Suçu Bildirmeme Suçları ( TCK 278 - 279 -280 ) - ÜMİT KOCASAKAL
Suçu Bildirmeme Suçları ( TCK 278 - 279 -280 ) - ÜMİT KOCASAKAL
Ümit KOCASAKAL - Vedat Kitapçılık
ÖNSÖZ
Bilindiği üzere suç, kriminolojik açıdan toplumsal düzeni hukuk düzenindeki diğer ihlallere göre daha fazla bozan, güvenlik duygusunu sarsan, bireyleri endişeye sevkeden bir olgudur. Bu açıdan suçla mücadele tüm ülkelerde toplum bakımından önemsenmekte ve devletlerden talep edilmektedir. Bireyler, cezalandırma hakkını devlete devretmiş oldukları için; suçları ve cezalarını belirlemek, bu çerçevede suç ve suçlulukla mücadele etmek, suçu önlemek, işlendiğinde ise faillerini bulup cezalandırmak, bu şekilde toplumsal düzeni ve barışı sağlamak ve suç ile bozulduğunda da yeniden tesis etmek devletin görevidir. Bu açıdan kural olarak bireyin suçların önlenmesi ve suçlulukla mücadele bakımından bir görev veya yükümlülüğü bulunmamaktadır. Devlet bu görevini temelde kolluk ve adli teşkilatı aracılığı ile yerine getirir. Bununla birlikte bir çok hukuk sisteminde (ve bu arada hukukumuzda) devletlerin, suçla mücadele bakımından bireylere, ceza tehdidi altında bireylere bilgisi dahilindeki bazı suçları, belirli şartlara bağlı olarak yetkili makamlara bildirme yükümlülüğü getirdiği görülmektedir. Esasen bir hak olan suçu ihbar etmenin, bu şekilde ceza tehdidi altında bir yükümlülük haline getirilmesi, bir yandan felsefi, etik, zaman zaman anayasal sorunlara yol açmakta, diğer yandan bu yükümlülüğü düzenleyen normatif düzenlemeler yapısal özellikleri nedeniyle bir çok hukuki sorun yaratmakta, bir çok eleştiriyi de beraberinde getirmektedir.
Hukukumuzda da, özel yasalarda da suçun bildirilmesi ile ilgili olarak çeşitli hükümler yer almakla birlikte temel olarak bu yükümlülük; tüm fertler bakımından TCK. 278, kamu görevlileri bakımından TCK. 279 ve sağlık mesleği mensupları bakımından ise TCK. 280.maddede düzenlenmektedir.
Bu çalışmamızda, belirtilen maddelerin unsurları, yarattıkları hukuki sorunlar, birbirleriyle olan ilişkileri mukayeseli hukuktan da yararlanılarak ele alınmaktadır.
Her çalışma biraz eksik, her tamam biraz yarıdır.
Bu çalışma ile hepimizin koruyucusu, ekmek ve su gibi ihtiyacımız olan hukuka küçücük bir katkı yapabilmişsem ne mutlu bana...
Prof.Dr. Ümit KOCASAKAL
Ataşehir, Temmuz 2017
İÇİNDEKİLER
Teşekkür............................................................................................... V
Önsöz ................................................................................................. VII
Kısaltmalar...................................................................................... XIII
Giriş 1
BİRİNCİ BÖLÜM
SUÇU BİLDİRMEME SUÇU
(TCK 278)
I- GENEL OLARAK..................................................................... 7
II- 765 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNDA
SUÇU BİLDİRMEME.............................................................. 10
III- BENZER SUÇLARDAN FARKI............................................. 13
1- TCK 279 Ve 280. Maddelerde Düzenlenen Suçlardan Farkı. 13
2- TCK 284.Maddede Düzenlenen Suçtan Farkı....................... 19
3- TCK 98/1.Maddede Düzenlenen Suçtan Farkı...................... 20
IV- SUÇUN BAZI ÜLKELERDE DÜZENLENME BİÇİMİ........ 22
1- Almanya............................................................................... 22
2- Fransa................................................................................... 23
3- İtalya..................................................................................... 26
4- İspanya................................................................................. 28
5- Avusturya............................................................................. 28
V- KORUNAN HUKUKİ MENFAAT.......................................... 29
VI- FAİL VE MAĞDUR................................................................. 34
VII- MADDİ UNSUR....................................................................... 43
1- Genel Olarak Suçun Hukuki Yapısı...................................... 43
2- Suçun Konusu...................................................................... 50
a- Genel Olarak Bildirim Yükümlülüğünün Kapsamı................ 50
b- İşlenmekte Olan Suç............................................................. 58
c- Neticelerin Sınırlandırılması Mümkün Suç............................ 63
3- Hareket Ve Netice: “Bildirmeme”......................................... 73
VIII- HUKUKA AYKIRILIK........................................................... 90
1- Genel Olarak......................................................................... 90
2- Anayasa’nın 38/5.Maddesinin Doğrudan
Uygulanabilirliği Sorunu....................................................... 94
3- Tanıklıktan Çekinebilecek Olan Kişilere Tanınan
“Bildirmeme” Hakkı........................................................... 103
IX- MANEVİ UNSUR................................................................... 107
X- SUÇ VE CEZAYA ETKİ EDEN NEDENLER...................... 113
1- Genel Olarak....................................................................... 113
2- Mağdurun On Beş Yaşını Bitirmemiş Bir Çocuk Olması..... 114
3- Mağdurun Bedensel Veya Ruhsal Bakımdan Engelli Olması 114
4- Mağdurun Hamileliği Sebebiyle Kendini Savunamayacak
Durumda Olması...................................................................... 115
XI- SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLER............................... 116
1- Teşebbüs............................................................................. 116
2- İştirak.................................................................................. 119
3- İçtima.................................................................................. 120
XII- YAPTIRIM ............................................................................ 123
XIII- USUL KURALLARI.............................................................. 123
İKİNCİ BÖLÜM
KAMU GÖREVLİSİNİN SUÇU BİLDİRMEMESİ SUÇU
(TCK 279)
I- GENEL OLARAK................................................................. 125
II- KORUNAN HUKUKİ MENFAAT........................................ 126
III- FAİL VE MAĞDUR............................................................... 129
IV- MADDİ UNSUR..................................................................... 135
1- Suçun Önşartları................................................................. 135
a- Failin Kamu Görevlisi Olması............................................. 135
b- Kamu Adına Soruşturma Ve Kovuşturmayı Gerektiren
Bir Suçun Söz Konusu Olması............................................ 136
c- Suçun İşlendiğinin Görev İle Bağlantılı Olarak
Öğrenilmesi.................................................................... 142
2- Hareket Ve Netice............................................................... 146
a- Bildirimde Bulunmayı İhmal Etmek.................................... 146
b- Bu Hususta (Bildirimde Bulunma) Gecikme Göstermek..... 149
c- Bildirimin Yapılacağı Yetkili Makamlar.............................. 151
V- HUKUKA AYKIRILIK......................................................... 152
VI- MANEVİ UNSUR................................................................... 155
VII- SUÇA ETKİ EDEN NEDENLER.......................................... 156
VIII- SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ.............................. 159
1- Teşebbüs............................................................................. 159
2- İştirak.................................................................................. 160
3- İçtima.................................................................................. 160
IX- YAPTIRIM ............................................................................ 162
X- USUL KURALLARI.............................................................. 162
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARININ
SUÇU BİLDİRMEMESİ SUÇU
(TCK 280)
I- GENEL OLARAK................................................................. 165
II- KORUNAN HUKUKİ MENFAAT........................................ 168
III- FAİL VE MAĞDUR............................................................... 171
IV- MADDİ UNSUR..................................................................... 180
1- Suçun Önşartları................................................................. 180
a- Sağlık Mesleği Mensubu Olma....................................... 180
b- Görevini Yaptığı Sırada Bir Suçun İşlendiği Yönünde
Bir Belirti İle Karşılaşma..................................................... 180
aa- İhbar Yükümlülüğüne Konu Suçun Niteliği.............. 180
bb- Suça ilişkin “Belirti” İle karşılaşma........................... 190
cc- Suçun İşlendiği Yönündeki Belirti İle
“Görevini Yaptığı Sırada” Karşılaşma....................... 195
2- Hareket Ve Netice............................................................... 201
a- Genel Olarak....................................................................... 201
b- Bildirmemek 202
c- Bu Hususta (Bildirmede) Gecikme Göstermek.................... 203
d- Bildirimin Yapılacağı Yetkili Makamlar.............................. 205
V- HUKUKA AYKIRILIK......................................................... 206
VI- MANEVİ UNSUR................................................................... 213
VII- SUÇA ETKİ EDEN NEDENLER.......................................... 218
VIII- SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ.............................. 218
1- Teşebbüs............................................................................. 218
2- İştirak.................................................................................. 219
3- İçtima.................................................................................. 220
IX- YAPTIRIM............................................................................. 220
X- USUL KURALLARI.............................................................. 221
Sonuç ................................................................................................ 223
Kaynakça.......................................................................................... 225