Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Özelleştirme ( Neo-Liberalizmin Türkiyedeki Belediye Hizmetlerinin Görülmesi Üzerindeki Etkisi )
Özelleştirme ( Neo-Liberalizmin Türkiyedeki Belediye Hizmetlerinin Görülmesi Üzerindeki Etkisi )
Yüksel KOÇAK
Sayfa Sayısı
:
217
Kitap Ölçüleri
:
13x19 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9786055662721
1.520,00
TL ÖNSÖZ Liberalizm, toplumda özgürlük ve serbestliğin uygulanmasını benim¬seyen siyasal ve ekonomik görüş, diğer bir ifade ile kişisel hak ve özgürlükle¬rin korunması amacıyla devletin sınırlandırılmasını isteyen bir ideoloji olarak tanımlanabilir. Liberalizm, serbest piyasa ekonomisinin koşullarını oluşturma, koruma ve geliştirme amacı gütmektedir. 1929 ekonomik buhranı öncesinde uygulanmakta olan klasik libe¬ralizm uygulamaları, buhranla birlikte sona ermiş ve Keynezyen anlayış çer¬çevesinde devlet fiili olarak hayatın hemen hemen her alanında yer almıştır. 1974′lerde çıkan yeni krizle birlikte degünümüzde yaygın olarak uygulanan neo-liberal anlayış hızla bütün dünyada uygulanmaya başlamıştır. Bu doğrultuda dünyada kamu yönetimi yapılarında ve kamu hizmeti anlayışında bir değişim olmuştur. Kamu yönetimi yapısal olarak küçülmeye, kamu hizmetlerinin görül¬mesi ise çoğunlukla özel kesime devredilmeye başlanmıştır. Özetle, neo-liberal politikaların uygulanmasının bir sonucu olarak özelleştirme gündeme gelmiş, az ya da çok hemen hemen her yönetim tarafından uygulanmıştır. Türkiye de dünyadaki bu değişim sürecinden etkilenmiş ve Özellikle 1980′lerden bu yana bütün iktidarlar az ya da çok özelleştirme uygulamalarını sürdürmüşlerdir. Türkiye′de özelleştirme uygulamaları hem merkezi yönetim ve hem de yerel yönetimler tarafından yoğun bir şekilde uygulanmaktadır. Özelleştirme; kamuya ait mal ve hizmetlerin kısmen veya tama¬men özel kesime devredilmesi olarak tanımlanabilir. Yapılan bu genel tanıma binaen, ülkelerin hukuki yapıları ve yönetim biçimlerindeki farklılıklar, özelleştirmenin farklı bilim dallarıyla ilişkilendirilmesi, özelleştirmeye yöne¬lik ideolojik yaklaşımlar gibi nedenlerle kavramın genel ve ortak tanımının yapılması güçleşmektedir. Dünyada özelleştirme akımının, özellikle İngiltere ve ABD′de liberal paradigmayı benimseyen düşüncelere sahip yöneticilerin iktidara gelmeleriyle yayıldığı söylenebilir. IMF ve Dünya Bankası gibi kuruluşlar, azgelişmiş ülkelerdeki ekonomik krizlerin nedeni olarak kamu harcamalarını görmektedirler. Bu bağlamda, bu ülkelerdeki kamu harcamalarını azaltmak maksadıyla birtakım önlemler al¬makta ve Önerilerde bulunmaktadırlar. Örneğin, az gelişmiş ülkelerin kredi talepleri halinde, kamu harcamalarının kısılmasını ve mal ve hizmetlerin özelkesime devrini şart koşmaktadırlar. Bu uygulamalar hem merkezi yönetimler ve hem de yerel yönetimler düzeyinde sürdürülmektedir. Özelleştirmeyi sadece tek bir nedene bağlamak mümkün değildir. Özelleştirmenin, siyası, ekonomik ve idari birden fazla nedeni söz konusudur. Bunların yanında yerel hizmetlerin özelleştirilmesine yönelik birtakım farklı nedenler de sayılabilir. Bunlar arasında; yerel yönetimlerin finansman sıkıntısı, hizmetleri özel kesimden daha pahalıya mal etmeleri, uzman personel istihdam problemleri gibi nedenler yer almaktadır. Dünyada özelleştirmeye yönelik lehte ve aleyhte birtakım argüman¬lar İleri sürülmektedir. Özelleştirme lehinde ileri sürülen argümanlar kısaca Şöyle sıralanabilir: Özelleştirme sonucunda kaynak tasarrufu sağlamak, hiz¬meti yapmakla yükümlü idarenin mali ve İdari yükünün azalması, yatırım ve hizmet sunumunda politik baskılardan kurtulma, kamu zararlarının ortadan kaldırılması ve rekabetin artması. Özelleştirme karşıtlarının ileri sürdüğü argümanlardan bazıları ise şu şekilde sıralanabilir: Özel sektör daha az güvenilir hizmet sunumunda bulunur. Kamu yararı yerine önceliği kârına verir. Özel kesimin hizmet maliyetlerindeki düşüklük çalışanların ücretlerinin kısılmasından kaynaklanmaktadır. Özel ke¬sim kamuya oranla daha az eleman çalıştıracağından işsizlik artar, özellikle tekel konumundaki hizmetler özele devredilince özel tekel söz konusu olur. Dünya uygulamasında örnek olarak ele alınan ABD, İngiltere, Fransa ve Macaristan′da neo-liberal anlayışın bir sonucu olarak, yerel hizmetlerin özelleştirilmesi uygulamalarının bazı olumsuzluklara rağmen genelde olumlu sonuçlar verdiği ve bu ülkelerde özelleştirme uygulamalarının devam ettiği söylenebilir. Yerel yönetimlerle ilgili olarak, Türkiye′de gerek 5393 sayılı Belediye Kanunu ve gerekse 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu ve diğer kanun¬larda belediyelerin görevleri arasında yer alan hizmetlerin, özel kesime devredilmesi hususunda herhangi bir engelin olmadığı, hatta uygulamada Türkiye′de birçok belediyenin çoğu hizmetlerin yürütülmesini özelleştirdiği bilinmektedir. Türkiye′de belediyeler, hizmetleri büyük oranda özel kesime devretmekle birlikte. Belediye İktisadi Teşebbüslerini Özelleştirmeye pek sıcak bakmadıkları görülmektedir. Belediye İktisadi TeşebbüslerininÖzelleştirilmemesinin sebepleri arasında; hizmetlerin özelleştirilmesinde bu kurutuşların adeta bir güvence olarak kabul edilmelerinin yanında, bu kuruluşların eleman istihdamında merkezi sisteme dahil olmaması, buraların bir istihdam kapısı olarak görülmesinden de kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Bazı aksaklıklarına rağmen, Türkiye′de belediyelerde hizmetlerin özelleştirilmesi uygulamalarının devam ettiği ve hizmet sunumunun özel kesime devri husu¬sunda, belediye çalışanları (yönetici kadro) ve yerel halkta olumsuz bir kanaat oluşturmadığı söylenebilir. Bu çalışmada öncelikle, Neo-Liberalizm, Neo-Liberalizmin Kamu Hizmeti üzerindeki etkisi ve Özelleştirme irdelenmiştir. Daha sonra, bu gelişmelerin bir sonucu olarak, Türkiye′de belediye hizmetlerinin özel kesime devri hizmetlerin özelleştirilmesinde uygulanan hukuksal süreç ve özelleştirme yöntemlerine yer verilmiştir. Çalışmanın konuyla İlgilenenlere yararlı olmasını dilerim. Yrd. Doç. Dr. Yüksel KOÇAK İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK NEO-LİBERALİZM, KAMU HİZMETİ VE ÖZELLEŞTİRME 1. NEO-LİBERALİZM l.l.Genel Olarak Liberalizm 9 1.2.Liberalizmin Öğeleri 10 1.3.Neo-Liberalizmin Anlam ve Kapsamı 11 1.4.Neo-Liberalizmin Doğuşu ve Hızlandıran Etkenler 14 1.5.Az Gelişmiş Ülkelere Yönelik Yapısal Uyum Politikaları 19 2. KAMU HİZMETİ 2.1.Kavramsal Olarak Kamu Hizmeti 23 2.2.Kamu Hizmetinin Kurulması, İşletilmesi ve Kaldırılması 28 2.2.1.Kamu Hizmetinin Kurutması 28 2.2,2.Kamu hizmetinin İşletilmesi 28 2.2.3.Kamu hizmetinin Kaldırılması 29 2.3.Kamu Hizmetine Egemen Olan İlkeler 30 2.3. l.Devamlılık (Süreklilik) 30 2.3.2.Değişkenlik (Uyarlama) 31 2.3.3Xarafsızlık ve Eşitlik 31 2.3.4.Bedelsizlik 32 2.4.Neo-Lİberalizmin Kamu Hizmeti Üzerindeki Etkisi ve Kamu Hizmetinin Günümüzdeki Durumu 33 2.4.1.Kamu Hizmetinin İçerik Bakımından Dönüşümü 33 2.4.2.Kamu Hizmetinin Yerine Getirilişi ve Değerler Sistemi Bakımından Dönüşümü 34 3. ÖZELLEŞTİRME 3.1.Özelleştirmenin Anlam ve Kapsamı 36 3.2.