Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Ticaret Ortaklıklarında Rekabet Yasağı
Ticaret Ortaklıklarında Rekabet Yasağı
Fatih AYDOĞAN - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
154
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2005
312,00
TL GİRİŞ İnsanlık tarihi boyunca kişiler ve kurumlar arasında her zaman var olan rekabet, daima gelişmeyi sağlamış ve yeniliklerin sebebi olmuştur. Rekabe¬tin, rekabet etmenin insanlık tarihi içerisindeki ve özellikle ekonomideki önemli yeri tartışmasızdır. Serbest piyasa ekonomisi ve tam rekabet serbesti¬sinin ekonomik hayata hakim olduğu günümüzde, "rekabet" kelimesi ve bu kelimenin esas alındığı "rekabet hukuku", "haksız rekabet", "rekabet yasağı sözleşmesi" ve "kanunî rekabet yasağı" kurumlan günlük hayatımızda oldu¬ğu gibi hukuk sahasında, pozitif hukukumuzda da oldukça önemli bir yere sa¬hip olmuştur. Rekabet hukuku mevzuatı, Ticaret Kanunu′nun haksız rekabe¬te ilişkin hükümleri ve kanunî rekabet yasağı düzenlemeleri ile rekabet yasa¬ğının sözleşme ile kararlaştırılması konusundaki yaygın uygulama bu durumu açıkça ortaya koymaktadır. Deneyimli ve iş bilen çalışanlara, uzman ve beceri sahibi yöneticilere ve¬ya yönetici ortaklara büyük önem verilen çağımızda, bu tür kimselerin bir gün kendi ortaklıklarıyla rekabet etme riskleri ilgilileri daima rahatsız etmiş¬tir. İşletmeye ait bütün bilgilere sahip, becerikli ortak veya yöneticilerin or¬taklıkla rekabet etmeleri konusu uygulamada çok büyük öneme sahiptir ve büyük uyuşmazlıkların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Bunun gibi profesyonel olarak ortaklıklarda yöneticilik yapan kimselerin birden fazla ortaklıkta yönetici olmalan halinde onların hangi ortaklığa karşı sadakat yükümü altında olacaklan ve bunlann menfaatlerini nasıl dengeleye¬cekleri sorunu karşımıza çıkar. Burada iş yapma özgürlüğü ve ortaklıklann profesyonel yöneticilere olan ihtiyaçlan ile birden fazla ortaklıkta yönetici ol¬maktan kaynaklanan menfaat çatışmalanna ilişkin sakmcalann dengelenme¬si gerekmektedir. Aynca toplum ve kişilerin de serbest rekabetin desteklen¬mesinde menfaati bulunmaktadır; toplum, yeni işlerin yaratılmasını ve giri¬şimlerin yapılmasını istemektedir. Elbette çalışma, iş yapma ve rekabet etme özgürlüğü Anayasa tarafından kişilere tanınmış temel haklardandır. Ancak her hakta olduğu gibi bu hakların da kötüye kullanılması mümkündür ve kanunlarımız bu gibi davranışları en¬gellemek amacıyla çeşitli düzenlemeler getirmiştir, işte rekabet yasağı konu¬sunda getirilen tüm hükümler rekabet özgürlüğünün başkalarının haklarına zarar verecek şekilde kullanılmasını önlemeye yönelik tedbirlerdir. Bu düzen¬lemelerle ulaşılmak istenen amaç, ortaklıkların kendi ortak veya yöneticileri¬nin bir takım fiilleriyle zarara uğratılmasının önlenmesidir. Kitabın konusu olan rekabet yasağı, gerek Borçlar Kanunu′nda gerek Ti¬caret Kanunu′nda farklı ortaklık türleri için altı ayn yerde düzenlenmiş, ayn-ca yine BK′da tacir yardımcılannın ve aynlan işçinin tâbi olduğu rekabet ya¬sağı, TK′da acentanın rekabet yasağı da farklı maddelerde hükme bağlanmış¬tır. Kitabın ilk bölümünde öncelikle, rekabet yasağı genel olarak; kavram ve kurum itibariyle ele alınmış, haksız rekabet ve