Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Roma Hukukunda Crimen Kavramı
.jpg){kind=small}
Roma Hukukunda Crimen Kavramı
Kadir GÜRTEN
Sayfa Sayısı
:
176
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2016
ISBN NO
:
9786051468907
148,00
TL Roma Hukuku’nda ceza hukuku ve ceza usul hukukunun, özel hukuka kıyasla günümüz çağdaş hukuklarına daha az etki ettiği bir gerçektir. Bunun nedenlerine değinecek olursak; ilk sebep, Roma’da çok uzun bir süre, sistemli ve devlet kontrolünde bir ceza hukuku ve ceza usul hukukunun bulunmamasıydı diyebiliriz. Roma’da neredeyse Cumhuriyet Dönemi’nin ortalarına kadar, devlet hemen hemen çok az fiili suç olarak nitelendirmiş ve devlet otoritesi çok az suçu kendisi cezalandırmıştı. Cumhuriyet Dönemi’nin ortalarına kadar vatana ihanet kapsamına giren suçlar dışında, günümüz ceza kanunlarında suç sayılan fiiller devletin herhangi bir denetim ve müdahalesi olmadan, kişilerin şahsi öcüne ve kısasa dayanıyordu. Ayrıca Roma aile babasının egemenlik hakkının kapsamı nedeniyle aile içinde yargılama yetkisi henüz bir şehir devleti olan Roma’da ihtiyaçlara cevap vermeye yetiyordu.
Ayrıca çağdaş hukuklardan farklı olarak, Roma’da haksız fiil (delictum) ve suç (crimen) arasında net bir ayırım yapılmamıştı. Romalılar yine de kamu suçlarını crimina, haksız fiilleri (kötü hareket) ise delicta (maleficia) olarak adlandırarak bir ayrım yapmışlardı. Bu nedenle, Roma Hukuku’nda hukuka aykırı fiiller kamu suçları (delictum publicum-crimina) ve haksız fiiller (özel suçlar) (delictum privatum) olarak ikiye ayrılmıştı. Günümüz Ceza Hukuku kapsamına giren suç anlamında kullanılan Kamu suçları (crimina-delicta publicum); kamu yararı gerekçesiyle yani tüm topluma karşı işlenmiş suç olarak farz edildiğinden, ya devlet tarafından ya da herhangi bir Roma yurttaşı tarafından takip edilir (actiones populares) ve bunlara özel suçlara (delictum privatum) kıyasla daha ağır yaptırımlar uygulanırdı. Özel suçlar (delicta privatum) ise, sadece suçtan zarar gören tarafça kovuşturulabilen ve çoğunlukla zarar görene ödenecek bir para cezası yaptırımı olan suçlardı. Devlet tarafından yaptırım uygulanan crimina’nın aksine delictum’da fail para cezası ödemekle yükümlüydü. Bu durum ve buna ek olarak haksız fiil için suçtan zarar görene tanınan ayrıca tazminat davası açma imkanı tanınması Roma Hukuku’nda özel suçların/haksız fiillerin aynı zamanda bir borç kaynağı (obligatio ex delicto) olarak görülmesine sebep olmuştu.
Çalışmamızın birinci bölümünde yukarıda anlattığımız kapsamda öncelikle Roma’da crimen kavramını ve crimen’in delictum ile ilişkine değineceğiz. Sonrasında Roma Ceza Yargılama Hukuku ile bağı nedeniyle, genel olarak Roma Yargılama Hukuku hakkında bilgi verip sonrasında, Roma Ceza Yargılama Hukuku’nu ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz. Roma Ceza Yargılama Hukuku, Roma Devlet otoritesinin güçlenmesi nedeniyle yargılamalara daha çok müdahil olmaya başladığından, yargılama usul ve merciileri farklılık arzetmişti. Bu nedenle, bu bölümde uygulanan Ceza Yargılama Usulleri’ni, uygulandığı dönemlere göre sınıflandırarak açıklamaya çalışacağız. Bu bağlamda Roma Ceza Yargılama Usullerini üç döneme ayıracağız. Birinci dönem; questiones perpetuae’lere kadar olan dönem, ikinci dönem; quaestiones perpetuae’lerde ceza yargılaması yapıldığı dönem ve üçüncü dönem de; Principatus Dönemi’nde başlayan ve Roma Devleti’nin yıkılışına kadar uygulanan Ceza Yargılama Usulleri’ni ele aldığımız dönem. Principatus Dönemi Roma Ceza Yargılama Hukuku açısından bir geçiş dönemi olduğu için, önce bu geçiş döneminde uygulanan yargılama hukukuna değineceğiz. Son olarak da Roma’da hem ceza hukuku hem de özel hukuk yargılamalarının yapıldığı, imparatora, dolayısıyla devlete bağlı, günümüz yargılama hukukunun kaynağını oluşturan cognito extra ordinem yargılama usulünü ayrıntılı olarak anlatacağız.
Çalışmamızın ikinci bölümünde ise, suçları ve bu suçlara verilen cezaları, çağdaş ceza hukuku sınıflandırması çerçevesine ayrıntılı olarak ele alacağız. Bu bölümde, her bir suçun Roma’da nasıl ortaya çıktığı, o suça Roma’nın farklı dönemlerinde hangi cezalara hükmedildiği ve o suçun hangi mahkemede, hangi yargılama usulü uygulanarak yargılandığı anlatılacaktır.
Bu anlamda öncelikle malvarlığına karşı işlenen suçlar olan; hırsızlık, hırsızlığın özel türleri, vis ve gasp, mala verilen zarar, mirasa el koyma, hile ve dolandırıcılık, tehdit, alacaklılardan mal kaçırma, plagium, kölenin yozlaştırılması, tahrip etmek/yangın çıkarmak, sahtecilik suçları incelenecektir. Daha sonra, kişilere karşı işlenen suçlar olan; adam öldürme, iniuria ve hadım sünnet anlatıcak, sonrasında ise Roma’da ayrıntılı düzenlemeler yapılmış olan cinsel suçlar olan; adulterium ve stuprum, lenocinium, ensest, bigami, eşcinsellik ve tecavüz/kaçırma suçları anlatılacaktır. Bir sonraki başlıkta ise, yine Roma Devleti’nin kuruluşundan itibaren suç olarak kabul edilen devlete karşı suçlar olan; vatana ihanet, isyana teşvik, collegia’ların hukuka aykırı faaliyetleri, magistra’ların görevi kötüye kullanmaları, kalpazanlık ve annona’ya karşı suçlar incelenecektir. Son başlıkta ise, Roma’da ahlaka ve kamu düzenine suçlar olarak sınıflandırabileceğimiz; bonos mores’e karşı suçlar, gelir ve gidere ilişkin suçlar, bizatihi meslek ya da faaliyetleri nedeniyle şüpheli addedilen kişiler, makam ile ilgili suçlar, dine karşı işlenen suçlar ve son olarak da yargılama sırasında işlenen suçlar incelenecektir.