Özelleştirme Nedenleri 40 3.2.1. Genel Olarak Özelleştirme Nedenleri 40 3.2.1.1.Siyasi Nedenler 42 3.2.1.2.Ekonomik Nedenler 45 3.2.1.3.ldari Nedenler 47 3.2.2.Yerel Hizmetlerin Özelleştirilmesinin Nedenleri 51 3.3. Özelleştirmeden Beklenen Faydalar 54 3.4. Özelleştirmeye İlişkin Genel ve Güncel Sorunlar 60 3.5. Yerel Yönetimlerde Hizmetlerin Özelleştirilmesinin Önemi ve Merkezi Yönetim Özelleştirilmeleriyle Karşılaştırılması 69 4. BAZI ÜLKELERDE NEO-LİBERALİZMİN BELEDİYE HİZMETLERİNİN GÖRÜLMESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE ÖZELLEŞTİRİLMESİ DENEYİMLERİ 4.1.Fransa′da Neo-Liberalizmîn Belediye Hizmetlerinin Görülmesi Üzerindeki Etkisi ve Özelleştirme 74 4.1.1. Fransa′da Yerel Yönetimler 76 4.1.2. Belediye Hizmetlerinin Özelleştirilmesi 80 4.2.İngiltere′de Neo-Lİberalizmin Belediye Hizmetlerinin Görülmesi Üzerindeki Etkisi ve Özelleştirme 85 4.2.1.İngiltere′de Yerel Yönetimler 86 4.2.2.ingiltere′de Yerel Hizmetlerin Özelleştirilmesi 90 4.3.Amerika Birleşik Devletleri′nde Neo-Liberalizmİn Belediye Hizmetleri Üzerindeki Etkisi ve Özelleştirme 95 4.3.1. ABD′de Yerel Yönetimler 96 4.3.2.ABD′de Yerel Hizmetlerin Özelleştirilmesi 99 İKİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE′DE BELEDİYE HİZMETLERİ VE ÖZELLEŞTİRME 1. TÜRKİYE′DE BELEDİYE HİZMETLERİ, ÖZELLEŞTİRME VE BELEDİYELER UYGULAMASINDAKİ GELİŞİMİ 1.1. Türkiye′de Belediye Modelinin Gelişimi 106 1.2.Osmanlıdan Günümüze Belediye Hizmetleri 111 1.2.1. Cumhuriyet Öncesi Uygulamalar 111 1.2.2. Cumhuriyet Dönemi Uygulamaları 117 1.3.Türkiye′de Özelleştirmenin Tarihsel Gelişimi 119 1.4.Özelleştirmenin Hukuksal Çerçevesi 121 1.S.Türkiye′de Belediye Hizmetlerinin Özelleştirilmesi 128 1.5.1.1923-1930 133 1.5.2. 1930-1980 135 1.5.3.Kamu Hizmeti Anlayışındaki Temel Değişim-1980 kırılması ve 2000′li Yıllar 138 2. BELEDİYELERDE ÖZELLEŞTİRME YÖNTEMLERİ 2.1. Mülkiyet Devrini Gerektiren Yöntemler 146 2-l.l.Satış Yöntemi (asset sales) 146 2.1.1.1.Doğrudan Satış Yöntemi 146 2.1.1.2.Hisse Senedi Yoluyla Satış Yöntemi 2.1.2.Mal ve Hizmet Üretiminin Terk edilmesi (service-shedding) 148 2.2. Mülkiyet Devrini Gerektirmeye′n Yöntemler 2.2.1.İmtiyaz 150 2.2.2.İltizaz 154 2.2.3.Müşterek Emanet 156 2.2.4.Yap-İşlet-Devret 159 2.2.5.Yap-işlet 162 2.2.6.Ruhsat-İzin 164 2.2.7.Kiralama 165 2.2.8.Fiyatlandırma Yöntemi 167 2.2.9.Kupon Yöntemi 169 2.2.10. Gönüllü Katılım ve Kendi Kendine Yardım 170 2.2.11. Vergi Teşvikleri ve İdari Düzenlemeler 172 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARINDA HUKUKİ SÜREÇ l.Genel Olarak 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu′nun ve 4734 Sayılı İhale Kanunu′nun Kapsamı 177 2.İhaleye Egemen Olan İlkeler 178 2.1.Aleniyet 178 2.2.Rekabet 178 2.3.Eşit Muamele 179 2.4.Gizlilik ;. 180 2.5.Kamuoyu Denetimi 180 2.6.Belli Yetenek ve Koşulların Aranması 180 2.7.Eşik Değer 181 2,8. ÇED. Olumlu Belgesinin Alınması 181 3,İhale Usulleri 182 3.1.2886 Sayılı Kanuna Göre İhale Usulleri 182 3.1.1. Kapalı Teklif Usulü 182 3.1.2. Belli İstekliler Arasında Kapalı Teklif Usulü 182 3.1.3. Açık Teklif Usulü 183 3.1.4. Pazarlık Usulü 183 3.1.5. Yarışma Usulü 184 3.2. 4734 Sayılı Kanuna Göre İhale Usulleri 184 3.2.1. Açık İhale 184 3.2.2. Belli İstekliler Arasında İhale 185 3.2.3. Pazarlık 185 3.2.4. Doğrudan Temin 185 3.2.5. Tasarım Yarışmaları 186 4.İhale Süreci 187 4.1.Hazırlık Aşaması 187 4.2. İlan Aşaması 187 4.3. Tekliflerin Sunulması ve Değerlendirilmesi 188 4.4. İhale Kararının Alınması 189 4.5. Sözleşme Aşaması 189 5. Kamu İhalelerine İlişkin Sözleşmelerin Niteliği 190 6. Kamu İhalelerine İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümü 190 SONUÇ 192 Bibliyografya/Kaynakça 199
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı