Teorik ve Pratik Yönleriyle Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi
Teorik ve Pratik Yönleriyle Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi
M. Beşir ACABEY
• İÇİNDEKİLER •
ÖNSÖZ
KISALTMALAR LİSTESİ
• BİRİNCİ BÖLÜM •
MAL REJİMİ KAVRAMI- MAL REJİMİ KURALLARININ İŞLEVİ - MAL REJİMLERİNİN MEDENİ KANUNUMUZDA DÜZENLENİŞ TARZI- MAL REJİMLERİNE İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER - ESKİ YASAL REJİMİNİN UYGULAMA ALANI
I. MAL REJİMİ KAVRAMI
A) TERİM
B) TANIM
II. MAL REJİMİ KURALLARININ İŞLEVİ VE EVLİLİĞİN
GENEL HÜKÜMLERİYLE İLİŞKİSİ
A) MAL REJİMİ KURALLARININ İŞLEVİ
B) MAL REJİMİ KURALLARINDA DİKKATE ALINACAK ÇIKARLAR
1. Eşlerin Çıkarlarının Korunması
2. Evlilik Birliğinin Çıkarlarının Korunması
3. Mirasçıların Çıkarlarının Göz Önünde Bulundurulması
4. Üçüncü Kişilerin Çıkarları ve Ticari Hayattaki Hukuki İşlem Güvenliğinin Korunması
C) MAL REJİMİ HUKUKU KURALLARI İLE EVLİLİĞİN
GENEL HÜKÜMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
III. EŞLER ARASINDAKİ MAL REJİMİNİN UNSURLARI
A) EŞLERİN MALLARINA İLİŞKİN MÜLKİYET, YARARLANMA, YÖNETİM, MALLARDA TASARRUF VE BORÇLARDAN SORUMLULUK KONULARININ DÜZENLENMESİ
B) MALLARIN PAYLAŞIMI KONUSUNUN DÜZENLENMESİ
C) EŞLERİN MALLARI NEDENİYLE KENDİ ARALARINDAKİ VE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERLE OLAN İLİŞKİLERİNİN
DÜZENLENMESİ
IV. MAL REJİMLERİNİN MEDENİ KANUNUMUZDA
DÜZENLENİŞ TARZI
A) GENEL OLARAK
B) TABİ OLACAKLARI MAL REJİMİNİN EŞLERİN
İRADESİNE BIRAKILIP BIRAKILMAYACAĞI
C) EŞLER ARASI MAL REJİMİNİN EMREDİCİ
KURALLARLA DÜZENLENMESİ
D) EŞLERE TABİ OLACAKLARI MAL REJİMİNİN
TESPİTİNDE TAM BİR ÖZGÜRLÜK TANINMASI
1. Bu Çözüm Tarzının İhtiyaçlara Cevap Vermemesi
2. Eşlere Tam Bir Sözleşme Özgürlüğü Tanınmasının Sakıncaları
E) İSVİÇRE- TÜRK MEDENİ KANUNUN BENİMSEDİĞİ
ÇÖZÜM TARZI
1. Şekle İlişkin Sınırlama
2. Tipe İlişkin Sınırlama
V. SÖZLEŞMESEL REJİM -YASAL MAL REJİMİ-
OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ KAVRAMLARI
A) SÖZLEŞMESEL (SEÇİMLİK) REJİMLER
B) YASAL MAL REJİMİ
C) OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ
VI. YASAL MAL REJİMİNİN ÖNEMİ VE YASAL MAL REJİMİ YERİNE MAL REJİMİ TİPİNİ SEÇME ZORUNLULUĞU ALTERNATİF ÇÖZÜMÜ
A) YASAL MAL REJİMİNİN ÖNEMİ
B) MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİNİN SAYISAL AÇIDAN AZ OLMASININ BAŞLICA NEDENLERİ
1. Mal Rejimleri Konusunda Bilgisizlik
2. Evlilikten Öncesinde Parasal Konuların Öne Çıkarılmasının
Evliliği Zedeleyeceği Endişesi
3. Mal Rejimi Sözleşmesinin Gereksiz ve Külfet Olarak
Görülmesi
C) YASAL MAL REJİMİ YERİNE ZORUNLU SEÇİM
ALTERNATİF ÇÖZÜMÜ
1. Mal Rejimi Seçme Zorunluluğunun Biçimi
2. Mal Rejimini Seçme Zorunluluğunun Sakıncaları
VII. MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ
A) MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİNİN İÇERİĞİ
B) SÖZLEŞMEYLE KABUL EDİLEBİLECEK MAL REJİMİ
TİPLERİ
1. Eski Medeni Kanun Döneminde
2. Yeni Türk Medeni Kanunu Döneminde
C) MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI VE
EHLİYET DURUMU
D) MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ
VIII.MAL REJİMİNİN DEĞİŞMESİ VE ALACAKLILARIN KORUNMASI
A) MAL REJİMİNİ DEĞİŞTİRME OLANAĞI
B) ALACAKLILARIN KORUNMASI
IX. OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİNE GEÇİLMESİ
A) KENDİLİĞİNDEN OLAĞANÜSTÜ REJİME GEÇİŞ
B) HÂKİM HÜKMÜYLE OLAĞANÜSTÜ REJİME GEÇİŞ
1. Eşlerden Birinin İstemiyle
1.1. Genel Olarak
1.2. Kanunda Sayılan Haklı Sebep Durumları
1.3. Görevli ve Yetkili Mahkeme
1.4. Olağanüstü Rejimden Dönme
2. Eşlerden Birinin Alacaklılarının İstemiyle
2.1. Genel Olarak
2.2. Görevli ve Yetkili Mahkeme
2.3. Olağanüstü Rejimden Dönme
X. EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR VE BORÇLU EŞE SÜRE VERİLMESİ OLANAĞI
A) EŞLER ARASINDAKİ BORÇLARIN MUACELİYETİ VE ZAMANAŞIMI
B) BORÇLU EŞE SÜRE VERİLMESİ OLANAĞI 31
XI. MALLARA İLİŞKİN ENVANTER TUTULMASI
A) GENEL OLARAK ENVENTAR TUTULMASI OLANAĞI
B) ENVANTERİN ŞEKLİ VE EŞLERİN KATILIMI
C) ENVANTERİN İSPAT GÜCÜ
XII. ESKİ YASAL REJİMİN YENİ MEDENİ KANUN DÖNEMDE DE UYGULANMASI VE KATKI PAYI ALACAĞI
A) YENİ YASAL REJİMİN ESKİ EŞLER YÖNÜNDEN
YÜRÜLÜĞE GİRMESİ
1. Yeni Evliler Yönünden
2. Eski Evliler Yönünden
B) ESKİ KANUN DÖNEMİNDEKİ UYGULAMANIN DEVAM ETMESİ- KATKI PAYI ALACAĞI VE HUKUKİ DAYANAĞI
1. Mal Ayrılığı Rejiminin Karakteristik Özellikleri
2- Mal Paylaşımına Yer Vermeyen Mal Ayrılığı Rejiminin
Ortaya Çıkardığı Hakkaniyete Aykırı Sonuçları Bertaraf
Etmeye Yönelik Başvurulan Genel Kurallar
3. Alman Hukukunda Yüksek Mahkeme Kararlarıyla Geliştirilen Çözümler
3.1 Eşler Arası Gizli Ortaklık
3.2 Kendine Özgü Aile Hukuku Sözleşmesi
3.3 Yaşam Ortaklığına Dayanan Kazandırmalar
(Evlilik Birliğiyle Bağlantılı Kazandırmalar)
4. Yargıtay Uygulamasına Göre Katkı Payı Alacağının Hukuki Dayanağı ve Değerlendirmemiz
5. Katkı Payı ve Değer Artış Payı Arasındaki İlişki
• İKİNCİ BÖLÜM •
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ – MAL GRUPLARI- REJİM DEVAM EDERKEN EŞLERİN MALLARI ÜZERİNDE SAHİP OLDUKLARI HAK VE YETKİLERİ
I. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
II. MAL GRUPLARI
A) GENEL OLARAK
B) EDİNİLMİŞ MAL- KİŞİSEL MAL AYIRIMINDA
ESAS ALINAN BAZI KRİTERLER VE İLKELER
III. EDİNİLMİŞ MALLAR
A) EDİNİLMİŞ MAL KAVRAMI
B) KANUNDA SAYILMIŞ OLAN EDİNİLMİŞ MAL ÖRNEKLERİ
1. Kanunda Yapılan Sayımın Sınırlayıcı Olmaması
2. Çalışma karşılığı olan edinimler
3. Sosyal güvenlik kurumlarının ve personele yardım
sandıklarının yaptığı ödemeler
4. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminat
5. Kişisel malların gelirleri
6. Edinilmiş malların yerine geçen değerler
IV. KİŞİSEL MALLAR
A) KİŞİSEL MALLARIN SINIRLI OLARAK SAYILMIŞ OLMASI
B) KANUNA GÖRE KİŞİSEL MALLAR
1. Kişisel Kullanıma Yarayan Eşya
2. Mal Rejiminin Başlangıcında Sahip Olunan
Mal Varlığı Değerleri
3. Miras Yoluyla Edinilen Malvarlığı Değerleri
4. Karşılıksız Sağlararası Kazanma Yoluyla Elde Edilen
Malvarlığı Değerleri
5. Manevi Tazminat Alacağı
6. Kişisel Mallar Yerine Geçen Değerler
7. Toptan Ödeme Şeklinde Yapılan Sosyal Güvenlik Ödemeleri
veya Çalışma Gücünün Kaybı Tazminatının Mal Rejiminin
Sona Ermesinden Sonraki Döneme Ait Olan Kısmı
C) SÖZLEŞMEYLE KİŞİSEL MAL SAYILABİLECEK
MALVARLIĞI DEĞERLERİ
1. Bir Mesleğin veya İşletmenin Faaliyetinin Devam
Ettirilebilmesi İçin Gerekli Olan Mallar
2. Kişisel Malların Gelirleri
V. MALLARIN AİDİYETİ VE MAL GRUPLARINA İLİŞKİN KARİNELER
A) GENEL OLARAK
B) PAYLI MAL KARİNESİ
C) EDİNİLMİŞ MAL KARİNESİ
D) EDİNİLMİŞ MALLARA İLİŞKİN BORÇ KARİNESİ
VI. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE MÜLKİYET DURUMU- YÖNETİM-YARARLANMA- MALLARDA
TASARRUF - BORÇLARDAN SORUMLULUK
A) MÜLKİYET DURUMU
B) MALLARIN YÖNETİMİ VE MALLARDAN YARARLANMA
C) MALLARDA TASARRUF
D) BORÇLARDAN SORUMLULUK
VII. EŞLERİN PAYLI MÜLKİYETİ ALTINDA BULUNAN
MALLARA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
A) GENEL OLARAK
B) EŞLERİN PAYLI MÜLKİYETİ ALTINDAKİ MALLARDA TASARRUF
C) EŞLERİN PAYLI MÜLKİYETİ ALTINDAKİ MALLARIN TASFİYESİ
• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM •
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE BAZI TARTIŞMALI KONULAR
I. GENEL OLARAK
II. PİYANGO İKRAMİYESİ VE ŞANS OYUNLARINDAN
ELDE EDİLEN KAZANÇ
III. EŞLERİN SAHİP OLDUĞU ZİYNET EŞYASI VE
MÜCEVHERLER
IV. İPOTEK KARŞILIĞI KREDİ KULLANILARAK
EDİNİLEN MALLAR
V. EDİNİLMİŞ MAL GRUBUNA GİREN MALVARLIĞI DEĞERLERİNİ EŞİN ORTAĞI OLDUĞU ŞİRKETE DEVRETMESİ VE BEDELSİZ OLARAK VEYA RÜÇHAN HAKKINA DAYANARAK EDİNİLEN ORTAKLIK
PAYLARININ DURUMU
A) EDİNİLMİŞ MAL GRUBUNA GİREN MALVARLIĞI DEĞERLERİNİ EŞİN ORTAĞI OLDUĞU ŞİRKETE DEVRETMESİ
