Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Roma Hukukunda Evlenme ( Matrımonıum )
Roma Hukukunda Evlenme ( Matrımonıum )
Seldağ GÜNEŞ CEYLAN
Sayfa Sayısı
:
185
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9789754644548
70,00
TL 
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
GİRİŞ Aile, sosyolojik ve aynı zamanda da hukuki bir kavramdır. Bir birlikteliğin aile sayılması, hukukun tanıdığı belli kurallar çerçevesinde mümkündür. Roma ailesi, içinde bulunduğu her dönemin sosyal, siyasi, kültürel özelliklerine göre, değişen gelişen, farklılıklar gösteren bir kurumdu. Roma İmparatorluğumun kuruluş dönemlerinden itibaren kabul edilen sosyal yargılar, örf adet kuralları, ahlaki değerler, aile kurumunu şekillendiren en önemli unsurların başında gelmişti. Roma Hukuku′nda aile babasının hakimiyeti altında bulunan ve hukuken ona bağlı olan kişilerin oluşturduğu, toplumun temel yapı taşı olarak görülen guruba aile (familia) denmekteydi1. Roma′da, fiziki yönden çok geniş bir aile yapısı söz konusuydu . Roma ailesi, bir aile babasının hakimiyeti altında yaşayan erkek çocuklar (jîlius familias), kız çocuklar (fılia familias), erkek çocukların eşleri çocukları, kardeşler, yeğenler, torunlar, evlat edinilmesi sonucu aileye girenler ile onların eşleri, çocuklarından oluşmaktaydı3. Roma ailesi özellikle ilk dönemlerde, örf adet hukuku içinde düzenlenen, birleşik ve bölünmeyen bir yapıya (in domo dominium habere) sahipti. Her ailenin başında bir aile babası (pater familias) bulunmaktaydı. Ulpianus′a göre, aile babası " Pater familias est qııi in domo dominium habet." "Aile babası, aile içinde egemenliğe sahip olandır" şeklinde tanımlanmaktaydı4. Aile babası, ailenin başı icap o familias) sıfatım taşıyan bir idareci konumundaydı. Aile babasının onayından geçmeden hiçbir karar alınamazdı. Bunun yanında, aile babası ailenin tüm malvarlığının da mutlak hakimi sayılırdı5. Aile i-çindeki tüm yetkiler aile babasında toplanırdı. Familia içindeki kişiler üzerinde kurulan bu egemenlik, potestas, manus veya mancipium kavramlarıyla anlatılırdı. Aile babası, babadan oğula geçen hukuki geleneklerin yorumcusu olarak görülmekteydi. Aile babası, kendi üstündeki aile babalarından daha önceden gördüğü gelenekleri, kendi egemenliği altındaki aile evlatlarına da öğretir ve bu hukuki gelenekleri kendi anlayışı doğrultusunda uygulardı. Aile kavramı, ius çivile veya ius gentium′a göre farklı özellikler göstermekteydi, ius çivile ailesi, pater familias ve onun egemenliği altında olan ya da ortak pater familias yaşasaydı, onun egemenliği altında kalacak olan kişilerden meydana gelen aileydi. Ancak aynı baba egemenliği altında olan kişiler arasındaki hısımlık (agnatio hısımlığı) sadece ius çivile tarafından tanınmakta ve geçerli sayılmaktaydı6. D. 50.16.195. 2′de yer alan Ulpiamıs′a ait metinde familia communi iure olarak isimlendirilen geniş ailenin tanımı şu şekilde yapılmıştı: D. 50. 16. 195. 2 (Ulpianus libro quadragensimo sexto ad edictum): "Communi iure familiam dicimus omnim adgnatorum: nam etsi patre familias mortuo singuli singulas familias habent, tamen omnes, qui sub unius potestate fuenınt, recte eiusdem familiae appellabuntur, qui ex eadem domo et gente proditi sunt. " D. 50. 16. 195. 2 (Ulpianus Edictum lib. 46): "Aile, aileye mensup olan baba egemenliğine dayanan kişilerin (agnatio hısımlığı), kendi ailelerinin olmasına rağmen, tek bir aile babasına hukuken bağlı olmaları nedeniyle bir araya getirdikleri topluluktur." Iustinianııs Dönemi′nde baba egemenliğine dayanan hısımlık sistemi yerini, iııs gentium′un tanıdığı cognatio (kan hısımlığı)′ya bırakmıştı, his gen t hım′a göre, ailenin temelinin kan hısımlığına dayanması nedeniyle, bu bağ, hukuki bir işlemle kurulamaz ve sona erdirilemezdi7. Romalılara göre. ailenin kurulması, kadın ve erkek arasında oluşan hukuken tanınan bir birlikteliği gerekli kılardı. Romalılara göre evlenme kadın ve erkeğin kanuni şartlar çerçevesinde bir aile kurmak ve ortak bir hayatı paylaşmak amacıyla, birlikte yaşaması, olarak tanımlanmıştı. Roma*da varolan, "consensus jhcit mıptias", "evlenmeyi consensus meydana getirir." -kuralı gereğince, tarafların karşılıklı olarak, evlenme yönündeki irade beyanlarının birleşmesiyle evliliğin kurulduğu kabul edilirdi. Bundan hareketle, çalışmamızda, sırasıyla nişanlanmadan başlayarak, evlenme ve dos kavramları incelenmiştir. Nişanlanmanın, evlenme vaadi olarak kabul edilmesi, dos′un ise, tamamen evliliğe bağlı bir kurum olması, bu konuların da çalışmamız içine dahil edilmesi gereğini doğurmuştur. Çalışmamız giriş ve sonuç kısımları dışında üç ana paragraftan o-luşmaktadır. Birinci paragrafta, nişanlanma kavramı, hukuki niteliği, unsurları, hükümleri ve nişanlanmanın sona ermesinin doğurduğu hukuki sonuçlar ele alınmıştır. Evlenmenin detaylı bir şekilde incelendiği ikinci paragrafta sırasıyla, evlenmenin tanımı yapılmış, hukuki niteliği, şartları, evlenme benzeri durumlar, manus kavramı ele alınmıştır. Evlenmenin hükümleri, evlenmeyi engelleyen haller ve Augustus′un evlenme ve aileye ilişkin çıkardığı kanunlar, yine bu paragraf içinde incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü ve son paragrafında ise, evliliğe bağlı bir kavram olan dos′un hukuki niteliği, kurulması, kocanın dos üzerindeki haklan ele alınmış, dos dışında kabul edilen mallar ve hediyelerin hukuki durumları tartışılarak evliliğin sona ermesi durumunda dos′un iadesine ilişkin açılan davalar değerlendirilmiştir. öNSöZ Roma ailesi, içinde bulunduğu her dönemin sosyal, siyasi, kültürel özelliklerine göre, değişen gelişen, farklılıklar gösteren bir kurumdu. İmparatorluğun kuruluş dönemlerinden itibaren kabul edilen sosyal yargılar, örf adet kuralları, ahlaki değerler aile kurumunu şekillendiren en önemli unsurların başında gelmişti. Roma′da, toplumun yapı taşını oluşturması nedeniyle, aile kurumuna her zaman özel bir önem verilmişti. Hukuken tanınan bir ailenin kurulması, kadın ve erkek arasında oluşan geçerli bir birlikteliği gerekli kılardı. Romalılara göre evlenme, "ortak bir hayatı paylaşmak amacıyla kadın ve erkeğin birlikte yaşaması" olarak tanımlanmıştı. Bu tanımdan hareketle, kitabımızda, nişanlanmadan başlayarak, evlenme ve dos kavramları, özellikle Digesta metinleri ışığında, ayrı ayrı incelenmeye çalışılmıştır. Nişanlanmanın, evlenme vaadi olarak kabul edilmesi, dos′un ise, tamamen evliliğe bağlı bir kurum olması, bu konuların çalışmamızda evlenmeden farklı bölümler içinde ele alınması gereğini doğurmuştur. Bugünlere gelmemde büyük emeği olan ve her çalışmamda kendisinden feyz aldığım saygıdeğer hocam Prof. Dr. Özcan KARADENİZ-ÇELEBİCAN′a, tüm çalışmalarımda beni yüreklendiren ve desteğim esirgemeyen çok değerli hocalarım Prof. Dr. Nadi GÜN AL′a, Prof. Dr. Erkan KÜÇÜKGÜNGÖR e, Prof. Dr. Arzu OĞUZ′a, Doç. Dr. Haluk EMİROĞLU′na, özellikle bu kitabı hazırlamamda büyük katkısı olan Frankfurt Max Planck Enstitüsü Direktörü Prof. Dr. Micheal Stolleis′a en derin saygı ve şükranlarımı sunarım. Çalışma hayatım içinde bugüne kadar beni, her yerde ve her zaman destekleyen sevgili eşim Doç. Dr. Kürşat Ceylan′a da sonsuz teşekkürlerimi yolluyorum. Bu kitabın size ulaşmasını sağlayan, Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım AŞ′ye içten teşekkürlerimi sunarken, bir süre önce kaybettiğimiz Frankfurt Max Planck Enstitüsü Eski Direktörü Prof. Dr. Marie Theres FÖGEN′i de bu vesileyle rahmet ve saygıyla anmayı bir görev kabul ediyorum. Ankara Ocak 2010 Doç. Dr. Seldağ GÜNEŞ CEYLAN VORWORT Die römische Familie war eine Institutition, die den epochalen ge-sellschaftlichen, politischen sowie kulturellen Eigenschaften entspre-chend Verânderungen, Entwicklungen und Differenzen aufwies. Die seit der Gründungszeit des Imperiums geltenden gesellschaftlichen Normen, traditionellen Regelungen sowie moralischen Werte waren die zentralen MaBstâbe, die für die Institution der Familie in erster Linie strukturbildend vvaren. Da die Familie den fundamentalen Grundstein der Gesellschaft bildete, kam der Tnstitution der Familie stets eine besondere Bedeutung zu. Das Zusammenleben von Frau und Mann war für die Gründung einer Familie aus juristischer Perspektive erforderlich. Die EheschlieBung wurde von den Römern als "das Zusammenleben von Mann und Frau mit dem Ziel, ein gemeinsames Leben zu teilen" defmiert. Ausgehend von dieser Defınition wurde in unserem Buch der Versuch unternommen, die Begriffe ′Verlobung′, ′EheschlieBung" und ′dos′ insbesondere im Lichte der Digesta Texte einzeln zu untersuchen. Da die Verlobung als ein Heiratsversprechen wahrgenommen wurde und dos eine vollstândig mit der EheschlieBung zusammenhângende Institution darstellte, wurden diese Themen hier in separaten Kapiteln behandelt. An dieser Stelle möchte ich mich sehr herzlich bei Prof. Dr. Özcan KARADENİZ ÇELEBİCAN, der mir stets ein Vorbild war, dafür bedanken, dass er mir wâhrend meines wissenschaftlichen Wer-degangs stets mit Rat und Tat zur Seite stand. Ein weiterer Dank gilt meinen Lehrern Prof. Dr. Nadi Günal, Prof. Dr. Erkan Küçükgün-gör, Prof. Dr. Arzu Oğuz, Doz. Dr. Haluk Emiroğlu, die sich aile zur Beratung und Unterstützung meiner Arbeit jederzeit bereit erklâr-ten. İnsbesondere bedanke ich mich bei dem Direktör des Max Planck Instituts für europâische Rechtsgeschichte Prof. Dr. Michael Stolleis für seine Hilfsbereitschaft und seinen groBen Anteil bei der Vorberei-tung des vorliegenden Buches. Sehr herzlich und unendlich danke ich meinem lieben Mann Doz. Dr. Kürşat Ceylan, der mich immer und überall in meinem Berufsleben unterstützt hat. Auch gilt mein Dank der Yetkin Verlag für den Druck dieses Buches. Ebenfalls fühle ich mich verpflichtet, der Ex Direktorin Prof. Dr. Marie Theres Fögen des Max Planck Instituts mit Respekt und Dankbarkeit zu gedenken. Ankara, Januar 2010 Doz. Dr. Seldağ GÜNEŞ CEYLAN İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 VORVVORT 9 İÇİNDEKİLER 11 KISALTMALAR 15 BİBLİYOGRAFYA 17 GİRİŞ 29 §1. NİŞANLANMA (SPONSAHA) 33 I. Nişanlanmanın Tanımı ve Hukuki Niteliği 33 II. Nişanlanmanın Unsurları 35 A. Tarafların Rızası 35 B. Yaş 37 C. Nişanlanmayı Engelleyen Haller 38 III. Nişan Töreni 40 IV. Nişanlanmanın Hükümleri 42 V. Nişanlanmanın Sona Ermesi 46 A. Genel Olarak 46 B. Hediyelerin İadesi cArrha Sponsalicia 47 §2. EVLENME (MATRIMONIUM) 55 I. Evlenme Kavramı ve Hukuki Niteliği 55 A. Terminoloji 55 B. Kavram ve Hukuki Niteliği 56 II. Evlenmenin Şartlan 59 A. Consensııs 60 1. Deductio in Domıtm Mariti 63 2. Affectio Maritalis 64 B. Conubiınn 65 C. Yaş 67 D. Aile Babasının Rızası 71 III. Evlenme Benzeri Durumlar 79 A. Contubernium 79 B. Concubinatus 81 IV. Evlenme Töreni 85 V. Manus Kavramı 87 A. Sine in Manum Conventione 89 B. Conventio in Manum 91 1. Manus′u Kuran İşlemler 92 a. Conferratio 93 b. Coenıptio 94 c. Usus 95 2. Manus′un Eşler Üzerindeki Etkisi 97 VI. Evlenmenin Hükümleri 99 A. Kocanın Evin Geçimini Sağlama Yükümlülüğü 100 B. Eşler Arasında Bağış Yasağı 101 C. Eşlerin Birbirlerine Hediye Vermesi 102 D. Eşler Arasında Actio Furti Açılamaması 105 E. Yas Dönemi ve Kanuni Bekleme Süreleri 107 F. Eşler Arasında Sadakat Yükümlülüğü 108 VII. Evlenmeyi Engelleyen Haller 108 A. Köle ile Özgür Kişi Arasındaki Evlenmeler 109 B. Eşlerden Birinin Akıl Hastası Olması 111 C. Akrabalar Arasındaki Evlenme Yasağı 112 D. Evlatlık İlişkisinden Doğan Engeller 117 E. Vasi İçin Getirilen Kısıtlamalar 119 F. Magistra′lar İçin Getirilen Kısıtlamalar 121 G. Askerlerin Evlenmesine İlişkin Kısıtlamalar 122 H. Mevcut Bir Evliliğin Bulunması 124 I. Senatörler İçin Getirilen Kısıtlamalar 125 J. Diğer Engeller 127 VIII. Augustus′un Evlenmeyle İlgili Çıkardığı Kanunlar 128 A. Lex Iulia De Maritandis Ordinibus 130 B. Lex Iulia et Papia Poppea 132 C. Lex Iulia de Adulteriis 135 %3.DOS 141 I. Dos′un Tanımı ve Hukuki Niteliği 141 A. Tanımı 141 B. Hukuki Niteliği 143 II. Evlilik ve Dos Arasındaki İlişki 144 III. Eşler Arasındaki Mal Rejiminin Manus ve Dos Arasındaki İlişkiye Etkisi 146 A. Mamıs′lu Evliliklerde Durum 147 B. Manus′suz Evliliklerde Durum 148 IV. Dos′un Kurulması 149 A. Klasik Hukuk Dönemi′nde Dos′un Kurulması 151 1. DotisDatio 151 2. Dotis Dictio 152 3. Dotis Promissk{ 153 B. htstinianus Dönemi′nde Dos′un Kurulması 153 V. Kocanın Dos Üzerindeki Haklan 155 VI. Dos′a İlişkin Değer Tesbiti 159 VII. Dos′un Dışında Kabul Edilen Mallar ve Hediyeler 161 A. Donationes Ante Nuptias 163 B. Donationes Propter Nuptias 164 VIII. Dos′un İadesi ve Buna İlişkin Açılan Davalar 165 A. Dos′un İadesinde Dos′u Kuran Kişilerin Önemi 165 1. Dos Profecticia 166 2. Dos Adventicia 167 B. Dos*un İadesine İlişkin Açılan Davalar 168 SONUÇ 177
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı