Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı Hakkında Konvansiyon (CMR)", eşyanın karayoluyla milletlerarası arenada taşınması esnasında sözleşme taraflarının yükümlülüklerinin tespitinde uygulanmaktadır. Ancak, CMR Konvansiyonunda taşıma sözleşmesi ile ilgili her konunun düzenlememesi, Konvansiyonda yer almayan hususların milli hukuk çerçevesinde ele alınmasını gerekmektedir. Karayolu taşımacılığı Türk hukukunda KTK, TTK hükümleri kapsamında düzenlenmiştir. Ayrıca Türkiye, 1995 senesinde CMR Konvansiyonunu onaylamış ve bu tarihten itibaren CMR, Anayasa md. 90 gereğince, bir kanun hükmü olarak Türk hukukunda uygulama alanı bulmuştur.
Türkiye, CMR Konvansiyonunu sadece onaylamakla kalmamış, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun Dördüncü Kitabında Taşıma İşleri kısmında yer alan eşya taşımacılığına ilişkin hükümler, CMR Konvansiyonu hükümleri ile uyumlu olarak düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler ışığında kaleme alınan eser, karayoluyla eşya taşımacılığı esnasında karşılaşılması muhtemel taşıma ve teslim engellerinde, sözleşme taraf ve ilgili kişilerinin yerine getirmesi gerekli olan yükümlülükler ile olayın çözümünde başvurabilecekleri yöntemleri inceleme konusu edinmektedir.
Konu Başlıkları
Taşıma Sözleşmesi
Karayolu Taşımacılığı
Sorumluluk Kavramı
CMR'ye Göre Taşıma ve Teslim Engelleri
TTK'ya Göre Taşıma ve Teslim Engelleri
Teslimde Ödeme Kaydı
Eksik Teslim
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 13
GİRİŞ 15
Birinci Bölüm
TAŞIMA FAALİYETİ VE KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
1.1. GENEL OLARAK TAŞIMA FAALİYETİ 17
1.2. TAŞIMA SÖZLEŞMESİ 18
1.2.1. Taşıma Sözleşmesinin Unsurları 19
1.2.1.1. Taahhüt Unsuru 19
1.2.1.2. Ücret Unsuru 21
1.2.2. Taşıma Sözleşmesinin Konusu 25
1.2.3. Taşıma Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 26
1.2.4. Taşıma Sözleşmesinin Tarafları ve İlgili Kişiler 29
1.2.4.1. Gönderen 29
1.2.4.2. Taşıyıcı 31
1.2.4.3. Gönderilen 33
1.2.4.4. Yükleten 35
1.2.4.5. Taşıma İşleri Organizatörleri 36
1.3. KARAYOLU TAŞIMACILIĞI 38
1.3.1. Türk Hukukunda Karayolu Taşımacılığı 40
1.3.1.1. Karayolu Taşıma Kanunu Kapsamında Karayolu Taşımacılığı 42
1.3.1.2. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Taşıma İşleri 43
1.3.2. Karayoluyla Milletlerarası Taşımaya İlişkin CMR Konvansiyonu 44
1.3.2.1. CMR Konvansiyonunun Uygulama Alanı 47
1.3.2.2. CMR Konvansiyonunun Uygulanma Şartları 49
1.3.2.2.1. Taşıma Faaliyeti Ücret Karşılığında Bir Sözleşme Çerçevesinde Gerçekleştirilmelidir 50
1.3.2.2.2. Taşımanın Konusu Eşya Olmalıdır 51
1.3.2.2.3. Taşıma Belirli Tür Araçlarla Karayolunda Gerçekleştirilmelidir 52
1.3.2.2.4. Eşyanın Taşıyıcıya Teslim Edildiği Yer ile Gönderilene Teslim Edileceği Yerden En Az Biri CMR’ye Taraf İki Ayrı Devlet Sınırları İçinde Bulunmalıdır 54
1.4. TAŞIMA SÖZLEŞMELERİNDE TESLİM ŞEKİLLERİNİN ÖNEMİ VE TAŞIMA SÖZLEŞMELERİYLE İLİŞKİSİ 56
1.4.1. Genel Olarak 56
1.4.2. Genel Olarak Teslim Şekilleri 57
1.4.3. Teslim Şekillerinin Taşıma Sözleşmeleriyle İlişkisi 62
1.5. 1980 MİLLETLERARASI TAŞINIR MAL SATIMLARINA İLİŞKİN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİ (CISG) 64
İkinci Bölüm
TAŞIMA VE TESLİM ENGELLERİ
2.1. TAŞIMA VE TESLİM ENGELLERİNDE TAŞIYICININ SORUMLULUĞU 67
2.1.1. Sorumluluk Kavramı 67
2.1.2. Taşıyıcının Sorumluluğu ve Hukuki Niteliği 72
2.1.2.1. CMR’ye Göre Taşıyıcının Sorumluluğu 74
2.1.2.2. TTK’ya Göre Taşıyıcının Sorumluluğu 80
2.2. TAŞIMA VE TESLİM ENGELLERİ 84
2.2.1. Teslim Kavramı 84
2.2.1.1. Teslim Alma 88
2.2.1.2. Teslim Etme 92
2.2.2. Genel Olarak Taşıma ve Teslim Engelleri 96
2.2.2.1. İmkânsızlık 97
2.2.2.2. Mücbir Sebep 101
2.2.2.3. Beklenmeyen Hal 107
2.2.2.4. Aşırı İfa Güçlüğü 110
2.2.2.5. Temerrüt 113
2.2.2.6. Kötü İfa 115
Üçüncü Bölüm
TTK VE CMR’YE GÖRE TAŞIMA – TESLİM ENGELLERİ VE SONUÇLARI
3.1. CMR’YE GÖRE TAŞIMA VE TESLİM ENGELLERİ 117
3.1.1. CMR’ye Göre Taşıma Engelleri 117
3.1.1.1. Taşıyıcının Yükümlülükleri 122
3.1.1.1.1. Taşıyıcının Talimat Talebi 123
3.1.1.1.2. Taşıyıcının Talimat Alamaması 131
3.1.2. CMR’ye Göre Teslim Engelleri 134
3.1.2.1. Taşıyıcının Yükümlülükleri 138
3.1.2.1.1. Taşıyıcının Talimat Talebi 140
3.1.2.1.2. Taşıyıcının Talimat Alamaması 144
3.2. TTK’YA GÖRE TAŞIMA – TESLİM ENGELLERİ VE TAŞIYICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 144
3.3. TAŞIMA VE TESLİM ENGELLERİ KARŞISINDA TAŞIYICININ BAŞVURABİLECEĞİ TEDBİRLER 148
3.3.1. Taşıyıcının Malları Boşaltması 148
3.3.2. Taşıyıcının Malları Satması 152
3.4. TALİMATLARA İLİŞKİN MASRAFLAR 154
3.5. TESLİMDE ÖDEME KAYDI 157
3.6. EKSİK TESLİM 166
3.6.1. Eksik Teslimde Taşıyıcının CMR’ye Göre Sorumluluğu 168
3.6.2. Eksik Teslimde Taşıyıcının TTK’ya Göre Sorumluluğu 179
Sonuç 189
Kaynakça 195
Kavramlar Dizini 211