Son Gelişmeler Karşısında Hukuki Açıdan Vize Sorunu
Son Gelişmeler Karşısında Hukuki Açıdan Vize Sorunu
Ergin NOMER / Aysel ÇELİKEL
Sayfa Sayısı
:
92
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
1981
HUKUK FAKÜLTESİ DEKANI Prof. Dr. ERGİN NOMER\\\′İN AÇIŞ KONUŞMASI
Bazı dost Avrupa Devletlerince Türk vatandaşları için konan vize alma mecburiyeti Türkiye\\\′de büyük bir tepki ile karşılaşmıştır. Vize alma mecburiyetinin ekonomik ve sosyal alanda yaratacağı menfî tesirler haklı olarak konunun her yönüyle incelenerek ortaya konulmasını zarurî hale getirmiştir.
Vize mecburiyetinde karşı, ülkemizin ekonomik ve sosyal yapısında meydana getireceği menfî tesirler ileri sürülerek karşı çıkıl-mafkta ve başta Almanya olmak üzere vize uygulamasma geçen Devletler şiddetle tenkid edilmektedir. Ancak bu tenkidlerin karakteri genellikle hissi olmakta, buna mukabil vize koyan Devletlerden davranışlarının milletlerarası hukuka uygun olduğu cevabı alınmaktadır. Böylece vize mecburiyetinin konulmasındaki hukukî temelin tam olarak bilinmesi bu mecburiyetin kaldırılmasını temin için yapılacak teşebbüsler bakımından zarurî olmaktadır.
Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Münasebetler Enstitümüz, vize meselesinin hukukî yönünü tamamen bilimsel olarak ortaya koyan bir Kapor hazırlayarak tartışmaya açmaktadır. Fakat dik-ketten kaçırmamak gerekir ki, ister milletlerarası hukuka uygun bulunsun isterse aykırı kabul edilsin, vize mecburiyeti konulmasının haklılığı ve ahiakîliği daima şüpheyle karşılanacaktır.
Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Münasebetler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Aysel Çelikel\\\′in Konuşması
Federal Almanya, Fransa, Benelüx ülkeleri bir süreden beri Türk vatandaşları hakkında vize mecburiyetini getirmiş bulunuyorlar. Vize koyan devletlerle Avrupa\\\′nın siyasî ve ekonomik bütünlüğü amacına yönelik anlaşmalarla bağlı olan Türkiye ve Türk vatandaşlarına karşı getirilmiş olan bu uygulamanın, hukukî dayanaklarının incelenmesi ve bu uygulamaya karşı ne gibi girişimlerde bulunulması gerektiği konusunda Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Münasebetler Enstitüsü olarak bir toplantı yapmayı gerekli gördük.
Türkiye ve Federal Almanya 18 Aralık 1957 tarihli \\\"Avrupa Konseyi Devletler Arasında \\\"Kişilerin Seyahatleri ile ilgili Avrupa Andlaşması\\\"na taraf bulunmaktadırlar. Andlaşma, Türk vatandaşlarının Almanya\\\′ya, Alman vatandaşlarının Türkiye\\\′ye vize alma mecburiyeti olmadan girişini, S ayı geçmeyen ve kazanç sağlama amacını gütmeyen seyahatler için sağlamıştır. Federal Almanya hükümetinin Türkler için aldığı vize muafiyetini kaldırma kararını ilk olarak bu andlaşmanm hükümleri çerçevesinde incelemek gerekir. Andlaşma 7. maddesinde, akit tarafların âmme nizamı, sağlığı ve emniyetiyle ilgili mülâhazalarla andlaşmayı diğer akit devletlere veya bunların bazılarına karşı geçici olarak kaldırmak hakkını saklı tutmuştur. Bu durumda Almanya 7. madde hükmüne dayanarak ve geçici olarak Türk vatandaşlarının vizesiz girişine engel olabilecek demektir. Ancak, 7. madde çerçevesinde \\\′kamu nedeniyle getirilmiş olan sınırların gerçekten olayımızda uygulama alanı bulup bulamıyacağı, uygulamanın, Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi çerçevesinde haklı olup olmadığının tartışılması söz konusudur. Avrupa Konseyi Anlaşmasının dışında, AET\\\′ye, Ankara Andlaşması ve Katma Protokol ile bağlı olan Türkiye\\\′ye karşı yapılmış bu uy-
gulamanm, söz konusu anlaşmalara ters düşen bir niteliğine sahip olmadığı da bilimsel olarak incelenmelidir.
Federal Almanya Hükümetinin aldığı bu karar hukuk\\\′un dışında siyasî, sosyal ve ekonomik açılardan da savunulması güç bir uygulama olarak gözükmektedir. Bu karar ile sözleşmelere bağlı olarak Almanya\\\′da çalışan Türklerin yakın kan hısımlarının dahi Almanya\\\′ya girişi takdire bırakılmıştır. Bu karar, 2 devlet arasında dostluk, iyi komşuluk ilişkileri açısından da sakıncalıdır. Katma Protokolün 33. maddesine göre 1976 vılmdan itibaren işçilerin AET ülkelerinde serbest hareketinin kademeli olarak gerçekleşmesi beklenirken, vize muafiyetinin kaldırılması Türkiye açısından bir hayal kırıklığı yaratmıştır.
Federal Almanya vize muafiyetini kaldırmadan da andlaşma-nın 6. maddesinde yazılı olan tedbirleri alarak Almanya\\\′ya girişi kontrol altına almak imkânına sahiptir. Almanya\\\′nın, âkit devletlere kendilerince sakıncalı addedilen kimseleri kendi topraklarına girme ve ikamet etmelerine mani olma hakkını tanıyan anlaşmanın bu hükmüne dayanarak belirli ve şüpheli kişilerin girmelerine engel olma yolunu kullanması, iki devlet arasındaki ilişkiler açısından daha olumlu sonuçlar doğuracaktır.
Toplantıya katılan bilim adamları ve uygulayıcılara teşekkür eder, başarılar dilerim.
İÇİNDEKİLER
I. AVRUPA KONSEYİ ÇERÇEVESİNDE AKTEDİLMİŞ SÖZLEŞ
MELER AÇISINDAN VİZE SORUNU
A. 13 Aralık 1957 Tarihli \\\"Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Ara
sında Kişilerin Seyahatleri ile İlgili Avrupa Sözleşmesi\\\"
1. 25 Sayılı Sözleşmenin Getirdiği Düzenleme
2. Vize Uygulamasının, Avrupa Konseyi Statüsünün Önsözü
ile İnsan Hakları ve Ana Hakları Korumaya Dair Avrupa
Sözleşmesinin Önsözü ile Telifi
3. 25 Sayılı Sözleşmenin 7. maddesine Göre Yapılan İşlemin
Gerekçesi
B. 4 Kasım 1954 Tarihli \\\"İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Ko
rumaya Dair Sözleşme\\\"
1. Ülkeye Serbest Giriş Hakkı ve Temel Sözleşme
2. Ülkeye Serbest Giriş Hakkı ve Temel Sözleşmenin 8. mad
desi
3. Ülkeye Serbest Giriş Hakkı ve Ayırım Yapma Yasağı
II. TÜRKİYE - AET İLİŞKİLERİ AÇISINDAN VİZE SORUNU
A. İşçilerin Serbest Dolaşımı
1. Roma Andlaşması ve Ankara Anlaşması ile Katma Proto
kolün Getirdiği Düzenleme
2. Vize Uygulamasının Bu Düzenleme ile Bağdaşıp Bağdaş
madığı Sorunu
B- Yerleşme Hakkı
1. Roma Andlaşması ve Ankara Anlaşması ile Katma Proto
kolün Getirdiği Düzenleme
2. Vize Uygulamasının Bu Düzenleme ile Bağdaşıp Bağdaş
madığı Sorunu
G. Serbest Dolaşım Hakkı
1. Roma Andlaşması ve Ankara Anlaşması ile Katma Proto
kolün Getirdiği Düzenleme
2. Vize Uygulamasının Bu Düzenleme ile Bağdaşıp Bağdaş
madığı Sorunu
Bazı dost Avrupa Devletlerince Türk vatandaşları için konan vize alma mecburiyeti Türkiye\\\′de büyük bir tepki ile karşılaşmıştır. Vize alma mecburiyetinin ekonomik ve sosyal alanda yaratacağı menfî tesirler haklı olarak konunun her yönüyle incelenerek ortaya konulmasını zarurî hale getirmiştir.
Vize mecburiyetinde karşı, ülkemizin ekonomik ve sosyal yapısında meydana getireceği menfî tesirler ileri sürülerek karşı çıkıl-mafkta ve başta Almanya olmak üzere vize uygulamasma geçen Devletler şiddetle tenkid edilmektedir. Ancak bu tenkidlerin karakteri genellikle hissi olmakta, buna mukabil vize koyan Devletlerden davranışlarının milletlerarası hukuka uygun olduğu cevabı alınmaktadır. Böylece vize mecburiyetinin konulmasındaki hukukî temelin tam olarak bilinmesi bu mecburiyetin kaldırılmasını temin için yapılacak teşebbüsler bakımından zarurî olmaktadır.
Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Münasebetler Enstitümüz, vize meselesinin hukukî yönünü tamamen bilimsel olarak ortaya koyan bir Kapor hazırlayarak tartışmaya açmaktadır. Fakat dik-ketten kaçırmamak gerekir ki, ister milletlerarası hukuka uygun bulunsun isterse aykırı kabul edilsin, vize mecburiyeti konulmasının haklılığı ve ahiakîliği daima şüpheyle karşılanacaktır.
Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Münasebetler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Aysel Çelikel\\\′in Konuşması
Federal Almanya, Fransa, Benelüx ülkeleri bir süreden beri Türk vatandaşları hakkında vize mecburiyetini getirmiş bulunuyorlar. Vize koyan devletlerle Avrupa\\\′nın siyasî ve ekonomik bütünlüğü amacına yönelik anlaşmalarla bağlı olan Türkiye ve Türk vatandaşlarına karşı getirilmiş olan bu uygulamanın, hukukî dayanaklarının incelenmesi ve bu uygulamaya karşı ne gibi girişimlerde bulunulması gerektiği konusunda Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Münasebetler Enstitüsü olarak bir toplantı yapmayı gerekli gördük.
Türkiye ve Federal Almanya 18 Aralık 1957 tarihli \\\"Avrupa Konseyi Devletler Arasında \\\"Kişilerin Seyahatleri ile ilgili Avrupa Andlaşması\\\"na taraf bulunmaktadırlar. Andlaşma, Türk vatandaşlarının Almanya\\\′ya, Alman vatandaşlarının Türkiye\\\′ye vize alma mecburiyeti olmadan girişini, S ayı geçmeyen ve kazanç sağlama amacını gütmeyen seyahatler için sağlamıştır. Federal Almanya hükümetinin Türkler için aldığı vize muafiyetini kaldırma kararını ilk olarak bu andlaşmanm hükümleri çerçevesinde incelemek gerekir. Andlaşma 7. maddesinde, akit tarafların âmme nizamı, sağlığı ve emniyetiyle ilgili mülâhazalarla andlaşmayı diğer akit devletlere veya bunların bazılarına karşı geçici olarak kaldırmak hakkını saklı tutmuştur. Bu durumda Almanya 7. madde hükmüne dayanarak ve geçici olarak Türk vatandaşlarının vizesiz girişine engel olabilecek demektir. Ancak, 7. madde çerçevesinde \\\′kamu nedeniyle getirilmiş olan sınırların gerçekten olayımızda uygulama alanı bulup bulamıyacağı, uygulamanın, Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi çerçevesinde haklı olup olmadığının tartışılması söz konusudur. Avrupa Konseyi Anlaşmasının dışında, AET\\\′ye, Ankara Andlaşması ve Katma Protokol ile bağlı olan Türkiye\\\′ye karşı yapılmış bu uy-
gulamanm, söz konusu anlaşmalara ters düşen bir niteliğine sahip olmadığı da bilimsel olarak incelenmelidir.
Federal Almanya Hükümetinin aldığı bu karar hukuk\\\′un dışında siyasî, sosyal ve ekonomik açılardan da savunulması güç bir uygulama olarak gözükmektedir. Bu karar ile sözleşmelere bağlı olarak Almanya\\\′da çalışan Türklerin yakın kan hısımlarının dahi Almanya\\\′ya girişi takdire bırakılmıştır. Bu karar, 2 devlet arasında dostluk, iyi komşuluk ilişkileri açısından da sakıncalıdır. Katma Protokolün 33. maddesine göre 1976 vılmdan itibaren işçilerin AET ülkelerinde serbest hareketinin kademeli olarak gerçekleşmesi beklenirken, vize muafiyetinin kaldırılması Türkiye açısından bir hayal kırıklığı yaratmıştır.
Federal Almanya vize muafiyetini kaldırmadan da andlaşma-nın 6. maddesinde yazılı olan tedbirleri alarak Almanya\\\′ya girişi kontrol altına almak imkânına sahiptir. Almanya\\\′nın, âkit devletlere kendilerince sakıncalı addedilen kimseleri kendi topraklarına girme ve ikamet etmelerine mani olma hakkını tanıyan anlaşmanın bu hükmüne dayanarak belirli ve şüpheli kişilerin girmelerine engel olma yolunu kullanması, iki devlet arasındaki ilişkiler açısından daha olumlu sonuçlar doğuracaktır.
Toplantıya katılan bilim adamları ve uygulayıcılara teşekkür eder, başarılar dilerim.
İÇİNDEKİLER
I. AVRUPA KONSEYİ ÇERÇEVESİNDE AKTEDİLMİŞ SÖZLEŞ
MELER AÇISINDAN VİZE SORUNU
A. 13 Aralık 1957 Tarihli \\\"Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Ara
sında Kişilerin Seyahatleri ile İlgili Avrupa Sözleşmesi\\\"
1. 25 Sayılı Sözleşmenin Getirdiği Düzenleme
2. Vize Uygulamasının, Avrupa Konseyi Statüsünün Önsözü
ile İnsan Hakları ve Ana Hakları Korumaya Dair Avrupa
Sözleşmesinin Önsözü ile Telifi
3. 25 Sayılı Sözleşmenin 7. maddesine Göre Yapılan İşlemin
Gerekçesi
B. 4 Kasım 1954 Tarihli \\\"İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Ko
rumaya Dair Sözleşme\\\"
1. Ülkeye Serbest Giriş Hakkı ve Temel Sözleşme
2. Ülkeye Serbest Giriş Hakkı ve Temel Sözleşmenin 8. mad
desi
3. Ülkeye Serbest Giriş Hakkı ve Ayırım Yapma Yasağı
II. TÜRKİYE - AET İLİŞKİLERİ AÇISINDAN VİZE SORUNU
A. İşçilerin Serbest Dolaşımı
1. Roma Andlaşması ve Ankara Anlaşması ile Katma Proto
kolün Getirdiği Düzenleme
2. Vize Uygulamasının Bu Düzenleme ile Bağdaşıp Bağdaş
madığı Sorunu
B- Yerleşme Hakkı
1. Roma Andlaşması ve Ankara Anlaşması ile Katma Proto
kolün Getirdiği Düzenleme
2. Vize Uygulamasının Bu Düzenleme ile Bağdaşıp Bağdaş
madığı Sorunu
G. Serbest Dolaşım Hakkı
1. Roma Andlaşması ve Ankara Anlaşması ile Katma Proto
kolün Getirdiği Düzenleme
2. Vize Uygulamasının Bu Düzenleme ile Bağdaşıp Bağdaş
madığı Sorunu