B) BEDELSİZ OLARAK VEYA RÜÇHAN HAKKINA
DAYANARAK EDİNİLEN PAYLARIN DURUMU
VI. EVLİLİK BİRLİĞİNE İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLER ÇERÇEVESİNDE EŞLERDEN BİRİNİN DİĞERİNE YAPTIĞI BAZI ÖDEMELER
VII BOŞANMA DURUMUNDA TASFİYE TALEBİNİN NİTELİĞİ VE TASFİYE TALEBİ İLE KATILMA ALACAĞININ TABİ
OLDUĞU ZAMANAŞIMI
VIII.SONUÇ
• DÖRDÜNCÜ BÖLÜM •
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN SONA ERMESİ VE
TASFİYESİ
I. MAL REJİMİNİN SONA ERDİĞİ DURUMLAR ve
SONA ERME ANI
A) ÖLÜMLE SONA ERME
B) MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİYLE BAŞKA BİR REJİMİN
KABUL EDİLMESİYLE SONA ERME
C) MAHKEME KARARI SONUCUNDA SONA ERME
1. Boşanma veya Evliliğin Butlanına Hükmedildiği Durumlarda
2. Olağanüstü Mal Rejimine Geçilmesine
Karar Verildiği Durumlarda
II. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN TASFİYESİ
A) EŞLERİN MALLARININ AYRILMASI
B) PAYLI MALLARIN ÖZGÜLENMESİ
C) DİĞER EŞİN MALVARLIĞINA YAPILAN DOĞRUDAN VE SOMUT KATKIDAN DOĞAN ALACAĞIN (DEĞER ARTIŞ
PAYI ALACAĞININ) TALEP EDİLEBİLME KOŞULLARI
VE HESAPLANMASI
1. Genel Olarak
2. Değer Artış Payı Alacağının Doğması ve
Talep Edilebilmesinin Koşulları
2.1 Diğer eşin malvarlığına doğrudan ve somut, parasal
değeri olan katkı yapılmış olması gerekir
2.2. Eşin katkısının, evlilik birliğinden kaynaklanan yükümlülük kapsamında kalan bir edim olmaması gerekir
2.3. Eşlerin, yapılan katkı (kazandırma) için bir karşı
edim kararlaştırmamış olması gerekir
2.4. Bir eşin, ötekinin malvarlığına yaptığı katkının,
“Bağışlama Kastı” ile yapılmamış olması gerekir
2.5. Değer Artış Payı Alacağının (ve Katkı Payı Alacağının)
talep edilebilmesi için, mal rejiminin sona ermiş ve
tasfiye aşamasına gelinmiş olması gerekir
2.6 Eşlerin bir anlaşmayla Değer Artış Payı Alacağından vazgeçmemiş olmaları gerekir
3. Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması
D) KATILMA ALACAĞININ HESAPLANMASI
1. Kişisel Mallar ile Edinilmiş Malların Ayrılması
2. Edinilmiş Malların Aktif Kısmında Yer Alan Malvarlığı
Değerleri
2. 1 Genel olarak
2.2 Mal Rejimi Sona Erdiğinde Mevcut Olan Malvarlığı
Değerleri
2.3 Eklenecek Değerler
2.4 Edinilmiş Mal Grubu Lehine Denkleştirme
2.5 Değer Artış Payı Alacağı (DAP.A)
3. Edinilmiş Malların Pasif Kısmının Hesaplanması
3.1 Edinilmiş Mallara İlişkin Olan Borçlar
3.2 Kişisel Mal Grubu Lehine Denkleştirme
3.3 Değer Artış Payı Borcu (DAP.B.)
4. Tasfiyede Malların Hangi Andaki Değerlerinin Esas Alınacağı
5. Tasfiyede Malların Hangi Değerlerinin Esas Alınacağı
5.1 Kural – Malların Sürüm Değeri