Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Televizyonda Özelleşme
Televizyonda Özelleşme
Cem PEKMAN
Sayfa Sayısı
:
131
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
1997
ISBN NO
:
975-486-587-6
15,00
TL
GÄ°RÄ°Åž
Avrupa′da televizyon yayıncılığı 80′li yıllarda büyük bir deÄŸiÅŸimden geçti. Avrupa ülkelerinde yayıncılığı yürüten kurumların güçlü tekelleri bu dönemde birbiri ardına sona erdi; tüm kıtada ortaya yeni yayıncılar çıktı; ekranlara çok sayıda yeni televizyon yayınları, yeni görüntü, renk ve sesler gelmeye baÅŸladı. Avrupa insanı bu döneme dek pek tanımadığı ′özel televiz-yon′un tüm hızı ve gösterisiyle yaÅŸamına girmesine tanık oldu. Avrupa televizyonunda özelleÅŸme hareketi, Avrupa ülkelerindeki köklü yayıncılık geleneÄŸini derinden etkiledi, bu ülkelerin yayıncılık anlayışlarını büyük ölçüde deÄŸiÅŸtirdi. Kâr gibi, rekabet gibi bu geleneÄŸin dışında tutulan kavramların yayıncılığa egemen olmaya baÅŸlamasına; ulusal sınırlar içinde geliÅŸmiÅŸ olan televizyonun uluslararası etkileÅŸimlere ve uluslararası ticarete açılmasına; televizyonun giderek ′hizmet′ten ′iÅŸ′e dönüşmesine neden oldu.
Bu sarsıntılar öncelikle televizyon ekranlarına yansımakta. Televizyondaki deÄŸiÅŸimin kitlelere etkisi orada baÅŸlıyor, bu nedenle televizyon eksenli tartışmaların büyük bölümü de ekrandan görünenler üzerinde yoÄŸunlaşıyor. Bu çalışmada biz daha çok, ekranın arkasında yaÅŸanan deÄŸiÅŸim sürecini, bu sürecin nedenlerini ve sonuçlarını anlamayı amaçlıyoruz. Kanımızca, televizyonla ilgili deÄŸerlendirmelerde, genellikle, televizyondaki deÄŸiÅŸimin müstakil, kendine has, ve doÄŸrudan doÄŸruya teknolojik geliÅŸmeye baÄŸlı bir süreç olduÄŸu düşüncesinden yola çıkılmakta ve bu yaklaşım oldukça dar kapsamlı kalmaktadır. Biz Avrupa televizyonundaki deÄŸiÅŸim sürecinin, Av-rupa′daki geniÅŸ boyutlu ekonomik-toplumsal-teknolojik dönüşümün bir uzantısı olduÄŸunu varsayarak, ′televizyonda özelleÅŸme′ olarak adlandırdığımız süreci bu dönüşüm hareketinin içinde deÄŸerlendirmeye çalışacağız. Bu amaç ve varsayım çerçevesinde, çalışmanın izleÄŸi, Avrupa televizyonunda eski düzenden yeni bir düzene geçiÅŸ aÅŸamalarını sergilemek üzere tasarlanmıştır. Çalışmanın birinci kısmında, Avrupa televizyonunun eski düzenini oluÅŸturan ′kamu hizmeti yayıncılığı′ modeli incelenmekte, ikinci kısımda televizyonda deÄŸiÅŸime neden olan geniÅŸ çaplı ekonomik, toplumsal ve teknolojik dönüşüm hareketleri özetlenip bunların televizyonla ilintileri anlaşılmaya çalışılmakta, üçüncü kısımda da bu dönüşüm neticesinde ortaya çıkan yeni televizyon düzeninin baÅŸlıca özellikleri, yönelimleri ve eski düzen ile yenisi arasındaki temel farklılıklar belirlenmektedir.
Çalışmamızda, ulusal ölçekli deÄŸerlendirmelerden çoÄŸunlukla kaçınarak, Avrupa′nın geneline iliÅŸkin bir model oluÅŸturmaya uÄŸraÅŸtık. Elbette bu
yaklaşım, her bir Avrupa ülkesinin kendi yapısını, ekonomik konumunu, sosyo-kültürel özelliklerini, kısaca Avrupa coğrafyası içindeki farklılıkları göz ardı edeceği için önemli bir sakınca içermektedir. Ancak, değişim sürecinin Avrupa çapında ortak niteliklerini belirleme amacımız doğrultusunda, genellemeler yapmayı daha uygun gördük. Aynı amaçla, çalışmada Türkiye ile ilgili özel bir bölüme yer vermedik; ülkemize dönük değerlendirmemizi sonuç kısmında sunduk.
Çalışmada ′Avrupa′yı Batı Avrupa ülkeleriyle sınırladık ve eski doÄŸu bloÄŸu ülkelerine araÅŸtırmada yer vermedik. Bugün DoÄŸu Avrupa ülkeleri, kapitalizme geçiÅŸ aÅŸamasında tüm kurumlarında olduÄŸu gibi televizyonda da bir dönüşümü, üstelik batıdakinden çok daha radikal bir ÅŸekilde yaşıyorlar. Fakat hem 1990′larda baÅŸlayan bu sürecin sonuçlarının henüz tam anlamıyla alınmaması hem de bu konudaki kaynakların kısıtlılığı nedeniyle DoÄŸu Avrupa ülkelerini konumuz dışında tutmayı tercih ettik. Bu nedenle metin boyunca kullanılan Avrupa ve ona iliÅŸkin tanımlarda sadece Batı Avrupa ülkeleri kastedilmektedir.
us*^-
İÇİNDEKİLER
GÄ°RÄ°Åž 1
I. KISIM: Avrupa Televizyonunda Eski Düzen: Kamu Hizmeti
Yayıncılığı 3
1. KAMU HÎZMETİ YAYINCILIĞI MODELİ 4
1.1. Televizyonun ve Televizyon Yayıncılığı Sistemlerinin
GeliÅŸimi 4
1.2. Kamu Hizmeti Yayıncılığı Modelinin Temelleri 8
1.2.1. Teknolojik-Ekonomik Temeller 8
1.2.2. Siyasal Temeller-Yayın Araçlarının Gücü 10
1.2.3. Sosyal-Kültürel Temeller 12
1.3. Kamu Hizmeti Yayıncılığı Modelinin Özellikleri 13
1.3.1. Yapısal ve Örgütsel Özellikler 14
1.3.2. Finansal Özellikler 15
1.3.3. Programlar 16
1.4. ′Eski Düzen′ 17
II. KISIM: Televizyonda Yeni Düzene Doğru: Değişimin Nedenleri 21
2. EKONOMİK VE TOPLUMSAL DÖNÜŞÜM SÜRECİNDE
TELEVÄ°ZYON 22
2.1. Dünya Ekonomisinde Yeni Düzen 22
2.2. Yeni Siyasal Yaklaşımlar 25
2.3. DeÄŸiÅŸen ′Kamuoyu′ 29
2.4. Talep: Daha Çok Televizyon 32
3. TEKNOLOJÄ°K GELÄ°ÅžME SÃœRECÄ°NDE TELEVÄ°ZYON 38
3.1. İletişim Devrimi ve Enformasyon Toplumu Kavramları 38
3.2. Enformasyon Ekonomisi 40
3.3. Televizyon Yayıncılığını Değiştiren Teknolojik Yenilikler 42
3.3.1. Yeni Karasal Yayın Frekanslarının Kullanıma
Açılması 42
3.3.2. Video 44
3.3.3. Kablolu Televizyon 46
3.3.4. Uydu Yoluyla Televizyon Yayıncılığı 49
3.4. Teknolojik Arz: Daha Çok Televizyon 52
III. KISIM: Avrupa Televizyonunda Yeni Düzen: Özelleşme 57
4. DEREGÃœLASYON 58
4.1. Deregülasyon Süreci 58
4.2. Televizyonun Deregülasyonu: Avrupa′dan Örnekler 61
4.2.1. Ä°ngiltere 62
4.2.2. Fransa 67
4.2.3. Ä°talya 71
4.2.4. Yunanistan 76
5. TÄ°CARÄ°LEÅžME, REKABET, ULUSLARARASILAÅžMA VE
TEKELLEÅžME 80
5.1. TicarileÅŸme ve Rekabet 80
5.2. Uluslararasılaşma ve Tekelleşme 88
5.3. Özelleşme Ortamında Kamu Televizyonlarının Konumu 96
6. AVRUPA BİRLİĞİ VE TELEVİZYON 100
6.1. AT′nin Sanayi ve Teknoloji Politikaları 100
6.2. ′Avrupa Tek Pazarı′ ve ′Sınırsız Televizyon′ 103
6.3. AT ′Görsel-Ä°ÅŸitsel Politikası′na Tepkiler 106
6.4. Avrupa Televizyonuna Uluslarüstü Düzen 109
6.5. AT Politikalarının Sonuçları 113
SONUÇ 119
KAYNAKÇA 125