İÇİNDEKİLER-V
KISALTMALAR-IX
GİRİŞ-1
BİRİNCİ BÖLÜM
I. CRIMEN KAVRAMI VE DELICTUM KAVRAMI İLE İLİŞKİSİ-5
II. GENEL OLARAK ROMA YARGILAMA USULÜ VE TARİHSEL GELİŞİMİ-8
1. Devletin Yargılama Yetkisine Kadar Olan Dönem-8
2. Devletin Yargılama Yetkisi Sonrası Dönem-10
A. Genel Olarak-10
B. Özel Yargılama Sistemi (Ordo Iudiciorum Privatorum)-11
C. Sistem Dışı Yargılama (Cognitio Extra Ordinem)-14
III. ROMA CEZA YARGILAMA USULÜ-15
1. Genel Olarak-15
2. Questiones Perpetuae’ye Kadar Olan Dönem-16
3. Questiones Perpetuae Dönemi-28
A. Questiones Perpetuae’lerde Yargılamanın Ortaya Çıkışı-28
B. Quaestiones Perpetuae’ler Döneminde Yargılama Usulü-31
a. Quaestiones Perpetuae’lerin Yapısı ve İşleyişi-31
b. Quaestiones Perpetuae’lerde Yargılama Usulü-34
4. Principatus Dönemi ve Sonrası Ceza Yargılama Usulü-40
A. Quaestiones Perpetuae’ler Usulü’nden Cognitio Extra Ordinem (Sistem Dışı Yargılama) Usulü’ne Geçiş Dönemi-40
B. Cognitio Extra Ordinem (Sistem Dışı Yargılama) Usulü’nde Ceza Yargılaması-47
İKİNCİ BÖLÜM
I. MALVARLIĞINA KARŞI İŞLENEN SUÇLAR-51
1. Hırsızlık (Furtum)-51
2. Hırsızlığın Özel Halleri-55
A. Abigeatus ya da Sürü Çalma-55
B. Expilatores, Effractores, Derectarii, Saccularii, Gece Vakti ve Hamamlardaki Hırsızlıklar-57
C. Çalıntı Mal Bulundurma-59
3. Vis ve Rapina-60
4. Damnum Iniuria Datum (Mala Zarar Verme)-64
5. Mirasa El Koyma Suçu (Crimen Expilatae Hereditatis)-67
6. Dolus ve Stellionatus (Hile ve Dolandırıcılık)-68
7. Metus (Tehdit-İkrah)-71
8. Fraus Creditorum (Alacaklılardan Mal Kaçırma)-72
9. Plagium-73
10. Kölenin Yozlaştırılması-77
11. Tahrip Etmek, Yangın Çıkarmak ve Sair Fiiller-78
12. Sahtecilik-79
13. Muhtelif Suçlar-84
II. KİŞİLERE KARŞI İŞLENEN SUÇLAR-85
1. Genel Olarak-85
2. Adam Öldürme-86
3. Iniuria-98
4. Hadım ve Sünnet-101
III. CİNSEL SUÇLAR-103
1. Genel Olarak-103
2. Adulterium ve Stuprum-105
3. Lenocinium-115
A. Genel Olarak-115
B. Çıkar Sağlamak-116
C. Suçun İşlenmesine Yardımcı Olmak-117
D. Boşanmamak-117
E. Zina Suçlusu Kadınla Evlenmek-118
F. Yer Sağlamak-119
4. Ensest-119
5. Bigami-123
6. Eşcinsellik-124
7. Tecavüz ve Kaçırma-125
IV. DEVLETE KARŞI SUÇLAR-127
1. Vatana İhanet-127
2. İsyana Teşvik-134
3. Collegia’ların Hukuka Aykırı Faaliyetleri-135
4. Magistra’ların Görevi Kötüye Kullanmaları-136
A. Vis Publica-136
B. Res Repetundae-137
C. Peculatus ve Residuis, Kutsala Hakaret Etme-140
D. Ambitus-142
5. Kalpazanlık (Sahte Para Basmak)-145
6. Annona’ya Karşı İşlenen Suçlar-148
V. DİĞER SUÇLAR: AHLAKA VE KAMU DÜZENİNE KARŞI SUÇLAR-150
1. Bonos Mores’e Karşı Suçlar-150
2. Gelir ve Gidere İlişkin Suçlar-150
3. Meslekleri ya da Faaliyetleri Nedeniyle Şüpheli Addedilen Kişiler: Kumarbazlar, Filozoflar vb. 152
4. Makam ile İlgili Suçlar-155
5. Dine Karşı İşlenen Suçlar-156
A. Pagan Baskısı-156
B. Yahudiler-158
C. Hristiyanlık Baskısı-159
6. Yargılama Esnasında İşlenen Suçlar-160
SONUÇ-165
KAYNAKÇA-171
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı