Senetlerin Üçüncü Kişilere Karşı İspat Şekli
Senetlerin Üçüncü Kişilere Karşı İspat Şekli
Adnan DEYNEKLİ
Sayfa Sayısı
:
90
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9756194545
GİRİŞ İnceleme konumuz "senetlerin üçüncü kişilere karşı ispat şekli"dir. Senet, bir kimse tarafından, kendi aleyhine delil teşkil etmek üzere hazırlanarak imzalanan belgedir1. Bu çalışmamızda senetlerin delil olabilme kuvveti, senetle ispat zorunluluğu ve senetle ispatlanması gerekmeyen haller gibi medeni usul hukukunda senede ilişkin diğer konularla ilgili ayrıntıyla girmeksizin; senetlerin üzerlerinde taşıdıkları hak ve borçların tarafları dışındaki kimseler (üçüncü kişiler) hakkında ne gibi etkiler yaptığını incelemeye çalışacağız. Sosyal bir varlık olan insan her türlü ilişkide senetlerin önemini kavramıştır. Zira senet kesin delil olması nedeniyle hukuk yargılamasında ispat yönünden önemli bir belgedir. Bir hukuki ilişkiyi vücuda getirmek ya da onu ispatlamak gayesiyle özellikle adi nitelikte bir senet düzenleyen taraflar bu ilişkiyi, sadece o senede dayanarak ilişkinin diğer tarafına karşı bile ileri sürememektedir. Bu noktada karşı tarafın senedi kabul etmesi (senet altındaki imzasını ikrar etmesi ya da en azından inkâr etmemesi) gerekecek ya da mahkemece, senedin o kişiye ait olduğunun imza incelemesi sonucunda hüküm altına alınması beklenecektir. Bir senedin içeriğinin, onu düzenleyen kişiye karşı bile ispatlanması belli zorluklar taşırken; üçüncü bir kişiye karşı ispat hususunda ne gibi bir hukuki düzenleme yapıldığı burada incelenmeye çalışılacaktır. Bu konudaki KURU, Baki/ARSLAN, Ramazan/YİLMAZ, Ejder: Medeni Usul Hukuku, 16. B., Ankara 2005, s.439; PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammet: Medeni Usul Hukuku 4. B., Ankara 2005, s.395; BİLGE, Necip/ÖNEN, Ergun: Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, Ankara 1978, s.554; BERKİN, M.Necmeddin: Usul Hukukunda Senetler ve Senetlerin İspat Kuvveti, İstanbul 1948, s.9; DELİDUMAN, Seyithan: Medeni Usul ve İcra İflas Hukukunda Noter Senetleri, Ankara 2001, s.5. temel düzenleme Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu′nun 299. maddesinde yer almakta ve 300. madde de istisnaları içermektedir. Bu amaçla, çalışmamızın birinci bölümünde belge ve senet kavramlarını tartıştıktan sonra konumuza temel teşkil eden senetlerin özellikle düzenlenmelerini ve unsurlarını inceleyerek diğer bölüme geniş bir taban oluşturmaya çalışacağız. İkinci bölümde ise ispat ve senetlerle ispat konusunda genel bilgiler verdikten sonra senetlerin üçüncü kişilere karşı etkilerini, her senet türü için ayrı ayrı ele alacak ve kanuni düzenlemede temel alman adi senetleri ve elektronik imzalı belgeleri, üçüncü kişileri etkileme güçleri bakımından detaylı bir incelemeye tabi tutacağız. Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu başta olmak üzere yürürlükteki mevzuatta konunun işlenişini ele alacağımız ve Yargıtay′ın konuyla ilgili çözümlerini de incelemeye çalışacağımız bu araştırma, genel değerlendirme niteliğindeki "sonuç" bölümü ile tamamlanacaktır. MEDENİ USUL HUKUKUNDA SENETLERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI İSPAT ŞEKLİ GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM SENET KAVRAMI, SENEDİN TANIMI, UNSURLARI, ÇEŞİTLERİ VE DÜZENLENMESİ § 1. SENET KAVRAMI, SENEDİN TANIMI VE UNSURLARI A) SENET KAVRAMI 3 B) SENEDİN TANIMI 4 C) SENEDİN UNSURLARI 6 1. Genel Olar ak 6 a) Manevi Unsur 6 aa) Bir Hukuki İlişkiyi Vücuda Getirmek 8 bb) Bir Hukuki İlişkiyi İspat Etmek 12 b) Maddi Unsur 14 aa) Metin 15 bb)İmza 18 i-Kural "....18 ii- İstisnalar 22 aaa) Mekanik Aletlerle İmza Atmak 23 bbb) Ãmâların İmzaları 24 ccc) El İşareti ya da Mühür Kullanmak....25 ddd) Elektronik İmza 30 § 2. SENET ÇEŞİTLERİ VE DÜZENLENMESİ A) RESMİ SENETLER 32 1-Genel Olarak 32 2- Noter Senetleri 33 a)′Genel Olarak 33 b) Çeşitleri ve Düzenlenmesi 34 aa) Düzenleme Biçiminde Noter Senetleri 34 bb) Onaylama Biçimindeki Noter Senetleri 36 3- Diğer Resmi belgeler 37 a) Yabancı Ülkelerde Düzenlenen Resmi Senetler.38 b) İhtiyar Heyeti Tarafından Onaylanan Senetler...39 c) Resmi Kurumların Verdikleri Belgeler 41 B) ADİ SENETLER 42 1. Genel Olarak 42 2- Borçlar Hukukuna İlişkin Adi Senetler 43 3- Ticaret Hukukuna İlişkin Adi Senetler 44 İKİNCİ BÖLÜM SENETLERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI İSPAT ŞEKLİ § 3. İSPAT VE SENETLERLE İSPAT HAKKINDA GENEL BİLGİ A) İSPAT KAVRAMI VE İSPAT YÜKÜ 47 1. İspat Kavramı 47 2. İspat Yükü 48 B) SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞU .′. 51 C) SENEDE KARŞI SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞU 52 § 4. SENETLERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI İSPAT ŞEKLİ A) GENEL OLARAK 53 B) RESMİ SENETLERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI İSPAT ŞEKLİ 55 C) ADİ SENETLERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI İSPAT ŞEKLİ 56 1- İmzanın Aidiyeti 60 a) İmzanın İkrarı 61 b) İmzanın İnkârı 62 2-Halefiyet 64 3- Adi Senet Tarihinin Kesinleşmesi Halleri 65 a) Noter Ya da Yetkili Memurca Onaylama 66 b) İmza Atmaya Maddi İmkânın Kalmaması 67 c) Senedin Resmi Bir İşleme Konulması 68 d) Birden Çok Senetle İlgili Özel Durum 69 D) ELETRONİK İMZALI BELGENİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI İSPAT ŞEKLİ 70 E) SENETLERDEKİ ÇIKINTI VE SİLİNTİLERİN HÜKMÜ 71 1- Genel Olarak 71 2- Senetteki Çıkıntı ve Silintilerin Hükmü 72 3- Silinti ve Çıkıntıların üçüncü Kişilere Karşı İspat Şekli 74 F) TARİHİ KESİNLEŞMEKSİZİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI HÜKÜM İFADE EDEN SENETLER 75 1- Genel Olarak 75 2- İbra ve Kabzı İçeren Belgeler 76 3- Tacirlerin Ticari İşlerinden Dolayı Verdikleri Belgeler 79 G) ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI HÜKÜM İFADE EDEN ADİ SENETLERİN HACZE İŞTİRAK İMKANI SAĞLAYIP SAĞLAMADIĞI 81 1- Hacze Takipli İştirakte İlk Hacze İştirak Sağlayan Belgeler 81 2- Üçüncü Kişilere Karşı Hüküm İfade Eden Adi Senetlerin Hacze İştirak İmkanı Sağlayıp Sağlamadığı 82 H) İİK′NUN 89. MADDESİ UYARINCA ÖDEME İDDİASINA DAYANARAK AÇILAN MENFİ TESPİT DAVASINDA ÖDEMEYE İLİŞKİN BELGENİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI İSPAT ŞEKLİ 84 SONUÇ 88