rekabet hukuku ile karşılaştı-nlarak benzerlik ve farklılıklan ortaya konulmuş; yasağın düzenlenme sebep¬leri ve yasağı düzenleyen hükümlerin özellikleri saptanmıştır. Bundan sonra karşılaştırma yapmaya imkan vermesi ve olması gereken hukuka ulaşmakta yardımcı olması bakımından yabancı hukuklarda rekabet yasağı düzenleme¬lerine değinilmiştir. Bu bölüm, Türk hukukunda yer alan rekabet yasağı dü¬zenlemeleri genel olarak ele alınmak suretiyle tamamlanmıştır. Kitabın ikinci bölümünde kişi ortaklıkları olarak sınıflandırdığımız kol-lektif ve adi komandit ortaklıklarda rekabet yasağı; yasağa tâbi olan kişiler, yasağın uygulanma hal ve şartları, sınırlan, yasağa uymamanın yaptınmlan ve zamanaşımı konuları bakımından incelenmiştir. Üçüncü bölümde, ikinci bölümde olduğu gibi bu sefer sermaye ortaklık¬ları olarak nitelendirdiğimiz, anonim, limited ve paylı komandit ortaklıklar bakımından yasak, tekrarlara yol açmayacak şekilde ayn ayrı incelendikten sonra, sonuç bölümünde vardığımız sonuç ve öneriler de sıralanarak çalışma¬mız tamamlanmıştır. ÖNSÖZ Bu çalışma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Bö¬lümü Yüksek Lisans Programı çerçevesinde yüksek lisans tezi olarak hazırlanmış¬tır. "Ticaret Şirketlerinde Rekabet Yasağı" isimli tezimiz, 15.07.2004 tarihinde, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen (Başkan), Prof. Dr. Ömer Teoman, Prof. Dr. Güzin Üçışık, Doç. Dr. Mehmet Helvacı ve Doç. Dr. Arslan Kaya′dm oluşan jüri önün¬de savunularak, oybirliği ile alınan kararla başarılı bulunarak kabul edilmiştir. Tezlerin savunulduğu gibi yayınlanması prensibine bağlı kalınarak, savunul¬duktan sonra tespit edilen tashih hatalarının düzeltilmesi dışında hiçbir değişik¬lik yapılmamış ve tez savunulduğu gibi yayınlanmıştır. Şüphesiz, yetişmemde olduğu gibi tahsil hayatımda ve özellikle hukuk öğren¬cisi olmamda en büyük katkı rahmetli babam Gazi Aydoğan ile sevgili annem Hüsniye Aydoğan′a aittir. Bu eseri engin sevgi ve güvenini daima yanımda hisset¬tiğim, hukuk fakültesine girmeye hak kazanmama en çok sevinen insan olan rah¬metli babama ve üzerimdeki hakkını ödemek imkanına sahip olmadığım sevgili an¬neme ithaf ediyorum. Ayrıca beni maddî ve manevî her türlü konuda daima destek¬leyen Ağabeyim Fahri Aydoğan′a bu vesileyle teşekkürü borç bilirim. İyi derecede yabancı dil bilmeyi, Ticaret Kürsüsü′nde asistan olarak akade¬mik hayata adım atmayı kendisine borçlu olduğum, tez danışmanlığımı da yürüt¬me lütfunda bulunan, asistanı olmaktan büyük bir onur ve gurur duyduğum Hocam Prof. Dr. Hüseyin Ülgen′e minnet ve şükran duygularımı arz ediyorum. Fakültemize dönüşü ile kendisini tanımak ve asistanı olmak onuruna erişti¬ğim, engin hoşgörüsü ile daima rahat bir çalışma ortamı oluşturan, tezimi büyük bir özveri ile okuyan ve değerli eleştirileri ile tezime dolayısıyla bu kitaba büyük katkı sağlayan Hocam Prof. Dr. Ömer Teoman′a da şükranlarımı sunuyorum. Ayrıca, bana daima maddi-manevi her türlü konuda yardımcı olan, bilgilerinden ve deneyimlerinden yararlanma imkanı sunan Ticaret Hukuku Anabilim Dalı′nın de¬ğerli mensupları, Hocalarım Döç. Dr. Mehmet Helvacı, Doç. Dr. Abuzer Kendi-gelen, Doç. Dr. Arslan Kaya ve Doç. Dr. Füsun Nomer Ertan ile bana zevkli ve rahat bir çalışma ortamı sunan, tezimle ilgili kaynak bulma dahil her türlü konuda yardımda bulunan araştırma görevlisi arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunuyorum. Tezimi hazırladığım dönemde kendisiyle nişanlı olduğum, hayatının en gii zel dönemlerinden olan bu dönemi bana ve tezime katlanmakla geçiren, sabrı hoşgörüsü ve özverisi ile tezimin dolayısıyla bu kitabın hazırlanması ve yayın lanmasında en çok katkıda bulunanlardan biri olan eşim Merve Aydoğan′ı bura da sevgiyle anıyor ve kendisine teşekkür ediyorum. Son olarak kitabın basımı işini üstlenen Vedat Kitapçılık sahibi sayın Veda Carbaş′a ve kitabın dizgisini gerçekleştiren sayın Sami Abbas′a içten teşekkür lerimi sunuyorum. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V İÇİNDEKİLER VII KISALTMALAR LİSTESİ XIII YARARLANILAN KAYNAKLAR XV GİRİŞ 1 Birinci Bölüm GENEL OLARAK REKABET YASAĞI A. KAVRAM OLARAK REKABET 3 B. KURUM OLARAK REKABET YASAĞI 3 C. REKABET YASAĞI İLE HAKSIZ REKABET VE REKABET HUKUKUNUN KARŞILAŞTIRILMASI 4 1. Rekabet Yasağı - Haksız Rekabet Karşılaştırması 4 2. Rekabet Yasağı - Rekabet Hukuku Karşılaştırması 6 D. REKABET YASAĞININ DÜZENLENME SEBEPLERİ 7 1. Genel Açıklama 7 2. Sadakat Yükümünün İhlali 8 3. Affectio Societatis Unsuru 10 4. Çalışmayı Ortaklığa Tahsis Borcunun İhlâli 11 5. Menfaatler Çatışması 13 6. Ortaklığa Ait Her Türlü Bilgiye Sahip Olma 13 7. Ortaklık imkanlarının Kötüye Kullanılabilecek Olması 14 E. REKABET YASAĞINI DÜZENLEYEN HÜKÜMLERİN ÖZELLİKLERİ 15 VII 1. Rekabet Yasağını Düzenleyen Hükümlerin Emredici Olmaması 2. Rekabet Yasağını Düzenleyen Hükümlerin Dar Yorumlanması Gereği... 3. Rekabet Yasağının Yasadan Kaynaklanması , F. YABANCI HUKUKLARDA REKABET YASAĞI 1. Avrupa Birliği Hukukunda 2. isviçre Hukukunda 3. Alman Hukukunda 4. İngiliz Hukukunda 5. Amerikan Hukukunda G. TÜRK HUKUKUNDA REKABET YASAĞI 1. Genel Açıklama 2. Borçlar Kanunu′nda Rekabet Yasağı a. Adi Ortaklıklarda b. Tacir Yardımcılarının Rekabet Yasağı c. Müstahdemin (işçinin) Rekabet Yasağı 3. Ticaret Kanunu′nda Rekabet Yasağı a. Ticaret Ortaklıklarında b. Acentanın Rekabet Yasağı 4. Sözleşmesel Rekabet Yasağı İkinci Bölüm KİŞİ ORTAKLIKLARINDA REKABET YASAĞI A. GENEL AÇIKLAMA 37 B. KİŞİ ORTAKLIKLARI 38 C. KOLLEKTİF ORTAKLIKLARDA REKABET YASAĞI 38 1. Yasağa Tâbi Olanlar 38 2. Rekabet Yasağı Düzenlemesinin Uygulanma Hal ve Şartları 39 VIII a. Ortaklığın Yaptığı Ticarî İş Türünden Bir iş Yapma Hali ve Şartlan .... 40 (1). Yapılan işin Ortaklık Tarafından Fiilen Yapılmakta Olması 42 (2). Yapılan işin Ticarî Nitelikte Olması 44 (3). Yapılan işin Ortak Tarafından Kendi veya Başkası Hesabına Yapılmış Olması 44 (4). Rekabet Yasağına Aykın Bir iş Yapma Hazırlığı içinde Olan Ortağın Durumu 45 b. Bazı Ortaklıklara Sorumluluğu Sınırsız Ortak Olma 47 c. Ortaklıkla Rekabete Onay Verilmemiş Olması 48 (1). Onaya Yetkili Olanlar 49 (2). Onayda Şekil 50 3. Rekabet Yasağının Sınırları 52 a. Yer Bakımından 52 b. Zaman Bakımından 52 4. Yasağa Uymamanın Yaptınmlan 53 a. Yaptınm Çeşitleri 53 (1). Tazminat Talebi 54 (2). İşlemi Ortaklık Adına Yapılmış Sayma 56 (3). Menfaatin Ortaklığa Bırakılması 58 (4). Ortaklığın Feshi veya Ortağın ihracı 59 (5). ihtiyatî Tedbirler 60 b. Yaptırımların Uygulanmasında Usul 60 (1). Yetki 