Avrupa′da televizyon yayıncılığı 80′li yıllarda büyük bir deÄŸiÅŸimden geçti. Avrupa ülkelerinde yayıncılığı yürüten kurumların güçlü tekelleri bu dönemde birbiri ardına sona erdi; tüm kıtada ortaya yeni yayıncılar çıktı; ekranlara çok sayıda yeni televizyon yayınları, yeni görüntü, renk ve sesler gelmeye baÅŸladı. Avrupa insanı bu döneme dek pek tanımadığı ′özel televiz-yon′un tüm hızı ve gösterisiyle yaÅŸamına girmesine tanık oldu. Avrupa televizyonunda özelleÅŸme hareketi, Avrupa ülkelerindeki köklü yayıncılık geleneÄŸini derinden etkiledi, bu ülkelerin yayıncılık anlayışlarını büyük ölçüde deÄŸiÅŸtirdi. Kâr gibi, rekabet gibi bu geleneÄŸin dışında tutulan kavramların yayıncılığa egemen olmaya baÅŸlamasına; ulusal sınırlar içinde geliÅŸmiÅŸ olan televizyonun uluslararası etkileÅŸimlere ve uluslararası ticarete açılmasına; televizyonun giderek ′hizmet′ten ′iÅŸ′e dönüşmesine neden oldu.
Bu sarsıntılar öncelikle televizyon ekranlarına yansımakta. Televizyondaki deÄŸiÅŸimin kitlelere etkisi orada baÅŸlıyor, bu nedenle televizyon eksenli tartışmaların büyük bölümü de ekrandan görünenler üzerinde yoÄŸunlaşıyor. Bu çalışmada biz daha çok, ekranın arkasında yaÅŸanan deÄŸiÅŸim sürecini, bu sürecin nedenlerini ve sonuçlarını anlamayı amaçlıyoruz. Kanımızca, televizyonla ilgili deÄŸerlendirmelerde, genellikle, televizyondaki deÄŸiÅŸimin müstakil, kendine has, ve doÄŸrudan doÄŸruya teknolojik geliÅŸmeye baÄŸlı bir süreç olduÄŸu düşüncesinden yola çıkılmakta ve bu yaklaşım oldukça dar kapsamlı kalmaktadır. Biz Avrupa televizyonundaki deÄŸiÅŸim sürecinin, Av-rupa′daki geniÅŸ boyutlu ekonomik-toplumsal-teknolojik dönüşümün bir uzantısı olduÄŸunu varsayarak, ′televizyonda özelleÅŸme′ olarak adlandırdığımız süreci bu dönüşüm hareketinin içinde deÄŸerlendirmeye çalışacağız. Bu amaç ve varsayım çerçevesinde, çalışmanın izleÄŸi, Avrupa televizyonunda eski düzenden yeni bir düzene geçiÅŸ aÅŸamalarını sergilemek üzere tasarlanmıştır. Çalışmanın birinci kısmında, Avrupa televizyonunun eski düzenini oluÅŸturan ′kamu hizmeti yayıncılığı′ modeli incelenmekte, ikinci kısımda televizyonda deÄŸiÅŸime neden olan geniÅŸ çaplı ekonomik, toplumsal ve teknolojik dönüşüm hareketleri özetlenip bunların televizyonla ilintileri anlaşılmaya çalışılmakta, üçüncü kısımda da bu dönüşüm neticesinde ortaya çıkan yeni televizyon düzeninin baÅŸlıca özellikleri, yönelimleri ve eski düzen ile yenisi arasındaki temel farklılıklar belirlenmektedir.
Çalışmamızda, ulusal ölçekli deÄŸerlendirmelerden çoÄŸunlukla kaçınarak, Avrupa′nın geneline iliÅŸkin bir model oluÅŸturmaya uÄŸraÅŸtık. Elbette bu
yaklaşım, her bir Avrupa ülkesinin kendi yapısını, ekonomik konumunu, sosyo-kültürel özelliklerini, kısaca Avrupa coğrafyası içindeki farklılıkları göz ardı edeceği için önemli bir sakınca içermektedir. Ancak, değişim sürecinin Avrupa çapında ortak niteliklerini belirleme amacımız doğrultusunda, genellemeler yapmayı daha uygun gördük. Aynı amaçla, çalışmada Türkiye ile ilgili özel bir bölüme yer vermedik; ülkemize dönük değerlendirmemizi sonuç kısmında sunduk.
Çalışmada ′Avrupa′yı Batı Avrupa ülkeleriyle sınırladık ve eski doÄŸu bloÄŸu ülkelerine araÅŸtırmada yer vermedik. Bugün DoÄŸu Avrupa ülkeleri, kapitalizme geçiÅŸ aÅŸamasında tüm kurumlarında olduÄŸu gibi televizyonda da bir dönüşümü, üstelik batıdakinden çok daha radikal bir ÅŸekilde yaşıyorlar. Fakat hem 1990′larda baÅŸlayan bu sürecin sonuçlarının henüz tam anlamıyla alınmaması hem de bu konudaki kaynakların kısıtlılığı nedeniyle DoÄŸu Avrupa ülkelerini konumuz dışında tutmayı tercih ettik. Bu nedenle metin boyunca kullanılan Avrupa ve ona iliÅŸkin tanımlarda sadece Batı Avrupa ülkeleri kastedilmektedir.
us*^-
İÇİNDEKİLER
GÄ°RÄ°Åž 1
I. KISIM: Avrupa Televizyonunda Eski Düzen: Kamu Hizmeti
Yayıncılığı 3
1. KAMU HÎZMETİ YAYINCILIĞI MODELİ 4
1.1. Televizyonun ve Televizyon Yayıncılığı Sistemlerinin
GeliÅŸimi 4
1.2. Kamu Hizmeti Yayıncılığı Modelinin Temelleri 8
1.2.1. Teknolojik-Ekonomik Temeller 8
1.2.2. Siyasal Temeller-Yayın Araçlarının Gücü 10
1.2.3. Sosyal-Kültürel Temeller 12
1.3. Kamu Hizmeti Yayıncılığı Modelinin Özellikleri 13
1.3.1. Yapısal ve Örgütsel Özellikler 14
1.3.2. Finansal Özellikler 15
1.3.3. Programlar 16
1.4. ′Eski Düzen′ 17
II. KISIM: Televizyonda Yeni Düzene Doğru: Değişimin Nedenleri 21
2. EKONOMİK VE TOPLUMSAL DÖNÜŞÜM SÜRECİNDE
TELEVÄ°ZYON 22
2.1. Dünya Ekonomisinde Yeni Düzen 22
2.2. Yeni Siyasal Yaklaşımlar 25
2.3. DeÄŸiÅŸen ′Kamuoyu′ 29
2.4. Talep: Daha Çok Televizyon 32
3. TEKNOLOJÄ°K GELÄ°ÅžME SÃœRECÄ°NDE TELEVÄ°ZYON 38
3.1. İletişim Devrimi ve Enformasyon Toplumu Kavramları 38
3.2. Enformasyon Ekonomisi 40
3.3. Televizyon Yayıncılığını Değiştiren Teknolojik Yenilikler 42
3.3.1. Yeni Karasal Yayın Frekanslarının Kullanıma
Açılması 42
3.3.2. Video 44
3.3.3. Kablolu Televizyon 46
3.3.4. Uydu Yoluyla Televizyon Yayıncılığı 49
3.4. Teknolojik Arz: Daha Çok Televizyon 52
III. KISIM: Avrupa Televizyonunda Yeni Düzen: Özelleşme 57
4. DEREGÃœLASYON 58
4.1. Deregülasyon Süreci 58
4.2. Televizyonun Deregülasyonu: Avrupa′dan Örnekler 61
4.2.1. Ä°ngiltere 62
4.2.2. Fransa 67
4.2.3. Ä°talya 71
4.2.4. Yunanistan 76
5. TÄ°CARÄ°LEÅžME, REKABET, ULUSLARARASILAÅžMA VE
TEKELLEÅžME 80
5.1. TicarileÅŸme ve Rekabet 80
5.2. Uluslararasılaşma ve Tekelleşme 88
5.3. Özelleşme Ortamında Kamu Televizyonlarının Konumu 96
6. AVRUPA BİRLİĞİ VE TELEVİZYON 100
6.1. AT′nin Sanayi ve Teknoloji Politikaları 100
6.2. ′Avrupa Tek Pazarı′ ve ′Sınırsız Televizyon′ 103
6.3. AT ′Görsel-Ä°ÅŸitsel Politikası′na Tepkiler 106
6.4. Avrupa Televizyonuna Uluslarüstü Düzen 109
6.5. AT Politikalarının Sonuçları 113
SONUÇ 119
KAYNAKÇA 125
© Copyright 2020
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı