Transfer Fiyatlandırması Ve Vergilendirme
Transfer Fiyatlandırması Ve Vergilendirme
Leyla ATEŞ
Sayfa Sayısı
:
240
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9786055593643
ÖNSÖZ Transfer fiyatlandırması, işletmelerin bağlı işletmelerle yaptıkları mal ve hizmet transferinin fiyatlandırılmasını ifade etmektedir. Bağlı işletmeler arasında hâsılat ile giderlerin ve dolayısıyla vergiye tâbi ticari kazancın bölüşümünde belirleyici niteliği, transfer fiyatlandırmasımn vergilendirme açısından ele alınmasını gerekli kılmaktadır. Çünkü trans¬fer fiyatlarını manipüle ederek vergi kaçırma yoluna giden mükellefler, devletlerin vergi gelirlerinde büyük kayıplara yol açabilmektedir. Bu kayıpların önüne geçmek üzere Eski Kurumlar Vergisi Kanunumuzla getirilen ilişkili kişiler arasındaki işlemlerin emsale uygun olması esası, Yeni Kurumlar Vergisi Kanunumuzda ve değişik Gelir Vergisi Kanunu¬muzda daha ayrıntılı olarak ve belgelendirme yükümlülüğü ve peşin fi¬yatlandırması anlaşması müesseseleri ile birlikte yerini almıştır. Bu ça¬lışma, söz konusu ayrıntılı düzenlemelerin sistemli bir hukuki inceleme¬sini yapmayı amaçlamaktadır. Bu konuda çalışma yapma fikrimi açıkladığımda, Hocam Prof.Dr.Billur Yaltı transfer fiyatlandırmasıyla ilgili Amerikan vergi yar¬gısı içtihatlarının incelenmesi gerektiği vurgulayarak bana yol göstermiş¬tir. Çalışmayı bu yönde şekillendirmek üzere 2008 yılında Amerika Bir¬leşik Devletleri′ndeki Wisconsin University Law Faculty Global Legal Studies Center′da misafir öğretim üyesi olarak başladığım araştırma, araya 2008′den 2010′a kadar süren vergi politikalarıyla ilgili uluslararası bir araştırma projesi ve aynı üniversiteden alınan burs desteğiyle 2009-2010 akademik yılında tamamlanan bir LL.M. derecesinin girmesi ile yavaşlamıştır. Ancak, transfer fiyatlandırması ve vergilendirme ilişkisine daha farklı bir açıdan bakmamı sağlayan sürecin sonunda, tekrar konuya ağırlık verilmiş ve çalışmamız tamamlanmıştır. Çalışmanın ortaya çıkmasında öncelikle bana yol gösteren Prof. Dr. Billur Yaltı′ya, bahsettiğim uluslararası projede birlikte çalıştığım ve LL.M.′de danışmanlığımı üstlenen Hocam Assoc. Prof. Allison Christians′a, misafir öğretim üyesi olarak beni ağırlayan Global Legal Studies Center Director Prof. Heinz Klııng ve Associate Director Sumudu Atapattu′ya içten teşekkürlerimi sunuyorum. Akademik kariyerimin başından beri benden desteğini hiç esirge¬meyen eşim Özkan Ateş′e ve canım kızım İdil Ateş′e ne kadar teşekkür etsem azdır. Son olarak, bu çalışmanın basımını üstelenen Turhan Kitabevi′nin sahibi ve tüm çalışanlarına ayrı ayrı teşekkür ederim. Yrd.Doç.Dr.Leyla Ateş Ekim 2011, Tekirdağ İÇİNDERKİLER ÖNSÖZ KISALTMALAR 1. GİRİŞ I.Kavramlar 1 1. Transfer fiyatlandırması 1 a. Tanım 1 b. Terim 6 2. Emsale uygunluk ilkesi 7 a. Tanım 7 b. Terim 8 II. Konunun sınırlandırılması ve plan 9 BİRİNCİ BOLUM TARİHÇE VE ÇEŞİTLİ HUKUK SİSTEMLERİNE TOPLU BAKIŞ 2. TARİHÇE 13 I. Ulusal tarihi süreçler: Amerika Birleşik Devletleri mevzuatının domino etkisi 13 II. Uluslararası tarihi süreçler 17 1. OECD 18 2. Birleşmiş Milletler 20 3. Avrupa Birliği 21 III. Türkiye′de tarihi süreç 22 3. ÇEŞİTLİ HUKUK SİSTEMLERİNE TOPLU BAKIŞ 24 I. Anglo Amerikan Hukuku 24 1. Amerika Birleşik Devletleri 24 2. İngiltere 26 II. Kıta Avrupası Hukuku 27 1. Almanya 27 2. Fransa 28 İKİNCİ BÖLÜM TRANSFER FİYATLANDIRMASININ KÖTÜYE KULLANIMININ ÖNLENMESİ 4. GENEL SUİSTİMALİ ÖNLEYİCİ DÜZENLEME: ÖZÜN BİÇİME ÖNCELİĞİİLKESİ 33 5. ÖZEL SUİSTİMALİ ÖNLEYİCİ DÜZENLEME: TRANSFER FİY ATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI 34 I. Hukuki koşullar 38 1. Objektif koşul 38 a. Özneye ilişkin: İlişkili kişi 38 aa. Doğrudan (vasıtasız) ilişki: Ortaklık ilişkisi 43 bb. Dolaylı (vasıtalı) ilişkiler: Ortaklık dışındaki ilişkiler 44 aaa. Ortak yakınlarıyla ilişkiler 45 bbb. Kurum yakınlarıyla ilişkiler 47 cc. Vergi cennetlerinin statüsü 51 b. Nesneye ilişkin 52 aa. Sebep: Emsale aykırı işlem 52 aaa. Emsale uygun fiyat 52 bbb. Yöntem hiyerarşisi 55 ccc. Karşılaştırılabilirlik 57 ddd. Emsal fiyat aralığı 61 bb. Konu: Hazine zararı 63 2. Sübjektif Koşul 65 II. Hukuki sonuç: Düzeltme 67 1. Düzeltmede ön işlemler 67 a. İnceleme 67 b. Bilgi toplama ve belgelendirme yükümlülüğü 71 aa. Amacı 71 bb. Kapsamı 79 aaa. Yıllık transfer fiyatlandırması raporu 79 bbb. Transfer fiyatlandırması formu 82 2. Düzeltmenin konusu 83 a. Birincil düzeltme 83 b. Ek düzeltmeler 83 aa. Karşı düzeltme 84 bb. İkincil düzeltme 85 3. Katma değer vergisinin düzeltme karşısındaki durumu 89 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TRANSFER FİYATLANDIRMASI YÖNTEM UYGULAMALARI 6. MADDİ MALLARIN TRANSFERİ 93 I. Karşılaştırılabılir fiyat yöntemi 95 1. Genel olarak 95 2. Karşılaştırılabilir fiyat yöntemini uygulayan örnek olay ve davalar 96 a. Örnek olaylar 96 b. Yargı kararları 102 aa. Türk Yargı Kararları 102 bb. Amerikan Yargı Kararları 104 aaa. Eli Lilly Davası 104 bbb. Baush & Lomb Davası 105 ccc. Paccar Davası 106 ddd. National Semiconductor Davası 106 eee. Compaq Computer Davası 107 3. Dolaylı delil 108 II. Yeniden satış yöntemi 109 1. Genel olarak 109 2. Yeniden satış yönteminin uygulandığı örnek olay ve davalar 110 a. Örnek olaylar 110 b. Yargı kararları 113 aa. Türk Yargı Kararı 113 bb. Amerikan Yargı Kararları 114 aaa. E.I.Dupont de Nemours Davası 114 bbb. Sundstrand Davası 115 ccc. Perkin-Elmer Davası 116 III. Maliyet artı yöntemi 117 1. Genel olarak 117 2. Maliyet artı yöntemini uygulayan örnek olay ve davalar 118 a. Örnek olaylar 118 b. Yargı kararları 121 aa. Türk Yargı Kararı 121 bb. Amerikan Yargı Kararı: Edvvard K. Edwards Davası 122 IV. Kâr bölüşüm yöntemi 122 1. Genel olarak 122 2. Kâr bölüşüm yöntemini uygulayan örnek olaylar ve dava 123 a. Örnek olaylar 123 b. Amerikan Yargı Kararı: Eli Lilly Davası 129 V. İşleme dayalı net kâr marjı yöntemi 131 1. Genel olarak 131 2. İşleme dayalı net kâr marjı yöntemini uygulayan örnek olay 133 7. GAYRİMADDİ MALLARIN TRANSFERİ 135 I. Gayrimaddi malların tanımı 136 1. Tanım 136 2. Terim sorunu 140 II. Ticari ve pazarlama amaçlı gayrimaddi mallar 142 III. Gayrimaddi malların sahipliği 142 IV. Gayrimaddi malların transferi ve emsale uygun bedel in tespiti 144 V. Emsale uygun bedelin tespitinde kullanılabilecek yöntemlere ilişkin örnek olay ve davalar 146 1. Örnek olay 146 2. Amerikan Yargı Kararlan 146 aa. Ciba-Geigy Davası 147 bb Baush & Lomb Davası 148 cc. Sunstrand Davası 150 dd. DHL Davası 151 8. GRUPİÇİ HİZMETLER 154 I. Hizmetin tanımı 154 II. Maliyet katkı anlaşmaları 154 III. Emsale uygun bedelin tespitinde kullanılabilecek yöntemlere ilişkin örnek olay ve davalar 156 1. Örnek olaylar 156 2. Yargı kararlan 158 a. Türk Yargı Kararları 158 b. Amerikan Yargı Kararı: U.S. Steel Corp. Davası 160 9. ÖDÜNÇ VE KİRALAMALAR 161 I. Ödünçler 161 II. Maddi malların kiralanması 166 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM PEŞİN FİYATLANDIRMA ANLAŞMALARI VE CEZAİ YAPTIRIMLAR 10. PEŞİN FİY ATLANDIRMA ANLAŞMALARI 171 I. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının amacı, kapsamı ve türleri 171 II. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının hukuki niteliği 174 III. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının yapılması 175 1. Yetkili makama başvuru 175 a. Yetkili makam 175 b. Yazılı başvuru 176 c. Başvurunun içeriği 176 d. Başvuru ücreti 178 2. Başvurunun sonuçlandırılması 179 IV. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının uygulanması 180 1. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının hukuki etkisi 180 2. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının denetimi ve yıllık rapor.. 182 3. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının yenilenmesi 182 4. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının revize edilmesi (değiştirilmesi) 183 5. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının iptali 184 6. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının açıklanması 185 11. CEZAİ YAPTIRIMLAR 186 I. Belgelendirmeyle ilgili suç ve cezalar 186 1. Usulsüzlük suçu ve cezası 189 2. Özel usulsüzlük suçu ve cezası 190 3. Düzeltmeyle ilgili suç ve ceza: Kaçakçılık 190 BEŞİNCİ BÖLÜM TRANSFER FİYATLANDIRMASI VE ULUSLARARASI HUKUKU 12. ULUSLARARASI VERGİ ANLAŞMALARI 193 I. VA, 9: Bağımlı teşebbüsler 193 1. VA, 9 (1) 197 a. Birincil düzeltme ve emsale uygunluk ilkesi 197 b. Hükmün kapsamı 198 aa. Akit devlet teşebbüsü kavramı 198 bb. Bağımlı teşebbüsler kavramı 198 cc. Ticari ve mali ilişkilerde oluşan koşullar kavramı 199 2. VA, 9 (2) 200 a. Karşı düzeltme 200 b. Karşılıklı anlaşma usulüne atıf 200 3. İkincil düzeltme 201 II. VA, 25: Karşılıklı anlaşma usulü 202 13. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU 205 I. Pozitif bütünleşme: Doğrudan vergilerde uyumlulaştırma hükmünün yokluğu 207 1. Tahkim Sözleşmesi ve Protokolü 210 2. Birleşik Transfer Fiyatlandirması Forumu Çalışmaları 211 a. Tahkim Sözleşmesinin Etkin Uygulanması Davranış Kuralı .212 b. Transfer Fiyatlandırması Dokümantasyonu Davranış Kuralı. 213 II. Negatif bütünleşme: Yeni Topluluk Vergi Düzeni 213 1. Lankhorst-Hohorst Kararı 214 2. Thin Cap Kararı ^ 215 14. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 217 EKLER 219 I- GENEL BİLGİLER 221 II- İLİŞKİLİ KİŞİLER HAKKINDAKİ BİLGİLER 221 III- İLİŞKİLİ KİŞİLER ARASINDAKİ İŞLEMİN AYRINTILARINA İLİŞKİN BİLGİLER 221 IV- TRANSFER FİYATLANDIRMASI ANALİZLERİNE İLİŞKİN BİLGİLER 221 I- GENEL BİLGİLER 228 II- TRANSFER FİYATLANDIRMASI ANALİZİNE İLİŞKİN BİLGİLER 228 III-SONUÇ 229 KAYNAKÇA 229