60 (2). Yaptınmlann Seçiminde Yöntem 63 5. Zamanaşımı 63 D. ADI KOMANDİT ORTAKLIKLARDA REKABET YASAĞI 65 1. Yasağa Tâbi Olanlar 65 a. Komandite Ortak Bakımından Değerlendirme 65 b. Komanditer Ortak Bakımından Değerlendirme 66 (1). Bu Konuda ileri Sürülen Görüşler 6′ (2). Görüşümüz 61 2. Rekabet Yasağının Uygulanma Hal ve Şartlan 68 a. Bir işletme Açılması 68 b. Bir Kişi ile Ortak Olma veya Bir Ortaklığa Dahil Olma 69 3. Rekabet Yasağına Uymamanın Yaptınmı a. Komanditer Ortağın Denetleme Hakkı (1). Olağan Denetleme Hakkı (2). Olağanüstü Denetleme Hakkı b. Denetleme Hakkının Kaybı 4. Rekabet Yasağının Sınırlan a. Yer Bakımından b. Zaman Bakımından 5. Komanditer Ortağın Ortaklıkla Rekabet Etmesine Mukavele ile Onay Verilebilir mi? 6. Zamanaşımı 7. Komanditer Ortağın Rekabet Yasağına ilişkin Hükmün Eleştirisi Üçüncü Bölüm SERMAYE ORTAKLIKLARINDA REKABET YASAĞI SERMAYE ORTAKLIKLARI ANONtM ORTAKLIKLARDA REKABET YASAĞI .... 1. TK. m. 335′ten Kaynaklanan Sorumluluğun Özellikleri . 2. Yasağa Tabi Olanlar a. Yönetim Kurulu Üyeleri b. Murahhas Müdürler c. icra Organı Müdürler 75 76 76 77 77 79 81 d. Denetçiler 83 e. Bir Başka Tüzel Kişiyi Temsilen Yönetim Kurulu Üyesi Olanlar 84 f. Pay Sahipleri 85 3. Rekabet Yasağı Düzenlemesinin Uygulanma Hal ve Şartlan 92 a. Ortaklığın Yaptığı Ticari iş Türünden Bir iş Yapma Hali ve Şartlan .... 93 (1). Yapılan işin Ortaklık Tarafından Fiilen Yapılmakta Olması 93 (2). Yapılan İşin Ticarî Nitelikte Olması 94 (3). Yapılan işin Üye Tarafından Kendi veya Başkası Hesabına Yapılmış Olması Şartı 95 (4). Rekabet Yasağına Aykm Bir tş Yapma Hazırlığı içinde Bulunma .... 96 b. Bazı Ortaklıklara Sorumluluğu Sınırsız Ortak Olma 97 c. Diğer Bir Ortaklığın Kurucusu Olmak 98 d. Aynı Tür işlerle Meşgul Diğer Bir Ortaklığın Yöneticisi Olmak 100 e. Ortaklıkla Rekabete Onay Verilmemiş Olması 104 (1). Onayın Genel Kurul Karan ile Verilmesi 105 (2). Onayın Anasözleşme ile Verilmesi 106 (3). Onayda Yetki 109 (4). Onayda Şekil 110 (5). Onaydan Rücu 112 (6). Onayın Sonuçlan 114 (7). iznin Süresi 115 4. Rekabet Yasağının Sınırlan 116 a. Yer Bakımından 116 b. Zaman Bakımından 116 5. Yasağa Uymamanın Yaptırımlan 119 a.Yaptınm Çeşitleri 119 (1). Tazminat Talebi 120 (2). işlemi Ortaklık Adına Yapılmış Sayma 121 (3). Menfaatin Ortaklığa Bırakılması 122 XI b. Yaptırımların Uygulanmasında Usul (1). Yetki (2). Yaptırımların Seçiminde Yöntem (3). Ortaklann ve Alacaklılann TK 335 Gereği Dava Açma Hakkı Var mıdır? 6. Zamanaşımı C. LİMİTED ORTAKLIKLARDA REKABET YASAĞI 1. Yasağa Tâbi Olanlar a. Müdür Ortaklar b. Müdür Olmayan Ortaklar c. Ortak Olmayan Müdürler , 2. Rekabet Yasağının Uygulanma Hal ve Şartlan a. Ortaklığın Uğraştığı Ticaret Dalında Bir iş Yapma b. Bazı Ortaklıklara Sorumluluğu Sınırsız Ortak Olma c. Ortaklıkla Rekabete Onay Verilmemiş Olması 3. Rekabet Yasağının Sınırlan a. Yer Bakımından b. Zaman Bakımından 4. Yasağa Uymamanın Yaptınmlan a. Tazminat Talebi b. Ortağın Müdürlükten Azledilmesi veya Yetkisinin Sınırlandırılması c. Ortağın Ortaklıktan ihracı d. Ortaklıktan Çıkma ve Ortaklığın Feshini Talep 5. Zamanaşımı D. PAYLI KOMANDİT ORTAKLIKLARDA REKABET YASAĞI E. KOOPERATİF ORTAKLIKLARDA REKABET YASAĞI SONUÇ
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı