Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Ticari İşletme Rehni

Ticari İşletme Rehni



Sayfa Sayısı
:  
108
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2001
ISBN NO
:  
9755371257

280,00 TL











§ 1- GİRİŞ Ticarî faaliyetin kesintisiz sürdürülebilmesi tacirin zaman zaman kredi kullanmasını gerektirir. İstisnaî nitelikteki açık krediler bir yana bırakılırsa, krediler ancak kredi verenlerce kabul edilebilecek sağlam teminatlar karşılığında verilmektedir. Dolayısıyla kredi verilebilmesi, ancak yeterli aynî veya şahsî teminat karşılığında mümkündür. Bu teminatlar genellikle gayrimenkullerin, ticarî senetlerin, tahvil ve hisse senetlerinin, alacağın veya emtianın rehni şeklinde aynî teminat veya kefalet, teminat mektubu, kontrgaranti şeklinde şahsî teminat olarak belirmektedir. Gayrimenkuller üzerinde rehin hakkı tapu siciline tescil ile doğmasına karşılık, menkul mallar üzerindeki rehin hakkı MK. md. 853 hükmü gereği, kural olarak o menkul mal üzerindeki doğrudan doğruya zilyedliğin rehin alana geçirilmesi ile kurulur. Menkul malların rehni için söz konusu olan bu kural, gerek kredi alan gerekse kredi veren yönünden uygun olmadığından, bu durum uygulamada büyük sorunlarla karşılaşılmasına neden olmuştur. Çünkü bazı hallerde, kredi talebinde bulunan kişilerin, özellikle de küçük sanayici ve tacirin, teminat teşkil edebilecek önemli mal varlığına sahip olmalarına karşılık, yukarıda belirtilen teminatlardan hiç birisini veremediklerinden kredi sağlayamadıkları görülmüştür. Örneğin, milyarlarca liralık otobüslere, kamyonlara sahip bir nakliye şirketinin veya kiraladığı bir binayı milyarlar harcıyarak tefriş edip işleten bir otel sahibinin bu mal varlığını teminat olarak göstermesi mümkün olamamıştır. Bu sonuç, yukarıda sözünü ettiğimiz MK. md. 853 hükmü nedeniyle ortaya çıkmıştır. Bu hüküm dolayısıyla, kredi almak isteyen bu tür kişilerin menkul mallarını -örneğin, otobüslerini, otel eşyalarını- kredi verene teslim etmeleri gerekecektir ki, bunun olanaksız olduğu açıktır. Zira bu takdirde, faaliyetlerine devam etme imkânı ortadan kalkacak ve dolayısıyla almış oldukları krediyi geri ödemeleri mümkün olamıyacaktır. Bu sakınca gayrimenkullerin menkul niteliğindeki teferruatları yönünden söz konusu değildir. Bilindiği üzere MK. md. 777/1 hükmü gereği gayrimenkul rehni, kural olarak gayrimenkulun teferruatını da kapsamaktadır1. Örneğin bir fabrikanın rehnedilmesi halinde rehnin kapsamına o fabrikada bulunan mütemmin cüz ve teferruat niteliğinde olan her şey dahil olacaktır. Ancak MK. md. 777/1 hükmünden (1) Kural olarak diyoruz, çünkü Kanunun bu hükmü emredici nitelikte değildir. Bkz., Reisoğlu, Seza: Ticarî İşletme Rehni ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, Ankara 1977, 5; Oğuzman, Kemal - Seliçi, Özer: Eşya Hukuku, 6. bs., İstanbul 1992, 818. 2 TİCARİ İŞLETME REHNİ yararlanmak her zaman için söz konusu olamıyabilir. Örneğin, işletmeye ait motorlu taşıtlar gibi, işletme içinde gayrimenkulun teferruatı niteliğinde olmayan başka bazı menkuller de bulunabilir. Ayrıca işletmenin faaliyette bulunduğu gayrimenkul işletme sahibinin kendisine ait değilse, gayrimenkul rehni almak genelde mümkün olamıyacağından, bu durumda MK. md. 777/1 hükmünden yararlanmak da söz konusu olamayacaktır. Bu tür menkuller üzerinde de teslime gerek olmaksızın rehin hakkının kurulabilmesini temin etmek, kredi veren için olduğu kadar kredi alan için de önem arzetmektedir. Çünkü böylece ticarî işletmenin faaliyetinin kesintisiz sürdürülebilmesi sağlanabilecek ve verilen kredi geri dönebilecektir. Bu imkânı sağlayabilmek için özel düzenlemelere ihtiyaç duyulmuştur. İşte 1971 yılında kabul edilmiş olan 1477 sayılı Ticarî İşletme Rehni Kanunu (TİRK.)2 bu ihtiyacı gidermeye yöneliktir. Bu Kanunla, çeşitli unsurlardan oluşan işletmelerde, işletmeye dahil menkul malların ayrıca teslimine gerek kalmaksızın bir bütün olarak rehnedilebilmesine imkân sağlanmıştır. Ayrıca TİRK. md. 21 gereği, ticarî işletme rehninin ticaret veya esnaf ve sanatkâr siciline tescili ye sicil memurluğunca yapılacak diğer işlemleri göstermek üzere, Ticarî İşletme Rehni Sicili Hakkında Tüzük (TİRHT.) ve ilgili Yönetmelik de hazırlanmış ve 1972 yılında yürürlüğe girmiştir3. Dolayısıyla,ticarî işletme rehni daha çok ipotek yoluyla yeterli teminatın sağlanamadığı veya teslim imkânsızlığı nedeniyle, Medeni Kanun hükümlerine göre menkul rehni alınamadığı hallerde yahut ticaret unvanının, sınaî hakların rehninin önem kazandığı durumlarda söz konusu olmaktadır. TİRK. md. 1 hükmü gereği, "Ticaret veya Esnaf ve Sanatkâr sicilinde kayıtlı bir ticarî işletme üzerinde rehin hakkı bu Kanunda yazılı hükümler çerçevesinde tesis edilir"4. Ayrıca, TİRK.′nun ek maddesi uyarınca bu Kanunda geçen "ticarî işletme" tabirinin, ticarî veya sınaî işletme ile esnaf veya sanatkârın (2) 28.7.1971 T. ve 13909 S. Resmî Gazetede yayınlanmış olan TİRK. için bkz., Ekler, 85-89. (3) 21.8.1972 T. ve 14283 S. Resmî Gazetede yayınlanmış olan TİRHT. için bkz., Ekler 91-94; 4.11.1972 T. ve 14326 S. Resmî Gazetede yayınlanmış olan Yönetmelik için bkz. Ekler 95-99. (4) Kanun yürürlüğe girdiği sırada "Esnaf ve Sanat Sicili" deyimi kullanılmış, ancak bu ibare 3153 sayılı Kanunun 39. maddesiyle "Esnaf ve Sanatkâr Sicili" olarak değiştirilmiştir. TİCARÎ İŞLETME REHNİ 3 işletmesindeki mesleğini icraya yarayan şeyler olduğu hükme bağlanmaktadır5. Dolayısıyla konuya girmeden önce, "ticarî işletme" ve "esnaf işletmesi" kavramları üzerinde kısaca durmak yararlı olacaktır. Ayrıca Yargıtay in 15. Hukuk Dairesinin 1995 Yılında vermiş olduğu bir Karar6 nedeniyle, "rehin hakkı" kavramı üzerinde de kısaca durmak yerinde olacaktır. Bankacılık Uygulamasında TİCARÎ İŞLETME REHNİ KISALTMALAR K YARARLANILAN KAYNAKLAR XI § 1 GİRİŞ 1 § 2 TİCARÎ İŞLETME VE ESNAF İŞLETMESİ KAVRAMI 3 I. Gelir Sağlamayı Hedef Tutma 3 II. Devamlılık 4 III. Bağımsızlık 4 IV. Esnaf Faaliyeti Sınırını Aşma 4 § 3 REHİN HAKKI KAVRAMI 5 I. Rehin Hakkının Doğumu Açısından Rehin Hakkı ile Alacak Arasındaki İlişkinin Hukukî Niteliği 6 II. Rehin Hakkının Sona Erişi Açısından Rehin Hakkı ile Alacak Arasındaki İlişki 7 § 4 TİCARÎ İŞLETME REHNİNDE GÖZÖNÜNDE TUTULAN ESASLAR 8 § 5 TİCARÎ İŞLETME REHNİNİN KONUSU 9 §6 TİCARÎ İŞLETME REHNİNİN TARAFLARI 10 I. Rehin Veren (Rehin Borçlusu) 10 A- Gerçek Kişiler 11 1. Karının Kocasının Lehine Ticarî İşletmesini Rehin Vermesi 12 2. Velayet ve Vesayet Altındaki Bir Kimseye Ait Ticarî İşletmenin Rehin Verilmesi 14 3. Vekil ile Temsil 14 a) Vekâletnamede bulunması gereken hususlar 15 b) Vekilin kendi borcu için rehin tesis etmesi 16 c) Vekilin üçüncü kişinin borcu için rehin tesis etmesi 16 B- Tüzel Kişiler 16 1. Anasözleşme 17 a) Şirketin kendi borcu için rehin vermesi 17 b) Şirketin üçüncü kişilerin borcu için rehin vermesi 18 2. Yetkili Organ Kararı 18 3. Yetki Belgesi 19 4. İmza Sirküleri 19 II. Rehin Alan (Rehin Alacaklısı) 19 A- Tüzel Kişiliği Haiz ve Sermaye Şirketi Olarak Kurulmuş Kredi Müesseseleri 20 1. Anonim Şirket Şeklinde Kurulmuş Bankalar 20 2. Özel Finans Kurumları 20 3. Finansman Şirketleri 21 B- Kredili Satış Yapan Gerçek ve Tüzel Kişiliği Haiz Müesseseler 23 C- Kooperatifler 24 § 7 TİCARÎ İŞLETME REHNİNİN KAPSAMI 26 I. Ticaret Unvanı ve İşletme Adı 28 II. Menkul İşletme Tesisatı 29 A- Menkul İşletme Tesisatının Tümünün Listeye Yazılması 30 B- Menkul İşletme Tesisatının Rehnin Tescili Anında Mevcut ve İşletmenin Faaliyetine Tahsis Edilmiş Olması 33 C- Menkul İşletme Tesisatının Mülkiyeti 35 m. Sınaî Haklar 36 § 8 TİCARÎ İŞLETME REHNİNİN KURULUŞU 36 I. Esasa İlişkin Şartlar 36 A- Rehinle Temin Edilecek Bir Alacağın Var Olması 36 B- Rehnedilen İşletmenin, Bir Ticarî veya Esnaf ve Sanatkâr İşletmesi Olması 36 C- Rehin Verenin Ticarî İşletmenin Maliki Olması 37 D- Rehin Verenin Fiil Ehliyetine Sahip Olması 37 II. Şekle İlişkin Şartlar 37 A- Rehin Sözleşmesi ve Şekli 37 B- Rehin Sözleşmesinin Tescili 38 C- Tescilin Diğer Sicillere Bildirilmesi ve Hukukî Sonuçları 41 1. Tapu Kütüğünün Beyanlar Hanesine Kayıt 42 2. Trafik Siciline Kayıt 43 3. Sanayi ve Ticaret Bakanlığında Tutulan Sicile Kayıt 43 VI 4. Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesinde Tutulan Sicile Kayıt 43 5. Rehnin İcra Dairesine Bildirilmesi 44 III. Ticarî İşletme Üzerinde Birden Fazla Ticarî İşletme Rehni Tesisi 44 §9 TİCARÎ İŞLETME REHNİNİN HÜKÜMLERİ 45 I. Ticarî İşletme Rehninde Tarafların Hak ve Borçlan 45 A- Rehin Verenin (Rehin Borçlusunun) Hak ve Borçları 45 B- Rehin Alanın (Rehin Alacaklısının) Hak ve Borçları 47 II. Ticarî İşletme Rehni Hakkında Gayrimenkul Rehni Hükümlerinin Uygulanması 48 A- Genel Olarak 48 B- Medeni Kanunun Gayrimenkul Rehni ile İlgili Maddelerinin Uygulama Halleri 49 1. Birden Fazla Ticarî İşletme Üzerinde Rehin Tesisi 49 2. Ticarî İşletmenin Menkul İşletme Tesisatının Hem Ticarî İşletme Rehni Hem de İpoteğe Konu Olması 51 3. Ticarî İşletme Rehninin Tescili ile Zamanaşamının Durması 52 4. Ticarî İşletme Rehninin Temin Ettiği Alacak 52 5. Ticarî İşletme Sahibinin İşletmesini Rehinden Kurtarma İmkânı 55 6. Ticarî İşletmenin Temlikinin Borca Etkisi 56 §10 TİCARÎ İŞLETME REHNİNİN SONA ERMESİ 58 I. Alacağın Son Bulması 58 II. Ticarî İşletmenin Kaydının Terkini 59 § 11 TİCARÎ İŞLETME REHNİNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ 61 § 12 TİCARÎ İŞLETME REHNİ NEDENİYLE ÇIKACAK İHTİLAFLARDA YETKİLİ MAHKEME 64 ÖRNEKLER 65 Örnek 1 Ticarî İşletme Sahibinin Kendi Borcu İçin İşletmesini Rehnetmesindeki Rehin Sözleşmesi 67 Örnek 2 Ticarî İşletme Sahibinin Üçüncü Kişinin Borcu İçin İşletmesini Rehnetmesindeki Rehin Sözleşmesi 69 Örnek 3A Borçlunun Bizzat Kendi Borcu İçin Kendi Ticarî İşletmesini Rehnetmesi Durumunda Vekile Vereceği Vekâletname 71 Örnek 3B Vekilin, Kendi Borcunu Teminen Vekalet Verenin Ticarî İşletmesi Üzerinde Rehin Tesis Etmesi Durumunda Verilecek Vekâletname 72 Örnek 3C Vekilin, Üçüncü Kişinin Borcunu Teminen Vekâlet Verenin Ticarî İşletmesi Üzerinde Rehin Tesis Etmesi Durumunda Verilecek Vekâletname 73 Örnek 4 Borçlu Şirketin Kendi Borcu İçin Ticarî İşletmesini Rehin Vermesi Halinde Alınacak Yönetim Kurulu veya Ortaklar Kurulu Karan 74 Örnek 5 Şirketin Üçüncü Kişilerin Borcu İçin Ticarî İşletmesini Rehin Vermesi Halinde Alınacak Yönetim Kurulu veya Ortaklar Kurulu Karan 75 Örnek 6 Ticaret Sicili Memurluğundan Alınacak Belge 76 Örnek 7 Karının Kocası Lehine Vereceği Ticarî İşletme Rehninin Onaylanması İçin Sulh Hukuk Hakimliğine Verilecek Dilekçe Örneği 77 Örnek 8 Rehin Verilen Ticarî İşletmenin Menkul İşletme Tesisatının Finansal Kiralama Sözleşmesine Konu Olmadığına İlişkin Olarak Ticarî İşletme Sahibinden Alınacak Taahhütname 78 Örnek 9 Yed-i Emin Sözleşmesi 79 Örnek 10 Rehinli Ticarî İşletmenin Üçüncü Kişiye Devri Halinde Eski Malike ve Ticaret Sicil Memurluğuna Yapılacak Yazılı Bildirimler 80 Örnek 11 Ticaret/Esnaf ve Sanatkâr Sicili Memurluğuna Ticarî İşletme Rehni İçin Verilmesi Gereken Beyanname 81 EKLER 83 Ticarî İşletme Rehni Kanunu 85 Ticarî İşletme Rehni Sicili Hakkında Tüzük 91 Ticarî İşletme Rehni Sicili Tüzüğünün Uygulanması Hakkında Yönetmelik 95 Ticarî İşletme Rehni Kanunu Projesi 101 T.C. Başbakanlık Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tasarruf İşlemleri Dairesi Başkanlığı Genelgesi 105