Serbest Bölgeler
Serbest Bölgeler
Mehmet ÇABUK / İsmail IŞIK
Sayfa Sayısı
:
440
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2007
ISBN NO
:
9944570761
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BOLUM DÜNYADA VE TÜRKİYE′DE SERBEST BÖLGE UYGULAMALARI I. GİRİŞ 1 II. DÜNYADAKİ SERBEST BÖLGE UYGULAMALARI 3 III. SERBEST BÖLGE KURULMASINDAKİ AMAÇLAR 5 A. Serbest Bölgelerin Genel Özellikleri 5 B. Serbest Bölge Çeşitleri 7 1. Serbest Ticaret Bölgesi (Free Trade Zones) 7 2. Serbest Limanlar (Free Ports) 8 3. Transit Bölge 8 4. Serbest Çevre 8 5. Serbest Üretim Bölgesi (Free Production Zones) 9 6. İkiz Fabrikalar (Maquiladora) 9 7. Yatırım Bölgeleri (Enterprise Zone) 10 8. Serbest Bankacılık veya Kıyı Bankacılığı 10 Soru 1: Serbest Bölgelerde Kıyı Bankacılığı ve Diğer Bankacılık Faaliyetleri Ne Şekilde Yürütülmektedir? 10 9. Özel gümrük kolaylıkları (Antrepolar) 15 Som 2: Serbest Bölgelerde Faaliyet Gösteren Firmalar Adına Gümrük İdarelerine Verilen Transit Rejimi Gümrük Beyannamelerinde Damga Vergisi Uygulaması Nasıldır? 15 IV. SERBEST BÖLGELERİN ÜLKE EKONOMİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 19 A. Serbest Bölgelerin Ulusal Ekonomi Üzerindeki Etkileri 19 1. Milli Gelir 19 Soru 3: Serbest Bölgelerin İhracatçılara Özgü Olarak Sağladığı Avantajlar Var mı? 19 2. Doğrudan Döviz Kazançları 23 3. İhracatı Arttırıcı Etkisi 23 Soru 4: Serbest Bölgelerin Bavul Ticaretine Olumlu ya da Olumsuz Etkileri Var mıdır? 24 4. İthalat Etkisi 25 5. İstihdam Etkisi 26 6. Transit Ticaret, Liman ve Taşımacılık Hizmetleri Üzerindeki Etkileri 27 7. Yabancı Sermaye ve Teknoloji 27 V. TÜRKİYE′DEKİ SERBEST BÖLGE UYGULAMALARI 27 A. Serbest Bölge Rejiminin Yasal Dayanakları 27 B. Serbest Bölgelerde Sağlanan Teşvik ve Avantajlar 28 C. Türkiyedeki Serbest Bölgelerin Rakamlarla Analizi 32 1. Serbest Bölgelerdeki Faaliyet Konuları 32 2. Ülkemizde Bulunan Serbest Bölgeler 33 Soru 5: Serbest Bölgelerde Kira Sözleşmelerine İlişkin Uygulama Nasıl Olmaktadır ? 37 4. Serbest Bölgelerde 2005 Ocak-Aralık Döneminde Ticaret Hacminin Sektörlere Göre Dağılımı ( 1000 ABD $) 38 5. Serbest Bölgelerde 2005 Ocak-Aralık Döneminde Ticaret Hacminin Ülkelere Göre Dağılımı ( 1000 ABD $) 39 6. Serbest Bölgeler ve 2001-5 Dönemleri İtibariyle Yıllık Ticaret Hacimleri (1000 ABD $) 36 7. Serbest Bölgelerde Yabancı Sermaye Yatırımları 41 Soru 6: Serbest Bölge İçinde "Yabancı Ulaştırma Kurumlarına" Yapılan Yüklemeler (Nakliye) Herhangi Bir Vergiye Tabi midir ? .... 42 Soru 7: Türkiye′nin Diğer Yerlerinden Serbest Bölgelere Verilen Taşımacılık Hizmetleri KDV′den İstisna mıdır? 43 D. Türkiye′de Serbest Bölgelerin Kuruluşu...., 45 1. Türkiye′de Serbest Bölge Uygulamasına Ait Mevzuat 45 2. Serbest Bölgelerin Kuruluşu, Kurulurken Gözönüne Alman Kriterler ve Serbest Bölgelerin Tarafları 50 Soru 8: Serbest Bölgeler Hangi Kuruluşların Denetimine Tabidir? 56 Soru 9: Serbest Bölgelere Başvuru Prosedürü Nasıldır ve Verilen Ruhsat Türleri Nelerdir? 58 Soru 10: Serbest Bölgelerin Yapısı Nasıldır? 62 Soru 11: Serbest Bölgelere Sermaye Tahsisi (Transferi) Nasıl Yapılmalıdır? 62 E. Türkiye′de Faaliyetteki Serbest Bölgeler 63 1. Faaliyette Bulunan Serbest Bölgeler 63 2. Bakanlar Kurulu Kararı İle Yer ve Sınırları Tespit Edilen Ancak Henüz Faaliyete Geçmemiş Serbest Bölgeler 81 F. Serbest Bölgelerde Faaliyet Gösterme Koşulları 82 1. Serbest Bölgelerde Faaliyetlerin Yürütülmesi 82 Soru 12: Serbest Bölgelerde Her Konuda Faaliyette Bulunulabilir mi? Bir Sınırlama Söz Konusu mu? Danışmanlık vb. Faaliyetleri Yapmak Mümkün müdür? 102 G. Serbest Bölgelerde "TESİS ve GELİŞTİRME FONU" Uygulaması 102 1. Serbest Bölgeleri Geliştirme Fonu Uygulaması 102 SORU 13: Serbest Bölgelerde Fon Uygulaması Ne Şekilde Yürütülmektedir? 105 2. Fonun İktisadi İşlemler Üzerine Etkileri 106 3. Serbest Bölgeler Fonunun Maliyet Yükü Hesabı 107 H. Serbest Bölgelere İlişkin Özellikli Durumlar 108 İKİNCİ BÖLÜM SERBEST BÖLGELERDE VERGİ DÜZENLEMELERİ GİRİŞ 111 A. 5084 SAYILI KANUN′UN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ 112 SORU 14: Serbest Bölge Kazancının Vergilendirilmesi Hakkında Bilgi Verebilir misiniz? 119 Soru 15: Serbest Bölgeler Kanunu′nda 5084 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklikler, Meslek Mensuplarının 3568 Sayılı Kanun Çerçevesinde Serbest Bölgelerde Yapmış Oldukları Faaliyetleri Etkiliyor mu? 124 Soru 16: Serbest Bölgede Faaliyette Bulunan ve Kurumlar Vergisinden Muaf Olan Anonim Şirketin; Sürekli Hukuk Danışmanlığı ve Avukatlık Hizmetleri Karşılığında Bize Ödediği Ücretlerin Beyanı Konusunda Herhangi Bir İstisna Var mı ? 125 Soru 17: Serbest Bölge Kazanç İstisnasının Kapsamı Nereye Kadardır?... 126 Soru 18: 5084 Sayılı Kanun Değişikliği Çerçevesinde, Serbest Bölge Kazançlarının Beyannameye İthali Ne Şekilde Olacaktır? 128 B. GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 129 1. Tevkifat Uygulaması 132 Soru 19: Serbest Bölgelerde Faaliyet Gösteren Kurumlardan Elde Edilen Kâr Payları Beyan Edilecek midir ? 138 Soru 20: Serbest Bölge Kazançlarına İlişkin Geçmiş Yıl Kârlarının Dağıtılması Durumunda Kâr Payını Elde Eden Gerçek Kişilerin Vergilendirilmesi Ne Şekilde Olmaktadır? 146 Soru 21: Serbest Bölgelerde Faaliyet Gösteren Mükelleflerin İmal Ettikleri Ürünlerin Satışından Elde Ettikleri Kazançlara İlişkin İstisna Uygulaması Ne Şekilde Olmaktadır? 148 III Soru 22: Serbest Bölgede Bulunan Şubenin İstisna Kazancının Tespiti Sırasında Yürütülen Faaliyetlerden Doğan Kazançlara İlişkin Oluşan Kur Farklarının ve Bankalardaki Mevcut Hesapların Değerlenmesi Sırasında Oluşan Kur Farklarının Serbest Bölge Kazancı İstisnası Kapsamında Değerlendirilmesi Mümkün müdür? 150 Sora 23: Serbest Bölgede Yer Alan Şubelere Yurt İçindeki Giderlerden Pay Verilebilir mi? 155 Sora 24: Serbest Bölgede Elde Edilen Kazançların Türkiye′nin Diğer Yerlerine Getirildiğinin Kambiyo Mevzuatına Göre Tevsiki Zorunluluk mudur ? 156 Sora 25: Serbest Bölgelerdeki Kurumlara Sağlanan Kazanç ve İratlarda Kuramlar Vergisi Kanunu′nun 30. Maddesinin Uygulaması Ne Şekilde Olacaktır? 158 Sora 26: Serbest Bölge Şubesi ile Merkezin; Müşterek Genel Giderler ve Amortismanlarının Dağıtımı Ne Şekilde Gerçekleştirilebilir? 162 Sora 27: Birleşme ve Devir Hallerinde, Serbest Bölge Kazanç İstisnasının Devri Mümkün mü? 163 Sora 28: Serbest Bölgelerde Muvazaalı İşlem Ne Demektir? 165 Soru 29: Serbest Bölgelerde Elde Edilen Faizler Vergiden İstisna mıdır? C. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 172 Sora 30: Serbest Bölgelerde Faaliyette Bulunan Gerçek ve Tüzel Kişilerin de, Bankacılık ve Mali İşlemler Yapmaları Halinde Vergi Kimlik Numarası Almaları Gerekiyor mu? 173 D. ÜCRET ÖDEMELERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 174 Sora 31: Serbest Bölgelerde Ücret Ödemeleri Stopaja Tabi mi? 178 Soru 32: Serbest Bölgelerde Yabancı Uyruklu Ücretli Çalıştırılabilir mı?. 180 E. DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 182 Soru 33: Serbest Bölgelerde Damga Vergisi Uygulaması Nasıldır? 184 F. KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME... 185 Soru 34: KDV Kanunu′nun 11/1-a Maddesi Gereğince, İhracat Teslimleri ve Bu Teslimlere İlişkin Hizmetler ile Yurt Dışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler KDV′den İstisna Tutulabilir mi ? 193 Sora 35: Belediye Arsasının, Serbest Bölgeyi İşleten Şirkete, Serbest Bölgede Satılması İşlemi Gerçekleştiğinde, KDV′den Müstesna Olacak mıdır? 194 Soru 36: Serbest Bölgelerden Türkiye′ye Mal İthalinde Ödenen Fonun, KDV Matrahına Dahil Edilmesi Gerekiyor mu? 194 Sora 37: Türkiye′nin Başka Yerlerinden Serbest Bölgeye veya Bu Bölgeden Türkiye′nin Diğer Yerlerine Yapılan Taşımacılık İşlemlerinde Katma Değer Vergisi Hesaplanacak mı ? 194 Soru 38: Serbest Bölgelere Yapılan Hizmet Teslimlerinin KDV Karşısındaki Durumu Nedir? 196 Soru 39: Türkiye′de Yer Alan Bir Firma Tarafından Serbest Bölgede IV Bulunan Bir Firmaya Fason Hizmet Verilmesi Halinde KDV Uygulaması Nedir? !". 201 Soru 40: Serbest Bölgelere Yapılan Mal Teslimlerinin KDV Karşısındaki Durumu Nedir? 202 Soru 41: Serbest Bölgeler İhracat İşlemi Açısından Ne Kadar "Yurt Dışı" dır? 205 Soru 42: Serbest Bölge İçindeki Mal ve Hizmet Sirkülasyonu Ne Şekilde Gerçekleştirilmektedir? 209 Soru 43: Serbest Bölgeler Arası Ticaret Ne Şekilde Gerçekleştirilmektedir? 211 Soru 44: Serbest Bölgelerden Hizmet İthalatında Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından Sorumluluk Uygulaması Nasıl Olacaktır? 211 G. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME .212 Som 45: Serbest Bölgelerdeki İşlemlerin ÖTV Karşısındaki Durumu Nedir? 214 H. MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 216 İ. DEFTER VE BELGE DÜZENİ 216 Soru 46: Serbest Bölgelerde Defter Tutma İşlemleri Ne Şekilde Olacaktır? ..." 223 Som 47: Türkiye′deki Merkez Şirketle Serbest Bölgedeki Şubesi Arasında Karşılıklı Fatura Düzenlenebilir mi? Düzenlenmesi Halinde Faturada Mal Bedeli Ne Olmalıdır? 226 Soru 48: 5084 Sayılı Kanun Değişikliği Çerçevesinde, Serbest Bölgede Mükellefiyet Tesisini Hangi Süre İçinde Yaptırmak Gerekmektedir? 230 Som 49: 2006 ve İzleyen Hesap Dönemlerinde Defter ve Kayıt Düzeni Konusunda Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir? 232 Som 50: Serbest Bölgelerde Döviz Cinsinden Defter Tutulabilir mi? 235 J. TEŞVİK MEVZUATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 237 K. GÜMRÜK VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 237 L. SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 238 M. AMME ALACAKLARI MEVZUATİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 241 N. EMLAK VERGİSİ MEVZUATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 241 Soru 51: Gayrimenkul ve İştirak Hisselerinin Elden Çıkarılmasında Kullanılan Maliyet Bedeli Arttırımı Serbest Bölgelerde Yer Alan Kıymetler İçin De Uygulanabilir mi ? 242 O. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ MEVZUATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 242 Som 52: Serbest Bölgede Faaliyette Bulunan Gerçek Kişinin Vefatı Halinde, Mülkiyetinde Olup Bu Bölgede Bulunan Malların Mirasçılarına İntikali Dolayısıyla Mirasçılardan VİV Aranılması Gerekiyor mu? 243 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ (SERBEST BÖLGELER) MUHASEBESİ A. DIŞ TİCARET MUHASEBESİNİN İŞLEYİŞİ HAKKINDA GENEL BİLGİ 245 1. Dış Ticaret Muhasebesinin Önemi 245 2. Dış Ticaret Muhasebesi İçin Gerekli Ön Bilgiler 246 3. Dış Ticaret Planlamasında Muhasebe 246 4. Dış Ticarette Hesap Planı 247 6. Dış Ticaret İle İlgili Hesaplar 249 A. Bilanço Hesapları 249 B. Gelir Tablosu Hesapları 268 B. DIŞ TİCARETTE İHRACAT İŞLEMLERİ 275 C. DIŞ TİCARETTE İTHALAT İŞLEMLERİ 294 DÖRDÜNCÜ BOLUM SERBEST BÖLGELERE İLİŞKİN ÖZELLİKLİ FAALİYETLER GİRİŞ 321 A. ÜRETİM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN İSTİSNA UYGULAMASI 321 Soru 53: Serbest Bölgede Yapılan İmalatın Bir Kısmına İlişkin Fason İmalatın Serbest Bölge Dışında Yaptırılması İstisnayı Ortadan Kaldırırını? 323 Soru 54: Serbest Bölgelerin Türkiye′deki Üretim Koşullarına Kıyasla Fazladan Sağladığı Avantajlar Var mıdır? 325 B. SERBEST BÖLGELERDE DAHİLDE İŞLEME REJİMİ UYGULAMASI 327 1. Dahilde İşleme Rejimi 327 Soru 55: Serbest Bölgelerde Dahilde İşleme Rejimi Var mıdır? 330 Soru 56: Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında Yurt İçinden Alım Yapılabilirini? 333 Soru 57: Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında Yurt İçinden Alım Yapıldığında KDV Uygulamasında Özellikli Bir Durum Var mıdır?.. 335 Soru 58: Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında KDV′ye İlişkin Tecil-Terkin Uygulaması Nasıl Olmaktadır ? 339 2. Dahilde İşleme Rejimi Tedbirlerine Uyulmaması Durumu 342 Soru 59: Dahilde İşleme Rejimine Tabi Malın Serbest Bölgeye İhracı Nasıl Olmaktadır? 344 VI Soru 60: Dahilde İşleme Belgesinin Süresi Ne Kadardır? 345 Soru 61: Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında İthal Edilen Ve Zamanında İhracı Gerçekleşmeyen Eşyanın Yaptırımı Ne Olacaktır? 346 Soru 62: Serbest Bölgede Üretilen Mallar Hangi Hallerde "Türkiye Menşeli" Olur? 347 Soru 63: Serbest Bölgelerdeki Eşya İçin A.TR Dolaşım Belgesi Düzenlenebilir mi? 348 Soru 64: Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi Nedir? 348 Soru 65: Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi Her Tür Emtia İçin Mümkün müdür ? 350 Sora 66: Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi Avrupa Birliği′nde Nasıl Uygulanmaktadır? 352 C. SERBEST BÖLGELERDE HARİÇTE İŞLEME REJİMİ UYGULAMASI 352 TRANSFER FİYATLANDIRMASI 355 BEŞİNCİ BÖLÜM SERBEST BÖLGEDEKİ ŞUBELERE SATIŞLARDA TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ KONUSUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ GİRİŞ 357 Soru 67: Serbest Bölgede Faaliyet Gösteren Şubeden Elde Edilen Kazanç Türkiye′deki Merkezde "Serbest Bölge Kazanç İstisnası"na Tabi Tutulabilir mi? 407 Sora 68: Serbest Bölge Şube Zararının, Merkez Kârından Mahsubu (İndirimi) Mümkün mü? 409 Sora 69: Serbest Bölge Şirketlerinin İstisnaya Tabi Olmayan Gelirleri Nelerdir? 410 SERBEST BÖLGELERDE VERGİ KAYBINA YOL AÇAN DİĞER UYGULAMALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 411 A. VERGİ KAYBINA SEBEP OLAN UYGULAMALAR VE YAŞANAN BAZI OLUMSUZLUKLAR 411 1. Serbest Bölgelerden Yapılan İthalat Sebebiyle Vergi Kaybı 411 2. Vergi Kaybına Sebep Olan Diğer Uygulamalar 416 3. Serbest Bölgelerde Yaşanan Diğer Olumsuzluklar 426 Sora 70: Serbest Bölgeler Haksız Rekabete Yol Açıyor mu? 429 Sora 71: Serbest Bölgeler ve Vergi Cennetleri Arasında Farklılıklar Nelerdir? 433 SONUÇ 434